مقدمه
یکی از عوامل اصلی در داشتن مطالعه‌ای مفید و موثر، مکان مناسب است. مطالعه کردن در محیطی که مملوء از عواملی است که موجب حواس‌پرتی و عدم تمرکز می‌شوند، دشوار و حتی غیرممکن است.مکان های مناسب مطالعه با توجه به ویژگی‌های افراد، برای هر کس متفاوت است؛ برخی از افراد در اتاقی که سر و صدای پس زمینه کمی دارد، مطالب را بهتر در ذهن خود تثبیت می‌کنند؛ اما گروهی دیگر از افراد باید در فضای آرام مطالعه کنند تا یادگیری بهتری داشته باشند. می‌توان اینطور گفت که مکان ایده آل مطالعه برای افراد مختلف متفاوت است.
در این میان بسیاری از افراد نیز هستند که مطالعه را به عنوان یک فعالیت لذت‌بخش یا فرصتی برای آموختن در نظر نمی‌گیرند؛ بلکه آن را وظیفه و تکلیف ضروری می‌دانند. بعضی دیگر مطالعه را یک فعالیت دوست‌داشتنی و فرصتی برای یادگیری تلقی می‌کنند؛ از این رو ممکن است هرکس در فضای خاص با توجه به ویژگی‌های فردی خود به مطالعه بپردازد.
بدیهی است اگر فضای مناسبی را برای مطالعه فراهم کنیم، باعث افزایش کیفیت مطالعه ما خواهد شد.
در این مقاله به بررسی مکان های مناسب مطالعه می‌پردازیم که یک محیط مناسب برای مطالعه، باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد.
اهمیت و ویژگی‌های مکان مطالعه مناسب
مطالعه به دلیل داشتن اثرات فوق العاده بر روی ذهن و عملکرد افراد در زندگی فردی و اجتماعی، باعث افزایش انگیزه در انجام فعالیت‌ها شده و از طرفی دیگر قدرت تخیل، ایده‌پردازی و خلاقیت را بهبود می‌بخشد.یکی از مهمترین عوامل در یادگیری، مناسب بودن مکان های مناسب مطالعه است که با تمرکز بیشتر و در مدت زمان کمتر بازده یادگیری بیشتری داشته باشید. همه ما در زمان مطالعه به دنبال مکانی آرام می‌گردیم تا بتوانیم با دنیای کتاب‌ها ارتباط عمیقی برقرار کنیم.
بسیاری از افراد که در مسیر علمی و کاری قرار دارند و با مطالعه و درس خواندن پیوند خورده‌اند، به دنبال راهی هستند که کیفیت مطالعه را افزایش دهند. یکی از شرایط اولیه برای مطالعه، مکانی است که برای آن در نظر گرفته میشود.
محل مورد نظر باید دارای خصوصیاتی باشد که از مهمترین آنها عبارتند از:
- مکان مطالعه که در نظر گرفته‌اید، باید جایی به دور از هیاهو باشد؛ زیرا آرامش در هنگام مطالعه باعث افزایش تمرکز و بالا رفتن راندمان کار میشود.
- محیط مطالعه ترجیحاً ظاهری ساده داشته باشد؛ زیرا شلوغی و پر بودن فضای اطراف باعث از بین رفتن حواس و توجه میشود.
- تمیز نگه داشتن محیطی که در آن مطالعه میکنید بسیار حائز اهمیت است.
- سعی کنید از یک مکان ثابت برای مطالعه استفاده کنید و دائماً جا به جا نشوید؛ زیرا متنوع بودن مکان مطالعه در بیشتر اوقات باعث کاهش تمرکز خواهد شد. البته گاهی استفاده از مکان های مناسب مطالعه متفاوت جهت ایجاد تنوع لازم است.
