نازایی چیست؟

نازایی هنگامی اتفاق می افتد که یک زوج بعد از روابط جنسی منظم، بدون استفاده از روش های جلوگیری، قادر به باروری نباشند.

این مشکل ممکن است به این علت که یکی از زوجین نازاست یا اینکه خانم قادر نیست جنین را تا اتمام بارداری حمل کند، اتفاق بیفتد.

این مشکل اغلب بعد از عدم باروری طی ۱۲ ماه رابطه‌ ی جنسی منظم بدون استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری، تایید می شود.

در جهان بین ۸ تا ۱۲ درصد از زوج ها مشکلات باروری را تجربه می کنند. به‌ علاوه بین ۴۵ تا ۵۰ درصد موارد ناشی از مشکلات مردان  است.
 

علائم همراه با ناباروری چه چیزهایی است؟

گاهی خانمی که مشکل ناباروری دارد قاعدگی نامنظم دارد یا اصلا خونریزی ماهیانه ندارد.

برخی عوارض ممکن است ناشی از ناباروری یا درمان آن باشند. اگر بعد از ماه ها یا سال ها تلاش برای باروری زوج موفق به بارداری نشدند، این فرایند می تواند باعث استرس و احتمالا افسردگی شود.


 

علل ناباروری در خانم‌ها

عواملی که احتمال ناباروری را افزایش می دهند شامل موارد زیر هستند:
 
سن
توانایی لقاح از حدود ۳۲ سالگی شروع به کاهش می کند.
 
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن به شکل قابل توجهی خطر نازایی را هم در مردان و هم در زنان افزایش می دهد و همچنین ممکن است تاثیر درمان های نازایی را کاهش دهد.

سیگار کشیدن طی بارداری احتمال سقط را افزایش می دهد. سیگار کشیدن غیرفعال (فردی که در معرض سیگار کشیدن سایرین است.) نیز با کاهش باروری مرتبط است.
 
چاقی یا وزن بالا
می تواند احتمال نازایی را همانند آقایان در خانم ها نیز افزایش دهد.
 
اختلالات خوردن
اگر یک بیماری خوردن منجر به کاهش وزن قابل توجه شود، مشکلات باروری ممکن است به وجود آید.
 
رژیم غذایی
کمبود فولیک اسید، آهن، روی و ویتامین B12 می تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد.

خانم هایی که در خطر هستند از جمله کسانی که گیاهخوار هستند باید در مورد مکمل های لازم با پزشک مشورت کنند.
 
ورزش
ورزش بسیار کم یا بسیار زیاد با مشکلات باروری مرتبط است.
 
عفونت های منتقله از راه جنسی
کلامیدیا می تواند لوله های فالوپ (بخشی از ساختار جنسی خانم ها) را تخریب کند و باعث التهاب در اسکروتوم مردان شود.

سایر انواع عفونت های منتقله از راه جنسی نیز می توانند باعث نازایی شوند.
 
مواجهه با برخی مواد شیمیایی
برخی حشره کش ها، علف کش ها، فلزات مانند سرب و محلول ها با مشکلات باروری هم در مردان و هم در زنان مرتبطند.
 
استرس روحی
ممکن است تخمک گذاری در خانم ها و تولید اسپرم در آقایان را تحت تاثیر قرار دهد و می تواند منجر به کاهش فعالیت جنسی شود.
 
اختلالات تخمک گذاری
رایج ترین علت نازایی در زنان هستند. تخمک گذاری در واقع آزادسازی یک تخمک در هر ماه است.

در اختلالات تخمک گذاری ممکن است هیچ تخمکی آزاد نشود یا فقط در برخی چرخه ها تخمک آزاد شود.

علل اختلالات تخمک گذاری می تواند شامل موارد زیر شود:
 
نارسایی تخمدان زودرس
تخمک ها پیش از ۴۰ سالگی از کار می افتند.
 
سندرم تخمدان پلی کسیتیک (PCOS)
عملکرد تخمدان ها غیرطبیعی است و تخمک گذاری ممکن است انجام نشود.
 
هایپرپرولاکتینمی
اگر سطح پرولاکتین بالا باشد، و خانم باردار یا در حال شیردهی نباشد، ممکن است تخمک گذاری و باروری را تحت تاثیر قرار دهد.
 
کیفیت پایین تخمک
تخمک ها آسیب دیده اند یا اختلالات ژنتیکی دارند که نمی توانند بارداری را تحمل کنند. هرچقدر سن خانم بالاتر باشد خطر این مشکلات بیشتر می شود.
 
