انتظار لحظه به لحظه
نويسنده:محمد حکیمی
براى ظهور، وقت تعيين نشده است ، و همواره وقوع آن را امرى ناگهانى توصيف كرده اند، و با واژه هاى فجأة و بغتة از آن سخن گفته اند، كه هر دو به معناى وقوع ناگهانى و يكباره است .
امام رضا عليه السلام :
- عن النبى صلى الله عليه و آله :... مثله مثل الساعة ، التى لا يجليها لوقتها الا هو - عزوجل -، لا ياءتيكم الا بغتة . (1)
- امام رضا عليه السلام ، نقل از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله : ... قيام امام موعود چون رسيد قيامت است كه وقت آن را جز خداى كسى نداند، و فرا نرسد مگر ناگهان .
در اين گونه تعاليم چه بسا اين اصل منظور بوده است كه اگر مسلمانان امر ظهور را خيلى دور تصور كنند، اميد و حالت انتظار و آمادگى را از دست مى دهند؛ و اين خود زمينه حاكميت ياءس و بى تعهدى و بيخبرى را فراهم مى سازد، و جامعه را به نشيب گرايى مى كشاند.
امام على عليه السلام :
... لا تعاجلوا الامر قبل بلوغه فتندموا، و لا يطولن عليكم الامد فتقسوا قلوبكم . (2)
-... در برپايى حكومت عدل و حق شتاب مكنید، پيش از آنكه زمان مناسب آن فرا رسد، كه پشيمان خواهيد شد. و زمان آن را دور و دراز نپنداريد كه دلهايتان سخت و نااميد شود.
امام على بن ابى طالب عليه السلام ، در اين سخن بر دو اصل تاءكيد مى كند: نخست اينكه هر حادثه و پديده اى ، زمانى ويژه و مناسب دارد. و اين امر يعنى ظهور و فرج نيز كه بزرگترين پديده تاريخ جهان است ، داراى زمان و شرايط ويژه خود است ، و طلب آن پيش از زمان مناسب و ويژه ، اشتباه است و مايه پشيمانى . دوم اينكه با توجه به ضرورت وجود شرايط زمين مناسب براى ظهور، نبايد زمان ظهور نيز بسيار دور تصور شود و گمان رود كه قرنها و قرنها به درازا خواهد كشيد تا اين حادثه در تاريخ زندگى انسان رخ دهد و موعود عليه السلام امتها آشكار گردد. بنابراين هر جامعه و نسلى بينديشند كه آن تحول و انقلاب به جامعه و زمان و نسل او تعلق ندارد، نه ، چنين نبايد تصور شود تا ياءس و بدبينى بر جامعه حاكم گردد، و حس اميد و حالت انتظار و آمادگى و عنصر صبر از جامعه رخت بربندد. بايد راهى ميانه برگزيد و چنين پنداشت كه در عين حال كه زمان و شرايط مناسب براى اين حادثه مهم و بى نظير ضرورى است ، ليكن اين مناسبتها و شرايط ممكن است در زمانى بس اندك پديد آيد و محيط آماده ظهور و فرج گردد، بلكه ممكن است در يك شب كار ظهور سامان يابد، و صبح آن شب امام ظاهر گردد، چنانكه در احاديث آمده است .
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله :
المهدى منا يصلح الله له امره فى الليلة . (3)
- مهدى ما، كارش در يك شب سامان مى يابد.
امام صادق عليه السلام :
و توقع امر صاحبك ليلك و نهارك ، فان الله كل يوم هو فى شأن لا يشغله شأن عن شأن ...(4)
- چشم به راه امر قيام و انقلاب امام خود باش ، در شب و هر روز زيرا كه خدا در هر روز كارى كند، و كارى ، او را از كارى ديگر باز ندارد...
ظهور به اراده الهى وابسته است ، و در هر لحظه ممكن است خواست خدا به اين امر تعلق گيرد كه داعى حق فرياد برآورد، و بشريت منحرف را به راه رهنمون شود، و خوابزدگان را بيدار كند، و آرمانهاى حق و عدل را حاكم گرداند.
امام رضا عليه السلام :
اذا رفع علمكم من بين اظهركم ، فتو قعوا الفرج من تحت اقدامكم .(5)
- هرگاه نشانه ها از ميانتان برخاست و امامانتان در گذشتند يا غائب شدند، پس چشم به راه فرج الهى باشيد، از نزديكترين جا به خود.