- مکان مورد نظر خود را از نظر نور و دمای محیط مورد بررسی قرار دهید. یکی از فاکتورهای افزایش تمرکز و حال خوب در افراد وجود نور کافی در اطراف و دمای مناسب محیطی است که در آن قرار دارید. محیط گرم باعث ایجاد حس خواب‌‌آلودگی و سستی میشود و تمرکز و انرژی شما را کاهش می‌دهد و در محیط سرد، شما به خوبی نمی‌توانید روی مطالب متمرکز شوید و برای مثال، باید دائماً در حرکت باشید تا خود را گرم کنید.
- داشتن ساعت و برنامه مطالعاتی بر دیوار، شما را از زمان و وظایفی که برعهده دارید آگاه می‌کند و مانعی برای هدر دادن زمان ارزشمند شما است. همچنین دیدن مقطعی هدف و برنامه مطالعاتی در حین مطالعه، باعث افزایش انگیزه شما شده و با دقت بیشتری به مطالعه می‌پردازید.
درست قبل از شروع زمان مطالعه ، هیچ کار ناتمامی را شروع نکنید.
بسیاری از مردم در مورد کارهایی که نسبت به انجامشان تعهد دارند و نیمه تمام مانده اند ، فکر می کنند. آنها مجبور هستند که این کار ها را انجام دهند تا از تعهدی که دارند، رهائی یابند.۱ـ یک مکان معین را برای مطالعه کرن تخصیص دهید. آیا شما مکانی را در اختیار دارید، که در آن با خودتان خلوت کنید؟
اگر تصمیم به مطالعه کردن دارید، باید بهترین مکان ممکن را برای این کار پیدا کنید. البته این مکان حتما باید آرام و بی سرو صدا باشد و درآن شخص در اثر صداهایی مانند رادیو، تلویزیون و سرو صدای اشخاص دچار گیجی نشود. اما این مسئله کاملا هم قطعی نمی باشد. چون ۸۰% مطالعه دانشجویان در اتاق خودشان انجام میشود نه در کتابخانه.مکانیکه شما در آن به مطالعه می‌پردازید و هیچ کار دیگری در آن انجام نمی‌دهید، بهترین چیز ممکن در دنیا می باشد. پس از مدتی، مطالعه کردن به رفتاری مناسب با آن محیط ویژه تبدیل میشود. سپس در هرجایی که در این دنیا قرار بگیرید، فکر میکنید باید کار متناسب آن محل را انجام دهید.
به این روش توجه کنید:
هنگامیکه وارد کلاس درس می‌شوید ومی‌نشینید، کارتان را با توجه به حرفهای استاد شروع میکنید،. در این جا نگرشها و توجه و رفتارتان به طور خودکار عمل می‌کنند. برای اینکه قبلا آن اتاق با چیزهایی مانند درس و گوش دادن وغیره مرتبط شده است چنانچه موقعیت این مکان ( کلاس درس ) را برای جاهای دیگر هم بوجود بیاورید، در می‌یابید که در آن مکانها هم آسانتر می‌نشینید و مطالعه میکنید.۲ـ قبل از شروع یک تکلیف، زمانی را که برای پایان دادن به آن انتظار دارید برروی یک صفحه بنویسید.
گزارشی از اهداف مورد نظرتان تهیه کنید.این مرحله در کل، زمانی را تلف نمی‌کند. اما می‌تواند بسیار مفید باشد. این مرحله ممکن است فشار خیلی کمی بر روی شما داشته باشد و در نتیجه رفتار مطالعه شما به صورت ثابتی بهبود می‌یابد. صفحه‌ای که بر روی آن اهدافتان را یادداشت کرده‌اید، بعنوان شاخصی از کارآمدی روش مطالعه تان نگهداری کنید.
سعی کنید هر روز هنگام عصر سطح اهدافتان را بطور جزئی افزایش دهید، سعی نکیند که درجه اهدافتان را به صورت رؤیایی بالا ببرید. فقط اهداف را بافاصله زمانی کم افزایش دهید.
۳ـ با انتخاب نمادهای اجتماعی که به مطالعه مربوط است، توانایی تمرکزتان را تقویت کنید.
