آشنایی با علل زرد شدن دندان ها و چگونگی رفع آن

چه عواملی سبب زرد شدن دندان‌های شما می‌شود؟

افزایش سن باعث زرد شدن دندان ها می شود

در بسیاری از افراد، افزایش سن موجب زردی دندان ها می شود. به مرور زمان و با افزایش سن، لایه بیرونی مینای دندان ها در اثر عوامل مختلف داخلی و خارجی، ساییده شده و رنگ زرد طبیعی در زیر مینای دندان؛ یعنی “عاج دندان”، نمایان شده و باعث تغییر رنگ دندان ها می شود.1

دلایل ژنتیکی و وراثتی

برخی اشخاص به طور ارثی و ژنتیکی، از دندان های سفید تر و یا تیره تری نسبت به سایر افراد برخوردار می باشند.  بنابراین علت زردی دندان ها می تواند وراثت باشد.1

ابتلا به برخی از بیماری ها

برخی از بیماری ها نیز تاثیر به سزایی بر روی زرد شدن دندان ها دارند. برای مثال، بعضی از عفونت ‌‌‌‌‏هایی که زنان در طول دوران بارداری به آنها مبتلا می شوند، روی رشد مینای دندان جنین تاثیر گذاشته و موجب زردی دندان کودک می شود.1

مصرف برخی داروها

خوراندن داروهایی مانند آنتی بیوتیک تتراسایکلین و دوکسی سایکلین به کودکان زیر سن 8 سال که هنوز در مرحله رشد دندان قرار دارند، باعث تغییر رنگ و زردی دندان ها می شود.1

آسیب به دندان‌‌‌‏ها

وارد شدن ضربه به دندان در اغلب موارد باعث زرد شدن دندان می‌‌‌‏شود. در اثر ضربه به دندان، پالپ خونریزی کرده و به ناحیه “عاج دندان” نفوذ می کند. این امر، دلیل دیگری برای زرد شدن دندان ها است.1

مصرف غذاها و نوشیدنی‌‌‌‌‏های رنگی

مصرف نوشابه، چای، قهوه، غذاهای پرادویه، زعفران، رب گوجه و آب مرکبات و… نیز موجب زردی دندان ها خواهند شد.1

انتخاب دهانشویه های اسیدی

بزاق شما ترکیبی از مواد معدنی، آنزیم ها و ترکیبات اکسیژن است که تعادلpHرا در دهان شما حفظ می کند و میزان اسید را که منجر به آسیب مینای دندان می شود، کاهش می دهد. بزاق همچنین از دندان ها در برابر باکتری ها و جلوگیری از لکه های دندانی محافظت می کند. با این حال انتخاب دهانشویه های بسیار اسیدی و استفاده مکرر از آنها باعث از بین رفتن مینای دندان و ایجاد لکه های دائمی روی دندان ها می شود.4

مصرف میوه ها و سبزیجات اسیدی

همانطور که دهانشویه های اسیدی مینای دندان را از بین می برند، اسیدهای موجود در رژیم غذایی نیز می توانند همین خاصیت را داشته باشند. میوه های خانواده مرکبات مانند گوجه فرنگی، آناناس، سرکه، نوشابه های گازدار، و ... اثرات مخرب روی سلامت دندان ها دارند. توصیه می شود بعد از مصرف این غذاها آب بخورید و یا مسواک بزنید.4

سیگار کشیدن

در اثر مصرف سیگار، به تدریج دندان های فرد تغییر رنگ می دهند. این تغییر رنگ به دلیل تاثیر مواد شیمیایی و سمی سیگار است که بر روی سطح دندان ها قرار می گیرد. زردی دندان ها با کشیدن سیگار کم نیکوتین به جای سیگار معمولی هم کاهش نمی یابد. در واقع اثرات آنها کاملا مثل هم است. موادشیمیایی موجود در سیگار، پلاک سختی را روی دندان ها ایجاد می کند که رنگ دندان ها را زرد می کند.4

