دلایل انفکاک نبوت از امامت

 

در آیه مبارکه « وَقَالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ إِنَّ اللّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا» (1) نبی غیر از ملک است.
البته به این سخن این نقد وارد است که گرچه آن نبی، حکومت ظاهری را به علت پیری و یا دلایل دیگر دارا نبود، اما دلیل نمی‌شود که امامت و هدایت و سرپرستی امت را بر عهده نداشته باشد و دین الهی را تبلیغ نکند و مهم‌ترین وجه امامت وی، رجوع مردم به او برای تعیین حاکم بوده است و این که به تعیین حاکم از سوی او تمکین نمودند.
حضرت هارون (علیه السلام) پیامبر بود، لکن عهده‌دار امور امت نبود. به این دلیل نیز این نقد وارد است که هر امت می‌تواند بیش از یک امام داشته باشد که در طول یکدیگر امامت نمایند و این درباره حضرت هارون (علیه السلام) صادق است و ایشان به عنوان وزیر موسی (علیه السلام) عمل می‌نمود و امامت وی، پیرو امامت موسی (علیه السلام) بود.
آیه شریفه « إِنِّی جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا» (2) دلالت دارد که ابراهیم (علیه السلام) ابتدا نبی بود و سپس مقام امامت را عهده‌دار شد.
در این باره نیز می‌توان گفت که امامت درجات متفاوتی دارد و آن امامت، یک امامت خاص بود و دلالت ندارد که پیش از آن، ابراهیم (علیه السلام) امامت نداشته است. از آیه « وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ ... » (3) استفاده می‌شود این مرتبه از امامت که به ابراهیم (علیه السلام) پس از پیروزی در همه آزمون‌ها اعطا شد، از نبوت و رسالت او برتر بوده است. این امامتِ ویژه در اواخر عمر ابراهیم (علیه السلام) به وی اعطا شد و آیا کسی می‌تواند بگوید که پیش از آن وی بر امت خود امامت نمی‌کرده است، بلکه هم زمان با وی حضرت لوط (علیه السلام) نیز امامت داشته و امامت آن حضرت، پیرو امامت ابراهیم (علیه السلام) بوده است.

پی‌نوشت‌ها:

1. بقره، آیه 247.
2. همان، آیه 124.
3. همان.

منبع مقاله:
رستمی، محمدزمان و آل بویه، طاهره، (1390)، علم امام (با رویکرد قرآنی، روایی، عرفانی، فلسفی و کلامی)، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیّه قم)، چاپ دوم