در این رابطه شکل خاصی از لباس مثلا یک کلاه، روسری ، یک مجسمه جدید و یا یک تو‌تم را انتخاب کنید. قبل از اینکه مطالعه را شروع کنید، کلاه را بپوشید یا مجسمه کوچکتان را بر روی میز قرار دهید. این اعمال از دو راه به تمرکز شما کمک می کنند.اول از همه، علامتی برای اشخاص دیگر است مبنی بر اینکه در حال کارکردن هستید و محترمانه از آنها می‌خواهید که مزاحم شما نشوند ( تمرکزتان را به هم نزنند ). دوم، برگزار کردن این مراسم کوتاه و منظم به شما در انجام دادن کارتان کمک می‌کند اما به هنگام نامه نوشتن، تخیل کردن و یا پرسه زدن در اطراف،از مجسمه یا کلاهتان استفاده نکنید.
استفاده از این روش را فقط به زمان مطالعه اختصاص دهید. اگر جادویتان علاوه بر کتاب با چیزهایی دیگر نیز مرتبط شده بدنبال یک نماد دیگر باشید. باید مواظب باشید که نمادهایتان به نشانه‌ای برای برانگیختن رؤیا ها تبدیل نشوند .
۴ـ اگر حواستان پرت شده است، بایستید و رویتان را از کتاب‌هایتان برگردانید:
در حالی که به کتاب خیره شده ودر مورد قوی‌تر شدن ضعف تان با خود نجوا می کنید. پشت میزتان ننشینید، اگر این کار را بکنید بعد از مدتی مطالعه با رؤیا پردازی و احساس گناه مرتبط خواهد شد و اگر مجبور به تخیل هستید که همه ما گاهی انجام می دهیم بلند شده و در اتاق قدم بزنید.اتاق را ترک نکنید. فقط بایستد و در حالی که به تکالیف درسی تان نگاه نمی کنید به تخیل بپردازید. عمل فیزیکی ایستادن، فکر شما را بر روی کارتان متمرکز می‌سازد. در این مورد سعی کنید. بزودی متوجه می‌شوید گفتن این جمله به خود که " من بای بایستم"به شما در متمرکز کردن حواستا کمک می‌کند.
۵ـ در آخر هر صفحه مکث کنید. و وقتیکه مشغول خواندن هستید، آهسته تا ۱۰ بشمارید.
این ایده‌ای است که زمان مطالعه شما را ممکن است افزایش دهد. اگر هنگام خواندن افکارتان آشفته است و نمی‌توانید تمرکز داشته باشید، این کار برای شما سودمند است. اگر در حین مطالعه کسی از شما سؤال کند که " چقدر خوانده اید " شما تنها به او جواب دهید: " در حدود سی دقیقه ". این روش را به کار ببرید اما به خاطر داشته باشید این راه فقط به عنوان یک راه حل اضطراری برای نداشتن تمرکز به کار می‌رود.۶ـ برای شروع مطالعه، زمان معینی را اختصاص دهید.
رفتار و عادات معین همیشه در طی روز در زمان مربوط به خودشان رخ می دهند . اگر یک روز خود را مورد بررسی قرار دهید ، در می یابید که همیشه کارهای معینی را در زمانهای پیش بینی شده ای انجام می دهید .ممکن است که این مسئله درروزهای مختلف، تغییراتی داشته باشد اما عموما بعضی از رفتارهای شما به صورت عادی دارای وقت بخصوصی می‌باشند. اگر با خودتان رو راست وصادق باشید، در می یابید که شروع کردن رفتارهای کنترل شده توسط زمان، کاری نسبتا ساده است.
مسئله مورد توجه این است که اگر بتوانید بطور عادتی مطالعه کنید یا حداقل قسمتی از مطالعه روزانه خود را انجام دهید ،بعدها شروع آن آسانتر خواهد بود . سعی کنید زمان مطالعه را به صورت عادتی در آورید و به آنچه که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید، دقت کنید. این یک روش برای بهتر کردن تمرکزتان است .
