وراثت و پيشوايي مستضعفان، خواست خدا
منبع: تنهاراه
وَ نُريدُ أن نَمُنَّ عَلَي الذّين استُضعِفوا فی الأرضِ وَ نَجعَلَهُم أئمِةً وَ نَجعَلَهُمُ الوارثين؛1 و اراده کرديم که بر کساني که به مستضعف شده‌اند، منّت نهيم و آنان را پيشوايان مردم گردانيم و ايشان را وارث (زمين) کنيم.
اين آيه مربوط به داستان حضرت موسي (عليه السلام) است خداوند مي¬فرمايد: «موسي (عليه السلام) در عصري به دنيا آمد و بزرگ شد که فرعون طغيان کرده و ادعاي ربوبيت داشت. او بني¬اسرائيل را به استضعاف کشانده و دستور قتل فرزندان آنان را داده بود و مي¬خواست آن‌ها را نابود کند، در حالي¬که اراده خداوند چيز ديگري بـود. او مي¬خواست بر آنان منّت گذارد و آنان را پيشوا قرار دهد تا پس از سال¬ها، پيشوا و وارث در زمين باشند، پس از آن¬که زمين در دست ديگران بود، و آنان را در زمين قدرت دهد و حکومت قوي و پا بر جا به آنان ارزاني دارد تا بتوانند از آن استفاده کنند.» هر چند ظاهر آيه بيان يک قسمت از حوادث روزگار قوم بني-اسرائيل است. ولي در اين‌جا از فعل مضارع استفاده شده که دلالت به استمرار دارد و مي¬گويد: «اراده¬ي دائمي و سنّت ما چنين است که مستضعفان را پيشوايان و وارثان زمين قرار دهيم.»
نکته¬ها و پيام¬هاي آيه:
1-اين آيه مربوط به حکومت جهاني و انقلاب نوراني حضرت مهدي (عليه السلام) است.
2- اين آيه بشارتي است براي همه¬ي حق¬پرستان و عدالت-خواهان که حکومت ظلم و جور دائمي نيست و در نهايت، پيروزي براي رنج¬ديدگان خواهد بود.
3- خداوند در اين آيه، تعبير «منّت» را آورده است و منّت بر دو نوع است: فعلي و قولي، منّت فعلي به معني لطف عظيم است و منّت قولي به معني به رخ کشيدن نعمت است. در آيه¬ي شريفه مراد از منّت همان لطف عظيم است.
4- با توجه به آيه‌ي لَقَد منَّ اللهُ عَلی المؤمنينَ إذ بَعَثَ فيهِم رسولاً؛2 همانا خداوند بر مؤمنان منّت نهاد که در ميان آنان رسولاني برانگيخت. از کلمه‌ي «منَّ» در آيه مي‌توان شباهت‌هايي بين حکومت پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله وسلم) و امام زمان (عليه السلام) ذکر کرد.
امام علي (عليه السلام) درباره¬ي اين آيه فرمودند:
«هُم آلُ محمّد يَبعَثُ اللهُ مهديَهُم بَعدَ جَهدِهِم فَيَعِزِّهُم و يَذِلُّ عدوَّهُم»؛3 «اين افراد خاندان پيامبرند که خداوند مهدي آنان را بعد از فشار و زحمتي که بر آنان وارد مي‌شود، برمي‌انگيزد و به آنان عزّت مي¬دهد و دشمنان¬شان را خوار و ذليل مي¬سازد.»
اين آيه مربوط به داستان حضرت موسي (عليه السلام) است خداوند مي¬فرمايد: «موسي (عليه السلام) در عصري به دنيا آمد و بزرگ شد که فرعون طغيان کرده و ادعاي ربوبيت داشت. او بني¬اسرائيل را به استضعاف کشانده و دستور قتل فرزندان آنان را داده بود و مي¬خواست آن‌ها را نابود کند، در حالي¬که اراده خداوند چيز ديگري بـود. او مي¬خواست بر آنان منّت گذارد و آنان را پيشوا قرار دهد تا پس از سال¬ها، پيشوا و وارث در زمين باشند، پس از آن¬که زمين در دست ديگران بود، و آنان را در زمين قدرت دهد و حکومت قوي و پا بر جا به آنان ارزاني دارد تا بتوانند از آن استفاده کنند.» هر چند ظاهر آيه بيان يک قسمت از حوادث روزگار قوم بني-اسرائيل است. ولي در اين‌جا از فعل مضارع استفاده شده که دلالت به استمرار دارد و مي¬گويد: «اراده¬ي دائمي و سنّت ما چنين است که مستضعفان را پيشوايان و وارثان زمين قرار دهيم.»
نکته¬ها و پيام¬هاي آيه:
1-اين آيه مربوط به حکومت جهاني و انقلاب نوراني حضرت مهدي (عليه السلام) است.
2- اين آيه بشارتي است براي همه¬ي حق¬پرستان و عدالت-خواهان که حکومت ظلم و جور دائمي نيست و در نهايت، پيروزي براي رنج¬ديدگان خواهد بود.
3- خداوند در اين آيه، تعبير «منّت» را آورده است و منّت بر دو نوع است: فعلي و قولي، منّت فعلي به معني لطف عظيم است و منّت قولي به معني به رخ کشيدن نعمت است. در آيه¬ي شريفه مراد از منّت همان لطف عظيم است.
4- با توجه به آيه‌ي لَقَد منَّ اللهُ عَلی المؤمنينَ إذ بَعَثَ فيهِم رسولاً؛2 همانا خداوند بر مؤمنان منّت نهاد که در ميان آنان رسولاني برانگيخت. از کلمه‌ي «منَّ» در آيه مي‌توان شباهت‌هايي بين حکومت پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله وسلم) و امام زمان (عليه السلام) ذکر کرد.
امام علي (عليه السلام) درباره¬ي اين آيه فرمودند:
«هُم آلُ محمّد يَبعَثُ اللهُ مهديَهُم بَعدَ جَهدِهِم فَيَعِزِّهُم و يَذِلُّ عدوَّهُم»؛3 «اين افراد خاندان پيامبرند که خداوند مهدي آنان را بعد از فشار و زحمتي که بر آنان وارد مي‌شود، برمي‌انگيزد و به آنان عزّت مي¬دهد و دشمنان¬شان را خوار و ذليل مي¬سازد.»
پي نوشت ها:
1. قصص(28)، 5 .
2. آل عمران (3)، 164 .
3. طوسی، غيبت، ص 184 .
