انواع آرتروز و علل، علائم، تشخیص و درمان آن
در مفصل سالم ماده لاستیکی نرم و صافی به نام غضروف سطح استخوان ها را پوشانده و مانند بالشتکی بین دو استخوان قرار گرفته هم موجب راحت لغزیدن استخوانها روی هم شده(اصطکاک را از بین میبرد) و هم نقش ضربه گیر را بازی میکند. در آرتروز غضروف آسیب دیده و سطحش ناصاف می شود که این موجب درد، صدای مفصل در حرکت(ترق ترق)، التهاب و تجمع مایع(آب آوردن) شده و مشکلاتی را در حرکت مفصل ایجاد می کند.
معمولاً علائم آرتروز را میتوان کنترل کرد، اگرچه آسیب به مفاصل قابل برگشت نیست. فعالیت داشتن، حفظ وزن سالم و برخی از روشهای درمانی ممکن است روند پیشرفت بیماری را کند کرده و به بهبود درد و عملکرد مفاصل کمک کند.
آرتروز چیست؟
آرتروز (OA) شایعترین بیماری مفصلی مزمن (طولانیمدت) است.مفصل جایی است که دو استخوان بهم میپیوندند. انتهای این استخوانها با بافت محافظی به نام غضروف پوشانده شده است. آرتروز سبب تجزیه این غضروف میشود و باعث می شود استخوانهای مفصل به هم ساییده شوند. این مسئله میتواند باعث درد، سفتی و سایر علائم شود.
آرتروز اغلب در افراد مسن رخ میدهد؛ اگرچه در بزرگسالان در هر سنی ممکن است رخ دهد. آرتروز بیماری مفصل دژنراتیو، آرتریت تحلیلبرنده و آرتروز ساییدگی نیز نامیده میشود. عامل اصلی ناتوانی در آرتروز آن است که این بیماری بیش از 30 میلیون زن و مرد را تحت تأثیر قرار میدهد. در ادامه تمامی مواردی که باید در مورد آرتروز بدانید را شرح دادهایم.
آرتروز شدید
آرتروز یک بیماری پیشرونده با پنج مرحله از 0 تا 4 است. مرحله اول (0) مفصل طبیعی است. مرحله 4 نشاندهنده آرتروز شدید است. همه کسانی که آرتروز دارند تا مرحله 4 پیشرفت نمیکنند. این وضعیت اغلب مدتها قبل از رسیدن به این مرحله تثبیت میشود.در افرادی که آرتروز شدید دارند، غضروف در یک یا چند مفصل از بین رفته است.
اصطکاک استخوان بر روی استخوان میتواند علائم شدید زیر را ایجاد کند:
افزایش تورم و التهاب. مقدار مایع سینوویال در مفصل ممکن است افزایش یابد. به طور معمول، این مایعات به کاهش اصطکاک در حین حرکت کمک میکنند. با این حال، در مقادیر بیشتر میتواند باعث تورم مفصل شود. تکههای غضروف جدا شده نیز ممکن است درون مایع سینوویال شناور باشد و درد و تورم را افزایش دهد.
افزایش درد. ممکن است هنگام فعالیت و همچنین در حال استراحت احساس درد کنید. اگر در طول روز زیاد از مفاصل خود استفاده کرده باشید، ممکن است احساس افزایش سطح درد یا تورم بیشتری در مفاصل داشته باشید.
دامنه حرکت کاهش مییابد. به دلیل سفتی یا درد در مفاصل، ممکن است نتوانید حرکت کنید. این میتواند لذت بردن از فعالیتهای روزمره را که قبلاً به راحتی انجام میشدند، دشوارتر کند.
بی ثباتی مفصل. مفاصل شما ممکن است از ثبات کمتری برخوردار شوند. به عنوان مثال، اگر آرتروز شدید در زانوهای خود داشته باشید، ممکن است دچار قفل شدن (کمبود حرکت ناگهانی) شوید. همچنین ممکن است کمانش کنید (وقتی زانوی شما بیرون میزند)، که میتواند باعث سقوط و آسیب شود.
علائم دیگر. با ادامه این روند فرسایش مفصل، ضعف عضلانی، خار استخوان و تغییر شکل مفصل نیز ممکن است رخ دهد.
آسیب مفصلی ناشی از آرتروز شدید قابل برگشت نیست، اما درمان آن میتواند به کاهش علائم کمک کند.
