بیماری تیروئید چه رابطه ای با کلسترول دارد؟

غده تیروئید

تیروئید غده‌ی پروانه‌ای شکل است که در گردن و زیر حنجره قرار گرفته است. غده تیروئید هورمون‌هایی تولید می‌کند که در تنظیم متابولیسم، دمای بدن، رشد مغز در کودکان، عملکرد قلب، مغز، عضلات و سایر اندام‌های بدن نقش مهمی دارند. مهم‌ترین و اصلی‌ترین هورمون‌های تیروئید، به نام تریودوتیرونین T3و تیروکسین T4  شناخته می‌شوند.

غده هیپوفیز، هورمون تحریک کننده تیروئید یعنی TSH را تولید می‌کند تا غده تیروئید را برای تولید هورمون‌های تیروئید تحریک کند. اختلال در تولید هر یک از این هورمون‌ها، منجر به عملکرد نادرست غده تیروئید می‌گردد.1
 

کلسترول

افزایش کلسترول در جریان خون منجر به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌گردد. کلسترول یک ماده مومی شکل است که در تمام سلول‌های بدن وجود دارد. بدن از کلسترول برای ساختن هورمون‌ها و اسید‌های صفراوی به منظور هضم چربی استفاده می‌کند. هنگامی‌که کلسترول بیش از حد در عروق وجود داشته باشد، به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل بیماری‌های قلبی شناخته می‌شود. کلسترول با اتصال به یک نوع پروتئین در جریان خون حرکت می‌کند که به آن لیپوپروتئین می‌گویند. انواع لیپوپروتئین در خون عبارتند از:
 

لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)

به عنوان کلسترول خوب شناخته می‌شود زیرا به سلول‌های بدن در جهت کاهش کلسترول کمک می‌کند. در کلسترول HDL، نسبت کلسترول به پروتئین بیشتر است.
 

لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL)

این نوع لیپوپروتئین به کلسترول بد معروف است که در آن نسبت کلسترول به پروتئین، کمتر می‌شود. سطوح  بالای LDL یک تهدید جدی برای سلامتی فرد و ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است.  افزایش کلسترول بد در خون می‌تواند ناشی از رژیم غذایی نادرست  و برخی از شرایط پزشکی همچون اختلالات تیروئید باشد.1
 

آزمایش تیروئید و کلسترول

اگر دچار علائم مرتبط با مشکلات تیروئید هستید و سطح کلسترول شما بالا یا پایین است، باید به دکتر فوق تخصص غدد و متابولیسم مراجعه کنید. برای اندازه‌گیری سطح TSH و میزان هورمون تیروئیدی به نام تیروکسین، یک آزمایش خون انجام خواهد شد. این آزمایشات به پزشک شما کمک می‌کند تا کم کاری یا پرکاری تیروئید را تشخیص دهد.

مصرف داروی جایگزین هورمون تیروئید لِووتیروکسین (لووتروئید، سینتروئید) برای درمان کم کاری تیروئید نیز می‌تواند به کاهش سطح کلسترول کمک کند.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید شما مقدار اندکی پایین باشد، ممکن است نیازی به جایگزینی هورمون تیروئید نداشته باشید. در عوض، پزشک ممکن است یک استاتین یا داروی دیگری برای کاهش کلسترول تجویز کند.

در مورد پرکاری تیروئید، پزشک ید رادیواکتیو تجویز می‌کند تا غده را کوچک کند و تولید هورمون‌های تیروئیدی را کاهش دهد. تعداد کمی از افرادی که نمی‌توانند داروهای ضد تیروئید مصرف کنند ممکن است برای برداشتن بخش عمده‌ای از غده تیروئید نیاز به جراحی داشته باشند.2

ارتباط بین تیروئید و کلسترول

بین اختلالات تیروئید و افزایش یا کاهش کلسترول خون، ارتباط مستقیم و معکوسی وجود دارد. در ادامه تاثیرات هر کدام از این اختلالات بررسی می‌کنیم.
 

کم کاری تیروئید و چربی ها

افراد مبتلا به کم کاری تیروئید که دارای هورمون محرکه تیروئید (TSH) بین 5 میلی واحد بین المللی بر لیتر (mIU/L) و 10 میلی واحد بین المللی بر لیتر هستند، به طور قابل توجهی از سطح کلسترول کلی و کلسترول بد (LDL) بالاتر نسبت به افراد سالم برخوردار هستند.

ناهنجاری های چربی معمولا با کم کاری تیروئید اولیه (کم کاری تیروئید به واسطه عدم عملکرد غده تیروئید) نسبت به کم کاری تیروئید ثانویه (کم کاری تیروئید به واسطه فقدان هورمون های هیپوفیزی که غده تیروئید را تحریک می کند) تشدید می شوند.

