رشد مغز در دوران اولیه کودکی

مراقبت فیزیکی کافی و مطمئن از نوزاد خود همانند مراقبت عاطفی عوامل مهمی برای رشد مناسب مغز در دوران اولیه کودکی هستند. شگفت زده می‌شوید که چرا؟ مقاله‌ی زیر را بخوانید تا بیشتر در این مورد بدانید.
برخلاف رشد بقیه بدن، رشد مغز در رحم کامل نیست. مغز ما از تعدادی از سلولها به نام نورون‌ها تشکیل شده است که اطلاعاتی را که دریافت می‌کنند پردازش می‌کنند. یک نوزاد تازه به دنیا آمده صاحب در حدود 1 میلیون نورون است. از لحاظ صحبت ساختاری رشد مغز کامل است اما بلوغ عملی و کارآمد وقتی که کودک رشد می‌کند به دست می‌آید. انتقال تکانه‌ها بین سلولها برای مغز ضروری و حیاتی است تا در یک روش هماهنگ و موزون عمل کند. انتقال تکانه‌ها و اطلاعات درون سلول‌ها از طریق سیناپس‌ها و یا سیم کشی‌ها در مغز رخ می‌دهد. اگر چه ما با برخی سیم کشی‌های ژنتیکی به دنیا می‌آییم اما بیشتر آنها در طول دوران اولیه کودکی گسترش می‌یابند. رشد توسط محیط و تجربیات کودک در سالهای اولیه زندگی‌اش شکل می‌گیرد. بنابراین، سالهای اولیه زندگی کودک همانند هوش او و توانایی‌های اجتماعی – اقتصادی مرتبط خیلی حیاتی هستند.

رشد مغز در کودکان کوچک :

ارتباط عاطفی بین والدین و مراقبت از کودک در سالهای اولیه زندگی، شکل گیری ارتباطات بین نورون‌ها را راهنمایی می‌کند. سپس، کودک رشد می‌کند و وارد سالهای پیش از مدرسه‌ی خود می‌شود. فعالیت‌های مدرسه به مغز کودک کمک می‌کند تا بیشتر به روش موزون و هماهنگ رشد کند. چنین تجربیاتی مسیرهای عصبی و ارتباطات مغز را سازمان دهی کرده و دوباره سر و سامان می‌دهند. این حالت بیشتر و مکرراً در طول سه سال اول زندگی کودک رخ می‌دهد. این رشد در سال اول زندگی به اوج خود می‌رسد وقتی که سلولهای مغز ارتباطات جدید را تنظیم می‌کنند و به آنهایی که لازم نیستند خاتمه می‌دهند. این هرس سیناپس‌ها و یا ارتباطات بین سلول‌های مختلف به این که چگونه کودک توسط مراقبان خود رفتار می‌شود بستگی دارد. ایجاد چنین ارتباطاتی بدیهی و آشکار است و در ویژگی‌های رفتاری که کودک در مراحل مختلف رشد نشان می‌دهد انعکاس می‌یابد.

جدول زمانی رشد :

4 ماه اول: نوزاد شروع می‌کند به محرک‌های حرکتی و احساسی پاسخ دهد. او شروع می‌کند لبخند بزند و اشیا و افراد را با چشمان خودش دنبال کند. اما او کمبود درک حضور اشیایی را دارد که خارج از گستره‌ی دیدش قرار گرفته‌اند. مغز به رنگ‌های روشن و صداهای مختلف زبان پاسخ می‌دهد.
5 تا 6 ماه: یک کودک اغلب لبخند می‌زند و والدین و خواهران و برادران خود را تشخیص می‌دهد. او به محرک زبانی با هر بار پاسخ دادن به صحبت او پاسخ می‌دهد. نوزادان می‌خندند، بغ بغ می‌کنند و از صداها تقلید می‌کنند. آنها تلاش می‌کنند تا دنیای اطراف خود را با دراز کردن دست‌ها و پاهایشان و گذاشتن چیزها در دهانشان کشف کنند. آنها اگر نگه داشته شوند می‌توانند بنشینند، غلت بزنند، بپرند و چیزها را بدون استفاده از انگشت شست خود محکم بگیرند.
7 تا 12 ماه: رشد ذهنی بیشتر وقتی که نوزادان می‌توانند کارهای خود را به یاد بیاورند و آنها را از حافظه تکرار کنند و اشیا مخفی را پیدا کنند بدیهی و آشکار است. آنها خودشان، بخش‌های بدن‌شان و صداهای آشنا را تشخیص می‌دهند. آنها صداهای خودشان را تولید می‌کنند و ممکن است اولین کلمات معنی دار خود را صحبت کنند. آنها می‌توانند به تنهایی بنشینند، بایستند و حتی ممکن است اولین قدم‌های خود را بردارند.
1 تا 2 سال: در این مرحله، کودکان مهارت‌های حرکتی بیشتری را از خود نشان می‌دهند چون آنها می‌دوند و پله‌ها را بالا می‌روند. اما آنها در مورد اشیا ناآشنا نسبت به مرحله‌ی قبل بیشتر مراقب هستند. آنها از کارهای بزرگ‌ترها تقلید می‌کنند، قصه‌ها را درک می‌کنند و حتی دوستی با کودکان دیگر را شروع می‌کنند.
2 تا 3 سال: کودکان مهارت‌های حرکتی بیشتری را به دست می‌آورند وقتی که در حرکات خود هماهنگی کسب می‌کنند. آنان درک بیشتری از افرادی که نزدیک آنها هستند به دست می‌آورند و دوست ندارند از خانواده یا دوستان جدا شوند. درک فضایی پیشرفت می‌کند چون آنها می‌دانند چیزها کجا در محیط قرار گرفته‌اند.
3 تا 6 سال: در این مرحله، کودک گستره‌ی توجه بیشتری دارد. او زیاد صحبت می‌کند و در مورد محیط اطرافش کنجکاو است. او پر سر و صدا و فعال است و زیرکی برای تست توانایی‌های فیزیکی‌اش با کمی احتیاط نشان می‌دهد. او اشتیاق زیادی برای انجام دادن کارهایی که بزرگ‌ترها انجام می‌دهند از خود نشان می‌دهد و دوست دارد با دوستان بازی کند.