در آرتروز برای مفصل چه اتفاقی رخ میدهد ؟
در مفصل سالم ماده لاستیکی نرم و صافی به نام غضروف سطح استخوان ها را پوشانده و مانند بالشتکی بین دو استخوان قرار گرفته هم موجب راحت لغزیدن استخوانها روی هم شده(اصطکاک را از بین میبرد) و هم نقش ضربه گیر را بازی میکند. در آرتروز غضروف آسیب دیده و سطحش ناصاف می شود که این موجب درد، صدای مفصل در حرکت(ترق ترق)، التهاب و تجمع مایع(آب آوردن) شده و مشکلاتی را در حرکت مفصل ایجاد می کند.با آسیب به غضروف دیگر، بالشتک سالمی بین دو استخوان وجود ندارد و به خاطر اینکه ضربات مستقیما به استخوان زیر غضروف وارد می شود استخوان به شکل خار برجسته تیزی به داخل و اطراف مفصل رشد می کند و این سطح برجسته تیز مانند چاقویی موجب آسیب بیشتر غضروف و کپسول مفصلی شده و در نهایت موجب تخریب بیشتر مفصل میشود. این برجستگی چاقو مانند اکثر اوقات در مفاصل بزرگی مانند زانو کاملا در عکس رادیولوزی مشخص است. با پیشرفت آرتروز تکهای از غضروف یا خار استخوانی جدا شده و داخل مفصل شناور میگردد. تحریک شدن بافتهای نرم با این تکه غضروف سرگردان به بروز التهاب و تجمع مایع در مفصل میانجامد.
آرتروز در مقابل روماتیسم مفصلی
آرتروز و روماتیسم مفصلی علائم یکسانی دارند اما شرایط بسیار متفاوتی دارند. آرتروز یک بیماری تحلیلبرنده است، به این معنی که با گذشت زمان شدت آن افزایش مییابد. از طرف دیگر، روماتیسم مفصلی یک اختلال خودایمنی است.افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی دارای سیستم ایمنی هستند که به اشتباه پوشش نرم اطراف مفاصل را تهدیدی برای بدن میدانند و باعث حمله بدن به آن قسمت میشوند. این پوشش نرم که شامل مایع سینوویال است، سینوویوم نامیده میشود. هنگامی که سیستم ایمنی بدن حمله خود را آغاز میکند، تجمع مایعات در مفصل ایجاد میشود و باعث سفتی، درد، تورم و التهاب میشود.
انواع آرتروز
آرتروز میتواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال معمولاً مفاصل دست، زانو، پهلو و ستون فقرات را تحت تأثیر قرار میدهد. اگر مطمئن نیستید که به کدام نوع آرتروز مبتلا هستید، بهترین راه برای شما این است که با پزشک خود صحبت کنید.آرتروز دست
آرتروز میتواند یک یا چند ناحیه از دست شما را درگیر کند. این نواحی اغلب شامل نوک انگشتان، انگشت وسط هر دست، مفصل اتصال انگشت شست و مچ دست و خود مچ دست است. مفاصلی که تحت تأثیر قرار گرفتهاند تا حد زیادی علائم را تعیین میکنند. این علائم اغلب شامل موارد زیر است:* سفتی و سختی
* درد
* تورم
* سرخی
* ضعف
* مشکل در حرکت دادن انگشتان دست
* کاهش دامنه حرکت
* صدای خرد شدن هنگام حرکت انگشتان دست
* مشکل در گرفتن یا نگهداشتن اشیا
زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به آرتروز در دست هستند و معمولاً در سنین پایین به آن مبتلا میشوند. آرتروز دست میتواند تأثیر زیادی در توانایی شما در انجام کارهای مرتبط با زندگی روزمره داشته باشد. با این حال، درمانهای مختلف از تغییر سبک زندگی تا جراحی میتواند کمک کند.
علایم آرتروز در مفاصل پا چیست ؟
۱- معمولا انگشت شست پا درگیر است و فرد احساس درد در قائده انگشت شست دارد۲- تماس نوک انگشت با جلوی کفش موجب درد در قوزک و بند انگشت میشود مخصوصا در پوشیدن کفش تنگ یا کفش پاشنه بلند
آرتروز مفصل ران
آرتروز میتواند در یک یا هر دو لگن ایجاد شود. به این ترتیب با روماتیسم مفصلی متفاوت است که معمولاً همزمان در هر دو لگن اتفاق میافتد.آرتروز مفصل ران سبب تحلیل رفتن تدریجی میشود. بسیاری از افراد دریافتند که با استفاده از دارو، ورزش و فیزیوتراپی میتوانند سالها با علائم خود مقابله کنند. پشتیبانیها مانند عصا نیز میتواند کمککننده باشد.
اگر وضعیت بدتر شود، تزریق استروئید، سایر داروها یا جراحی میتواند به شما کمک کند. درمانهای جایگزین نیز میتوانند کمک کنند و فناوریهای جدید نیز در آستانه تولید و اجرا هستند.
