حج از دیدگاه مقام معظم رهبری (2)

*نزدیک سازی حج به روح و حقیقت آن

حج‌ را هرچه ‌بتوانيد، به ‌معني‌ و روح‌و حقيقت ‌آن‌ نزديك ‌كنيد و بدانيد كه‌ هر كس‌ حج ‌را از هويت‌ سياسي‌ آن ‌جدا كند، يا جاهل ‌است‌ و يا مغرض‌; و خداوند نخواهد گذشت‌ ازآنان ‌كه ‌براي ‌رسيدن ‌به ‌هدفهاي‌ نا پاك ‌و حقيرخود، آماده‌اند كه ‌بزرگترين‌ حربه‌ي ‌امت‌اسلامي‌ در برابر جهان‌ كفر و استكبار را از او بگيرند و حج‌ زندگي‌ساز و شورآفرين‌ را، به‌ عبادتي‌ فردي‌ و سطحي‌ همراه ‌با سياحت‌ و تجارت‌ بدل ‌كنند.
پيام‌به‌حجاج‌بيت‌الله‌الحرام(‌14/04/1368)

* زنده سازی روح توحید

حج‌مي‌تواند روح‌توحيد را در دلها زنده‌كند، تكه‌پاره‌هاي‌امت‌بزرگ‌اسلامي‌را به‌هم‌وصل‌كند، عظمت‌مسلمين‌را به‌آنان‌برگرداند و آنان‌را از حقارت‌و احساس‌ذلتي‌كه‌بر ايشان‌تحميل‌كرده‌اند، نجات‌دهد. حج‌مي‌تواند دردهاي‌مسلمين‌را به‌علاج‌نزديك‌كند و بزرگترين‌درد آنان‌را ـ كه‌سلطه‌ي‌فرهنگي‌و اقتصادي‌و سياسي‌كفر و استكبار است‌ـ درمان‌نمايد.
حج‌مي‌تواند دلبستگيهاي‌اسارت‌آفرين‌را از دلها بشويد و در مقابل‌، ارتباط با خدا و با بندگان‌خدا را در فرد و جمع‌مسلمانان‌تقويت‌نمايند.
پیام به حجاج بیت الله الحرام(7/4/1369)

*فرصتی برای تزکیه و دیدن قدرت الهی امت اسلام

انتظار مي‌رود كه ‌حجاج‌ محترم ‌‌فرصت‌ يابند به ‌بركت‌ مناسك ‌و شعاير حج‌، دلهاي ‌خود را در زلال ‌ذكر خدا تزكيه ‌و تطهير كرده‌، در كنار آن‌، با مشاهده‌ي ‌شكوه ‌جماعت ‌مسلمين ‌كه ‌از اقطار ميهن‌ بزرگ‌ اسلامي‌ به ‌طواف‌ كعبه ‌آمده‌اند، فكر و ذهن‌خود را به‌ عظمت‌ اسلام ‌و مسلمين‌متوجه ‌سازند و قدرتي ‌را كه‌خداوند در يد واحده‌ي‌ امت‌اسلامي‌ به ‌وديعه ‌نهاده ‌است‌، به ‌چشم ‌ببينند.
غفلت‌ مسلمانان ‌از اين‌نيروي‌ لايزال‌، همواره ‌موجب‌ آن ‌شده ‌است‌ كه ‌دشمنان ‌اسلام‌ و غارتگران‌ ثروتهاي ‌مسلمين ‌بتوانند حيله‌گرانه‌ بر سرنوشت‌ ملتهاي ‌اسلامي ‌تسلط يابند و در اين‌ مقطع ‌زمان‌، دست‌ پليد اردوگاه ‌كفر و استكبار و در رأس‌ آن ‌رژيم ‌جبار و عنود امريكا، در سرزمينهاي ‌اسلامي ‌با همين ‌وسيله ‌به ‌هر تصرف‌ دلخواه‌ خود دست‌زده‌، در جان ‌و مال‌ مسلمين‌ دست ‌تطاول ‌گشوده‌ است‌.
در حج‌ بايد تا سرحد توان‌ و امكان‌، پيوند برادري‌ با مسلمين ‌ديگر كشورها استحكام‌ يابد و ضمن‌ استفسار از مسايل ‌و حوادث‌ آنان‌، حقايق ‌مسلم ‌سياسي‌ كه ‌امروز در فضاي‌ جمهوري‌ اسلامي ‌بر اكثر يا همه‌ي ‌مردم‌ آشكار است‌، به ‌آنان‌ انتقال ‌يابد و آيه‌ي‌ كريمه‌ي‌ "ليشهدوا منافع‌ لهم‌" تحقق‌ پذيرد; مسلمين‌ به ‌اتحاد كلمه‌ ترغيب‌ و از كيد دشمنان‌ بر حذر داشته‌ شوند و تجارب‌ ملت‌ انقلابي‌ و فداكار ما براي‌ آنان‌ تشريح‌ گردد.
حكم‌انتصاب‌حجه‌الاسلام‌والمسلمين‌محمد محمدي‌ري‌شهري ‌به‌سمت‌نمايندگي‌ولي‌فقيه‌و سرپرست‌حجاج‌ايراني‌(6/2/1370)

