بیماری‌های گیاهی ایجاد شده توسط قارچ‌ها

قارچ‌ها تقریباً مسئول دو سوم از بیماری‌های گیاهی عفونی هستند. بیماری‌های گیاهی زیادی وجود دارند که توسط قارچ‌ها ایجاد می‌شوند مثل کپک، لکه، زنگ و غیره. از طریق این مقاله در مورد آنها بیشتر بدانید.
قارچ‌ها متعلق به گروه بزرگ و متنوعی از ریز جانداران می‌باشند. آنها سلول‌های واقعی‌اندکه شامل هسته‌‌ای با غشای مرزی و عاری از کلروفیل هستند. آنها دیواره‌های سلولی محکمی دارند. این قارچ‌ها بدن گیاهی و روینده دارند که برخی بخش‌های آن تا هوا گسترش یافته‌اند و بخش‌های دیگر به زیر لایه‌ی موجودات زنده‌ای که روی آن رشد می‌کنند، نفوذ می‌کنند.
قارچ‌ها از طریق روش‌های جنسی و غیر جنسی تکثیر می‌شوند و از طریق هاگ‌هایی که به فراوانی تولید می‌‌شوند، انتشار می‌یابند. این هاگ‌ها از طریق باد، آب، خاک، پرندگان و حشرات، به گیاهان منتقل می‌شوند. ‌وقتی یکی از گیاهان شما توسط قارچی آلوده می‌‌شود بسیار مهم است که گیاهان دیگر خود را از عفونت قارچی حفاظت بکنید.
بیماری‌های گیاهی که از قارچ‌ها ناشی می‌شوند، محصولات را کاهش می‌دهند، نشانه‌ها و لکه‌هایی ایجاد می‌کنند، بر گلها و میوه‌ها تأثیر می‌گذارند و در نهایت موجب مرگ گیاه می‌شوند. اکثریت بیماری‌های گیاهی، در حدود 8000 بیماری، توسط قارچ‌ها ایجاد می‌شوند. بیایید نگاهی به مهم‌ترین آنها در زیر بیندازیم.

بیماری‌های قارچی گیاهان :

وصله‌ی قهوه‌ای : این یک بیماری چمن است که توسط انواع مختلفی از قارچ‌های ریزوکتونیا ایجاد می‌شود. وصله‌های قهوه‌ای و زرد رنگ با اشکال نامنظم روی چمن ظاهر می‌شوند. این بیماری ریشه و تاج چمن را آلوده نمی‌کند به همین دلیل به نام بیماری برگی نیز مشهور است.
شانکر : برخی عفونت‌های قارچی وجود دارند که ریشه‌ها و پوست گیاهان را آلوده می‌کنند. چنین قارچی، قارچ شانکر است. این قارچ بر روی درختان چوبی یافت می‌شود و به خاطر ایجاد آسیب موضعی روی پوست درختان، بدنام و رسوا است.
پژمردگی کلاماتیس : این بیماری از قارچی به نام فوما کلماتیدینا ناشی می‌شود؛ این قارچ از طریق بریدگی‌ها و زخم‌های ایجاد شده توسط حشرات، راه ورودی به درون بدن گیاه باز می‌کند. این بیماری عموماً به شکل وصله‌های قهوه‌ای و سیاه رنگ بر روی گیاهان هیبریدی گلدار بزرگ ظاهر می‌شود.
کپک پرزدار : این بیماری از پرونوسپوراسیا ناشی می‌‌شود که تعدادی از گیاهان را آلوده می‌کند. این بیماری وقتی می‌تواند تشخیص داده شود که لکه‌های تغییر رنگ یافته بر روی برگ‌ها ظاهر شوند؛ یک رشد کپک مانند نیز بر روی گیاهان رخ می‌دهد. این بیماری بر رشد و استحکام گیاه تأثیر می‌گذارد.
ریشه‌ی چماقی یا جمع شده : این عفونت در کلم، شلغم و تربچه یافت می‌شود که از قارچ‌های براسیکا پلاسمودیوفورا ناشی می‌شود. رنگ برگ‌ها به سبز مایل به آبی تبدیل می‌شوند و ریشه‌ها را اگر بیرون بیاورید می‌بینید که چماقی و جمع شده هستند و به راحتی شکسته می‌شوند.
