آشنايي با سوره ي احزاب

سوره احزاب نسبت به خيلي از سوره‌هاي قرآن حجم كمي دارد اما همين 73 آيه يكي از پربارترين سوره‌ها را از نظر اهميت و تنوع مسايلي كه پيش مي‌كشد تشكيل داده است. اگر بخواهيم موضوعي را به عنوان محور بحث‌ها در سوره احزاب در نظر بگيريم شايد شخص گرامي پيامبر بهترين گزينه باشد. درآغاز روي صحبت، مثل بيش‌تر آيات اين سوره با پيامبر است كه بايد عمل خود را طبق آن‌چه به او وحي مي‌شود تنظيم كند و مراقب باشد به سمت خواست كافران و مؤمن‌نمايان كافردل كشيده نشود؛ چرا كه خداوند براي هر انساني يك قلب قرار داده و قلبي كه به پيشنهادها و شيوه‌هاي غيرالهي گرايش دارد نمي‌تواند تحت ولايت خداوند و متمايل به او باشد.
در ايات بعدي قضيه احزاب مورد بررسي قرار مي‌گيرد اما قبل از آن كه به شكست و زبوني جبهه كفار بپردازد به خودي‌ها نگاهي مي اندازد و آن‌چه را در جريان اين جنگ بر مؤمنان و مدعيان ايمان گذشت يادآوري مي‌كند. مؤمنان واقعي با رسيدن به گيرودار جنگ انگار كه انتظار آن را مي‌كشيده‌اند آماده همراهي رسول مي‌شوند و عده ديگر كه عهد كرده بودند ياري‌گر پيامبر باشند جا زدند و شروع كردند به بهانه‌تراشي در حالي كه اگر اجل كسي فرا رسيده باشد فرار از جنگ مرگش را به تأخير نمي‌اندازد.
بخش بعدي سوره احزاب به احكامي مرتبط با زنان مي‌پردازد. ابتدا سخني با همسران پيامبر درباره بايدها و نبايدهاي اين موقعيت(همسري پيامبر) و مسايلي از ازدواج و مهريه به همراه احكام عفاف براي تمام زنان مؤمن و سپس سخن كوتاهي با پيامبر درباره زنان ايشان، در خلال همين آيات خداوند گوشزد مي‌كند مرد و زني كه ايمان دارند در برابر خواست و دستور خدا چون و چرا نمي‌كنند. چگونگي رفتار شايسته از سوي مردم نسبت به پيشواي خود يعني رسول اكرم، ضرورت عفت و حجاب، بزرگي گناه تهمت، سنت خداوند درباره منافقان چيزهايي است كه اين سوره را به پيش مي‌برند. پس از اين ياد قيامت همه مسايل گذشته را با دنياي ديگر و نظام پاداش و كيفر گره مي‌زند. در آن روز جهنمي‌ها بزرگان خود را مسبب اين بدبختي مي‌دانند اما اين مشكلي را از آن‌ها حل نمي‌كند.
فصل پاياني سوره خطاب به مؤمنان آن‌ها را از تكرار رفتارهاي زشت مردم نسبت به حضرت موسي و زدن حرف‌هاي بي پايه و اساس برحذر مي‌دارد و براي مخاطبان خود عظمت انسان را كه پذيراي امانت الهي شده است و نيز سعادتي كه پيش روي مؤمنان قرار دارد يادآوري مي‌كند.

پيام گزيده‌ها:

فقط به كمك خداوند اميد ببند و به او تكيه كن چرا كه هركه را خداوند پشتيبان اوست از تنهايي و عدم ياري ديگران غمي ندارد.(آيه3)
بگو: به اين اميد كه از مرگ و كشته شدن فاصله بگيريد وظايفتان را ترك نكنيد چون در آن صورت هم چندان عمر نمي‌كنيد و بهره‌اي نمي‌بريد.(آيه16)
اگر خداوند در نتيجه اعمال بندگان بخواهد بدي يا رحمتي را نازل كند كسي هست كه بتواند جلويش را بگيرد؟ فقط خداوند است كه مي‌تواند انسان را سرپرستي و كمك كند.(آيه17)
كساني كه دل به خدا و زندگي آخرت بسته‌اند و زندگي‌شان با ياد خدا آميخته است مي‌توانند در منش و رفتار پيامبر بهترين مسير را براي رسيدن به مقصود پيدا كنند.(آيه21)
برخي از مؤمنان واقعاً به پيماني كه با خدا بستند وفادار بوده‌اند. چه آنهايي كه از دنيا رفته‌اند و چه گروهي كه منتظرند وفاتشان سر برسد و پيمانشان را به آخر برسانند. (آيه23)
وقتي از سوي خداوند به وسيله پيامبر چيزي نيكو و لازم شمرده شد زنان و مردان مؤمن بايد بدون دخالت و اظهارنظر بپذيرند و روشن است كسي كه فرمان پيامبر را كه فرمان خداست نشنيده بگيرد و سركشي كند راه درست را گم كرده است.(آيه36)
اي پيامبر! همسران ودخترانت و همه زنان مؤمن بايد پوشش خود را كامل‌تر كنند. اين براي حفظ امنيت آن‌ها نيز مفيد است.(آيه 59)
اي مؤمنان! اگر انتظار داريد خداوند كارهاي شما ره به عمل صالح تبديل كند و در جهت خير سر و سامان بدهد و علاوه بر اين گناهاني را هم كه انجام داده‌ايد ناديده بگيرد بايستي خواست خداوند را بر زندگي‌تان حاكم كنيد يعني حدودي را كه او معين كرده زير پا نگذاريد و قبل از آن كه حرفي بزنيد از درست بودن آن مطمئن شويد و آنگاه حرف حق را با يقين بدون ترس و تزلزل بزنيد. كسي كه از خدا و رسول اطاعت كند به موفقيت حقيقي دست يافته است.(آيه 71- 70)

ختم كلام:

سوره احزاب زيباست اما شايد گل اين زيبايي آن جاست كه فرموده محمد (صلي‌الله‌عليه‌وآله) براي شما الگوي خوبي است. درباره معني الگو و الگوپذيري لابد حرف‌هاي زيادي شنيده‌ايد اما به راستي چگونه مي‌توان از رفتار كساني كه در زمانه‌اي متفاوت با زمان ما مي‌زيسته‌اند براي بهتر ساختن زندگي امروزمان بهره بگيريم؟ شايد مناسب‌ترين و مطمئن‌ترين روش براي فهم چگونگي الگوپذيري از پيامبر و پيشوايان معصوم، يافتن اهداف و مقاصد آنها باشد. شناخت اهداف و خواست نهايي ايشان از رفتارهاي جزيي ما را كمك مي‌كند تا با دست يافتن به يك زمينه كلي ضمن تفسير همه چيزهايي كه از آن‌ها به ما رسيده است و رفع تناقض‌هاي ظاهري، براي يافتن روش‌هاي جديد در اجراي خواست‌هاي الهي و تأمين سعادت انسان در پرتو دين سنجيده‌تر عمل كنيم. به اين ترتيب پيامبر و امامان الگوهايي مي‌شوند كه تمام قرن‌ها را پشت سر مي‌گذارند و در فضايي فراتر از تقليدهاي كوركورانه براي جاي‌جاي زندگي انسان طرح و برنامه مي‌ريزند.
منبع: ماهنامه ي ديدار آشنا .