* مرکز اصلی توجه ، اندیشه و احساس

موسم حج با مژده‏ى بزرگترين ديدار ساليانه‏ى مسلمانان، از راه رسيده است، و بجاست اگر صدها هزار دل مشتاق كه در اين موسم، مجال بهره‏مندى از فيض لقاء خواهند داشت، پيوسته در جوش و شور و هيجان آماده‏سازى خويش باشند، و ميليونها مسلمان آرزومند كه امسال در فهرست بهره‏مندان نهاده نشده‏اند، به ياد لحظه لحظه‏ى ايّام سعادتمندان و دعا براى خود و آنان، دل و ذهن خويش را رنگين و معطر سازند، و همه‏ى مسلمانان صاحبدل به گونه‏يى در ايام حج، با حج و شعائر و آيات جلال و جمال آن سپرى كنند.
مراسم حج در هر سال، يك حادثه‏ى بزرگ است كه رواست اگر در آن ايام معلومات، مركز اصلىِ فكر و توجه و انديشه و احساس مردم در سراسر جهان اسلام باشد؛ و هركس بسته به جايگاه روحى و فكرى و سياسيش، به نوعى بدان بينديشد و با آن بسر برد. و بديهى است كه بهره‏مندان از فيض حج، در مركز اين تكليف و توقعند؛ و چون جسم و جان و انديشه و تلاش آنان آميخته به حج و بركات و آثار آن است، شايسته است كه بيشترين بهره‏ى معنوى و روحى و فردى و اجتماعى را از آن به دست آورند، و ان‏شاءاللَّه چنين خواهد بود.
پيام به ملت ايران به مناسبت بيستمين سالگرد انقلاب اسلامى(22/11/1377)