۷ـ درست قبل از شروع زمان مطالعه ، هیچ کار ناتمامی را شروع نکنید.
بسیاری از مردم در مورد کارهایی که نسبت به انجامشان تعهد دارند و نیمه تمام مانده اند ، فکر می کنند . آنها مجبور هستند که این کار ها را انجام دهند تا از تعهدی که دارند، رهائی یابند . فعالیتهای نیمه تمام معمولا بیشتر از کارهای تکمیل شده ، ذهن را مشغول می‌کنند.اگر عقیده مذکور را درباره عادت تخیل کرد بکار ببرید، متوجه خواهید شد که فعالیت ها و تکالیف ناتمام در مقایسه با آنهایی تمام شده‌اند، بیشتر موجب تخیل ورؤیا پرد ازی می‌گردند. بنابراین وقتیکه می‌دانید به زمان مطالعه که خودتان آن را انتخاب کرده‌اید، نزدیک می‌شوید ذهنتان را درگیر مسائل پیچیده و بحث‌های طولانی نکنید.
سعی کنید که به زمان مخصوص مطالعه عادت کنید وبه اعمالی که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید ، توجه کنید . این راهی برای بالا بردن توانایی تمرکز شماست.
۸ـ اهداف کوتاه مدت ومنظمی را برای خود در نظر بگیرید.
این زمان را به زیر مجموعه‌هایی تقسیم کنید وقتیکه اولین صفحه را تمام کردید، زمان خاصی را برای این کار اختصاص دهید. اگر ریاضی می‌خوانید ، زمانی را برای حل هر مسئله در نظر بگیرید. به عبارت دیگر تکالیف تان را به واحدهای کوچکی تقسیم کنید . برای همه اهداف معین شده زمانی را تعیین کنید . این شیوه توانایی شما را برای مطالعه کردن ، افزایش می دهد بدون اینکه تمرکزتان را از دست بدهید.۹ ـ از یک دفترچه یادداشت به عنوان یاد یار استفاده کنید.
ترفند دیگری که به شما در با لا بردن تمر کز کمک می کند ، قرار دادن یک مداد و کاغذ در کنار دفتر یادداشت شما است . اگر در هنگام مطالعه ، ذهنتان مشغول مسائلی می شود که باید آن را انجام دهید آن را در دفترچه یاد داشت کنید در این صورت مطمئن می شوید که در صورت نگاه کردن به دفترچه متوجه کارهایی که باید انجام دهید خواهید شد. نگرانی در مورد فراموش کردن کارهایی که باید انجام دهید، ممکن است موجب اختلال در مطالعه شود.۱۰ـ قبل از اینکه مطالعه را شروع کنید، استراحت کنید.
برای تمرکز داشتن از خودتان بپرسید: آیا مطالعه وکار کردن بر روی کتاب، چیزی است که مرا بترساند؟
اگر مجبور باشید که موارد ناخوشایندی را مطالعه کنید و شما می‌دانید که از خواندن آن مطالب احساس بدی به شما دست می‌دهد، چه عکس العملی نشان می‌دهید ؟ احتمالا مطالعه را متوقف کرده و مشغول خیالبافی می‌شوید ودلایل خوبی برای متوقف کردن مطالعه پیدا میکنید.اگر اینگونه عمل کنید می‌توان گفت که اضطراب یادگیری دارید،تنها راه از بین بردن اضطراب یادگیری، یادگرفتن این مطلب است که چگونه استراحت کنیم. اگر از لحاظ حسمی و روحی کاملا استراحت کرده باشید، تقریبا غیر ممکن است که هیچ نگرانی از خواندن به خود راه دهید. کتاب را با آرامش مطالعه کنید نه با هیجان و اضطراب. وقت مطالعه، مطالعه کنید ونگرانی رابرای زمان خودش بگذارید. هردو را در یک زمان انجام ندهید.
مترجم :فاطمه منعکس ( بخشی از این مقاله توسط خانم منعکس ترجمه شده است )