مشکلات تیروئید
غده تیروئید پرکار یا کم کار می تواند منجر به عدم تعادل هورمنی شود.
 
بیماری های مزمن
که شامل ایدز یا سرطان می شود.
 
مشکل در رحم یا لوله های فالوپ
می تواند مانع از حرکت صحیح تخمک از تخمدان به رحم شود. که علل آن شامل موارد زیر می شود:
 
جراحی
جراحی های لگن گاهی باعث آسیب به لوله های فالوپ می شود. جراحی سرویکس (گردن رحم) گاهی باعث کوتاهی سرویکس می شود.
 
فیبروز ساب موکوزال
تومورهای خوش خیم (غیرسرطانی) در دیواره عضلانی رحم به وجود می آیند.

آن ها ممکن است برای جایگذاری سلول تخم در رحم مشکل ایجاد کنند و یا لوله فالوپ را مسدود کنند که باعث جلوگیری از لقاح اسپرم و تخمک شود.
 
اندومتریوز
سلول هایی که به طور طبیعی در سطح رحم رشد می کنند در سایر نقاط بدن شروع به رشد می کنند.
 
درمان های ضدباروری قبلی
در خانم هایی که بستن لوله های فالوپ را انتخاب کرده اند، فرایند می تواند به شکل بازگشت به حالت قبلی انجام شود اما شانس باروری مجدد بالا نیست.
 
داروهایی که می توانند باروری خانم ها را تحت تاثیر قرار دهند
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی ( مانند استفاده طولانی مدت از آسپرین)، شیمی درمانی (برخی از انواع آن باعث نارسایی تخمدان می شوند که البته ممکن است موقتی باشد)، رادیوتراپی (به نزدیکی محل درمان با ارگان های تولید مثل بستگی دارد)، داروهای غیرقانونی (ماریجوانا و کوکائین، می توانند باعث ناباروری شوند.)
 
کلسترول
سطوح بالای کلسترول ممکن است بر روی باروری در خانم ها تاثیر داشته باشد. 1
 

تشخیص ناباروری

پزشک در ابتدا در مورد سوابق پزشکی شما، چرخه‌ی قاعدگی، بیماری‌ هایی که در گذشته به آن مبتلا شده‌ اید، ابتلا به بیماری‌ های مقاربتی، جراحی‌ هایی که انجام داده‌اید و هر نوع دارویی که مصرف می‌کنید، سوالاتی می‌پرسد.

قدم بعدی، معاینه‌ی لگنی است تا پزشک مطمئن شود که اندام‌ های باروری شما (واژن، رحم و تخمدان‌ها) مشکلی ندارند.

همچنین برای اندازه‌ گیری سطح هورمون‌ های مختلف، از شما آزمایش خون گرفته می‌ شود.

لازم است مانع منی همسر شما نیز مورد آزمایش قرار گیرد و سوابق پزشکی او نیز ارزیابی شود.

پزشک شما بسته به نتایجی که از آزمایشات اولیه به دست می‌آید، آزمایشات دیگری را تجویز خواهد کرد، به عنوان مثال انجام تستی برای اطمینان از عدم مسدود بودن لوله‌ های فالوپ.


 

درمان ناباروری

روش درمان ناباروری به علت ایجادکننده آن بستگی دارد. درمان نازایی و ناباروری ممکن است بسیار هزینه‌ بر و طولانی مدت باشد.
 
دارودرمانی
اگر تخمدان شما، تخمک‌گذاری نمی‌کند، ممکن است داروهایی به شما داده شوند که باعث تخمک‌گذاری می‌شوند. در این حالت احتمال باردار شدن چند قلو‌ها بیشتر می‌ شود.
 
جراحی
در صورتی که لوله‌ های فالوپ مسدود شده باشند، ممکن است برای باز کردن آن‌ها نیاز به انجام عمل جراحی باشد.

عمل جراحی همچنین ممکن است برای بازسازی مشکلاتی که در ارگان‌های تناسلی وجود دارد، انجام می‌ شود.

همچنین برای برداشتن برخی بافت‌های اضافی نیاز به انجام عمل جراحی می‌ باشد، ازجمله:کیست‌ های تخمدان، بافت‌ های فیبروئیدی و بافت‌ های فیبروزی.
 
