لکه های پوستی، علل و روشهای درمان آن

علائم لکه های تیره روی پوست

لکه های تیره روی پوست می تواند از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره باشد. ممکن است رنگ لکه های تیره به رنگ پوست فرد بستگی داشته باشد. لکه ها همان بافت پوست هستند و دردناک نیستند.

لکه های تیره نیز از نظر اندازه متفاوت است و می تواند در هر قسمت از بدن ایجاد شود اما در مناطقی که اغلب در معرض آفتاب است ، بیشتر دیده می شود.

لکه های تیره در مناطق زیر رایج است:

پشت دستها
صورت
کمر
شانه ها

در افرادی که پوست تیره تری دارند ، لکه ها چند پرده تیره تر از پوست است ، معمولاً طی ۶ تا ۱۲ ماه از بین می رود. 1

چه عواملی سبب ایجاد لکه های پوستی می‌شوند؟

شرایط متعددی می توانند باعث ایجاد لکه های پوستی شوند‌. در اینجا فهرستی از ۱۸ علت احتمالی آورده شده است:

۱) رادیوتراپی

این لکه های پوستی فقط در افرادی دیده می شود که قبلا رادیوتراپی شده اند. تاول، خشکی، خارش و شوره پوست از جمله عوارض درمان با رادیوتراپی هستند. ریزش مو نیز یکی دیگر از عارضه‌های رادیوتراپی می‌باشد.

۲) آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی عبارت است از سوزش سطحی خارجی‌ترین لایه پوست در اثر نور خورشید. قرمزی، درد، تورم، پوسته ریزی و خشکی پوست از جمله عوارض آفتاب سوختگی می باشند. در حالات شدید و پس از قرارگیری طولانی مدت در معرض نور خورشید، ممکن است تاول نیز در پوست ایجاد شود.

۳) کاندیدیازیس

این عارضه معمولا در محل هایی که پوست دچار چین خوردگی می شود (نظیر حفر زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه و بین انگشتان دست و پا) بوجود می‌آید.

این حالت با خارش، سوزش و لکه های پوستی قرمز که سوزشی هستند، شروع می شود. این ضایعات ظاهر مرطوبی دارند و لبه های آنها خشک و دچار پوسته ریزی می باشد. در موارد پیشرفته، ضایعات باعث ترک خوردگی و ایجاد تاول و زخم در پوست می شوند. در چنین شرایطی پوست فرد مستعد عفونت باکتریایی است.

۴) روزاسه

یک بیماری مزمن پوستی است که به صورت دوره‌ای تشدید شده و سپس بهبود پیدا می کند. عود ضایعات با غذاهای تند، تماس با نور خورشید، استرس و باکتری دستگاه گوارش (هلیکوباکترپیلوری) اتفاق می افتد.

چهار گونه مختلف روزاسه وجود دارند که هر یک از آنها با طیفی از علائم همراه هستند. علایم شایع این بیماری عبارتند از:

گرگرفتگی صورت
برجستگی های بزرگ و قرمز رنگ
قرمزی صورت
خشکی و حساسیت پوست.

۵) سوختگی

سوختگی یک حالت اورژانسی در پزشکی محسوب می‌شود. شدت سوختگی با توجه به عمق و اندازه آن تعیین می شود:

سوختگی درجه ۱

در این نوع سوختگی‌ها پوست دچار تورم، خشکی و قرمزی است. همچنین فرد درد اندکی را در نواحی سوخته حس می‌کند. به نحوی که با وارد کردن فشار، رنگ آن قسمت به رنگ سفید تغییر می کند.

سوختگی درجه ۲

این نوع سوختگی‌ها بسیار دردناک می باشند. همچنین تاول های شفاف و ترشحی در پوست بوجود می آیند. در این نوع سوختگی بر روی پوست لکه‌هایی به رنگ قرمز یا دیگر رنگ ها ظاهر می شوند.

سوختگی درجه ۳

رنگ ضایعات ناشی از این نوع سوختگی ها سفید و قهوه ای تیره یا برنزه می باشد. این نوع سوختگی ظاهری شبیه چرم دارد و نسبت به لمس حساسیتی نشان نمی دهند‌.