ناهنجاری های چربی که در کم کاری تیروئید دیده می شوند، به نظر می رسد عمدتا با کاهش فعالیت گیرنده کلسترول بد و آثار دیگر مرتبط با سوخت و ساز چربی پیوند خورده اند.

جایگزینی هورمون تیروئید با استفاده از داروی لووتیروکسین معمولا برای درمان کم کاری تیروئید استفاده می شود و ممکن است برای برخی افراد همه آن چیزی باشد که برای کنترل کلسترول نیاز دارند.
 

پرکاری تیروئید و چربی ها

در شرایطی که به طور کلی بهتر است از سطوح پایین‌تر کلسترول بد و کلسترول کلی برخوردار باشید، در برخی موارد ممکن است سطوح پایین کلسترول خوب نباشد. سطوح پایین این مواد ممکن است با پرکاری تیروئید در ارتباط باشد. در صورت عدم تشخیص و عدم درمان، این بیماری تیروئید می تواند به عوارضی مانند بیماری چشم، پوکی استخوان، فیبریلاسیون دهلیزی (و سکته مغزی یا نارسایی بالقوه) و توفان تیروئیدی منجر شود.

پرکاری تیروئید از طریق کاهش هورمون تیروئید در بدن با کمک دارو، نابودی رادیواکتیوی غده تیروئید یا عمل جراحی درمان می شود.

در شرایطی که پرکاری تیروئید ممکن است به سطوح کلسترول پایین منجر شود، به نظر می رسد کلسترول بالا یک عامل خطرآفرین برای ابتلا به بیماری گریوز - نوع خاصی از پرکاری تیروئید - است.3
 

اقدامات سبک زندگی مفید برای پرکاری و کم کاری تیروئید

اقدامات سبک زندگی مختلفی وجود دارند که می توانند برای کاهش کلسترول و همچنین علائم شایع بیماری تیروئید مد نظر قرار بگیرند.
 

رژیم غذایی و کاهش وزن

کاهش وزن می تواند برای افراد مبتلا به بیماری تیروئید چالش برانگیز باشد، اما حتی کاهش اندک وزن نیز می تواند سطوح کلسترول بد را کاهش دهد. افزون بر این، یک رژیم غذایی ضد التهاب ممکن است التهاب مرتبط با بیماری خودایمنی تیروئید را کاهش داده، در شرایطی که سطح کلسترول را نیز کاهش می دهد.
 

ورزش

ورزش منظم می تواند سطوح انرژی را در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید بهبود بخشیده، به حفظ تراکم استخوانی در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید کمک کرده، و سطوح کلسترول خوب را افزایش دهد.


 

ترک سیگار

سیگار کشیدن به غده تیروئید آسیب زده و خطر عوارض جانی بیماری تیروئید را افزایش می دهد. همچنین، این کار خطر آترواسکلروز (بیماری قلبی، سکته های مغزی و غیره) مرتبط با کلسترول بالا را افزایش می دهد.1
 

درمان کلسترول و بیماری تیروئید

همان گونه که داروهای تیروئید ممکن است بر کلسترول اثرگذار باشند، روش های درمانی کلسترول نیز ممکن است بر بیماری تیروئید و/یا اثربخشی داروهای تیروئید تاثیرگذار باشند.
 

جذب

رزین های اسید صفرا مانند کوئستران (کلستیرامین)، کولستید (کلستیپول) و ولکول (کلسولام) ممکن است با لووتیروکسین پیوند تشکیل داده و به طور کامل از جذب آن پیشگیری کنند. این داروها باید حداقل چهار ساعت پیش از لووتیروکسین مصرف شوند.
 

درد ماهیچه

این یکی از عوارض جانبی داروهای کلسترول به نام استاتین ها مانند لیپیتور (آتورواستاتین) و پراواکول (پراواستاتین) و همچنین مهارکننده های PCSK مانند رپاتا (اولوکوماب) است. افرادی مبتلا به کم کاری تیروئید نسبت به افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند، احتمال بیشتری دارد درد ماهیچه را در صورت مصرف این داروها تجربه کنند. احتمال تجربه درد ماهیچه برای زوکور (سیمواستاتین) بیشتر و برای پراواکول و لسکول (فلواستاتین) کمتر است.
 

گرگرفتگی و دیگر علائم پرکاری تیروئید

نیاسین ممکن است برای افراد مبتلا به سطوح کم کلسترول خوب (HDL) استفاده شود. عوارض جانبی آن، مانند گرگرفتگی، می تواند بسیار شبیه به عوارض پرکاری تیروئید باشد.
 

بیماری تیروئید چشمی

مطالعه ای در سال 2018 نشان داد که درمان کلسترول بالا با داروهای استاتین خطر اوربیتوپاتی گریوز (علائم مرتبط با چشم مانند تورم و بیرون زدگی) را کاهش دهد.3

پینوشتها
1.www.ahmadfanaei.com
2.www.darmankade.com
3.www.asriran.com