مشخصات و مراقبت‌های اولیه نوزاد

1- تعریف نوزاد، 2- سر، مو، چشمان، گردن، دست‌ها و پاهای نوزاد، 3- وزن و قد نوزاد

1) تعریف نوزاد

منظور ما از نوزاد 4 هفته بعد از تولد است. تولد، خود یک تغییر ناگهانی و بزرگ برای کودک محسوب می‌شود. نوزاد با حرارت متغیر جهان خارج مواجه می‌گردد و مجبور است عمل تنظیم حرارت بدن را مستقلاً انجام دهد.
نوزاد در هفته‌ی نخست زندگی دارای خصوصیاتی است که در سنین بعدی مشابه‌اش را نمی‌توان یافت. نوزاد در روز اول تمام وقت می‌خوابد. این یک خواب طبیعی است و نباید مزاحمش شد.

2) سر، مو، چشمان، گردن، دست‌ها و پاهای نوزاد

سر نوزاد در مقایسه با بدن تا حدودی بزرگ‌تر به نظر می‌آید، و اغلب یک حالت ناموزونی دارد و دارای برجستگی‌های گنبد مانند وخطوط غیر هم سطح خواهد بود که در اثر فشار هنگام تولد به وجود آمده‌اند.
البته این تغییرات پس از مدت کوتاهی رفع شده و سر نوزاد حالت طبیعی خود را باز می‌یابد.
موهای سر نوزاد درهنگام تولد نرم و لطیف و معمولاً تیره رنگ است که در حدود هفته‌ی دوم به تدریج شروع به ریختن کرده و اکثر آنها در سال اول جای خود را به موهای جدیدی که ضخیم‌تر و محکم‌تر و از لحاظ رنگ و حالت دایمی‌تر هستند می‌دهد.
چشمان نوزاد معمولاً بسته و در حالت خواب است. رنگ واقعی چشمان بعداً معلوم خواهد شد و ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا به رنگ واقعی و همیشگی برسد. ابروها و پلکهای چشم هم به علت کوتاهی و نازکی و ظرافت زیاد تقریباً معلوم نیستند.
گردن نوزاد به علت تجمع چربی تا حدودی کوتاه به نظر می‌آید، چون سر آنها نسبتاً بزرگ است و عضلات گردن هم ضعیف هستند، لذا نوزادان تا چند ماهی (معمولاً سه ماه) به تنهایی قادر به نگاه داشتن سر خود نیستند و باید با کمک و مراقبت دیگران این عمل را انجام دهند.
دست‌های نوزاد به حالت مشت کرده می‌باشند و معمولاً در هنگام خواب در دو طرف بدن و بالای سر قرار می‌گیرند.
ساق‌های پای نوزاد نیز دارای انحنا می‌باشند و بدین جهت پاشنه‌ها نزدیک به هم قرار می‌گیرند. این حالت تقریباً در اکثر قریب به اتّفاق موارد کاملاً طبیعی است زیرا باید توجه داشت که طفل در رحم برای مدت طولانی در یک حالت بر روی پاهایش نشسته بوده است.
ولی پس از مدتی به تدریج با بزرگ شدن و راه رفتن و دویدن‌های کودک حالت طبیعی پیدا می‌کند.

3) وزن و قد نوزاد

وزن نوزاد عادی به طور متوسط 3 کیلوگرم می‌باشد. اگر وزن تولد کمتر از 2/5 کیلو بود کودک را نارس یا زودزا می‌گویند و اگر وزن تولد بیش از 4 کیلوگرم باشد آن را درشت پیکر می‌نامیم.
طول قد نوزادان عادی به طور متوسط 50cm است. قد متوسط دختران هنگام تولد 2cm کوتاه‌تر از قد پسران می‌باشد.
منبع مقاله :
محمّدزاده، راضیه، (1393)، مادر اگر این گونه می‌بود، تهران: منیر، چاپ پنجم