نقش مراقبان :

دوستدار و پاسخگو باشید :

اگر شما فکر می‌کنید که نوزاد شما فقط می‌خورد، می‌خوابد و گاهی اوقات به شما لبخند می‌زند، دوباره فکر کنید! چیزهای زیادی وجود دارند که به طور پیوسته درون سر کودک شما در حال جریان هستند. ارتباط عاطفی بین والدین و کودکان عامل تعیین کننده رشد مغز در نوزادان است. ما قبلاً در مورد ارتباطاتی که بین نورون‌ها در دوران اولیه کودکی ایجاد می‌شوند صحبت کردیم. کودکی که نیازهای عاطفی‌اش دیده می‌شود ارتباطات سالمی درون مغز او ایجاد شده‌اند. همانند هر محصل استفان سانتوس ریکو رشد مغز بسته به استفاده از آن است. بنابراین آن هر چه احساسات بیشتری تجربه کند، ارتباطات بیشتری مرتبط با آن برقرار می‌شوند. برای مثال کودک خود را وقتی گریه می‌کند بردارید. این حس امنیت عاطفی چنان ارتباطاتی را در مغز گسترش می‌دهند که او را قادر می‌سازند بعدها با بحران در زندگیش بهتر مقابله کند.

با کودک خود گفتگو کنید :

نوزاد شما ممکن است خیلی کوچک باشد که معنی کلمات شما را درک کند. اما همان طور که او به کلمات شما گوش می‌دهد، بخشی از مغز که مرتبط با سخنرانی و زبان است سریع‌تر رشد می‌کند. در واقع، هر بار نوزاد شما سخنان‌تان را می‌شنود، موجی از تکانه‌ها درون نورون‌های او به راه می‌افتد. چنین ارتباطاتی هر بار که کلمات تکرار می‌شوند تقویت می‌شوند. تغییرات تن صدای شما عواطف مختلفی را در کودک‌تان ایجاد می‌کنند. اگر چه ممکن است نوزاد به روش لفظی ارتباط برقرار نکند اما مغز او در حال تجربه‌ی انگیزه‌ی کافی است تا مطمئن شود که مهارت‌های زبانی و توانایی‌های فکر کردن مناسبی را گسترش می‌دهد.

از روتین‌ها پیروی کنید :

پیروی از روتین‌ها حس امنیت به کودکان می‌دهد. این برای رشد اعتماد به نفس در کودکان بسیار مهم است و جایگاه آنها را در جامعه وقتی که بزرگ می‌شوند تعیین می‌کند. این کار هم چنین شما را برای کودک‌تان قابل پیش بینی می‌سازد و کودکان یاد می‌گیرند که روی شما حساب کنند.

کودک را تشویق کنید که بازی و کشف کند :

اما این باید وقتی انجام شود که به امنیت کودک بیشترین ارجحیت را می‌دهید. بگذارید که کودک‌تان چیزها را خودش کشف کند. بگذارید که او افراد جدید را ملاقات کند و با کودکان دیگر بازی کند. این حرکت، روابط درون فردی و مهارت‌های ارتباطی را در کودکان بهتر ارتقا می‌دهد.

نقش فعالیت‌های پیش دبستانی :

فعالیت‌هایی مثل سلام‌های صبحگاهی روزانه کودک را در معرض کلمات مشابه و کارهای تکراری قرار می‌دهد که روابط مرتبط با سخنرانی و بیان را تقویت می‌کنند. وقتی که کودکان برای زمان قصه می‌نشینند فرصتی برای فکر کردن و بیان احساسات خود به دست می‌آورند. برای این که این تمرین موثر باشد مهم است که معلم گروه کوچکی تشکیل دهد تا این که هر یک شانس این را پیدا کنند که خود را بیان کنند. بازی با انگشت، بازی آزادانه و زمان میان وعده تماماً به کودک فرصت‌های مشابهی برای بررسی و رشد مهارت‌های حرکتی می‌دهند که او از والدین خود در خانه کسب می‌کرد. اگر چه رشد در پیش دبستانی نیز ادامه پیدا می‌کند همان طور که در خانه صورت می‌گرفت، اما فعالیت‌ها کمی بیشتر پیچیده هستند که موافق با سن کودک در دوران پیش دبستانی است.
والدینی که در مورد رشد عقلانی کودکان خود نگران هستند ممکن است احساس کنند که این زاویه از موضوع در این مقاله گم شده است. اما بسیار مهم است که چنین والدینی بدانند که با برخورد با نیازهای عاطفی و طبیعی کودکان خود، به رشد سالم مغز کمک می‌کنند که پایه‌ی رشد عقلانی در سالهای بعدی عمر آنها را فراهم می‌کنند. فقط تمایل به روند طبیعی، ما را می‌سازد. اگر با کار طبیعت، ما در معرض کامل کردن رشد مغز خود بیرون از رحم قرار داریم، پس طبیعت خودش، احساس توجه و مراقبت در ما، برای نوزادانمان فراهم می‌کند که برای رشد ذهنی کودک حیاتی و ضروری است. به غریزه‌های پدر و مادری خود پاسخ دهید. این بهترین کاری است که شما می‌توانید انجام دهید تا از رشد کافی مغز در کودکان و دوران اولیه کودکی آنها مطمئن شوید.