*تجلی غنا و عظمت سرمایه امت اسلام

بار ديگر روزهاى خاطره ساز حج فرا رسيده و منادى پروردگار، دلهاى پُرشوق و التهابِ مؤمنان را بدان كعبه‏ى اميد فرا خوانده، و از هر سوى جهان گروهى سعادتمند را در پايگاه دعوت ابراهيمى و خاستگاه دين محمدى (صلّى‏اللَّه‏عليه‏واله‏وسلّم) گرد آورده است.
اكنون فرصت مغتنمى است كه اين نمونه‏ى منتخب امت بزرگ اسلام، خود را و امت واحده و آئين صلاح و فلاح آن را با نگاهى ژرف بنگرد و حقيقتى را كه در حصارهاى قوميت و نژاد و زبان، كمتر مى‏توان بدان پرداخت، در گستره‏ى اين ميعادگاه جهانى به چشم آورد.
در ميان واقعيتهاى بزرگى كه در اين تدبر و خودنگرى جلوه مى‏كند دو چيز از همه برجسته‏تر است؛ نخست: غنا و عظمت سرمايه‏يى كه امت اسلامى از آن برخوردار است. و ديگر: سهمگين بودن خطرى كه دركمين‏اين سرمايه‏ى بزرگ است.
سرمايه‏ى بزرگ امت اسلامى، آئين اسلام و معارف رسا و روشن و مقررات متين و دستور جامع آن براى زندگى انسان است.
اسلام با ارائه‏ى بينشى خردمندانه و عميق در باره‏ى جهان و انسان و با توحيد ناب و دستورالعمل اخلاقى و معنوىِ حكمت‏آميز و ارائه‏ى مقررات و نظامات سياسى و اجتماعى مستحكم و فراگير و اعمال و وظائف عبادى و فردى، همه‏ى آحاد بشر را دعوت مى‏كند تا: هم درون خود را از زشتيها و ضعفها و پستيها و آلودگيها برهانند و در باطن خود فروغ ايمان، و خلوص، و وارستگى، وصميميت، و محبت، و اميد، و نشاط را بيفروزند، و هم دنياى خود را از فقر و جهل و ظلم و تبعيض و عقب‏ماندگى و ايستايى و زورگويى و تحميل و تحقير و تحميق رها سازند.
براى فراهم شدن زندگى سعادتمندانه و مطلوب انسان، هم تزكيه‏ى اخلاقىِ فرد كه گوهر او را از زشتى‏ها و آلودگيها برهاند، و هم حركت و تلاش جمعى كه ميدانهاى زندگى را بروى او بگشايد و او را در چالشِ ناگزيرش با طبيعت و با نگهبانان رژيم‏هاى ستم و استكبار يارى دهد، ضرورى و حتمى است.
اسلام با معنا كردن زندگى و هستى و با نشان دادن راه درست آن، انسان را در فراهم آوردن زندگى حقيقتاً سعادتمندانه يارى
مى‏دهد و صراط مستقيم الهى را به او معرفى مى‏كند. همه‏ى احكام و دستورهاى اسلامى، و همه‏ى خطوط اصلى در شيوه‏هاى سياسى و اجتماعى و اقتصادى اسلام، و همه‏ى عبادات و مقررات فردى و جمعى اسلام، اجزاء درهم تنيده‏ى اين نسخه‏ى زندگى بخش و سعادت‏آفرين است.
همين مراسم جاودانه‏يى كه حجگزاران در آستانه‏ى آنند، خود مجموعه‏ى گويا و پرنكته‏يى است از ذكر و شور و حال معنوى و درونى، در ضمنِ حركت و تلاش و هماهنگى سازنده‏ى جمعى.
حج، در آئينى پُر راز و رمز، و در آميزه‏ى شگفت‏آورى از شُكوه و خاكسارى، و اقتدار و فروتنى، و حركت وَ تلاش درونى و بُرونى، نمادى از مبارزه و جهاد نفسانى و جهانى انسانِ مسلمان، در راه تحقق حيات طيبه‏ى انسانى را در برابر چشم آدمی مى‏گذارد و حجگزار را به تمرين عملىِ وظائف بزرگ خود وادار مى‏سازد.
امروزه جوامع گوناگون بشرى، در خلاء معنويت و در سرگردانى و حيرت و گرفتاريهاى بزرگ اجتماعى و فردى كه بدست زر و زورسالاران جهانى بدان دچار شده‏اند، به اسلام و رهنمودها و درسهاى بزرگ آن نيازمندند، و دعوت اسلامى نه فقط براى ملتهايى كه در آتش فقر و استضعاف مى‏سوزند، بلكه به همان اندازه براى مردمى كه در مردابهاى پوچى و سرگردانى و فقر معنوى در كشورهاى ثروتمند و پيشرفته دست و پا مى‏زنند، جذاب و نافذ و اميدبخش است. گرايش روزافزون به اسلام در ميان قشرهاى جوان و آزرده از پوچىِ دنياى مادى در كشورهاى پيشرفته‏ى غربى، كه آمارها و تحقيقها بدان گواهى مى‏دهد، نشانه‏ى اين جذابيت و نفوذ است.
مسلمانان جهان با درست شناختن و براستى قدر دانستن اين سرمايه‏ى بزرگ، قادر خواهند بود كه تحولى حقيقى در زندگى خود پديد آورند و كشورهاى اسلامى را از ضعف و وابستگى و عقب ماندگى و انحطاطى كه امروزه بدان دچارند، نجات بخشند.
پيام به حجاج بيت‏اللَّه الحرام(‏1377/12/28)

*مظهر معنویت ،وحدت و برائت

حج از يك طرف مظهر معنويت است - ارتباط با خدا، آشنا شدن دل با آيات الهى و نزديك شدن هرچه بيشتر انسان به خدا - از يك طرف مظهر وحدت است - يكپارچگى امّت اسلام، برداشتن ديوارها و حجابها و پُر كردن درّه‏ها و شكافهايى كه يا به‏دست دشمن، يا به‏وسيله تعصّبات و اوهام به‏وجود آمده است، و نيز ايجاد قدمى به سوى امّت واحده اسلامى است - و از طرف ديگر مظهر برائت از دشمنان خدا، برائت از مشركين و ايادى شرك و كفر است. اگر ان‏شاءاللَّه اين سه جهت در حج متجسّد و مجسّم شود، حج فايده خود را بخشيده است. اوّل، شما و حاجى هستيد كه از حج بهره مى‏بريد. در مرتبه دوم، دنياى اسلام و جامعه اسلامى و امّت اسلامى است كه اين بهره را مى‏برد. يكى از خصوصيات حج اين است كه فضا را معنوى مى‏كند. الان فضاى كشور به بركت نزديكى ايام حج و با رفتن حُجّاج، در شرف معنويتر شدن است. وقتى حُجّاج برمى‏گردند، باز بارى از معنويت با خود مى‏آورند؛ يعنى سوغات روحيه و معنويت. هر وقت سخن از حجّ است، معنويت پراكنده مى‏شود. بايد اين‏طور باشد.
بيانات مقام معظم رهبرى‏ در ديدار كارگزاران حج(‏1378/11/26)