آرتروز زانو
آرتروز زانو که در محافل علمی و دانشگاهی بیشتر با نام استئوآرتریت و استئوآرتروز شناخته میشود، یک بیماری تخریبی پیشرونده در ناحیه مفاصل زانو است که علائمی همچون درد و محدودیتهای حرکتی را اعمال میکند. این بیماری که شیوع آن در زنان بیشتر از مردان رخ میدهد را معمولاً با نام آرتروز پیری یاد میکنند؛ چرا که پیشرفت آن با افزایش سن بیمار افزایش پیدا میکند.مانند آرتروز مفصل ران، آرتروز زانو نیز میتواند در یک یا هر دو زانو ایجاد شود. سن، ژنتیک و آسیبدیدگی زانو ممکن است در آرتروز زانو نقش داشته باشد. درمان آرتروز زانو بستگی به مرحله بیماری دارد.
در این عارضه، مقداری از بافت غضروفی استخوانها در محل مفصل زانو تخریب میشود. این اتفاق موجب میشود استخوانها با فاصله کمتری نسبت به یکدیگر در فضایی با حداقل غضروف و حداکثر ساییدگی قرار بگیرند. تداوم این وضعیت در بدن بیمار میتواند موجب بروز علائم آرتروز زانو شود.
ورزشکارانی که فقط بر روی یک ورزش تمرکز دارند که حرکات تکراری و گستردهای مانند دویدن یا ورزشی مانند تنیس انجام میدهند؛ ممکن است در معرض خطر ابتلا به آرتروز قرار گیرند.
به همین ترتیب، شما هم اگر فقط یک نوع فعالیت بدنی را دنبال کنید، این کار ممکن است برخی از ماهیچهها را بیشتر درگیر کند و در برخی دیگر باعث کمکاری، ضعف و بیثباتی مفصل زانو شود. متفاوت بودن فعالیتهای شما باعث بهکارگیری گروههای مختلف عضلانی میشود و به شما این امکان را میدهد تا تمام عضلات اطراف زانوی شما تقویت شوند.
علایم آرتروز در مفصل لگن چیست ؟
۱- احساس درد در کشاله ران یا باسن۲- احساس درد در هنگام ایستادن و راه رفتن
۳- گاهی درد مفصل لگن به سمت ران زانو تیر میکشد
۴- لنگش در هنگام راه رفتن
۵- مشکل در فعالیتهای روزانه مانند پوشیدن کفش و جوراب
آرتروز گردن
آرتروز گردن یک بیماری وابسته به سن است که بیش از 85 درصد افراد بالای 60 سال را درگیر میکند. این بیماری در مردان و زنان رخ میدهد.ستون فقرات گردنی در گردن قرار دارد و شامل مفاصل وجهی است. این مفاصل به حفظ انعطافپذیری در ستون فقرات کمک میکنند و دامنه حرکتی را امکانپذیر میکنند. هنگامی که غضروفهای اطراف مفصل شروع به تحلیل رفتن میکنند، در نتیجه آن، آرتروز گردن ایجاد میشود.
آرتروز گردن همیشه علائم ایجاد نمیکند. در صورت بروز، علائم ممکن است از خفیف تا شدید باشد و شامل موارد زیر است:
* درد در تیغه شانه، پایین بازو یا انگشتان
* ضعف عضلانی
* سفتی در گردن
* سردرد، بیشتر در پشت سر
* سوزن سوزن شدن یا بیحسی در بازوها یا پاها
گاهی اوقات، علائم جدیتری مانند از دست دادن کنترل روده یا از دست دادن تعادل رخ میدهد.
علت آرتروز گردن
ستون فقرات هم با افزایش سن دچار کهولت می شود اما برخی عوامل مانند حرکت های نامناسب و با شدت بالا، تغییر وضعیت های ناگهانی سر به جلو و عقب عالی الخصوص در حوادث رانندگی ,انجام دادن کارهای سخت و سنگین , اختلالات مادرزادی که از هنگام تولد ظهور می یابند و ... باعث بوجود آمدن زودهنگام و با شدت تر این تغییرات می شوند.در بین کارمندان، محصلین و دانشجویان نیزکه دائم یا با کامپیوتر کار می کنند و یا درس می خوانند، خم نگه داشتن سر و گردن طولانی مدت در روز باعث ایجاد فشار بر روی مهره های گردن شده و این امر دیسک های بین آن ها را افزایش داده و باعث بروز علائم آرتروز گردن می شود.
