تهيه و تنظيم: مهدي دادجو
شهيد عبدالکريم آبياري فرد ( 1366 - 1344 جهرم )
... و اميدوارم که فرزندم الهام را زينب وار تربيت کنيد و او را با اسلام و قرآن و عبادت آشنا سازي و حجاب خود را نيز در همه جا حفظ کني، چون با حفظ حجاب خود ضربه اي محکم به دهان منافقين مي زنيد.شهيد خسرو اسپندار ( 1363- 1343... )
[ به دخترم بگوييد ]... اول درسش را حجاب صحيح قرار بدهد.... اي همه ملت، حجاب کامل اسلامي را رعايت کنيد و با فساد و بي حجابي مبارزه کنيد.
شهيد ابراهيم اصغري ( 1365- 1336 زنجان )
خواهرانم! اسوه تقوا و عفت و حجاب باشيد، من دوست ندارم در مرگم شيون و زاري کنيد. بلکه راه ما و شهيدان را به فرزندانتان بياموزيد. از تجمل، دست برداريد و بدانيد که هيچ کس چيزي از اين دنيا نمي برد، همه فاني هستند. با همديگر مهربان باشيد، همديگر را به تقوا و نظم و عفت و حجاب راهنمايي کنيد.شهيد ابراهيم اميري ( 1362 - 1343 بافت )
... و سفارش ديگري که براي شما دارم اين است که فرزندانم که امانت خدا و من هستند و بعد از من سر پرستي آنها به عهده شما و مادرشان مي باشد، آنها را خوب و براي خدا و حفظ قرآن و اسلام تربيت کنيد و نگذاريد از خط اسلام منحرف شوند، که انشاء الله خداوند متعال آنها را به راه راست و راهي که رضاي خودش هست، هدايت مي کند ودرس قرآن و سواد و نماز ياد آنها بدهيد، دخترانم را با حجاب و با ادب بار آوريد و پسرم را به مدرسه بفرستيد.شهيد سعيد ايرانشاهي ( 1365- 1344 محلات )
در پايان از شما مي خواهم که فرزندانتان را خوب تربيت کنيد و از هيچ کدام از شما راضي نمي شوم اگر نگذاريد بچه هايتان راه مرا ادامه دهند و حجاب را نيز حفظ کنيد.مبادا در آينده دختران شما بي حجاب يا بد حجاب شوند که شما مسئوليد و با بي حجابي و بد حجابي نيز سرسختانه مبارزه کنيد و نگذاريد اين عمل زشت در جامعه رواج پيدا کند، که من براي بر انداختن اين کارهاي زشت و ناپسند کشته شدم.
شهيد عباس بازماندگان قشمي ( 1365- 1348 ميناب )
مادران مهربان، بدانيد براي شما هم جهاد است. بدانيد که اگر مردان با ايثارگري هايشان و تمام زحماتشان به شهادت مي رسند شما هم مي توانيد ثواب شهادت را کسب کنيد. شما هم با حفظ حجاب و نگهداري اموال آنها و با تربيت فرزندانتان همان ثواب را خواهيد داشت.مادران و خواهران: حجابتان را حفظ کنيد. زيرا روزي که خيمه هاي اهل بيت امام حسين ( عليه السلام ) را به آتش کشيدند و حجاب را از سر زنان برداشتند، سکينه دختر حضرت امام حسين ( عليه السلام ) ( ابا عبدالله ) به عمه اش حضرت زينب ( سلام الله عليها ) گفت: « هل من خرقه يستريها راسي » آيا پارچه اي هست که به وسيله آن سرم را بپوشانم؟
و زينب عليها السلام در مجلس يزيد لعنه الله عليه، از اولين چيزي که شکايت کرد، برداشتن حجاب بود.
