آسمان، گذرگاه ماهواره هاي درخشان
نويسنده: مرضيه عرب بهمني
روز چهارم اكتبر1957 (12مهر1336) ماهواره كوچك وابتدايي اسپوتنيك در مدار زمين قرار گرفت درآنروزحتي خوش بين ترين دانشمندان اين طرح تصورنمي كردند. اقدام آنهانخستين گام از مجموعه فعاليت هايي باشد كه زندگي بشررادركمتراز50 سال دگرگون كند ، اكنون بيش از 2500 ماهواره فعال در مدارهاي مختلف اطراف زمين قرار گرفته اند تا خدمات گوناگوني رابراي انسان انجام دهند.
با افزايش تعداد ماهواره ها درمدار زمين فصل تازه اي نيزدرعرصه نجوم آماتوري آغاز شده است . اگر شبي صاف ، به دورازنور شهربه آسمان بنگريد بجز ستاره ها ، سيارات ، اجرام غير ستاره اي ، نواردرخشان راه كهكشان وشهاب هايي كه گهگاه سينه شب را مي شكافند، شايد نقاط نوراني ببينيدكه به آرامي ازسويي به سوي ديگر آسمان مي خرامندو گاهي يكباره در گوشه اي ازآسمان پرنور مي شود.
بين اين ماهواره هاي درخشان آشناترين نام تلسكوپ قضايي هابل است.اين تلسكوپ 12 سال پيش به كمك شاتل ديسكاوري در مداري به ارتفاع حدود 600 كيلومتري زمين قرار گرفت. تلسكوپ فضايي ازروي زمين بصورت نقطه اي از قدر 3 ديده مي شود. هابل را نمي توان هر شب رصد كرد.اما وقتي در شب از بالاي سرتان گذر كند مسيري طولاني را با سرعت كمي در آسمان طي مي كند شما حتي مي توانيد اين تلسكوپ غول آسا با تلسكوپ هاي خودرديابي كنيد هرچند جزييات آن ديده نمي شود.
اما اگر به دنبال رصد جزييات يك ماهواره از زمين هستيد بهترين انتخاب ايستگاه غولپيكر فضايي است. ايستگاه فضايي بين المللي(ISS ) كه بكمك 16 كشورمختلف جهان همچون پازل بزرگي درفضا سرهم مي شود. بازتاب نور از ا ين ايستگاه كه در ارتفاع 370 كيلومتري زمين قرار داردآ ن را در آسمان نمايان مي كند گرچه امكان رصد اين ايستگاه وجود ندارد گاهي چندين با رطي يك شب از بالاي سرتان عبور مي كند قدرايستگاه معمولا بين1 تا 3 متغييراست گرچه گاهي با قرار گرفتن صفحات آن در موقعيت مناسب نسبت به خورشيد به قدر 3- مي‌رسد.سرعت ايستگاه نسبت به هابل بيشتر است. يكي ازجذاب ترين زمانهابراي رصدايستگاه فضايي وقتي است كه شاتل به آن متصل شده باشد در آ ن زمان شما مي توا نيد ملاقات آ ن دورا در ارتفاع حدود 400 كيلومتري زمين رصد كنيد در هنگام اتصال يا جدا شدن شا تل و ايستگاه با چشم غير مسلح مي توان دو نقطه نوراني را در آسمان تشخيص داد. اما هيجان انگيزترين زمان رصد ايستگاه ، هنگام گذرآن از مقا بل قرص ماه است اين اتفاق بويژه هنگاميكه ماه به حالت تربيع نزديك است بسيار با شكوه است . نقطه نوراني وارد بخش روشن ماه مي شود و لحظاتي بعد وارد بخش زمين تاب آن مي گردد همه چيز در چند ثانيه رخ مي دهد، مقارنه قمرطبيعي زمين وبزرگترين قمرمصنوعي آن بسيار ديدني است.
براي پيدا كردن ماهواره ها درآسمان نيازبه پيش بيني دقيق داريد بهترين مرجع براي بدست آوردن اطلاعات لازم در اين مورد سايت اينترنتي www.heavens-above.com است. هنگام ورود به اين سايت از شما خواسته مي شود محل رصد خودرا تعيين كنيد ، براي اين كار سه راه وجود دارد نخست اينكه عضو سايت شويد و مختصات خود را يكبار براي هميشه وارد كنيد شما مي توانيد موقعيت خود رابا نقشه هاي دقيق و يا به كمك دستگاه جي پي اس تعيين كنيد و حتي مي توانيد از با نك اطلاعاتي عظيم اين سايت كه درآن مختصات وارد صفحه اصلي مي شويد و مي توانيد اطلاعات مربوط به گذر ماهواره هاي ايريد يوم ،انوي ست، iss ، هابل را بيابيد.