تغییرات ستون فقرات:
از جمله تغییراتی که در ستون فقرات در بیماری آرتروز گردن ایجاد می شود عبارتند از ایجاد تغییرات در ساختار دیسک های بین مهره ای و پس از آن برجسته شدن آن به درون کانال نخاعی و نیز ایجاد سوراخ های بین مهره ای و همچنین ایجاد خارهای استخوانی در لبه مهره ها و به دنبال آن به هم خوردن انحنای طبیعی و تغییر شکل آن ها.
تغییرات مذکور با توجه به محل تغییر می توانند سبب ایجاد فشار بر روی ریشه های عصبی و نخاع شده و علائمی را در بیمار مبتلا به آرتروز گردن پدید آورد.
بسیاری از افراد مبتلا به دیسک گردن و آرتروز گردن در دست و یا شانه خود درد را حس نموده و گاهی به مدت طولانی تحت تشخیص های دیگر و بالتبع درمانهای دیگر غیر از آرتروز گردن و دست قرار گرفته اند.
علائم
از جمله علائم این بیماری، درد و محدودیت حرکتی در ناحیه گردن می باشد . از سایر علائم آرتروز گردن می توان به کم شدن حس , دردهای تیر کشنده به سمت شانه ,دست و پشت سر و کاهش قدرت عضلانی اشاره کرد. همچنین علائمی نظیر سردرد هایی که از پشت سر تیر می کشند و با انجام دادن برخی از حرکات خاص ایجاد می شوند و همچنین درد های بین شانه و کتف نیز از علایم آرتروز گردن می باشد.تشخیص
از جمله عواملی که در تشخیص آرتروز گردن موثر است پاسخ به پرسشهایی است که توسط پزشک از بیمار در زمینه بروز علائم مطرح میشود، پس از آن مجموعهای از آزمایشها بر روی بیمار انجام می شود. یک معاینه معمولی که توسط پزشک معالج انجام می شود شامل بررسی واکنشها، دامنه حرکتی گردن و ضعف عضلانی است. همچنین احتمال دارد که پزشک نحوه راه رفتن بیمار را نیز مشاهده نماید. سپس با در نظر گرفتن تمامی این موارد تشخیص میدهد که آیا اعصاب و نخاع تحت فشار بیش از اندازه هستند و یا نه. اگر احتمال پزشک ابتلای بیمار به آرتروز گردن باشد، آزمایشهای تصویربرداری و آزمونهای عملکرد عصبی را برای تأیید تشخیصاش تجویز خواهد نمود.امکان دارد پزشک برای تشخیص بیماری از عکسبرداری با اشعه ایکس و ام آر آی و همچنین سایر تست های تشخیصی استفاده کند و برای تایید و بررسی های لازم در مورد بیماری آرتروز گردن ممکن است او از عکس های رادیوگرافی ساده در چهار جهت , سی تی اسکن و ام آر آی استفاده نماید.آرتروز ستون مهرهها
اگر کمردرد دارید، ممکن است به آرتروز ستون مهرهها مبتلا باشید. این شرایط مفاصل وجهی واقع در پایین کمر و باسن را تحت تأثیر قرار میدهد. سن و ضربه به ستون فقرات هر دو عواملی بالقوه در در این آرتروز هستند. زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا میشوند. افرادی که دارای اضافه وزن هستند یا مشاغل آنها نیاز به چمباتمه زدن و نشستن دارد نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.شدت علائم آرتروز نخاعی میتواند متفاوت باشد. آنها عبارتند از:
* سفتی یا حساسیت به لمس در مفاصل پشت
* ضعف، بیحسی یا سوزن سوزن شدن در بازوها یا پاها
* کاهش دامنه حرکت
توجه به این علائم مهم است. در صورت عدم درمان، آرتروز نخاعی میتواند بدتر شود و باعث علائم شدیدتر و ناتوانی شود.
علائم آرتروز
علائم آرتروز اغلب به مرور ظاهر میشوند تا به صورت ناگهانی. این علائم عبارتند از:* درد در مفصل در حین فعالیت بعد از فعالیت طولانی یا در پایان روز
* سفتی مفصل که معمولاً اول صبح یا بعد از استراحت اتفاق میافتد
* دامنه حرکتی محدود که ممکن است بعد از حرکت از بین برود
* صدای ترک یا کلیک در هنگام خم شدن مفصل
* ورم در اطراف مفصل
* ضعف عضله در اطراف مفصل
* بیثباتی مفصل یا کمانش (زانو به سمت بیرون میآید).
تأثیر آرتروز بر روی قسمتهای مختلف بدن
آرتروز ممکن است بر قسمتهای مختلف بدن تأثیر متفاوتی بگذارد؛ از جمله:مفصل ران. درد در ناحیه کشاله ران یا باسن و گاهی در قسمت داخلی زانو یا ران احساس میشود.