۶) تینه آ ورسیکالر

در این حالت نقاط سفید، برنزه، قهوه ای، صورتی یا قرمز در پوست ایجاد می شوند که رشد کندی دارند و می توانند تیره تر یا روشن تر از پوست طبیعی باشند. پوست خشک، ورقه ورقه، خارش خفیف و عدم برنزه بودن بخش هایی از پوست از علائم تینه آ ورسیکالر هستند‌. همچنین ممکن است ضایعات بوجود آمده در هوای سرد از بین رفته و در فصل بهار و تابستان مجددا ظاهر شوند.

۷) درماتیت تماسی

این لکه های پوستی پس از تماس مداوم (ساعت ها تا روزها) با مواد آلرژن اتفاق می افتد. لکه های درماتیت تماسی دارای لبه های قابل رویت بوده و در اثر سایش مداوم پوست و یا تحریک آن با ماده حساسیت زا بوجود می آیند.

در این عارضه پوست دچار خارش، قرمزی، پوسته‌ریزی و گاهی اوقات زخم می شود. همچنین تاول هایی در پوست بوجود می آیند که مرطوب بوده و ممکن است پوسته پوسته شده و یا دچار خونریزی شوند.

۸) خال های همانژیومی (Strawberry nevus)

این خال ها به دلیل ظاهر خاصی که دارند، خال توت فرنگی نیز نامیده می شوند. در این حالت ضایعات قرمز یا بنفش رنگ در بخش هایی نظیر صورت، اسکالپ (پوست سر)، کمر و قفسه سینه بوجود می آیند. خال توت فرنگی اغلب در نوزادان دیده می شود و معمولا با بزرگتر شدن نوزاد کوچک تر شده و یا نهایتا ناپدید می شود.

۹) اگزما

این لکه های پوستی ضایعات سفید یا زرد رنگی هستند که دچار پوسته ریزی می شوند. نواحی درگیر ممکن است دچار قرمزی، خارش و حالت چرب یا روغنی شوند. ریزش مو در نواحی درگیر نیز از علائم اگزما می باشد.

۱۰) خونریزی پوستی

این حالت به عنوان یک حالت اورژانسی در پزشکی محسوب می‌شود و نیازمند اقدامات درمانی فوری است. خونریزی پوستی زمانی بوجود می آید که عروق خونی زیر پوست پاره شده و خون وارد فضای زیر پوست می شود.

خونریزی پوستی به صورت نقاط کوچک موسوم به پتشی یا نقاط بزرگتر موسوم به پورپورا دیده می شود. شایع ترین علت خونریزی زیر پوستی، صدمه به پوست می باشد. اما ممکن است در اثر بیماری‌های خطرناک دیگری نیز بوجود بیاید.

بهتر است در صورت وجود هرگونه خونریزی پوستی غیرطبیعی (که علت واضحی ندارد) یا درد و ورم بیش از حد پوست به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

۱۱) ویتیلیگو (لک و پیس)

لک و پیس به از دست دادن رنگ پوست در اثر تخریب سلول های تولید کننده رنگ دانه پوست به واسطه واکنش های خودایمنی گفته می شود. این بیماری دو الگو دارد:

الگوی کانونی

در این حالت، فقط نقاط کوچکی از پوست رنگ خود را از دست می دهند. به نحوی که این نقاط ممکن است با یکدیگر تا حدودی همپوشانی نیز داشته باشند.

الگوی قطعه‌ای

در این حالت رنگ پوست فقط در یک طرف بدن از بین می رود. در این بیماری ممکن است پوست و موی سر به صورت خاکستری دیده شود.

۱۲) زخم استاز

این نوع زخم بیشتر در نواحی از بدن که خون‌رسانی ضعیفی دارند یعنی ساق و کف پاها بوجود می آید. زخم های استازی زخم های سطحی، دردناک و مرطوبی هستند که شکل غیر طبیعی داشته و دچار پوسته ریزی می‌شوند. نکته حائز اهمیت آن است که بهبود این زخم ها به کندی صورت می گیرد.