خال سیاه : لکه سیاه رز، قارچی است که موجب بیماری خال سیاه بر روی گیاه رز می‌شود. خال‌های متمایل به سیاه که بر روی برگ‌ها ظاهر می‌شوند به تدریج به سمت بالا انتشار می‌یابند و گیاه را ضعیف می‌کنند. این بیماری عمدتاً در آب و هوای مرطوب دیده می‌شود.
مرگ گیاهچه : این یک بیماری‌ است که از قارچ‌های مختلفی ناشی می‌شود – پیتیوم و فیتوفتورا برخی از آنها هستند. این بیماری، دانه را آلوده می‌کند و آن را زایل می‌سازد. در نتیجه بر رشد و نیروی کل گیاه تأثیر می‌گذارد.
آنتراکنوز : این هم یک بیماری است که از قارچ کلتوتریکوم و یا گلئوسپوریوم ناشی می‌شود و در مناطق گرم و مرطوب رخ می‌دهد. در این بیماری، خال‌های کوچک شده‌ای با رنگ‌های مختلف بر روی میوه‌ها، گل‌ها، ساقه‌ها و برگ‌ها مشاهده می‌شوند. این خال‌ها به تدریج گسترش می‌یابند و موجب مرگ گیاه می‌شوند.
پوسیدگی پایین : این یک بیماری قارچی است که در گیاهان کلم یافت می‌شود. ویژگی‌ این قارچ این است که ابتدا بر برگ‌های بخش پایینی تأثیر می‌گذارد و سپس به سمت بالا حرکت می‌کند تا بر بخش بالایی تأثیر بگذارد. این بیماری از قارچ سولانی ریزوکتونیا ناشی می‌شود.
خال دلاری : این یک بیماری چمن است که نتیجه‌ی قارچ هوموئوکارپا اسکلروتینیا است. خال‌های کوچک و زرد رنگ می‌توانند روی چمن مشاهده شوند. این بیماری عموماً بین اوایل بهار و اواخر پاییز رخ می‌دهد.
زگیل تاجی : این بیماری از قارچ‌های گونه‌ی فیزودرما ناشی می‌شود که به ساقه‌ی گیاهان یونجه حمله می‌کنند. این بیماری، برآمدگی‌های سفیدی در پایه‌ی ساقه‌ی گیاه ایجاد می‌کند.
زوال : تجزیه‌ی برگ‌ها و چوب که ناشی از قارچی به نام زوال و پوسیدگی است. این قارچ به بافت گیاه زنده حمله می‌کند و گیاهان را از بین می‌برد. بیماری زوال از انواع زیادی از قارچ‌ها ناشی می‌شود؛ پیتیوم، آفانومیسس و فیتوفتورا برخی از آنها هستند.
شیار قرمز : این یک بیماری شایع است که چمن را آلوده می‌کند و عموماً در پاییز و تابستان رخ می‌دهد و از قارچ لائتیساریا فوسیفورمیس ناشی می‌شود. در ابتدا وصله‌های قرمز رنگی بر روی چمن ظاهر می‌شوند و اگر هیچ اقدامی صورت نگیرد به تدریج کل چمن را از بین می‌برند.
پوسیدگی خشک : این بیماری از لاکریمانس سرپولا ناشی می‌شود که به قارچ پوسیدگی خشک حقیقی نیز مشهور است. این بیماری در گیاهان، موجب خشک شدن و از بین رفتن چوب، پیاز گل، سیب زمینی و یا میوه‌ها می‌شود و عموماً در تمام دنیا یافت می‌شود.
زگیل سیب زمینی : این بیماری از اندوبیوتیکوم سینکیتریوم ناشی می‌شود و یک بیماری قارچی است که موجب زائده‌های اسفنجی و زگیل مانند تیره بر روی چشمان برجستگی‌های سیب زمینی می‌شود و مشابه زگیل تاجی در گیاهان یونجه است.
بیماری ریزوکتونیا : سولانی ریزوکتونیا یک قارچ است که گیاهان سیب زمینی، ساقه‌های زیر زمینی و برجستگی‌ها را آلوده می‌کند. این بیماری عموماً به شکل زخم و یا اسکلروتیا در برجستگی‌ها رخ می‌دهد. این عفونت می‌تواند گیاه را از بین ببرد چون به گیاه اجازه نمی‌دهد که بیشتر رشد کند.