عدم بکار گیری نخ دندان

به عقیده متخصصان دندان پزشکی نقش نخ دندان در کاهش لکه های دندانی کمتر از مسواک نیست. نخ دندان از انسداد پلاک در مینای دندان جلوگیری می کند و محافظ لثه ها در برابر بیماری های پریودنتال است.4

استفاده نادرست از مسواک

برای جلوگیری از لکه های دندانی بهتر است که با یک روال منظم مسواک بزنید. فشار وارد کردن به مسواک بخصوص زمانی که خمیردندان حاوی مواد ساینده باشد، دندان ها را مستعد ابتلا به زردی می کند و بافت دنتین یا عاج دندان را در معرض آسیب قرار می دهد.4

موثرترین و بهترین روش ها برای برطرف کردن زردی دندان

مسواک زدن

اولین راهکار برای رفع زردی دندان مسواک زدن صحیح و بیشتر از قبل است. به‌خصوص پس از مصرف خوراکی‌هایی که موجب زرد شدن دندان می‌شوند.

روزی دو بار و هر بار به ‌مدت ۲ تا ۳ دقیقه مسواک بزنید. مطمئن شوید که تمام قسمت‌های دندان‌ها و شکاف‌های موجود را به‌خوبی تمیز می‌کنید. درضمن برای حفاظت از لثه‌ها، بهتر است که به‌صورت دورانی مسواک بزنید. بخش‌های بیرونی، داخلی و روی دندان‌هایتان را نیز تمیز کنید.2

جوش شیرین و هیدروژن پراکسید

شما می‌توانید با تهیهٔ خمیرندانی از جنس جوش شیرین و هیدروژن پراکسید، جرم‌ها و باکتری‌های روی دندان‌هایتان را پاک کنید و از شر لکه‌های زرد خلاص شوید.

یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را با ۲ قاشق غذاخوری هیدروژن پراکسید مخلوط کنید و به‌صورت خمیری یکدست درآورید. پس از مسواک زدن با این خمیر، دهان‌تان را کاملا با آب بشویید. همچنین می‌توانید با ترکیب همین مقدار از مواد مذکور، برای خود دهان‌شویه درست کنید.

در سال ۲۰۱۲، محققان طی تحقیقی دریافتند که دندان‌های افرادی که از خمیردندان حاوی جوش شیرین و هیدروژن پراکسید استفاده می‌کردند، سفید و بدون لکه شده است. دندان‌ها پس از ۶ هفته مصرف این خمیر، بسیار سفید و تمیز شده بودند. البته برای مشخص شدن ماندگاری اثر این خمیر دندان پس از قطع مصرف، به بررسی‌های بیشتری نیاز است.2

روغن را امتحان کنید

استفاده از روغن روی دندان یک روش سنتی هندی می‌باشد که به منظور بهبود بهداشت دهان و دندان انجام می‌شود. همچنین روغن باعث نابودی جرم‌های دندان نیز می‌شود. در گذشته هندی‌ها برای این کار از روغن آفتاب گردان یا کنجد استفاده می‌کردند، اما این روش با هر روغنی نتیجه‌ی مطلوب را می‌دهد.

روغن نارگیل محبوب‌ترین گزینه برای این کار است، زیرا علاوه بر مزه‌ی خوشایند، فواید خیلی بیشتر از سایر روغن‌ها نیز دارد. همچنین روغن نارگیل دارای مقدار زیادی لوریک اسید می‌باشد که این آمینواسید به کاهش التهاب و کشتن باکتری‌ها شناخته شده است. مطالعات نشان می‌دهد که مالیدن روغن روی دندان به طور روزانه، باکتری‌های موجود در دهان، جرم‌های دندان و التهاب‌های لثه را نیز کاهش می‌دهد.

استرپتوکوکوس موتانس یکی از انواع باکتری‌های موجود در دهان است که باعث تشکیل جرم روی دندان‌ها و التهاب لثه می‌شود. بر اساس تحقیقی که به تازگی انجام شد متوجه شدند که مالیدن روغن کنجد روی دندان‌ها تعداد این نوع باکتری موجود در بزاق را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.3

سرکه سیب، یک آنتی باکتریال فوق العاده

سرکه‌ی سیب قرن‌هاست که به عنوان یک ماده‌ی ضد عفونی کننده‌ی طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استیک اسید یکی از ماده‌های فعال موجود در سرکه‌ی سیب است که بر روی نابودی باکتری‌ها بسیار اثر گذار است. خاصیت آنتی باکتریال سرکه‌ی سیب برای تمیز کردن دهان و سفید کردن دندان‌ها بسیار مفید می‌باشد.
 
