چه عواملی باعث کابوس دیدن می‌ شوند؟

ویژگی های کابوس

در نیمه دوم شب بیشتر کابوس می بینید. کابوس ها به ندرت و بارها حتی چندین بار در شب رخ می دهند.

اگرچه کوتاه هستند، اما باعث بیدار شدن شما می شوند و بازگشت به خواب را دشوار می سازد.

کابوس واقعی به نظر می رسد و بسیار ناراحت کننده و آزار دهنده است.

کابوس ها معمولا تهدیدی برای ایمنی و زنده ماندن هستند، اما می تواند به موضوعات نگران کننده دیگر ارتباط داشته باشد.

ترس، اضطراب، عصبانیت، غم یا تنفر را در خواب احساس می کنید.

احساس می کنید عرق کرده اید یا ضربان قلب تان تند شده است.


 

اگر موارد زیر را تجربه کنید کابوس ها به عنوان اختلال در نظر گرفته می شود

کابوس های مکرر

پریشانی و یا اختلال در طول روز، مانند اضطراب یا ترس مداوم

اضطراب برای خوابیدن به دلیل ترس از دیدن کابوس دیگر

مشکلات در تمرکز و یا فکر کردن به کابوس در طول روز

خواب آلودگی روزانه، خستگی و نداشتن انرژی کافی

مشکلات در کار یا مدرسه یا در موقعیت های اجتماعی

مشکلات رفتاری مربوط به خواب و یا ترس از تاریکی. 1
 

چه اختلالاتی می‌ توانند زمینه‌ ساز کابوس دیدن شوند؟

 

۱. اختلالات خواب

کابوس پدیده‌ ای است که نه‌ تنها روی سلامت عاطفی تأثیر می‌ گذارد، بلکه در ایجاد اختلالات خواب نیز بی‌ تأثیر نیست.

افرادی که کابوس می‌ بینند، نمی‌ توانند خواب مطلوبی داشته باشند، تا حدی که به‌ احتمال زیاد در روز بعد احساس خستگی و تشویش خواهند کرد.

حتی شاید فرد به‌ قدری از کابوس دیدن بر آشفته شود که از دوباره خوابیدن بترسد و به‌ این ترتیب ساعات مهم استراحتش را از دست بدهد.

برخی اختلالات خواب ممکن است با رؤیاهای بد یا کابوس همراه باشند. بی خوابی ضمن تشدید یاد آوری رویا می‌ تواند باعث افزایش دیدن رویاهای پریشان و استرس‌ زا شود. البته کابوس دیدن نیز به‌‌ نوبه‌ ی خود تا حدی در بی‌ خوابی مؤثر است.

همچنین آپنه‌‌ ی خواب انسدادی نیز به‌ علت مختل‌سازی خواب ‌REM ممکن است به دیدن رویاهای غیرمعمول با محتوای منفی بینجامد.

خواب‌ تازش نوع دیگری از اختلالات خواب است که به‌ علت تغییرات مخرب در چرخه‌ ی خواب و بیداری و القای خستگی شدید در طول روز باعث دیدن رویاهای عجیب‌ تر و منفی‌ گونه می‌ شود. علاوه‌ بر این ها، سندرم پای بی‌ قرار نیز که نوعی اختلال خواب عصبی است، می‌تواند با کابوس دیدن همراه باشد.

خواب کم‌ کیفیت فقط یکی از عوامل مرتبط با کابوس دیدن است. مشکلات روانی و جسمی دیگری نیز در بروز کابوس‌های شبانه نقش دارند.

کابوس دیدن خود می‌تواند حاکی از بیماری‌های دیگری باشد و حتی شرایط سلامتی افراد را رو به وخامت ببرد.

۲. افسردگی و اضطراب

افسردگی و اضطراب معمولا با کابوس دیدن همراه‌ خواهند بود. کابوس دیدن حتی در مواردی از جمله نشانه های ابتلا به افسردگی شدید است.

افرادی که از افسردگی و اضطراب رنج می‌ برند، بیشتر از دیگران به رویاهای استرس‌ زا، پریشان و ترسناک دچار می‌ شوند و حتی گاهی این احساسات آزار دهنده را در قالب رویاهای تکرار شونده می‌ بینند.

به‌ طور کلی، ارتباط پیچیده‌ ای بین کابوس دیدن و افسردگی وجود دارد: از یک طرف، افسردگی موجب افزایش کابوس دیدن می‌ شود و از طرف دیگر، خود کابوس دیدن نیز در تشدید افسردگی مؤثر است.

داروهای موسوم به مهارکننده‌ی انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) که در درمان افسردگی کاربرد دارند نیز می‌ توانند روی دیدن رؤیا تأثیر بگذارند.

این نوع داروها باعث کاهش یادآوری رویا و تشدید رویا دیدن می‌ شوند.

داروهای SSRI قادرند احساسات مثبت‌ تری را در رویاهای مبتلایان به افسردگی ایجاد کنند.

از سوی دیگر، قطع مصرف این دارو نیز می‌تواند به کابوس دیدن یا حتی تشدید رویادیدن منجر شود.
 

3. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

دیدن رویاهای پریشان یا کابوس از جمله عوارض اختلال استرس پس از سانحه شناخته می‌شود.

مبتلایان به PTSD اغلب از کابوس‌ دیدن‌ های مکرر و کابوس‌ های تکرار شونده رنج می‌ برند.

همچنین کابوس‌ های این افراد ممکن است با انجام حرکات فیزیکی در حین رویا دیدن همراه باشد.

