مقدمه

شیر کاکائو یکی از نوشیدنی‌های خوشمزه و پرطرفدار است. حتما در اطرافتان می‌بینید افرادی که خوردن شیر به تنهایی را دوست ندارند، اما یکی از طرفداران پر و پا قرص شیر کاکائو هستند. معمولا شیر کاکائو جایگزین مناسبی برای مصرف شیر معمولی گاو، هنگام تلاش برای افزایش میزان کلسیم و ویتامین D کودکان، در نظر گرفته می‌شود. شیر کاکائو معمولا با کاکائو و شکر طعم‌دار می‌شود، به همین خاطر بسیاری از افراد با این سوال روبه‌رو می‌شوند که "آیا سطوح بالای قند در شیر کاکائو ارزش غذایی آن را پایین نمی‌آورد؟" در این مطلب به این سوال پاسخ داده و خواص شیر کاکائو و ابعاد منفی مصرف آن برای سلامت را بررسی می‌کنیم.


خواص شیر کاکائو

در ادامه به برخی از مهم‌ترین خواص شیرکاکائو می‌پردازیم. به یاد داشته باشید که مهم ترین نکته در مصرف شیر کاکائو این است که از مصرف زیاد آن بپرهیزید.

۱. خواص شیر کاکائو و مواد مغذی 
شیر کاکائو معمولاً با مخلوط کردن شیر گاو با کاکائو و شیرین کننده‌هایی مانند شکر یا شربت ذرت با فروکتوز بالا ساخته می‌شود. مقدار کربوهیدرات و کالری شیر کاکائو نسبت به شیر بیشتر است، اما به جز این، در مقایسه با شیر، حاوی مقادیر مشابهی از مواد مغذی است.

یک لیوان شیر کاکائو (۲۴۰ میلی لیتر) حاوی مواد مغذی زیر است:
 
محتویات مقدار
کالری ۱۸۰ تا ۲۱۱
پروتئین ۸ گرم
کربوهیدرات ۲۶ تا  ۳۲ گرم
شکر ۱۱ تا ۱۷ گرم
چربی ۲.۵ تا ۹ گرم
کلسیم ۲۸ درصد از میزان مصرف روزانه توصیه شده
ویتامین دی ۲۵ درصد از میزان مصرف روزانه توصیه شده
ریبوفلاوین ۲۴ درصد از میزان مصرف روزانه توصیه شده
پتاسیم ۱۲ درصد از میزان مصرف روزانه توصیه شده
فسفر ۲۵ درصد از میزان مصرف روزانه توصیه شده
 
همچنین شیر کاکائو در مقایسه با شیر حاوی مقادیر کمتر روی، سلنیوم، ید، منیزیم و ویتامین‌های A ، B۱، B۶ B۱۲ است. شیر یک پروتئین کامل محسوب می‌شود، یعنی تمام اسید آمینه‌های ضروری بدن را برای بدن شما فراهم می‌کند و به طور خاص سرشار از لوسین است که به نظر می‌رسد بیشترین آمینو اسیدی است که در ساخت و حفظ ماهیچه‌های قوی نقش دارد.

اما به خاطر اینکه شیر کاکائو معمولا با شکر یا هر شیرین کننده دیگری طعم دار و شیرین می‌شود، قند آن نسبت به شیر گاو یک و نیم الی دو برابر بیشتر است. از این‌رو بیشتر متخصصان توصیه می‌کنند که شکر اضافه شده به شیر کاکائو را به کمتر از ۵ تا ۱۰ % کالری دریافتی روزانه خود یا کم‌تر از ۱۰ قاشق چای‌خوری شکر در روز برای یک فرد بزرگسال بالغ، محدود کنید.

یک لیوان (۲۴۰ میلی‌لیتر) شیر کاکائو می‌تواند حاوی ۳ قاشق چای خوری شکر اضافه باشد. از این رو نوشیدن خیلی زیاد آن می‌تواند باعث شود که قند شما از مقدار قند توصیه شده در روز فراتر رفته و به مشکلات ناشی از آن گرفتار شوید. پس نوشیدن شیر کاکائو را همیشه در حد اعتدال نگاه دارید.