زانو. احساس “رنده شدن” یا “خراشیدن” هنگام حرکت دادن زانو.
انگشتان. رشد استخوانی (خار) در لبه مفاصل باعث تورم و قرمز شدن انگشتان میشود. ممکن است درد در قسمت شست نیز وجود داشته باشد.
پا. در انگشت شست پا احساس درد میکنید. ممکن است مچ پا یا انگشتان پا متورم شود.
با بدتر شدن آرتروز، غضروفها ممکن است دچار شکافهای ناهموار شوند. استخوانها ممکن است سفت شوند، تغییر شکل دهند و دچار ناهمواری شوند. وقتی غضروف از بین رود، به خودی خود رشد نمیکند.
علل ایجاد آرتروز
آرتروز هنگامی رخ میدهد که غضروفهایی که انتهای استخوانهای مفاصل شما را پوشش میدهند به تدریج خراب شوند. غضروف یک بافت سفت و لغزنده است که حرکت مفصلی تقریباً بدون اصطکاک را امکانپذیر میکند. در نهایت، اگر غضروف کاملاً فرسوده شود، استخوان روی استخوان ساییده میشود.آرتروز غالباً به عنوان بیماری “سایش” شناخته میشود. اما علاوه بر تجزیه غضروف، آرتروز کل مفصل را تحت تأثیر قرار میدهد؛ باعث ایجاد تغییراتی در استخوان و تحلیل رفتن بافتهای پیوندی مفصل شده و عضله را به استخوان متصل میکند. همچنین باعث التهاب پوشش مفصلی میشود.
عوامل خطر آرتروز
عواملی که میتوانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند عبارتند از:سن بالا. خطر آرتروز با افزایش سن افزایش مییابد.
جنسیت. زنان بیشتر به آرتروز مبتلا میشوند؛ هرچند دلیل آن روشن نیست.
چاقی. حمل وزن اضافی بدن از چند جهت به افزایش آرتروز کمک میکند و هرچه وزن بیشتری داشته باشید خطر شما بیشتر میشود. افزایش وزن باعث افزایش فشار به مفاصل تحملکننده وزن مانند لگن و زانو میشود. همچنین، بافت چربی پروتئینهایی تولید میکند که میتواند باعث التهاب مضر در اطراف مفاصل شما شود.
آسیبهای مفصلی. آسیبهایی مانند آسیبهایی که هنگام ورزش یا هنگام تصادف رخ میدهد، میتواند خطر آرتروز را افزایش دهد. حتی صدماتی که سالها پیش رخ داده و به ظاهر بهبود یافتهاند نیز میتوانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
فشار مکرر بر روی مفصل. اگر شغلی که دارید یا ورزشی که میکنید فشار تکراری را روی مفصل وارد میکند، ممکن است در نهایت این مفصل دچار آرتروز شود.
ژنتیک. برخی از افراد آرتروز را به ارث میبرند.
تغییر شکل استخوان. برخی از افراد با بدشکلی مفاصل و یا غضروف معیوب متولد میشوند.
برخی از بیماریهای متابولیک. این موارد شامل دیابت و شرایطی است که بدن شما آهن زیادی دارد (هموکروماتوز).
تشخیص آرتروز
سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات آزمایشگاهی به تشخیص آرتروز کمک میکند.پزشک عمومی ممکن است اولین کسی باشد که در مورد درد مفصل با او صحبت میکنید. پزشک اطلاعاتی درباره سوابق پزشکی، علائم، چگونگی تأثیر درد بر فعالیتها، همچنین مشکلات پزشکی و استفاده از دارو را مرور میکند. پزشک مفاصل را بررسی کرده و حرکت میدهد.
آزمایشات زیر به تشخیص آرتروز کمک میکنند:
آسپیراسیون مفصل. پس از بیحس کردن ناحیه مورد نظر، یک سوزن به داخل مفصل وارد میشود تا مایعات خارج شود. این آزمایش به دنبال ایجاد عفونت در مایعات است. نتایج میتواند به رد سایر شرایط پزشکی یا سایر اشکال آرتروز کمک کند.
اشعه ایکس. اشعه ایکس میتواند علت مفصلی یا استخوانی یا تغییرات مربوط به آرتروز را نشان دهد.
ام آر آی. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی دید بهتری در مورد غضروف و سایر قسمتهای مفصل ایجاد میکند.