با افزايش تعداد ماهواره ها درمدار زمين فصل تازه اي نيزدرعرصه نجوم آماتوري آغاز شده است . اگر شبي صاف ، به دورازنور شهربه آسمان بنگريد بجز ستاره ها ، سيارات ، اجرام غير ستاره اي ، نواردرخشان راه كهكشان وشهاب هايي كه گهگاه سينه شب را مي شكافند، شايد نقاط نوراني ببينيدكه به آرامي ازسويي به سوي ديگر آسمان مي خرامندو گاهي يكباره در گوشه اي ازآسمان پرنور مي شود.
پرنورترين ماهواره هاي آسمان شب
بين اين ماهواره هاي درخشان آشناترين نام تلسكوپ قضايي هابل است.اين تلسكوپ 12 سال پيش به كمك شاتل ديسكاوري در مداري به ارتفاع حدود 600 كيلومتري زمين قرار گرفت. تلسكوپ فضايي ازروي زمين بصورت نقطه اي از قدر 3 ديده مي شود. هابل را نمي توان هر شب رصد كرد.اما وقتي در شب از بالاي سرتان گذر كند مسيري طولاني را با سرعت كمي در آسمان طي مي كند شما حتي مي توانيد اين تلسكوپ غول آسا با تلسكوپ هاي خودرديابي كنيد هرچند جزييات آن ديده نمي شود.
اما اگر به دنبال رصد جزييات يك ماهواره از زمين هستيد بهترين انتخاب ايستگاه غولپيكر فضايي است. ايستگاه فضايي بين المللي(ISS ) كه بكمك 16 كشورمختلف جهان همچون پازل بزرگي درفضا سرهم مي شود. بازتاب نور از ا ين ايستگاه كه در ارتفاع 370 كيلومتري زمين قرار داردآ ن را در آسمان نمايان مي كند گرچه امكان رصد اين ايستگاه وجود ندارد گاهي چندين با رطي يك شب از بالاي سرتان عبور مي كند قدرايستگاه معمولا بين1 تا 3 متغييراست گرچه گاهي با قرار گرفتن صفحات آن در موقعيت مناسب نسبت به خورشيد به قدر 3- مي‌رسد.سرعت ايستگاه نسبت به هابل بيشتر است. يكي ازجذاب ترين زمانهابراي رصدايستگاه فضايي وقتي است كه شاتل به آن متصل شده باشد در آ ن زمان شما مي توا نيد ملاقات آ ن دورا در ارتفاع حدود 400 كيلومتري زمين رصد كنيد در هنگام اتصال يا جدا شدن شا تل و ايستگاه با چشم غير مسلح مي توان دو نقطه نوراني را در آسمان تشخيص داد. اما هيجان انگيزترين زمان رصد ايستگاه ، هنگام گذرآن از مقا بل قرص ماه است اين اتفاق بويژه هنگاميكه ماه به حالت تربيع نزديك است بسيار با شكوه است . نقطه نوراني وارد بخش روشن ماه مي شود و لحظاتي بعد وارد بخش زمين تاب آن مي گردد همه چيز در چند ثانيه رخ مي دهد، مقارنه قمرطبيعي زمين وبزرگترين قمرمصنوعي آن بسيار ديدني است.
براي پيدا كردن ماهواره ها درآسمان نيازبه پيش بيني دقيق داريد بهترين مرجع براي بدست آوردن اطلاعات لازم در اين مورد سايت اينترنتي www.heavens-above.com است. هنگام ورود به اين سايت از شما خواسته مي شود محل رصد خودرا تعيين كنيد ، براي اين كار سه راه وجود دارد نخست اينكه عضو سايت شويد و مختصات خود را يكبار براي هميشه وارد كنيد شما مي توانيد موقعيت خود رابا نقشه هاي دقيق و يا به كمك دستگاه جي پي اس تعيين كنيد و حتي مي توانيد از با نك اطلاعاتي عظيم اين سايت كه درآن مختصات وارد صفحه اصلي مي شويد و مي توانيد اطلاعات مربوط به گذر ماهواره هاي ايريد يوم ،انوي ست، iss ، هابل را بيابيد.