یک مطالعه‌ی انجام شده بر روی دندان‌های گاو مشخص کرد که سرکه‌ی سیب دارای خاصیت سفید کنندگی دندان‌هاست، اما همچنین دانشمندان متوجه شدند که سرکه سیب ممکن است دندان‌ها را نرم هم بکند. استیک اسید موجود در سرکه سیب ممکن است باعث فرسایش مینای دندان‌ها نیز شود، به همین خاطر بهتر است هر روز از سرکه سیب استفاده نشود. برای استفاده از این شوینده‌ی دهان، سرکه سیب را همراه با آب مخلوط کرده و ۱-۲ دقیقه در دهان نگه دارید و سپس دهان‌تان را بشویید.3

پوست لیموترش، پرتقال یا موز

برخی از افراد مدعی‌ هستند که با مالیدن لیمو ترش، پرتقال یا پوست موز روی دندان‌هایتان، می‌توانید آنها را سفید کنید. اعتقاد بر این است که ترکیب دی-لیمونین موجود در پوست برخی از میوه‌ها، به سفید شدن دندان‌ها کمک می‌کند.

پوست میوه را به‌مدت ۲ دقیقه به‌آرامی روی دندان‌هایتان بمالید. سپس دهان‌تان را آب بکشید و دندان‌هایتان را مسواک بزنید.

با اینکه با کمبود بررسی‌های علمی جهت اثبات تأثیر پوست میوه بر سفید شدن دندان‌ها مواجه هستیم، اما در سال ۲۰۱۰، محققان اثر سفیدکنندگی خمیردندان حاوی ۵ درصد دی‌-لیمونین را در پاک کردن لکه‌های ناشی از مصرف چای و سیگار بررسی کردند. لکه‌های زرد دندان‌های افرادی که از این خمیردندان استفاده کرده بودند، پس از ۴ هفته نسبتا کم شده بود. آنها ۲ بار در روز با خمیر دندانی حاوی دی-لیمونین و نوعی مادهٔ سفید‌کننده مسواک زده بودند. اما این خمیردندان نتوانست لکه‌های قدیمی ناشی از مصرف سیگار یا چای را از بین ببرد.

برای اثبات اثربخشی دی-لیمونین در پاک کردن لکه‌ها و سفید کردن دندان‌ها به بررسی‌های بیشتری نیاز است.

در سال ۲۰۱۷، تحقیقی مشخص کرد که اسیدسیتریک گرفته‌شده از پوست ۴ نوع پرتقال، به‌طور بالقوه می‌تواند در سفید کردن دندان‌ها مؤثر باشد. در این بررسی مشخص شد که عصارهٔ گرفته شده از پوست نارنگی، در سفید کردن دندان‌ها، بهترین نتیجه را به‌دست می‌دهد.2

زغال فعال

شما می‌توانید برای برطرف کردن لکه‌های زرد دندان‌هایتان، از زغال فعال استفاده کنید. این ماده قدرت جذب بسیار بالایی دارد و گفته می‌شود که می‌تواند باکتری‌ها و مواد سمی دهان را از بین ببرد.

یکی از کپسول‌های زغال فعال را باز کنید و محتویات آن را روی مسواک‌تان بریزید. سپس با ملایمت دندان‌هایتان را به‌صورت مدور به‌مدت ۲ دقیقه مسواک بزنید. مراقب باشید که این ماده به لثه‌‌هایتان برخورد نکند، زیرا بسیار تحلیل‌برنده است. پس از تمیز کردن دندان‌هایتان با زغال، دهان‌تان را آبکشی کنید.