بیماری نارون قرمز هلندی : این یک بیماری قارچی است که نارون‌های قرمز را آلوده می‌کند. این بیماری از طریق پیوند ریشه و یا توسط سوسک برگ نارون قرمز که از شاخه‌های کوچک تغذیه می‌کند، از گیاهی به گیاه دیگر انتشار می‌یابد. این بیماری از قارچ‌های آسکومیکوتا ناشی می‌شود (جزو قارچ‌های کیسه‌ای است). برگ‌های شاخه‌های بالایی این درخت در تابستان، خشک و زرد رنگ می‌شوند. سرانجام کل درخت آلوده می‌شود و ریشه‌ها از بین می‌روند و درخت از گرسنگی مواد غذایی می‌میرد.
پژمردگی دیر هنگام : پژمردگی دیر هنگام و یا پژمردگی، از قارچ‌های حمله‌ای فیتوفتورا ناشی می‌شود که این بیماری نیز به سیب زمینی‌ها و گوجه فرنگی‌ها حمله می‌کند. خال‌های خاکستری و کپک‌های سفید رنگ شروع به ظاهر شدن بر روی برگ‌ها و هم چنین میوه‌ها می‌کنند و سرانجام کل گیاه را از بین می‌برند.
پژمردگی زودرس : سولانی آلترناریا یک بیماری زای قارچی است که موجب بیماری پژمردگی زودرس در سیب زمینی‌ها و گوجه فرنگی‌ها می‌شود. این بیماری، میوه‌ی گیاه را از بین می‌برد و بر زندگی آن نیز تأثیر می‌گذارد. برگ‌ها و میوه‌ها، زرد و یا قهوه‌ای رنگ می‌شوند و سپس از گیاه می‌ریزند.
پلاسیدگی گیاه : علت نام گذاری این بیماری قارچی به این نام، به این خاطر است که این قارچ موجب می‌شود گیاه (آلوده شده) و پلاسیده و خم شود. حمله‌ی قارچی در ریشه‌ها شروع می‌شود و سپس به آرامی مسیر خود را به سمت ساقه و شاخه‌ی سیستم آوندی گیاه باز می‌کند. پلاسیدگی فوزاریوم (از اکسیسپوروم فوزاریوم ناشی می‌شود) و پلاسیدگی ورتیسیلیومی (از لانگیسپوروم ورتیسیلیوم ناشی می‌شود) انواعی از پلاسیدگی گیاه هستند که گیاهان زیای مثل پنبه، سیب زمینی، گوجه فرنگی، تنباکو و غیره را آلوده می‌کنند.
پیچش برگ : این بیماری از تغییر شکل تافرینا ناشی می‌شود؛ در این بیماری برگ‌ها کج و معوج، مچاله و کلفت می‌شوند. این بیماری، تولید برگ‌ها و میوه‌ها را کاهش می‌دهد.
کپک خاکستری : این عفونت از باتریتیس ناشی می‌شود و رشد سفید رنگی را بر روی گیاهان شکل می‌دهد که به تدریج خاکستری رنگ می‌شود. میوه‌ها و برگ‌های گیاه آلوده، وقتی ساقه‌ها می‌شکنند، می‌ریزند.
پوسیدگی سیاه : این، بیماری گیاهان کشت و زراعی است که به خاطر آب و هوای مرطوب و شرجی رخ می‌دهد. این بیماری با تیره شدن و از بین رفتن برگ‌های میوه‌ها و صیفی جات و سبزیجات، مشخص می‌شود. این بیماری عموماً در تاک انگور، کلم، ارکیده و بسیاری دیگر یافت می‌شود. پوسیدگی سیاه انگور یک بیماری است که از بیدولی گوئیناردیا ناشی می‌شود که به طور ویژه تاک انگور را آلوده می‌کند.
زخم سیب : این بیماری از اینائکولیاس ونتوریا که قارچ هوا زاد است ناشی می‌شود. وصله‌های سبز زیتونی رنگ بر روی برگ‌ها ظاهر می‌شوند و وصله‌های سیاه و یا خاکستری رنگ بر روی میوه‌ها رشد می‌کنند و سرانجام آنها را از بین می‌برند.
پوسیدگی سفید : قارچ پلورتوس استریتوس موجب می‌شود لیگنین و سلولز موجود در چوب تجزیه شود و بر رنگ و حیات درخت تأثیر می‌گذارد.
پوسیدگی سختینه : این بیماری از قارچ رولفزی سختینه ناشی می‌شود که یک قارچ ساکن خاک است. این بیماری، دانه را آلوده می‌کند و به وصله‌های آبی و سیاه رنگ درمی‌آید.