۲. خواص شیر کاکائو در سلامت استخوان‌ ها
شیر کاکائو غنی از کلسیم، یعنی همان ماده معدنی اصلی موجود در استخوان شماست. لبنیات بزرگترین منبع کلسیم رژیم غذایی محسوب می‌شود و چیزی حدود ۷۲ ٪ از میانگین مصرف کلسیم روزانه فرد را تأمین می‌کند. مقدار کلسیم مورد نیاز باقیمانده نیز از منابعی همچون سبزیجات، غلات، حبوبات، میوه، گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ تهیه می‌شود. کلسیم موجود در لبنیات به راحتی قابل جذب است. محققان معتقد هستند که قابلیت جذب راحت کلسیم می‌تواند دلیل اصلی این باشد که محصولات لبنی به طور مداوم با رشد استخوان‌های قوی در کودکان و نوجوانان مرتبط هستند.

شیر نیز غنی از پروتئین و فسفر و همچنین ویتامین D است که همه این مواد مغذی برای ساخت و حفظ استخوان‌ها و دندان‌های قوی ضروری هستند. این مساله می‌تواند به خوبی گویای این باشد که چرا بسیاری از مطالعات، مصرف شیر و محصولات لبنی را برای کاهش خطرات شکستگی و بیماری‌های استخوان، از جمله پوکی استخوان، به ویژه در بزرگسالان مرتبط می‌دانند.

۳. خواص شیر کاکائو در ریکاوری بدن پس از ورزش
شیر کاکائو می‌تواند در بهبود ماهیچه‌های شما بعد از یک ورزش خسته‌کننده تاثیرگذار باشد. این تاثیرگذاری اغلب به این دلیل است که نوشیدنی‌های غنی از کربوهیدرات و پروتئین به‌طور ویژه در بازیابی قند، مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته در طول تمرین، موثر هستند. به همین خاطر است که از شیرکاکائو به عنوان یک نوشیدنی انرژی‌زا برای ریکاوری یاد می‌شود.

درست است که شیرکاکائو در بازیابی کردن بدن پس از ورزش موثر عمل می‌کند، اما باید به یاد داشته باشیم این تنها نوشیدنی انرژی‌زای موجود نیست، بنابراین در مصرف آن تعادل را رعایت کنید و گاهی آن را با یک اسموتی خنک و سرشار از مواد مغذی مفید جایگزین کنید.


عوارض مصرف شیر کاکائو

نوشیدن شیر کاکائو به طور مرتب و زیاد از حد، می‌تواند جنبه‌های منفی زیر را به دنبال داشته باشد.

۱. قند اضافی
به طور معمول، منشأ نیمی از کربوهیدرات‌های موجود در شیر کاکائو قند و شکر‌های اضافه شده به آن است. این در حالی است که برخی از برند‌ها از شربت ذرت با فروکتوز بالا (HFCS)، نوعی شیرین کننده مرتبط با چاقی و بیماری دیابت، برای شیرین کردن شیر کاکائو استفاده می‌کنند. بیشتر متخصصان سلامت توصیه می‌کنند که بزرگسالان و کودکان میزان مصرف قند‌ را محدود کنند.

به عنوان مثال، انجمن قلب آمریکا (AHA) میزان مصرف قند اضافه شده برای زنان و کودکان را کمتر از ۱۰۰ کالری یا ۶ قاشق چای‌خوری در روز و برای مردان کمتر از ۱۵۰ کالری یا ۹ قاشق غذاخوری در روز توصیه می‌کند. اما یک لیوان شیر کاکائو (۲۴۰ میلی لیتر) به طور کلی حاوی ۱۱-۱۷ گرم یا حدود ۳ الی ۴ قاشق چای‌خوری شکر اضافه شده است. مصرف بیش از حد شکر اضافه شده به شیرکاکائو با افزایش وزن و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن نظیر دیابت نوع ۲، بیماری‌‌های قلبی و عروقی و حتی انواع خاصی از سرطان‌ها مرتبط است. تحقیقات نیز حاکی از آن است که رژیم‌های غذایی سرشار از قند با آکنه، پوسیدگی دندان و افزایش خطر افسردگی همراه است.