۱۳) کارسینوم سلول قاعده ای

این لکه های پوستی به صورت نواحی برجسته، سفت و کمرنگی دیده می شود که به اسکار شباهت دارند. ضایعات پوستی گنبدی شکل، قرمز یا صورتی رنگ و نواحی مروارید مانند که مرکز آنها فرو رفته است، از دیگر شکل‌های این بیماری هستند.

عروق خونی در این ضایعات به وضوح قابل رویت هستند که این موضوع باعث خونریزی آسان، عدم بهبودی و عود مجدد ضایعات پس از بهبودی می شود.

۱۴) کراتوز نوری

اندازه ضایعات ناشی از این بیماری معمولا کوچکتر از ۲ سانتی متر می باشد. این ضایعات ضخیم، پوسته پوسته و تیز می باشند و در بخش هایی از بدن بوجود می آیند که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند. ضایعات ناشی از کراتوز نوری معمولا صورتی رنگ هستند، اما می توانند دارای پایه قهوه‌ای، برنزه و یا خاکستری نیز باشد.

۱۵) کارسینوم سلول سنگفرشی

این نوع از لکه های پوستی معمولا در نواحی از پوست بوجود می آید که در معرض پرتوهای فرابنفش قرار می گیرند. وجود ضایعات پوسته پوسته و قرمز که به یک توده دائما در حال رشد تبدیل می شوند از خصوصیات این بیماری است. این ضایعات به آسانی دچار خونریزی شده و بهبود پیدا نمی کنند و یا پس از بهبود، مجددا عود می کنند.

۱۶) ملانوم

خطرناک ترین نوع سرطان پوست است و بیشتر در افرادی با پوست روشن دیده می شود. ملانوم ها خال های گوشتی با لبه های نامنظم و شکل نامتقارن هستند که رنگ های متعددی دارند. این خال های گوشتی در طول زمان تغییر رنگ داده و بزرگتر می شوند. اندازه این ضایعات معمولا بزرگتر از پاک کن مداد می باشد.

۱۷) ملاسما

یک بیماری پوستی شایع است که باعث ظاهر شدن لکه های پوستی تیره در صورت و به ندرت گردن، قفسه سینه و یا بازوها می شود. ملاسما بیشتر در زنان باردار (کلاسما) و افراد با پوست تیره که به شدت در معرض نور خورشید قرار گرفته‌اند، دیده می شود.

ملاسما هیچ علامتی غیر از تغییر رنگ پوست ندارد و ممکن است پس از یک سال و خود به خود از بین رفته و یا پایدار شوند.

۱۸) ضایعات آبی مغولی

یک اختلال پوستی بی خطر است که اکثرا در بدو تولد و به ویژه در نوزادان آسیایی دیده می شود. در این حالت، لکه های بزرگ و مسطح خاکستری یا آبی رنگ در ناحیه پشت و باسن دیده می شوند که لبه های نامنظمی دارند. این ضایعات معمولا در دوران بلوغ از بین می روند. 2

تشخیص

پزشک یا متخصص پوست بعد از معاینه پوست با بررسی آن و گرفتن سابقه پزشکی ، علت لکه های تیره روی پوست را کشف می کنند.

در طی معاینه فیزیکی ، متخصص بهداشت ممکن است معاینه پوست لامپ وود را انجام دهد ، جایی که نقاط را از طریق دستگاه مخصوصی که نور سیاه را منتشر می کند مشاهده می کند.

در برخی موارد ، ویژگی های خاص یک لکه ممکن است به آزمایش های بیشتری نیاز داشته باشد تا مطمئن شوید سرطان پوست باعث ایجاد لکه نمی شود. 1

چگونه می‌توان لک‌های تیره پوست را از بین برد؟

استفاده از کرم‌های اختصاصی برای از بین بردن لکه های تیره رایج‌ترین راه‌حل برای حل این مسئله است. استفاده از روش­‌هایی به‌جز کرم‌های تخصصی می‌تواند هزینه بیشتری داشته باشد و احتمالاً عوارض جانبی نیز در پی دارد اما رسیدن نتیجه دلخواه در آن بسیار سریع است. انتخاب بهترین گزینه درمانی به نوع و رنگ پوست و همچنین تعداد و اندازه لک‌ها در سطح پوست وابسته است. متخصص پوست ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای درمان لکه های تیره روی پوست توصیه کند:

درمان با لیزر

انواع مختلفی از لیزر موجود است. رایج‌ترین دستگاه لیزردرمانی برای حذف لکه های تیره روی پوست، لیزر نور پالس است. نور لیزر ملانین را هدف قرار داده و لک‌های تیره پوست را حذف می‌­کند.