مؤ لف میكال المكارم مى گويد:
ظاهر اين است كه اين سخن : فتو قعوا الفرج من تحت اقدامكم كنايه از ظهور ناگهانى و بدون مقدمات است . بنابراين در تمام زمان غيبت و در هر حالى كه احتمال ظهور مى رود، واجب است انسان آماده يارى رسانى باشد و به امام توجه داشته منتظر ظهور او باشد . (6)
نيز مى گويد : ظهور ناگهانى و يكباره با احاديثى كه براى ظهور، مقدمات و شرايط و علامتهايى معرفى كردند، چگونه كارساز مى شود. در پاسخ مى گويد: آنچه از احاديث بسيار به دست مى آيد اين است كه تمام آن نشانه ها و شرايط مهم در يك سال رخ مى دهد. بنابراين واجب است هر دين باور منتظرى در هر سال آماده ظهور رهبر خويش باشد، چون هر سال احتمال وقوع آن شرايط هست .(7)
امام عصر عليه السلام خود در توقيعى نامه اى ، ناگهانى بودن ظهور را بيان مى فرمايد:
... فان امرنا یبعثه فجاءة حين لا ينفعه توبة (8)
-... امر ما قيام و انقلاب ما ناگهانى است ، در هنگامى كه توبه سردى ندارد.
بنابراين ، انتظار درست و صادقانه ، چنين انتظارى است ، و ممكن است در اسرع وقت نشانه هاى ويژه آن رخ دهد، و به ظهور و قيام و انقلاب امام موعود بينجامد. پس بايد به چنين فرجى آنى و لحظه اى اميد داشت كه سرنوشت بشريت به يكباره دگرگون شود. زيرا كه از پيدا شدن نخستين علامت از علائم حتمى - كه پياپى خواهد بود - تا رسيدن اصل فرج و بيرون آمدن امام عليه السلام فاصله اى چندان نيست . درباره قتل نفس زكيه ، شيخ مفيد، از حضرت امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده است كه فرمود:
فاصله قتل نفس زكيه و قيام قائم ، بيش از 15 شب نخواهد بود.
البته ، فاصله پاره اى از علائم حتمى ، با ظهور، از 15 شب بيشتر است ، اما چندان زياد نيست ، حدود چند ماه ... چنانكه از برخى احاديث فهميده مى شود.(9)
امام رضا عليه السلام :
- عن النبى صلى الله عليه و آله :... مثله مثل الساعة ، التى لا يجليها لوقتها الا هو - عزوجل -، لا ياءتيكم الا بغتة . (1)
- امام رضا عليه السلام ، نقل از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله : ... قيام امام موعود چون رسيد قيامت است كه وقت آن را جز خداى كسى نداند، و فرا نرسد مگر ناگهان .
در اين گونه تعاليم چه بسا اين اصل منظور بوده است كه اگر مسلمانان امر ظهور را خيلى دور تصور كنند، اميد و حالت انتظار و آمادگى را از دست مى دهند؛ و اين خود زمينه حاكميت ياءس و بى تعهدى و بيخبرى را فراهم مى سازد، و جامعه را به نشيب گرايى مى كشاند.
امام على عليه السلام :
... لا تعاجلوا الامر قبل بلوغه فتندموا، و لا يطولن عليكم الامد فتقسوا قلوبكم . (2)
-... در برپايى حكومت عدل و حق شتاب مكنید، پيش از آنكه زمان مناسب آن فرا رسد، كه پشيمان خواهيد شد. و زمان آن را دور و دراز نپنداريد كه دلهايتان سخت و نااميد شود.
امام على بن ابى طالب عليه السلام ، در اين سخن بر دو اصل تاءكيد مى كند: نخست اينكه هر حادثه و پديده اى ، زمانى ويژه و مناسب دارد. و اين امر يعنى ظهور و فرج نيز كه بزرگترين پديده تاريخ جهان است ، داراى زمان و شرايط ويژه خود است ، و طلب آن پيش از زمان مناسب و ويژه ، اشتباه است و مايه پشيمانى . دوم اينكه با توجه به ضرورت وجود شرايط زمين مناسب براى ظهور، نبايد زمان ظهور نيز بسيار دور تصور شود و گمان رود كه قرنها و قرنها به درازا خواهد كشيد تا اين حادثه در تاريخ زندگى انسان رخ دهد و موعود عليه السلام امتها آشكار گردد. بنابراين هر جامعه و نسلى بينديشند كه آن تحول و انقلاب به جامعه و زمان و نسل او تعلق ندارد، نه ، چنين نبايد تصور شود تا ياءس و بدبينى بر جامعه حاكم گردد، و حس اميد و حالت انتظار و آمادگى و عنصر صبر از جامعه رخت بربندد. بايد راهى ميانه برگزيد و چنين پنداشت كه در عين حال كه زمان و شرايط مناسب براى اين حادثه مهم و بى نظير ضرورى است ، ليكن اين مناسبتها و شرايط ممكن است در زمانى بس اندك پديد آيد و محيط آماده ظهور و فرج گردد، بلكه ممكن است در يك شب كار ظهور سامان يابد، و صبح آن شب امام ظاهر گردد، چنانكه در احاديث آمده است .