۲. هضم دشوار
شیر کاکائو حاوی لاکتوز است. لاکتوز یک قند طبیعی است که در شیر و دیگر محصولات لبنی یافت می‌شود. بسیاری از افراد در سراسر جهان نمی‌توانند لاکتوز را هضم کنند و در زمان مصرف لبنیات ناراحتی‌هایی نظیر نفخ و یا اسهال را تجربه می‌کنند.
 
علاوه بر این، برخی از افراد به شیر حساسیت دارند یا هنگام نوشیدن آن به یبوست مزمن مبتلا می‌شوند. این مسئله در کودکان خردسال بیشتر از بزرگسالان شایع است.

۳. شیر کاکائو و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ های خاص
شیر کاکائو ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی و سرطان‌های خاص را افزایش دهد. چربی اشباع‌شده و قند اضافه‌شده دو عنصر اصلی شیر کاکائو هستند، این عناصر می‌توانند تاثیر منفی بر سلامت قلب داشته باشند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف بیش از ۱۷ تا ۲۱ درصد کالری ناشی از شکر اضافه شده، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را ۳۸ درصد افزایش دهد. عوامل خطر ذکر شده می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند LDL (کلسترول بد) و تری گلیسیرید را نیز افزایش دهد.

اگرچه برخی از دانشمندان در مورد نقش چربی اشباع شده در بیماری‌های قلبی شروع به تحقیق کرده‌اند، اما اکثر کارشناسان بر این باورند که رژیم‌های غذایی حاوی این نوع چربی، عوامل خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که جایگزینی چربی اشباع‌شده با چربی‌های دیگر به احتمال زیاد برای سلامتی قلب شما مفید است. به عنوان مثال، یک مطالعه ۲۰ ساله گزارش کرده است که جایگزینی چربی‌های لبنی با مقدار معادل چربی اشباع نشده -که در غذا‌هایی مانند ماهی و آجیل یافت می‌شود- خطر بیماری قلبی را ۲۴ ٪ کاهش می‌دهد.

۴. افزایش خطر ابتلا به سرطان‌ های خاص
در برخی موارد، رژیم‌های غذایی سرشار از شیر و سایر لبنیات با افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها در ارتباط است. به عنوان مثال، ۱۱ مطالعه روی بیش از ۷۰۰،۰۰۰ نفر، نشان داد که مردانی که شیر و لبنیات بسیار زیادی در رژیم غذایی شان داشتند، ۱.۵ برابر بیشتر نسبت به بقیه به سرطان پروستات مبتلا می‌شوند. اگرچه که مطالعات بیشتری قبل از انجام نتیجه‌گیری‌های مهم لازم است.


سخن پایانی

در این مطلب گفته شد که شیر کاکائو همان مواد مغذی شیر گاو از جمله کلسیم، پروتئین و ویتامین D را ارائه می‌دهد، اما مقدار زیادی قند اضافی را نیز به آن اضافه می‌کند. این نوشیدنی ممکن است فوایدی برای ماهیچه و استخوان شما داشته باشد، اما به خاطر محتوای قند زیادش می‌تواند میزان ابتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی در بزرگسالان و چاقی در کودکان را نیز افزایش دهد. بنابراین مصرف شیر کاکائو باید به شدت در کودکان تحت نظارت قرار گیرد.

اگرچه شیر کاکائو یک نوشیدنی خوشمزه است، اما مصرف زیاد آن می‌تواند زیان‌آور باشد. این نوشیدنی خوشمزه را در حد اعتدال مصرف کنید و از طعم بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.


منبع: سایت ستاره