تکنیک‌ های کمک باروری (ART)
در روش‌ های کمک باروری، به روش‌ های مصنوعی و در آزمایشگاه به باروری تخمک‌ ها و اسپرم‌ ها و تشکیل جنین کمک می‌ شود.

در این روش‌ ها می‌ توان از اسپرم‌ ها یا تخمک‌ های خود زوج و یا تخمک با اسپرم شخص اهدا‌کننده استفاده کرد.

روش‌های ART عبارتند از:
 
لقاح مصنوعی (تلقیح داخل‌رحمی)
در این روش مایع منی جمع‌آوری می‌شود و پس از آن که در آزمایشگاه پردازش شد و اسپرم‌ هایی با کیفیت بهتر و حرکت بیشتر جداسازی شدند، توسط یک لوله‌ی باریک به داخل رحم یا گردن رحم زن منتقل می‌شود.
 
تلقیح خارج رحمی (IVF)
در این روش تخمک‌ های رسیده موجود در رحم زن از داخل رحم او برداشته می‌ شوند و از طرف دیگر نمونه مایع منی نیز از مرد گرفته می‌ شود و سپس در محیط آزمایشگاه کشت می‌ شوند و اسپرم‌ها در مجاورت تخمک‌ ها قرار می‌ گیرند تا تخمک‌ ها بارور شوند و بعد از دو یا سه روز این ترکیب (ترکیب تخمک و اسپرم یا همان جنین) در داخل رحم زن قرار داده می‌ شود.
 
انتقال گامت یا تخم به داخل لوله رحم (GIFT یا ZIFT)
در این روش نیز تخمک‌ ها و اسپرم‌ ها از بدن زن و مرد گرفته می‌ شوند و سپس در محیط آزمایشگاه کشت شده و با یکدیگر ترکیب می‌ شوند و پس از گذشت دو یا سه روز از باردار شدن تخمک‌ ها (تشکیل جنین دو یا سه روزه)، جنین در داخل لوله‌ های رحم زن کاشته می‌ شود.
 
انتقال جنین به لوله رحمی در مرحله‌ی بلاستوسیست
در این روش نیز تخمک‌ های زن از داخل رحم او برداشته می‌ شوند و بعد از آن که اسپرم‌ های مردانه به آن تزریق شدند و تخمک‌ ها باردار شدند، جنین در محیط آزمایشگاه رشد می‌کند و بعد از رسیدن به مرحله‌ی بلاستوسیست ( ۵ تا ۶ روز بعد از تشکیل جنین) در لوله‌های رحمی کاشته می‌ شود.
 
تزریق اسپرم داخل تخمک یا ICST
در این روش یک اسپرم تکی در داخل تخمک زن تزریق می‌شود (بعد از خارج کردن تخمک و اسپرم از بدن زن و مرد).

سپس جنین تشکیل شده (بعد از دو تا سه روز) به داخل رحم زن منتقل می‌شود و یا ممکن است جنین تشکیل شده برای استفاده در آینده فریز شود.
 
تغییر در الگوی زندگی
پزشک شما ممکن است پیشنهاد دهد که قبل از هرچیز اقدامات زیر را انجام دهید:

تغییر در زمان‌های مقاربت جنسی به طوری که با الگوی تخمک‌گذاری زن هماهنگی داشته باشد.

داشتن وزن مناسب

اجتناب از انجام ورزش‌های شدید و پرفشار

کاهش استرس و گرفتن مشاوره وراهنمایی برای درمان افسردگی. 2
 

پیشگیری از نازایی در زنان 

 
ترک سیگار
تنباکو اثرات منفی متعددی بر باروری دارد و بر سلامت عمومی شما و سلامت جنین تاثیر دارد.

اگر سیگار می کشید و می خواهید باردارشوید، اکنون ترکش کنید.
 
از مصرف مواد مخدر پرهیز کنید
این مواد ممکن است به توانایی شما برای داشتن بارداری سالم آسیب برسانند. 
 
کافئین را محدود کنید
زنانی که برای حامله شدن تلاش می کنند، باید مصرف کافئین را محدود کنند. 
 
ورزش کنید
ورزش منظم مهم است، اما وررزش خیلی شدید می توانند بر باروری تاثیر بگذارند. از افراط در افزایش وزن اجتناب کنید.

اضافه وزن یا وزن کم می تواند بر تولید هورمونی شما تاثیر بگذارد و باعث بروز نازایی شود. 3

پی نوشت:
1.www.doctoreto.com
2.www.doctormanshadi.ir
3.www.namnak.com