عارضه‌ی PTSD معمولا در کسانی بروز می‌ کند که تروماها یا اتفاقات آسیب‌ زننده‌ ای همچون تجاوز، مصیبت، جنگ یا زد و خورد برایشان پیش‌ آمده است.

اغلب سربازان مبارز به اختلالات خواب و کابوس‌‌ دیدن‌ های مرتبط با تروما و PTSD دچار می‌ شوند.

پژوهشگران حوزه‌ ی خواب با پیگیری مجموعه‌ ای از علائم خاص در سربازان مبارز به نوع جدیدی از اختلالات خواب موسوم به «ترومای مرتبط با اختلال خواب» پی بردند که علائمی شامل کابوس دیدن، راه رفتن در خواب و سایر رفتارهای مخل شبانه را در بر می‌ گیرد.
 

4. بیماری‌ های تحلیل‌ برنده‌ ی سیستم عصبی

بیماری‌ های تحلیل‌ برنده‌ ی سیستم عصبی مانند بیماری پارکینسون و برخی انواع زوال عقل نیز می‌ توانند با کابوس دیدن همراه باشند.

رویاهای خشن و تهاجمی و انجام حرکات فیزیکی در حین رویا دیدن از جمله علائم این قبیل بیماری‌ ها به‌شمار می‌ روند.

همچنین علائم نام‌ برده در مواردی نشانه‌ ی بارز ابتلا به بیماری‌ های تحلیل‌ برنده‌ ی سیستم عصبی در آینده محسوب می‌ شوند.


 

درمان اختلال کابوس

درمان کابوس بسیار ضروری است چرا که همانطور که گفتیم مشکلات فراوانی را در خواب افراد و به ویژه برای کودکان به وجود می‌ آورد.

اگر کابوس باعث ناراحتی یا اختلال در خواب افراد و یا دخالت در عملکرد روزانه فرد شود، درمان آن می‌تواند از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند.

در درمان کابوس باید ابتدا به کشف علت زیر بنایی پرداخت. گزینه‌ های درمانی که مورد استفاده قرار می‌ گیرند عبارتند از:
 

درمان پزشکی و دارویی

اگر کابوس با یک وضعیت پزشکی مرتبط باشد، باید مشکل اصلی پزشکی درمان شود تا کابوس‌ های فرد از بین برود.

وضعیت پزشکی ممکن است با بیماری‌ های جسمانی در ارتباط باشد. برای درمان کابوس دارو درمانی به ندرت مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

ممکن است دارو برای رفع سایر اختلالات همراه فرد مانند افسردگی و یا استرس پس از سانحه استفاده شود تا با بهبود این بیماری‌ ها، کابوس‌ های فرد نیز کاهش یابد. یکی از داروهایی که برای درمان اختلال کابوس تجویز می‌ شود، پراسوزین نام دارد و اغلب برای کابوس‌ های تکراری و مزمن مؤثر است.
 

درمان کابوس با کاهش استرس و اضطراب

در صورتی که استرس و اضطراب شدید منجر به کابوس دیدن و رویاهای آشفته می‌ شود، لازم است از روش‌ های درمانی کنترل اضطراب و استرس استفاده شود.

بسیاری از تنش‌ ها و اضطراب‌ ها توسط خود فرد و به تنهایی قابل کنترل نیستند و از طرفی آسیب فراوانی را به روان فرد وارد می‌کنند.

به همین دلیل لازم است در این زمینه از مشاوره کنترل استرس کمک بگیرید.
 

روش روان‌ درمانی

در فرآیند روان درمانی متخصص روانشناس از فرد می‌ خواهد تا کابوس‌ های خود را به همراه جزئیات آن‌ ها شرح دهد.

این کار در جلسات متعدد و به صورت منظم صورت می‌ گیرد. همچنین فرد مشکلات و اختلالاتی را که از کابوس‌ها ناشی می‌ شوند، برای مشاور توضیح می‌ دهد.
 

درمان کابوس شبانه با روشی ساده

این روش درمانی نوعی از تصویر سازی ذهنی است و سه مرحله دارد. هر چند انجام دادن این روش ساده به نظر می‌ رسد اما تأثیرات چشمگیری در کاهش کابوس‌ های شما دارد؛ اغلب افرادی که از این روش استفاده کرده‌ اند نتایج مطلوبی را دریافت کردند.

شما می‌ توانید این روش را به تنهایی انجام دهید. اما در مورد افرادی که اختلال استرس پس سانحه دارند، پیشنهاد می‌ شود برای اثر گذاری بیشتر، فردی متخصص و روانشناس را در کنار خود داشته‌ باشند.

مراحل انجام این روش به شرح زیر است:

1. ابتدا آخرین کابوسی را که دیده‌ اید به یاد بیاورید؛ اگر یادآوری آن برایتان سخت است می‌توانید کابوس دیگری را در ذهن خود مرور کنید.

2. سعی کنید کابوس خود را به نحو دیگری تصویر سازی کنید و جریان آن را تغییر دهید. این تغییرات را به هر نحوی که دوست دارید و به جهت مثبت اعمال کنید.

3. هر روز زمانی را به خود اختصاص دهید؛ چشمانتان را ببندید، در هر حالتی که دوست دارید، نشسته و یا خوابیده، قرار بگیرید و به مرور نسخه‌ ی تغییر یافته‌ ی کابوس خود بپردازید. هر چه تخیل و تصویر سازی شما قوی‌ تر باشد، درمان بهتر و سریع‌ تر پیش می‌ رود. 3

پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.chetor.com
3.www.honarehzendegi.com