میکرودرم ابریژن

در حین انجام میکرودرم ابریژن، متخصص پوست از دستگاه مخصوصی استفاده می­‌کند که دارای سطح ساینده برای از بین بردن لایه بیرونی پوست است. این درمان باعث افزایش تولید کلاژن جدید در پوست شده و می‌تواند به کاهش لک­ های پوستی کمک کند.

لایه برداری شیمیایی

در لایه برداری شیمیایی، از اسید با غلظت بالا برای درمان ناحیه مورد نظر استفاده می‌شود. در این روش با برداشتن لایه سطحی پوست (اپیدرم)، لکه های پوستی از بین می‌روند. لایه بردارهای شیمیایی قوی‌تری نیز وجود دارند که به لایه میانی پوست (درم) نفوذ می‌کنند تا نتایج بهتری حاصل شود. بسیاری از لایه بردارهای شیمیایی، بدون نسخه قابل تهیه هستند اما برای انجام لایه برداری های تخصصی بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید. لایه برداری شیمیایی چه در خانه و چه در مطب پزشک ممکن است عوارضی مانند قرمزی، تحریک و تاول زدن پوست را به دنبال داشته باشد. همچنین در صورت استفاده نادرست از این روش ممکن است زخم ایجاد شود. این روش برای افرادی که دچار لکه های پیری، لکه های ناشی از تابش نور خورشید و ملاسما هستند می‌تواند مفید باشد.
اگر دائماً در معرض نور آفتاب هستید، این روش گزینه مناسبی برای درمانتان نیست. چرا که لایه برداری شیمیایی باعث حساسیت پوست شما نسبت به اشعه خورشید می‌شود. همچنین اگر بعد از لایه برداری شیمیایی، به میزان کافی از کرم ضد آفتاب استفاده نکنید ممکن است لکه های پوست بدتر شود. پس حداقل تا یک هفته بعد از انجام آن، نکات گفته شده را رعایت کنید.

استفاده از کرم‌های تخصصی رفع لک در پوست

کرم‌های تخصصی ضد لک که بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند به‌اندازه روش­‌های درمانی ذکر شده برای روشن شدن پوست مؤثر نیستند، اما می‌توانند در مواردی اثرات مفیدی در حذف این لکه های پوستی داشته باشند. کرم‌ها و سرم‌ها حاوی مواد مختلفی از جمله رتینول یا آلفا هیدروکسی اسید هستند که ممکن است باعث تسریع در پوسته پوسته شدن لایه‌های قدیمی پوست و رشد جدید سلول­‌های پوستی شود. بهتر است با مشورت با پزشک متخصص پوست کرم روشن‌کننده مناسب با پوست خود را انتخاب کنید.

پیشگیری از بروز لکه های تیره روی پوست

ممکن است همیشه نتوان از بروز لکه‌های تیره روی پوست جلوگیری کرد. به عنوان مثال، تغییرات هورمونی در دوران بارداری که ممکن است منجر به تشکیل ملاسما شود، قابل پیشگیری نیست. با این وجود روش­‌های متعددی وجود دارد که افراد می‌توانند برای کاهش احتمال بروز لکه های تیره در پوست بکار گیرند:

هر روز از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید، حتی اگر آفتاب به طور مستقیم بر پوست شما نتابد.

از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید تا بیشتر از پوست خود محافظت کنید.

ناهنجاری‌های پوستی مانند آکنه را سریعاً درمان کنید چون ممکن است منجر به ایجاد التهاب و به تبع آن تشکیل لک در پوست شود.

از قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب به خصوص بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر اجتناب کنید. 3


پی نوشت:
1.www.darmankade.com
2.www.modernclinique.com
3.www.apairon.com