درمان آرتروز
هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد. اما دارو، روشهای غیردارویی و کارهای جانبی میتوانند به کاهش درد کمک کنند. به عنوان آخرین چاره، میتوان یک مفصل آسیب دیده را با یک اتصال فلزی، پلاستیکی یا سرامیکی جایگزین کرد.داروها
مسکنها. مسکنها شامل استامینوفن و مواد افیونی هستند. استامینوفن بدون نسخه در دسترس است و مواد افیونی باید توسط پزشک تجویز شود.داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs). این داروها بیشترین استفاده را برای تسکین التهاب و درد دارند. داروهای ضد التهاب شامل آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب هستند. آنها به صورت OTC یا نسخهای در دسترس هستند؛ اما نسخههای OTC فقط به کاهش درد کمک میکنند.
ضد واکنشها. محصولات OTC شامل موادی مانند کپسایسین، منتول و لیدوکائین هستند. این داروها انتهای عصب را تحریک میکنند، بنابراین ناحیه دردناک احساس سرما، گرما یا خارش میکند تا تمرکز را از درد واقعی دور کند.
کورتیکواستروئیدها. این داروهای ضد التهاب تجویزشده به روشی مشابه هورمونی به نام کورتیزول عمل میکنند. دارو از طریق دهان مصرف میشود یا در مطب پزشک به مفصل تزریق میشود.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP). این محصول از طریق تزریق توسط پزشک در دسترس است و دارای پروتئینهایی است که به کاهش درد و التهاب کمک میکند.
داروهای دیگر. داروی ضد افسردگی دولوکستین و داروی ضد تشنج پرگابالین داروهای خوراکی هستند که برای درمان درد آرتروز مورد تایید FDA هستند.
درمانهای غیر دارویی
درمانهای غیردارویی برای آرتروز شامل موارد زیر هستند:ورزش
حرکت، بخشی اساسی از یک طرح درمانی آرتروز است. طبق برنامه وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده، انجام 150 دقیقه ورزش متوسط تا شدید در هفته باید مورد هدف باشد. برنامه ورزشی خوب برای مبارزه با درد و سفتی آرتروز چهار بخش دارد:ورزشهای تقویتکننده: عضلات اطراف مفاصل دردناک را میسازند و به کاهش فشار روی آنها کمک میکنند.
حرکات کششی: به کاهش سفتی و حرکت مفاصل کمک میکنند.
ورزشهای هوازی یا کاردیو: به بهبود میزان استقامت و انرژی و کاهش وزن اضافی کمک میکنند.
تمرینهای تعادل: به تقویت عضلات کوچک در اطراف زانو و مچ پا کمک میکند و از سقوط جلوگیری میکند.
قبل از شروع یک برنامه تمرینی جدید با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید.
کاهش وزن
وزن زیاد باعث ایجاد فشار اضافی بر روی باسن، زانو، پا و کمر میشود. کاهش وزن به کاهش درد و توقف یا کاهش آسیب مفصلی کمک میکند. هر نیم کیلوگرم کاهش وزن ۲ کیلوگرم از فشار روی مفاصل پایین بدن را کم میکند.درمانهای فیزیکی و دستگاههای کمکی
فیزیوتراپیستها، کاردرمانگران و متخصصان عمل جراحی میتوانند موارد زیر را انجام دهند:
* تمرینات خاص برای کمک به ثبات مفاصل و تسکین درد
* اطلاعاتی درباره درمانهای طبیعی و محصولاتی که میتوانند درد را تسکین دهند، جمعآوری کنند
* دستورالعملی برای سهولت حرکت و محافظت از مفاصل داشته باشند
* از مهاربندها، کفش یا سایر وسایل کمکی استفاده کنند
عمل جراحی
جراحی مفصل میتواند عملکرد را بهبود بخشد و یا مفاصل آسیبدیده را جایگزین کند تا تحرک ایجاد شود و درد تسکین یابد. مفصل ران و زانو مفصلی است که معمولاً تعویض میشود. جراح ارتوپدی میتواند بهترین روش را بر اساس میزان آسیبدیدگی مفصل تعیین کند.روشهای خودمراقبتی در برابر آرتروز
تمرین عادتهای زیر میتواند باعث کاهش سرعت پیشرفت آرتروز شده، سلامتی شما را حفظ کرده و تا زمانی که ممکن است عمل را به تعویق بیندازد.وزن مناسب داشته باشید
اضافه وزن باعث بدتر شدن آرتروز میشود. برای حفظ وزن سالم، تغذیه سالم را با ورزش منظم ترکیب کنید.
قند خون را کنترل کنید
بسیاری از افراد به دیابت و آرتروز مبتلا هستند. داشتن سطح گلوکز بالا میتواند غضروف را سفت و سختتر کرده و آن را تجزیه کند. داشتن دیابت باعث التهاب میشود که غضروف را نیز ضعیف میکند.
