مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع: راسخون
منبع: راسخون
اصطلاح «پارستزی» (paresthesia) به احساس سوزن سوزن یا بی حسی اشاره دارد که عمدتاً در دست و پا احساس می‌شود. این مقاله، فهرستی از عوامل مؤثر در احساس بی حسی پا فراهم ساخته است.
گردش خون ضعیف اغلب به عنوان یکی از دلایل معمول سوزن سوزن شدن و بی حسی در دست و پا می‌باشد. گاهی اوقات، زمانی که فردی به گونه‌ای به خواب می‌رود که سرش روی بازو قرار داشته باشد، ممکن است هنگامی که از خواب بیدار می‌شود، در بازویش احساس سوزن سوزن کند. احساس سوزن سوزن یا گزگز در پا می‌تواند هنگامی ایجاد شود که برای یک دوره‌ی بلند مدت به حالت چهار زانو بنشینید. این احساس غیر طبیعی می‌تواند به یک عصب فشرده شده نسبت داده شود. هنگامی که عصب سیگنال‌ها را به مغز مخابره نکند، و یا تکانه‌ها را به شیوه‌ای نامنظم بفرستد، منجر به ایجاد احساس سوزن سوزن یا خارش می‌شود که به آن «احساس مور مور در اثر خواب رفتگی» گویند. هنگامی که موقعیت قرار گیری فرد تغییر می‌کند، عصب قادر به ارتباط با مغز خواهد بود. پس از آن، بی حسی از بین می‌رود. با وجود آنکه عصبی که به دلیل وضعیت غلط قرار گیری بدن به حالت فشرده در می‌آید، موجب بی حسی موقتی می‌شود، چنین احساس غیر طبیعی می‌تواند در اثر برخی عوارض پزشکی نیز ایجاد شود.
علل
حس سوزن سوزن در پا می‌تواند به دلیل عوارض ذیل ایجاد شود:بیماری دیابت
دیابت نوعی بیماری است که مشخصه‌ی آن افزایش قند خون می‌باشد. در موارد شدید، سطوح بالای قند خون می‌تواند منجر به آسیب به تارهای عصبی در بدن شود. آسیب عصبی در افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی مشاهده می‌شود. هنگامی که آسیب وارده محدود به یک عصب باشد، مونونوروپاتی دیابتی در فرد تشخیص داده می‌شود. نوروپاتی محیطی، فرم معمول نوروپاتی دیابتی است. و با آسیب به اعصاب دست و پا مشخص می‌شود. علائم آن شامل بی حسی، کاهش توانایی حس درد یا تغییر در درجه حرارت، سوزن سوزن شدن یا احساس سوزش، افزایش حساسیت به لمس، ضعف عضلانی، از دست دادن رفلکس یا واکنش‌های غیر ارادی، به خصوص در مچ پا، از دست دادن هماهنگی و تعادل، و غیره می‌باشند. تنها راه جلوگیری از این وضعیت، حفظ سطوح طبیعی قند خون است.بیماری عروق محیطی
بیماری عروق محیطی با کاهش جریان خون به اندامها به دلیل تنگی عروق قابل تشخیص است. در حالی که درد ساق پا به هنگام راه رفتن یکی از علائم شایع این بیماری است، افراد مبتلا همچنین بی حسی و ضعف در پاها را تجربه می‌کنند. این عارضه به دلیل تصلب شرایین ایجاد می‌شود که با رسوب ذرات چربی در دیوارهای شریان مشخص می‌شود.نورومای مورتون
این بیماری با ضخیم شدن بافت اطراف یکی از اعصابی که بین استخوان‌های بلند پا امتداد دارد، قابل تشخیص است. این بیماری خوش خیم می‌باشد. اعتقاد بر این است که این عارضه به دلیل التهاب و سایش و اصطحکاک بین دو استخوان اطراف عصب ایجاد می‌شود. مشاهده شده است که نوروما بین استخوان به وجود آمده و به انگشتان سوم و چهارم پا هدایت می‌شود. این امر منجر به بروز علائمی مانند سوزن سوزن شدن و بی حسی در انگشتان پا، درد، تورم، و حساسیت به لمس می‌گردد.درد سیاتیک
عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن انسان به شمار می‌رود. این عصب از پایین کمر آغاز شده و تا پشت هر ساق پا امتداد می‌یابد. درد سیاتیک، عارضه‌ای است که مشخصه‌ی آن التهاب عصب سیاتیک می‌باشد. هنگامی که این عصب ملتهب می‌شود، می‌تواند منجر به درد، و از دست دادن حس در ساق پا و پا، ضعف به هنگام خم کردن زانو، و غیره شود. استفاده از بالشتک یا تشکچه‌ی برقی یا کیسه‌ی یخ، دارو درمانی و استراحت ممکن است به کاهش علائم کمک کند.سندرم تارسال تانل (نشانگان مجرای قوزک پا) (Tarsal Tunnel Syndrome)
سندرم تارسال تانل نوعی بیماری است که مشخصه‌ی آن گیر افتادن یا به دام افتادن عصب تیبیال خلفی (عصب درشت نی خلفی) است هنگامی که از طریق تونل تارسال وارد پا می‌شود. تونل تارسال فضای محدودی است که در داخل قوزک پا قرار گرفته است، و در پشت و زیر قوزک داخلی یا مالئول داخلی (medial malleolus) واقع شده است. عصب تیبیال خلفی ممکن است در اثر ضربه به قوزک پا و یا به دلیل وجود یک غده ( کیست، گانگلیون یا غده عصبی، لیپوم یا غده چربی و تورم) در تونل تارسال تحت فشار قرار گیرد. کسانی که کف پایشان صاف است، در خطر ابتلا به این سندرم قرار دارند.آسیب دیدگی
صدمات وارده نیازی نیست تنها به پا یا ساق پا محدود شوند تا موجب بی‌حسی پا گردند. آسیب وارده به پایین کمر می‌تواند موجب فشار به عصبی شود که می‌تواند منجر به از دست دادن حس در پای شما گردد. به علاوه، آسیب وارده به پا و یا ساق پا می‌تواند موجب بی‌حسی گردد.کمبود غذایی
پارستزی همچنین می‌تواند نشانه‌ای از کمبود ویتامین B12 باشد. بنابراین، پیروی از یک رژیم غذایی که سرشار از این ویتامین و یا مکمل‌های ویتامین B12 باشد، می‌تواند در چنین مواردی مفید باشد.پوشیدن کفش‌های نامناسب
اعصاب همچنین ممکن است بر اثر استفاده از کفش نامناسب تحت فشار قرار گیرند. پوشیدن کفشهایی که زیادی تنگ هستند، می‌تواند موجب شود، اعصاب پا در تنگنا قرار گرفته و فشرده شوند. این امر موجب از دست دادن موقت حس می‌شود. در نتیجه اطمینان حاصل کنید که کفش خود را با دقت انتخاب می‌نمایید.می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که داشتن احساس سوزن سوزن در پاها می‌تواند به عوارض پزشکی مختلفی نسبت داده شود. بنابراین جهت پیدا کردن علت اصلی این احساس بهتر است به پزشک مراجعه نمایید. درمان آن بسته به علت نهفته متفاوت خواهد بود. در حالت ساده‌ی بی حسی ناشی از خواب رفتن دست و پا، تمام آنچه شما نیاز به انجام آن دارید، تغییر حالت قرار گیری بدن است. در برخی موارد، پیروی از برخی اقدامات پیشگیرانه می‌تواند کمک‌ساز باشد. به عنوان مثال، پوشیدن کفش مناسب و پیروی از یک رژیم غذایی سالم می‌تواند در برخی موارد به تسکین و کاهش آن کمک کند. در شرایطی که این وضعیت بدلیل عوارض پزشکی باشد، مصرف داروهای تجویزی و انجام برخی اقدامات احتیاطی به کاهش علائم کمک خواهد کرد.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
/م