اي خواهران، اگر حجابتان را حفظ نکنيد فرداي قيامت جواب فاطمه زهرا ( سلام الله عليها ) و سکينه دختر اباعبدالله و زينب کبري ( سلام الله عليها ) [ را ] چه مي خواهيد بدهيد؟
شهيد سردار پديدار ( 1361- 1346 کازرون )
خواهران، شما که در انقلاب اسلامي ايران شجاع و بي باک بوديد، شما که بچه هايي در دامن خود پرورش داده ايد که نارنجک به کمر بسته و زير تانک مي روند و تانک را منهدم مي کنند و خودشان هم به لقاالله مي پيوندند، شا نيز نبايد اجر خودتان را ضايع کنيد و بايد حجاب اسلامي را رعايت کنيد تا نسلهاي بعدي از شما پيروي کرده و يک جامعه اسلامي به تمام معنا بوجود آيد و خودتان هم پيش حضرت فاطمه ( سلام الله عليها ) در آن دنيا رو سفيد باشيد.شهيد خدا ويس پروزن ( 1365- 1351 دهدشت )
... و همچنين دختر بنده [ را ] يک دختر با حجاب و مذهبي تربيت کنيد.شهيد عباسعلي پسنديده ( 1360- 1341 مشهد )
خواهرم ماندگار، اميدوارم که از من ناراحتي نداشته باشي، سعي کن که فرزندانت ادامه دهنده راه ابوالفضل العباس و حسين ( عليه السلام ) باشند و تو خود نيز مانند زينب ( سلام الله عليها ) در حجاب و زباني برنده بر عليه دشمنان باشي.شهيد ابراهيم پور قهرمان ( 1365- 1346 اردبيل )
... و شما خواهران نيز حجاب خود را حفظ کنيد، چون اين شهيدان از دامن شماها پرورش يافته اند.شهيد سيد مجتبي تهوري ( 1366- 1346 تهران )
... و از خواهران مي خواهم که حجاب خود را فراموش نکنند و فرزندان خود را خوب براي اين جامعه تربيت کنند و مرا ببخشند از اينکه نتوانستم حق برادري را بر آنها ادا کنم.شهيد علي اصغر جعفري ( 1365 - 1338 شيراز )
چند کلامي با همسرم، از شما خواهشمندم در مصيبتم گريه مکن که دشمن بخندد و زينب وار باش و دخترانم را چون دختران حسين ( عليه السلام ) بزرگ کن، به آنها قرآن و حجاب اسلامي بياموز.شهيد عباس جعفري کمشچه ( 1362- 1345 برخوار و ميمه )
از کليه خواهران عزيزم مي خواهم حجاب خويش را حفظ کرده و فرزندان لايق براي اسلام تربيت کنند و آنها را آزاده و زير پرچم توحيد بار بياورند.شهيد حاجيه خديجه جمشيدي ( 1366- 1332 پاکدشت )
دختران عزيزم، شا را سفارش به حفظ حجاب مي نمايم.... و باز به دختران عزيزم سفارش مي کنم که حجاب خودتان را رعايت نماييد.
شهيد صفي اله چهره قاني ( 1364- 1347 قم )
مادرجان، سعي کنيد که خواهران را با حجاب تربيت [ کنيد ]. همانطور که حضرت فاطمه ( سلام الله عليها ) مي فرمايد:اي زن به تو از فاطمه اينگونه خطاب است *** ارزنده ترين زينت زن حفظ حجاب است
شهيد سهراب حسن بيگي بروجني ( 1361 - 1332 تهران )
[ همسرم ] از بچه عزيزم خوب مواظبت کن، او را مکتبي و پيرو خط امام بار بياور، نماز و روزه و ديگر اعمال ديني را به او ياد بده، مخصوصاً حجاب را که بي بي فاطمه در اين مورد زياد توجه قرار داده است.... در شادي من گريه نکن و لباس سياه نپوش و هر چه خوبي و بدي ديدي حلالم کن، حجابت را حفظ و نماز و روزه ات را بر پا دار.
شهيد سيد باقر حسيني ( 1367- 1343 کردکوي )
[ پدر و مادرم ] سعي کنيد بچه ها را با اسلام و انقلاب و رهبريت و نيز حفظ حجاب و عفت و از همه مهمتر معرفت الله آشنا کنيد.... و تو اي خواهرجان ( مريم ): سعي کن زينبي باشي از زينب هاي زمان، و صبر را پيشه کن و در امور ديني ات و حفظ حجابت کوشا باش و حرف پدر و مادر را گوش کن و بچه هاي کوچکتر را هم نصيحت کن.
... پدر جان و مادر مهربان: بچه ها را حتما با خط امام آشنا کنيد و در مورد مسئله نماز و حجاب خيلي به آنها تذکر بدهيد. در ضمن يکي از بچه ها ( يا رحمان و يا يحيي ) را سعي کنيد موذن ببار آوريد. ناهيد و ليلا را حتما با حجاب تربيت کنيد و همه بچه ها را توي جامعه سربلند نگهداريد.