محدوده حرکت را حفظ کنید
حرکت، دارویی برای مفاصل است. عادت کنید مفاصل خود را در دامنه حرکتی کامل قرار دهید، اما فقط تا جایی که درد بیشتری ایجاد نکند. کشش ملایم، بالا و پایین آوردن پاها از حالت ایستاده یا نشسته، پیادهرویهای روزانه و سرگرمیهایی مانند باغبانی میتواند به شما کمک کند. اما به بدن خود گوش دهید و هرگز خیلی فشار نیاورید.
از مفاصل محافظت کنید
هنگام انجام ورزش حتماً خود را گرم کرده، سپس سرد کنید. اگر ورزش میکنید، از مفاصل خود محافظت کنید. برای بلند کردن، هل دادن، کشیدن و حمل از بزرگترین و محکمترین مفاصل خود استفاده کنید. قدم خود را برای جلوگیری از سقوط تماشا کنید. استراحت خود را در طول روز متعادل کنید.
آرام باشید
راههایی برای کاهش یا جلوگیری از استرس از طریق مراقبه، گوش دادن به موسیقی، برقراری ارتباط با دوستان و خانواده، انجام فعالیتهای سرگرمکننده و یافتن راههایی برای استراحت و شارژ مجدد پیدا کنید.
سبک زندگی سالم را انتخاب کنید
خوردن غذای سالم، عدم استفاده از سیگار و خواب خوب به شما کمک میکند تا بهترین حالت را داشته باشید.
بهترین راه پیشگیری از آرتروز
ممکن است فاکتورهایی برای آرتروز داشته باشید که نمیتوانید کنترل کنید؛ مانند وراثت، سن و جنسیت. اما سایر عوامل خطر را میتوان کنترل کرد و مدیریت آنها میتواند به کاهش خطر آرتروز کمک کند.نکات زیر میتواند به شما در مدیریت عوامل خطر تحت کنترل خود کمک کند:
از بدن خود مراقبت کنید. اگر یک ورزشکار هستید، مطمئن شوید که از بدن خود مراقبت میکنید. از لباسهای ورزشی و کفشهایی استفاده کنید که ضربه شما را روی زانوها کاهش میدهد. همچنین اطمینان حاصل کنید که مدل ورزشهای خود را تغییر دهید، به طوری که تمام عضلات شما تمرین کنند، نه فقط هر بار عضلاتی یکسان.
مراقب وزن خود باشید. شاخص توده بدن (BMI) خود را در محدوده مناسب قد و جنسیت نگه دارید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید. طیف وسیعی از غذاهای سالم را مصرف کرده و تمرکز خود را روی سبزیجات و میوههای تازه بگذارید.
استراحت کافی داشته باشید. به بدن خود فرصتهای کافی برای استراحت و خواب دهید.
عوارض جانبی آرتروز
آرتروز یک بیماری تخریبکننده است که با گذشت زمان بدتر و اغلب منجر به درد مزمن نیز میشود. درد و سفتی مفصل میتواند به حدی شدید باشد که کارهای روزمره را دشوار کند. افسردگی و اختلالات خواب میتواند ناشی از درد و ناتوانی آرتروز باشد.بر اساس گزارشها آرتروز زانو شایعترین عارضه در میان بیماریهای آرتروئیدی است که در اکثر موارد به طور عمده در میان جمعیت زنان بالای 45 سال رخ میدهد. در ادامه نوشته، به صورت خلاصه به بیان نشانههای آرتروز زانو میپردازیم و در پایان روشهای کمک به بهبود این عارضه از طریق ورزش را بیان خواهیم کرد.
نشانههای آرتروز زانو
اولین نشانه این عارضه، وجود درد حین فعالیت جسمانی و رفع آن با استراحت است. دومین نشانه قطعی این عارضه تورم مفاصل درگیر بیمار است.سومین نشانه سختی و گرفتگی مفاصل به خصوص در اوایل صبح و بعد از بیداری است. از دیگر نشانههای عارضه هم میتوان به کاهش تحرک مفاصل، وجود صدای ساییده شدن مفاصل و ایجاد محدودیت در بالا رفتن از پلهها اشاره کرد.
ورزش میتواند در مراحل آخر آرتروز هم مفید باشد؟
از نقطه نظر پزشکی دلایل بسیار زیادی برای درمان بیماریها با کمک ورزشهای تمرینی وجود دارد که از میان آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:* ورزش میتواند قدرت مانور و تحرک مفاصل را حفظ کند
* ورزش عضلات را برای حمایت از مفاصل قویتر میکند
* عضلات قوی مفاصل را برای انجام بهتر حرکات یاری میکنند
لازم نیست که برای درمان آرتروز زانو از ورزشهای سنگین و نفسگیر استفاده شود. قابل توجه است که بهترین حرکات برای بهبود عارضه حرکاتی هستند که مقدار فشار کمی را بر مفاصل اعمال میکنند و در عوض انعطاف آنها را افزایش میدهند.