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله :
المهدى منا يصلح الله له امره فى الليلة . (3)
- مهدى ما، كارش در يك شب سامان مى يابد.
امام صادق عليه السلام :
و توقع امر صاحبك ليلك و نهارك ، فان الله كل يوم هو فى شأن لا يشغله شأن عن شأن ...(4)
- چشم به راه امر قيام و انقلاب امام خود باش ، در شب و هر روز زيرا كه خدا در هر روز كارى كند، و كارى ، او را از كارى ديگر باز ندارد...
ظهور به اراده الهى وابسته است ، و در هر لحظه ممكن است خواست خدا به اين امر تعلق گيرد كه داعى حق فرياد برآورد، و بشريت منحرف را به راه رهنمون شود، و خوابزدگان را بيدار كند، و آرمانهاى حق و عدل را حاكم گرداند.
امام رضا عليه السلام :
اذا رفع علمكم من بين اظهركم ، فتو قعوا الفرج من تحت اقدامكم .(5)
- هرگاه نشانه ها از ميانتان برخاست و امامانتان در گذشتند يا غائب شدند، پس چشم به راه فرج الهى باشيد، از نزديكترين جا به خود.
مؤ لف میكال المكارم مى گويد:
ظاهر اين است كه اين سخن : فتو قعوا الفرج من تحت اقدامكم كنايه از ظهور ناگهانى و بدون مقدمات است . بنابراين در تمام زمان غيبت و در هر حالى كه احتمال ظهور مى رود، واجب است انسان آماده يارى رسانى باشد و به امام توجه داشته منتظر ظهور او باشد . (6)
نيز مى گويد : ظهور ناگهانى و يكباره با احاديثى كه براى ظهور، مقدمات و شرايط و علامتهايى معرفى كردند، چگونه كارساز مى شود. در پاسخ مى گويد: آنچه از احاديث بسيار به دست مى آيد اين است كه تمام آن نشانه ها و شرايط مهم در يك سال رخ مى دهد. بنابراين واجب است هر دين باور منتظرى در هر سال آماده ظهور رهبر خويش باشد، چون هر سال احتمال وقوع آن شرايط هست .(7)
امام عصر عليه السلام خود در توقيعى نامه اى ، ناگهانى بودن ظهور را بيان مى فرمايد:
... فان امرنا یبعثه فجاءة حين لا ينفعه توبة (8)
-... امر ما قيام و انقلاب ما ناگهانى است ، در هنگامى كه توبه سردى ندارد.
بنابراين ، انتظار درست و صادقانه ، چنين انتظارى است ، و ممكن است در اسرع وقت نشانه هاى ويژه آن رخ دهد، و به ظهور و قيام و انقلاب امام موعود بينجامد. پس بايد به چنين فرجى آنى و لحظه اى اميد داشت كه سرنوشت بشريت به يكباره دگرگون شود. زيرا كه از پيدا شدن نخستين علامت از علائم حتمى - كه پياپى خواهد بود - تا رسيدن اصل فرج و بيرون آمدن امام عليه السلام فاصله اى چندان نيست . درباره قتل نفس زكيه ، شيخ مفيد، از حضرت امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده است كه فرمود:
فاصله قتل نفس زكيه و قيام قائم ، بيش از 15 شب نخواهد بود.
البته ، فاصله پاره اى از علائم حتمى ، با ظهور، از 15 شب بيشتر است ، اما چندان زياد نيست ، حدود چند ماه ... چنانكه از برخى احاديث فهميده مى شود.(9)
پي‌نوشت:
1- مفاتيح الجنان / 527.
2- بحار 52/123.
3- ميكال 2 / 160.
4- ميكال 2 / 157.
5- ميكال 2/ 160 به نقل از كافى 1/341.
6- ميكال 2 / 160.
7- ميكال 2 / 160
8- ارشاد /360
9- خورشيد مغرب محمد رضا حکیمی 107