شهيد داوود درخشيده ( 1364- 1341 کرج )
[ دخترم را آنگونه بزرگ کنيد که... ] و بعد از من سلاح حجاب را برگيرد.شهيد علي دهستاني بافقي ( 1360- 1336 بافق )
... و اما تو اي همسرم؛ از خداوند مي خواهم و تو هم بخواه؛ که صبر و مقاومت به شما عنايت فرمايد تا بتواني فرزندانم را زينب وار تربيت کني و به فرزندم حجاب و تربيت اسلامي بياموزي.شهيد عباسعلي ذوالفقاري ( 1362 - 1322 مشهد )
... و اما شما فرزندان عزيزم، قرآن بخوانيد، نمازتان را اول وقت بجا بياوريد، حجابتان را حفظ کنيد.شهيد رضا رحمتي زاده ( 1366- 1342 کنگاور )
... و دخترم اسماء را که هر چند يک روز بيشتر نتوانستم کنار او بمانم نصيحت مي کنم به حجاب. هر وقت بزرگ شدي حجابت را کاملا حفظ کن.شهيد زال محمد زارع خضري ( 1367- 1324 ممسني )
از خواهرانم تقاضا دارم که حجاب اسلامي را رعايت کنند و به فرزندانم « ... » و از دخترانم تقاضا [ دارم ] که « ... » ما حجاب اسلامي باشند.شهيد سيد محمد صادق ساجدي ( 1365- 1331 کازرون )
... و تو اي همسرم، در صورت شهادت حلالم کن. براي (1) فرزندانم زينب وار سرپرست باش و صبر پيشه کن، زيرا خدا با صابران است. از بچه ها بسيار مواظبت کن، نگذار انگل جامعه شوند، اميد من اين است که فردي باشند اسلام شناس، مقلد امام و خودشان را آماده نبرد با آمريکاي جنايتکار کنند و دخترانم آمينه و سميه را تربيت نما (2) و آنها را با حجاب بار بياور.شهيد سيد عباس سجادي ( 1365- 1338 کاشان )
از شما فرزندانم مي خواهم، در سن قانوني حجاب اسلامي و نماز جماعت و دعا و گوش به فرمان مادرتان و برادر عزيزم سيد مهدي، عموي گراميتان، بدهيد.شهيد ذبيح الله ( سميع ) سميعي ( 1364- 1321 بجنورد )
... و به فرزندانم وصيت مي کنم که حجابشان را در همه جا رعايت کنند و درسهايشان را به نحو صحيح و مطلوب بخوانند تا من از آنها راضي باشم و در قبر راحت و آسوده بخوابم.شهيد سيد مرتضي سيدي ( 1362- 1341 اراک )
خواهران مهربانم، با پنجه هاي منافق ستيز و دشمن شکنتان، حجاب خود را محکمتر بگيريد و فرزندانتان را با صبر وحوصله بيشتري بزرگ کنيد و آنها را با عفت و بزرگوار بار آوريد و آنها را [ با ] اخلاق اسلامي زينت دهيد که اميدهاي آينده اند.شهيد داود شيخ علي زاده مقدم ( 1361- 1344 شهر ري )
[ پدر و مادر عزيزم ] تربيت خواهران با شماست، سعي کنيد با تعاليم اسلامي و با حجاب تربيتشان کنيد.شهيد سيد مرتضي شيرودي زاده ( 1366- 1335 دهدشت )
... و اما اي همسرم، از تو مي خواهم که مرا حلال کني و ببخشي، چون من در زمان مجروح بودنم بسيار زحمت و تلخي کشيدم و نتوانستم شوهر خوبي براي شما باشم، ان شاء الله که مرا براي رضاي خدا حلال کنيد و انتظار دارم که شما همچون سرور زنان با عفت و پاکدامن و آبرومند باشي و حجابت را کاملاً حفظ نمايي و در نگهداري فرزندانم سعي و کوشش نمايي تا اينکه درد يتيمي براي آنها سخت نباشد.شهيد سلمان صالحي ( 1361- 1340 ابهر )
به دخترم سميه سفارش مي کنم که با حجاب و مومن به اسلام باشد و راه مرا که جز خدمت به اسلام نيست و هدفي غير از اين نداشتم، اگر خدا قبول کند، ادامه داده و با کسي ازدواج کند که مومن واقعي باشد و ماديات را زياد معيار قرار ندهد. فقط تنها معيار اصلي اش ايمان به خدا باشد.شهيد ستار صبري تکان تپه ( 1367- 1342 تهران )
خواهران عزيزم، حجاب و تقوي و شخصيت والاي انساني يک زن را که هميشه در خود داشتيد، در هر حالتي به نحو احسن حفظ کنيد.... همسرم، دخترمان زهرا را خوب تربيت کن به او قرآن بياموز، درس زندگي بده، همچون زندگي فاطمه زهرا ( سلام الله عليها ) و به او بگو که پدرش چگونه زندگي کرد و چگونه به استقبال معشوق رفت و به او بگو که چقدر علاقه به او داشت و بگو که پدرش به حجاب و شخصيت زن بيشتر از زيبايي جمال زن علاقه داشت و به او بياموز که همسر آينده خود را چگونه با معيارهاي اسلامي انتخاب کند و به او بياموز که چگونه لباس بپوشد و بگو که زيور آلات و ثروت و پوشيدن لباسهاي آنچناني براي هيچ زني جز خواري و ذلت چيز ديگري به ارمغان نمي آورد واينها براي يک دختر يا زن مسلمان شخصيت نمي آورد، شخصيت زن در تقواي کلام، حجاب و عمل صالح و نه در چيزي جز اينهاست. هر چند اينها را خود بهتر مي داني.