اگر دندان‌هایتان حساس هستند یا نگران ویژگی تحلیل‌برندهٔ زغال فعال هستید، می‌توانید مقدار کمی از آن را برداشته و به‌آرامی روی دندان‌هایتان بمالید و پس از ۲ دقیقه آن را پاک کنید.

همچنین می‌توانبد با ترکیب زغال فعال و مقدار کمی آب، دهان‌شویه درست کنید. این محلول را در هر بار استفاده، ۲ دقیقه در دهان بچرخانید و سپس آن را بیرون بریزید. پس از استفاده از زغال فعال، دهان‌تان را کاملا با آب بشویید.

برای تأیید اثربخشی زغال فعال در سفیدکنندگی دندان، به شواهد علمی بیشتری نیاز است. تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۵ انجام شد، نشان داد که زغال فعال نسبت به خمیردندان‌های سفید‌کننده اثر سایشی بیشتری روی دندای‌های مصنوعی دارد. البته محققان اعلام نکردند که زغال فعال برای سفید کردن دندان‌ها مناسب نیست. این ماده طبیعتی جاذب دارد و به‌طور بالقوه برای از بین بردن لکه‌ها مفید است. اما پودر زغال ممکن است درون ترک‌ها یا شکاف‌هایی که در دندان‌های افراد مسن دیده می‌شود، قرار گیرد.2

مصرف میوه و سبزیجات پرآب

با مصرف میوه ها و سبزیجات خام پرآب می‌توانید دندان‌های سالمی داشته باشید. تصور بر این است که آب موجود در این مواد خوراکی می‌تواند دندان‌ و لثه‌ها را از جرم و باکتری‌هایی که درنهایت موجب زردی دندان‌ها می‌شوند، پاکسازی کند.

پس از مصرف هر وعده غذا، مصرف میوه‌های ترد می‌تواند مقدار بزاق دهان را افزایش دهد. بزاق دهان ذرات به‌جامانده از غذا را که به دندان‌هایتان چسبید‌اند، پاک می‌کند.

در اینکه مصرف بالای میوه و سبزیجات برای سلامت‌ دهان و دندان و به‌طور کلی جسم‌تان خوب است شکی نیست. اما شواهد علمی چندانی که تأییدکنندهٔ اثر سفیدکنندگی آنها باشد، وجود ندارد. البته مصرف این خوراکی‌ها درطول روز، پس از هر وعدهٔ غذایی، ضرری نمی‌رساند.

برای اثر سفید‌کنندگی این مواد خوراکی به بررسی‌های علمی خاصی نیاز است. به‌طور مثال، در پژوهشی روی جوش شیرین و توت فرنگی مشخص شد که ترکیب این دو ماده، تأثیری بر سفید شدن دندان‌ها ندارند.

تحقیقی در سال ۲۰۰۷ نشان داد که کمبود ویتامین C بیماری پیوره (پیرادندان‌آماس، نوعی بیماری عفونی بافت‌های اطراف دندان) را تشدید می‌کند. در این بررسی که توجهی به اثر ویتامین سی در سفیدکنندگی دندان نداشت، مشخص شد که این ویتامین می‌تواند سلامت کلی دندان‌ها را حفظ کند. مقدار بالای ویتامین C می‌تواند از تولید جرم‌هایی که موجب زردی می‌شوند، پیشگیری کند.

در سال ۲۰۱۲، محققان به این نتیجه رسیدند که خمیردندان حاوی پاپئین و بروملین می‌تواند لکه‌های زرد روی دندان را پاک کند. پاپئین نوعی آنزیم است که در میوهٔ پاپایا وجود دارد و آنزیم بروملین را هم می‌توان از میوهٔ آناناس تهیه کرد.2

جمع‌بندی

به بهداشت دهان‌تان اهمیت بدهید و مرتب نزد دندانپزشک بروید. اگر روش‌های ارائه‌شده در این مقاله برای رفع زردی دندان شما مؤثر نبود، ممکن است که دندانپزشک بتواند به شما کمک کند و راه‌حل مناسب وضعیت‌تان را به کار گیرد.2


پی نوشت:
1.www.jamilian.net
2.www.chetor.com
3.www.fararu.com
4.www.jadidtarin.com