*شناخت عناصر شکوفا ئی ، سربلندی و کامیابی در پرتو توحید و وحدت

موسم حج بار ديگر نمايشگاه عظيم خود را در پايگاه وحى و نبوت بر سر پا كرده و صحنه‏ى شگفت‏آور و شورانگيزى پديد آورده است. رودهاى خروشان ملتهاى مسلمان از همه سوى جهان در اين اقيانوس فرو مى‏ريزند و همزيستى امت واحده را زير لواى توحيد مجسم مى‏كنند. احساسات در هم تنيده‏ى اين مجموعه‏ى بشرى، نمايشگر آرزوها و نيازها و دردها و توانائيهاى امت عظيم اسلامى است. سرزمينهاى حج، اكنون ميزبان مردمى از ايران و عراق، از فلسطين و لبنان، از شبه قاره و شمال آفريقا، از تركيه و بوسنى و از سراسر آسيا و اروپاست. اين دلهاى پراشتياق، مى‏توانند ترجمان سخن دل امت اسلامى باشند. حج براى همين نزديكى و صدا به صدا رساندن مسلمانان سراسر جهان است. رشته‏اى كه اين همه دل را به هم پيوند مى‏دهد همان پيامى است كه نخستين‏بار از اين سرزمين، صلا زده شد و طول و عرض جهان و تاريخ را در نورديد: پيام توحيد و وحدت؛ توحيدِ خدا و وحدتِ امت. توحيد، نفى خداوندگارى طواغيت و مستكبران و زر و زور سالاران است، و وحدت، مظهر عزت و اقتدار مسلمانان. حج، فراتر از هر نوشته و گفتارى، اين پيام ماندگار را هر ساله در قالب اجتماع عظيم خود، بازپردازى مى‏كند و به سراسر جهان اسلام مى‏فرستد. هر مسلمانى در هر بخشى از عالم اسلام، در موسم حج، يك بار ديگر بايد اين حقيقت را بشناسد كه شكوفائى و سربلندى و كاميابى همه جانبه‏ى كشورهاى اسلامى تنها در سايه‏ى اين دو به دست خواهد آمد: توحيد با همه‏ى ابعاد فردى و اجتماعى و سياسى آن، و وحدت با مفهوم درست و قابل تحقق آن در دنياى امروز.
پيام به حجاج بيت‏اللَّه الحرام در موسم حج‏ (1379/12/12)

*طواف،مظهر ارادت انسان به مرکز عالم وجود

در تعاليم اسلام نكته‏اى وجود دارد كه خوب است برادران و خواهران به آن توجّه كنند. اسلام با سنّتهايى كه از قبل از اسلام باقى مانده است، دو نوع رفتار مى‏كند. اوّلاً بعضى سنّتهاى غلط را به‏كلّى از بين مى‏برد و نابود مى‏كند؛ چون سنّتهاى درستى نيست. مثل اين كه عربها قبل از اسلام، دختران خودشان را نگه نمى‏داشتند، يا بيشترِ ملتهاى غيرمسلمان، جنس زن را تحقير و اهانت مى‏كردند! اسلام اين سنّت را به‏كلّى از بين برد؛ چون به‏كلّى غلط بود.
ثانياً اسلام بعضى از سنّتها را از بين نبرده است. كالبد سنّت را نگه داشته و محتوا و روح آن را عوض كرده است؛ مثل بسيارى از اعمال و مراسم حج. اين طوافى را كه ملاحظه مى‏كنيد، قبل از اسلام هم بود؛ منتها محتواى طواف، محتواى شرك بود! اسلام آمد و اين عمل را از محتواى شرك آلود، خالى و از محتواى توحيد پُر كرد. طواف در آن زمان، مظهر گرايش انسان به آلهه و اربابِ ادّعايى و پندارى بود؛ آن را تغيير داد و مظهر ارادت انسان به مركز عالم وجود - يعنى حضرت حق متعال و وجود مقدّس پروردگار - قرار داد. ظاهر را نگه داشت و باطن را عوض كرد.
بيانات مقام معظم رهبرى در صحن مطهّر حضرت ثامن الحُجج، امام رضا (ع) (01/01/1377)