پوسیدگی قهوه‌ای : این یک بیماری چوب است که از قارچ وایلانتی فیبروپوریا ناشی می‌شود که در آن عفونت، چوب را نابود می‌کند و موجب می‌شود به قطعات مکعبی کوچکی شکافته شود. در نتیجه به نام پوسیدگی قهوه‌ای مکعبی نیز شناخته می‌شود. این بیماری، تغییر رنگ قهوه‌ای را نیز نشان می‌دهد.
کپک پودری : ویژگی این عفونت قارچی این است که اغلب مخصوص میزبانی است که به آن حمله می‌کند. این بیماری معمولاً در گل رز، یاس بنفش، بلوط انگلیسی، آهاری و غیره دیده می‌شود.
ریشه‌ی صورتی : این عفونت عمدتاً در پیازها یافت می‌شود و از ترستریس فوما - نوعی قارچ خاکزاد - ناشی می‌شود. این بیماری می‌تواند با تغییر رنگ صورتی کم رنگ تا قهوه‌ای متمایل به زرد ریشه‌های پیاز، تشخیص داده شود. این بیماری تا حدودی بر رشد گیاه تأثیر می‌گذارد.
زنگ : این بیماری، ساقه‌ها، برگ‌ها، دانه‌ها و میوه‌های گیاه را آلوده می‌کند. این بیماری وقتی می‌تواند تشخیص داده شود که خال‌های قهوه‌ای، زرد، قرمز و یا نارنجی رنگ دیده شوند. ممکن است این بیماری، نیروی گیاه را کاهش دهد. این بیماری از قارچ بیماری زا ناشی می‌شود.
توپ پنبه : این بیماری گیاه قره قاط است که از قارچ مونیلینیا اکسی کوکی ناشی می‌شود. قارچ پنبه مانند درون دانه‌ها ظاهر می‌شود، آنها را آلوده می‌کند و کل میوه را از بین می‌برد و تباه می‌کند.
سیاهک : یوستیلاگو مایدیس، قارچی است که گیاهان ذرت و نیشکر را آلوده می‌کند. تاول‌هایی روی بخش‌های آلوده گیاه رشد می‌کند و رنگ‌شان نیز تغییر می‌کند. دانه‌ها بزرگ و متورم می‌شوند، باد می‌کنند و به آرامی کل گیاه و میوه را از بین می‌برند.
پوسیدگی ریشه : همانند برگ‌ها، پوست درختان و ساقه‌ها، ریشه‌ها نیز می‌توانند با عفونت‌های قارچی آلوده شوند. بیماری پوسیدگی ریشه، موجب زوال و از بین رفتن ریشه و سرانجام باعث مرگ گیاه می‌شود. این بیماری عمدتاً از قارچ فیتوفتورا ناشی می‌شود.
پوسیدگی تر : این نوع بیماری عموماً در مناطق بارانی و یا مرطوب دیده می‌شود و عمدتاً چوب را آلوده می‌کند. این بیماری از کونیفورا پوتیانا و یا پوریا وایلانتی ناشی می‌شود. پوسیدگی تر عمدتاً منجر به تباهی و از بین رفتن گیاه می‌شود.
پوسیدگی نرم : قارچ چائتومیوم و یا سراتوکیستیس دلیل بیماری پوسیدگی نرم است که سلولز را تجزیه می‌کند و حفره‌هایی درون چوب ایجاد می‌کند. ظاهر چوب معمولاً طرح ترک خورده دارد و رنگش تغییر می‌کند.
خال‌های زرد : این خال‌ها از قارچ پیرنوفورا تریتیسی – رپنتیس ناشی می‌شوند. خال‌های زرد رنگ بر روی برگ‌ها و ساقه‌ی گیاه رشد می‌کنند و اگر هیچ اقدامی صورت نگیرد، کل گیاه را آلوده و یا خشک می‌کنند.
علاوه بر قارچ، حتی باکتری‌ها و ویروس‌ها نیز گیاهان را آلوده می‌کنند. برخی بیماری‌های گیاهی به طور هم زمان از شرایط آب و هوایی و محیطی مختلف و متنوعی ناشی می‌شوند. برخی از گیاهان وجود دارند که مقاومت طبیعی نسبت به بیماری‌های ویژه‌ای دارند به خصوص اگر این بیماری‌ها و گیاهان با هم دیگر تکامل یافته باشند. تحقیق و پژوهشی در حال انجام است تا بررسی شود که آیا این مقاومت می‌تواند از طریق ژنتیک به گیاهان مستعد و حساس منتقل شود یا نه.