شهيد داراب طاهري ( 1361- 1343 جهرم )
وصيتي دارم به خواهرانم، که زينب گونه در مرگ من صبر داشته باشيد و حجابتان را رعايت کنيد که آن هم خود يک جهاد است [و ] درباره فرزندانتان هم همينطور رفتار نماييد.شهيد علي اکبر عطايي کچويي ( 1361- 1343 زرين شهر )
... و اما اي مادر عزيز و مهربانم، من با خونم جهاد کردم و شما با حجاب و تربيت فرزندان جهاد کنيد و مرا حلال کنيد و مرا ببخشيد از اين که فرزند خوبي براي شما نبودم.... و شما اي خواهرانم، فرزندان خوب تربيت کنيد و حجاب شما کوبنده تر از خون من است.
شهيد عباس فروغي ابري ( 1365- 1345 اصفهان )
... و اما اي خواهران، حجاب خود را حفظ کنيد و به فرزندان خود هم بياموزيد که عفت زن همين حجاب است.شهيد عبدالرضا کشاورز ( 1364- 1346 داراب )
... و تنها فرزند عزيزم محمد علي را در چهارچوب اسلام و زير لواي قرآن کريم و فهميده و با اخلاق و با اخلاص تربيت کنيد که هم خدا و هم بنده حقير از شما راضي شويم و در قيامت چنانچه شهيد محسوب شوم تو را شفاعت خواهم کرد و بدان که حجاب تو کوبنده تر از خون سرخ من است.شهيد عبدالرضا کلوخي ( 1365- 1339 جهرم )
.... و اما خواهران عزيزم، شما در سنگر حجابتان بمانيد و فرزندانتان را در راه اسلام راستين تربيت کنيد که اين کار براي شما اجر و پاداش بسيار دارد.شهيد عباس گوهري ( 1363- 1344 سمنان )
... و از شما برادرهايم مي خواهم، بکوشيد فرزندان خود را چون مولايمان علي ( عليه السلام ) تربيت نماييد و چون فاطمه زهرا ( سلام الله عليها )، ايثار و شهامت و شهادت را و در کنار آن حفظ حجاب را، که زينت زن در حفظ حجاب اوست بياموزيد و از شما مي خواهم بعد از من کاملا مراقب مادر و خواهرم باشيد و نگذاريد روزگار به آنها سخت بگذرد و تا آنجا که مي توانيد آرامش را براي آنها تامين کنيد و اما تو اي خواهرم، بکوش زندگي حضرت فاطمه زهرا ( سلام الله عليها ) را نمونه و الگوي زندگي خود سازي و از اخلاق و رفتار او درس بگيري و چون حضرت زينب ( سلام الله عليها ) حجابت را حفظ نمايي.شهيد سالار محمد هيودي ( 1366- 1347 دزفول )
حال سخني با شما مادران و خواهران عزيز دارم و آن اين است که خواهران [ و ] مادران گرامي، اسلام را بشناسيد، شما مسئوليتي بس سنگين در تربيت فرزندان با ايمان و با شرافت در جامعه داريد، با حجاب باشيد و پوشش خود را حفظ کنيد و به استعمارگران بفهمانيد که فرزندان امام و قرآنيم و ذلت و عروسک بودن را نمي خواهيم.شهيد صادق مسجودي ( 1362- 1346 اصفهان )
خواهر عزيز، ما در جبهه، خون خود را مي دهيم، در عوض تو حجابت را حفظ کن و فرزنداني چون علي اکبر و علي اصغر ( عليه السلام ) پرورش ده.پي‌نوشت‌ها:
1. در اصل وصيت: با.
2. در اصل وصيت: شما
صاحبي، محمدجواد، بوستان کتاب، قم، مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول/ 1391
