به مژگان سیه کردی هزاران رخنه در دینم

تفسیر عرفانی
1. ای معشوق! با مژگان سیاه و زیبایت هزاران شکاف در دین و ایمان ظاهری ام ایجاد کردی و آنها را از من گرفتی؛ بیا تا به شکرانه ی خدمتی که در حق من نمودی، از چشمان خمار و دلفریبت هزاران درد و بلا را دور سازم و به جان بخرم.
2. هان ای دلدار و همدم دل که دوستانت را از یاد برده ای! امیدوارم آن روزی که یک دم بی یاد تو زنده بمانم و از یادت غافل شوم، هرگز نیاید.
3. این دنیا پیری است که کارهایش هیچ اصل و پایه ای ندارد و بی حساب و کتاب است. از این دنیا که دشمن عاشقان حقیقی است و با فریب و نیرنگ و پیش آمدهای خلاف انتظار و ناموافق، مرا از جان و زندگی شیرین دلتنگ و آزرده کرده، بیزارم.
4. از سوز و گداز آتش دوری معشوق چون گل سرخ با قطره های شبنم، غرق عرق شده ام؛ ای نسیم سحرگاهی! بوی خوشی از زلف معطّر یار برایم بیاور تا آتش دوری مرا آزار ندهد.
5. بهره ها و لذت های این جهان و آن جهان فدای معشوق زیبا و ساقی باد؛ چرا که پادشاهی جهان را وابسته به عشق می بینم و حاضرم این پادشاهی را در راه عشق بدهم.
6. چنانچه یار و دلبر به جای من دیگری را به عنوان محبوب خود برگزیند، صاحب اختیار است. ولی اگر من به جای یار، جان شیرینم را به عنوان دوستی برگزینم، حرامم باد؛ یعنی معشوق از جان هم عزیزتر است.
7. بلبل، صبح به خیر گفت. ای ساقی! کجایی؟ برخیز و بیا که خیال خواب خوشی که در وصال معشوق دیشب دیدم، در سرم شور و غوغا به پا کرده است. صبح بهار است، دیشب خواب خوشی دیده ام -خواب وصال معشوق -و باید بزم صبحگاهی برپا کرد.
8. ای معشوق! اگر به هنگام وفاتم تو همچون شمع روشنی بخش جان و دلم باشی و بر سر بالینم حضور داشته باشی، یک راست از بستر مرگ وارد بهشت و قصر حوران بهشتی می شوم.
9. داستان عشق و اشتیاق که در این نامه نوشته شد، همانا درست و بی غلط است؛ زیرا حافظ، آن را به من آموخته است.