بعد اجتماعی انسان عبارت‌اند از: الفت میان مردم؛ در حوزه روابط اجتماعی، انسان، نیازمند «الفت» است تا روابطی گرم و صمیمی شکل گیرد. بدون این عامل، ارتباطی شکل نمی‌گیرد و زندگی تنها و بدون ارتباط، سرد و سخت خواهد بود. پوشاندن عیوب و رسوا نکردن؛ از نیازهای زندگی، آبرو و اعتبار اجتماعی است. اگر «ستار»بودن خداوند متعال نمی بود، تقریبا هیچ آبرو و اعتباری در جامعه شکل نمی گرفت. ایمنی از زبان مردم؛ زبان غیبت، تهمت و افترا، گاه زندگی را چنان سخت می‌کند که دنیا بر انسان تنگ می‌آید. از این رو، ایمن بودن از زبان گزنده مردم، یکی از امکانات زندگی مثبت است. نشر خوش نامی؛ نیک نامی، از نیازهای زندگی اجتماعی است. گاه خداوند متعال، نامی نیک از انسان منتشر می‌سازد که شایسته آن نیست. این لطفی دیگر از جانب اوست. خوش اخلاقی؛ سلامت روابط اجتماعی، بسته به اخلاق مثبت در معاشرت است که در ادبیات دین، از آن به عنوان خوش اخلاقی یاد می‌شود. از این رو، خوش اخلاقی، از نعمت‌های خداوند و امکانات یک زندگی مثبت به شمار می‌رود. ازدواج؛ از نیازهای انسان، ارضای غریزه جنسی و انس با همسر است. از این رو، ازدواج، یکی از نعمت‌های زندگی به شمار می‌رود. همسر؛ گذشته از جنبه‌های جنسی، از جهت عاطفی و ارتباطی نیز انسان، به همسر نیاز دارد. بنابراین، وجود همسر، نعمت است. البته همسر باید ویژگی‌هایی داشته باشد که عبارت‌اند از: شایستگی، دینداری، امانتداری، نشاط آوری، زیبایی و سفیدی. فرزند؛ فرزند نیز از نیازهای زندگی بوده و وجودش یک امکان به شمار می‌رود. البته فرزند نیز باید ویژگی‌هایی داشته باشد که عبارت‌اند از: شایستگی، شباهت به پدر و کمک کار بودن. دوست، یکی دیگر از نیازهای انسان است. دوست، هم از نظر عاطفی، همدم انسان است و هم کمک کار او در مشکلات و باور او در تکامل معنوى. لذا داشتن دوست، خود یک امکان در زندگی به شمار می‌رود. البته دوست باید شایسته و دیندار باشد. همسایه؛ برخی افراد، به جهت محل زندگی، با انسان رابطه برقرار می‌کنند. همسایه اگر بد و ناشایست باشد، زندگی را به کام انسان تلخ می‌کند، هر چند در کاخ زندگی کند. از این رو، داشتن همسایه خوب، هم موجب آسایش زندگی می‌گردد و هم به وقت نیاز، یاور انسان خواهد بود. دوری از مردم؛ وقتی ناراستی بر جامعه حاکم گردد و افراد پیرامون، ناشایست و بدکار باشند، بهترین راه، دوری از مردم و گوشه نشینی است. در این صورت، نه با دیگران بودن، که زندگی بدون آنان یک نعمت به شمار می‌رود. حاکم دادگر؛ زندگی اجتماعی، به حاکم و فرمانروا نیاز دارد تا جامعه را اداره کند. هر چند حاکم بد، بهتر از بی‌حاکمی است، اما به هر حال برای یک زندگی مثبت و راحت، به حاکم دادگر و عدالت پیشه نیاز است. از این رو، بودن در زمان حاکمیت خدا و برخورداری از حاکم عادل، یک امکان بزرگ به شمار می‌رود.
 