در واقع ما تمرینهایی را در این مطلب پیشنهاد میدهیم که انجام آنها به هیچ وسیله جانبی نیاز ندارد و به راحتی میتوان هر یک از آنها را در محیط کاری یا درون منزل انجام داد.
بلند کردن پا در حالت خوابیده
* روی کمر خود در حالت درازکش روی یک سطح صاف قرار بگیرید. بازوها را در دو طرف بدن خود قرار داده و سر انگشتان پاهای شما به سمت بالا باشد.* هم زمان که عضلات پای خود را سفت کردهاید، پاهای خود را بدون خم کردن زانو چند سانتیمتر بالا آورید
* به منظور فشار آوردن بر عضلات کمر خود به سمت پایین، عضلات شکمی خود را منقبض کنید
* این حالت را برای مدت 5 ثانیه حفظ کنید و سپس به حالت اول باز گردید.
* این حرکت را برای پای دیگر خود تکرار کنید
* پیشنهاد میشود این ورزش 4 نوبت در هر روز تکرار شود
کشش همسترینگ در حالت خوابیده
در حالی که پاهای خود را در زاویه 90 درجه از محل زانوها خم کردهاید و کف پاهای شما بر زمین قرار دارد، روی پشت خود در یک سطح صاف در حالت درازکش قرار بگیرید.* یک پا را در همان حالت خم شده بهآرامی بالا آورده و به صورت موازی به سینههای خود نزدیک کنید
* دستان خود را به پشت ران کشیده شده خود قفل کرده و پای خود را صاف کنید
* پای مستقیم خود را تا موازات صورت خود بالا آورید (در این حالت در پشت پای خود کشش احساس میکنید)
* خود را به مدت 30 الی 60 ثانیه در این حالت نگه دارید
* این تمرین را برای پای مقابل خود نیز بهکار گیرید
حرکت اسکات نیمه
* در حالت ایستاده پاهای خود را به اندازه عرض شانههای خود باز کنید و بازوان خود را به سمت خارج از بدن خود کش دهید.* زانوهای خود را به آرامی خم کرده تا در حالت نیمه نشسته و یا نشسته روی صندلی قرار بگیرید
* خود را در این حالت به مدت 5 ثانیه حفظ کرده و سپس به حالت اول باز گردید
* این حرکت را در سه نوبت و هر نوبت به تعداد 10 تکرار انجام دهید
توجه داشته باشید که در حین انجام این حرکت هیچ دردی نباید در زانوهای شما احساس شود
پای شیبدار
* برای حفظ تعادل میان دو صندلی قرار بگیرید* یک پای خود را رو به خارج و در حالتی که قرار است از پلکانی بالا بروید، چند سانتیمتر بالا آورید
* زانوی پای دیگر را خم کرده و ارتفاع بدن خود را کم کنید
* پس از گذشت 5 ثانیه به حالت قبل باز گردید و 10 ثانیه استراحت کنید
* این تمرین را برای پای دیگر خود تکرار کنید.
شما میتوانید این تمرین را در 10 نوبت و هر نوبت 5 مرتبه برای هر پا تکرار کنید
کشش پا
* روی زمین نشسته و پاهای خود را به طور مستقیم روی زمین قرار دهید* با قرار دادن دستهای خود در دو طرف بدن، کمر خود را صاف کرده و حالت خود را تثبیت کنید
* به آرامی یک زانوی خود را تا زمانی که احساس کشش به شما دست میدهد خم کنید
* این حالت را به مدت 5 ثانیه حفظ کرده و سپس به حالت استراحت باز گردید
* تعداد تکرار مجاز برای این حرکت 10 تمرین و هر تمرین 5 مرتبه برای هر پا است.
سخن آخر
آرتروز یک بیماری مزمن است که هیچ درمانی ندارد؛ اما برای درمان آن، چشماندازی مثبت پیش رو است. علائم درد مزمن و سفتی را نادیده نگیرید. هرچه زودتر با پزشک خود صحبت کنید، زودتر میتوانید بیماری را تشخیص دهید و درمان را آغاز کنید. و همچنین روی بهبود کیفیت زندگی خود کار کنید.اگر به دیابت مبتلا هستید، کنترل قند خون نیز میتواند به شما در کنترل خطر آرتروز کمک کند.
منبع: سایت دکتردکتر
سایت دکتر سپهریان
سایت دکتر نقره کار
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}