آن بخش از امکانات که جزء فضیلت‌های درونی به شمار می‌روند عبارت‌اند از: عقل؛ عقل از ریشه‌ای ترین مفاهیم اخلاقی است. بر اساس روایات، عقل، به معنای «شناخت بازدارنده» بوده و مادر اخلاق اسلامی به شمار می‌رود. از این رو، برخورداری از عقل در مفهوم اخلاقی آن، یکی از بزرگترین برخورداری ها به شمار می‌رود. دانش؛ دانش، نقش مهمی در شادکامی‌زندگی دارد. شادکامی، عوامل و موانعی دارد که آگاهی از آن‌ها نقش مهمی در تحقق آن دارد. همچنین کسی که آگاه باشد، با امکانات اندک نیز می‌تواند به موفقیت‌های بزرگ دست یابد و کسی که فاقد آن باشد، امکانات فراوان را نیز هدر می‌دهد. از سوی دیگر، انسان اهل دانش، حق پذیر است و از گرایش به باطل پرهیز دارد. از این رو، برخورداری از دانش و معرفت، خود، امکانی بزرگ در زندگی به شمار می‌رود. تقوا، عامل مهم در بازداری و خویشتنداری است. انسان مؤمن برای رسیدن به شادکامی، نیازمند انجام دادن برخی کارها و ترک کردن برخی دیگر است و این مهم به وسیله نیروی تقوا به دست می‌آید. به وسیله تقوا انسان از هوس‌های نفسانی آزاد می‌شود و به آنچه مصلحت است، عمل می‌کند. از این رو، برخورداری از این توانمندی، یک امکان بزرگ به شمار می‌رود.
 
به آن دسته از امکانات که مستقیما به بعد معنوی و دینی مربوط می‌شوند عبارت‌اند از: خداوند متعال؛ خداوند، تنها موجود اصیل آفرینش بوده و تمام هستی به دست اوست. یکی از نام های خداوند، «غنی» است. پس غنای خدای سبحان، به معنای بی‌نیازی مطلق اوست. لذا کسی که خدا را داشته باشد، همه چیز دارد. از سوی دیگر، پاسخگو بودن به همه درخواست های بشر و ارتباط آزاد و بی‌درنگ با خدا نیز نعمت به شمار می‌رود. همچنین حلم و بردباری خداوند در برابر گناهان انسان نیز نعمت است. بنابراین، خدا مهم ترین امکان در زندگی انسان است. قرآن و اسلام؛ رسیدن به سعادت و شادکامی، نیازمند برنامه است. قرآن، کتاب هدایت و برنامه سعادت انسان است. مجموعه آنچه تحت عنوان دین و اسلام نیز قرار می‌گیرند، همین حکم را دارند. لذا یکی از امکانات لازم برای شادکامی، قرآن و اسلام است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) و اهل بیت (علیهم السلام)؛ رسیدن به سعادت و شادکامی، نیازمند راهنمایانی است که خود این راه را پیموده باشند. انبیا و اولیای الهی، کسانی هستند که راه سعادت را به خوبی می‌دانند و توان راهبری و راهنمایی را دارند. بنابراین، وجود این حجتهای الهی، از نعمت‌های بزرگ برای بشر است. اگر چنین افرادی نمی بودند، یافتن راه سعادت ممکن نمی بود. ایمان؛ حمام امکانات معنوی برای رسیدن شادکامی بدون وجود ایمان، ثمربخش نیست. خدا، اسلام و حجت‌های خدا همگی واقعیت‌هایی در عالم آفرینش اند که وجود دارند؛ اما اگر انسان‌ها آن‌ها را نپذیرند، تأثیری در شادکامی‌شان نخواهد داشت. ایمان یعنی شناخت خدا، دین خدا و حجت‌های خدا و پذیرفتن ولایت خدا و حجت‌هایش. کسی که به ایمان واقعی دست یافته باشد، در حقیقت، از تمام نعمت‌های پیشین بهره‌مند خواهد شد.
 
منبع: الگوی اسلامی شادکامی، دکتر عباس پسندیده، صص288-285، مؤسسه علمی فرهنگی دار‌الحدیث، قم، چاپ دوم، 1394