برادر و اخوت در بین مسلمانان (2)
گلبانگ حدیث
انما المؤمنون اخوة بنو أب و ام و اذا ضرب علی رجل منهم عرق سهر له الاخرون. (1)
همانا مؤمنان، برادران یکدیگرند و فرزندان یک پدر و مادرند و اگر رگی از یکی بجنبد (وناراحت باشد)، دیگران به خاطر او، شب را نمی خوابند.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
المؤمن اخوا المؤمن، عینه و دلیله لا یخونه و لا یظلمه و لا یغشه و لا یعده عدة فیخلفه. (2)
مؤمن، برادر مؤمن است. چشم او و راهنمای اوست، به او خیانت و ستم نمی کند، فریبش نمی دهد و وعده ای نمی دهد که به آن عمل نکند.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: ما استفاد امرؤ مسلم فائدة بعد فائدة الاسلام مثل اخ یستفیده فی الله. (3)
انسان مسلمان پس از به دست آوردن سود اسلام، سودی همچون برادری که برای خدا به دست می آورد، کسب نکرده است.
هرچیزی به چیزی آرام می گیرد و مؤمن به برادر مؤمن خود آرامش می یابد چنان که پرنده به هم جنس خود آرام می گیرد.
کبوتر با کبوتر، باز با باز
کند هم جنس با هم جنس پرواز
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: إن المؤمن لیسکن الی المؤمن کما یسکن قلب الظمآن الی الماء البارد. (5)
مؤمن به مؤمن آرام می گیرد چنان که جگر تشنه به آب سرد.
داشتن دوستان و برادران دین خوب و درستگار از دیدگاه ائمه اطهار (علیهم السلام) آثار دنیوی و اخروی دارد. مؤمن در دنیا، در کنار مؤمن احساس آرامش، امنیت و پشت گرمی می کند و در آخرت، مؤمن می تواند شفیع مؤمن باشد. به تعبیر دیگر، مؤمن، یار و یاور مؤمن است هم در دنیا و هم در آخرت.
حضرت امیرالمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود:
علیک بإخوان الصدق فأکثر من إکتسابهم فإنهم عدة عندالرخاء و جنة عند البلاء. (6)
برادران و یاران راستین را مراقب باش و بر شمارشان بیفزای که ذخیره دوران آسایش و سپر روزگار بلایند.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: من لم یرغب فی الاستکثار من الاخوان ابتلی بالخسران. (7)
هر که خواهان افزودن بر شمار برادران و یاران نباشد، به زیان گرفتار آید.
پیامبرخدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: من جدد أخا فی الاسلام بنی الله له برجا فی الجنة. (8)
هر کس برادر مسلمان جدیدی برگزیند، خداوند در بهشت برای او برجی بنا نهد.
بر شمار برادران بیفزایید، زیرا در قیامت، هر مؤمنی شفاعتی می کند. (9)
ای کمیل، اگر برادرت را دوست نداشته باشی، برادر تو نیست. (10)
حضرت علی (علیه السلام) می فرماید: برادرت در دوستی اش نسبت به تو از تو قوی تر نباشد. (11)
یعنی هر مؤمنی باید تلاش کند در دوستی و ابراز محبت از دیگری سبقت گیرد.
رسول گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ألا و إن ود المؤمن من اعظم سبب الایمان. (12)
بدانید که دوست داشتن مؤمن یکی از بزرگ ترین رشته های ایمان است.
حضرت امیرالمؤمنان علی (علیه السلام) در این راستا فرمود: أحبب الاخوان علی قدر التقوی. (13)
برادران را به اندازه پرهیزکاری آنان دوست بدار.
هر گاه یکی از شما، دوست یا برادر خود را دوست داشته باشد، آن را به او اظهار کند.
با برادری ورزیدن در راه خدا، برادری به بار می نشیند.
امام باقر (علیه السلام) نیز می فرماید:
هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد، پرتویی از نور خدا به دست آورده است.(16)
النظر إلی الأخ توده فی الله عزوجل عبادة. (17)
نگاه کردن به برادر و دوستی کردن با او به خاطر خداوند بزرگ، عبادت است.
از کسی که دوستی اش برای خدا نباشد، بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی و هم نشینی با او شوم و بی برکت (است). (18)
هر دوستی که بنای غیر خدایی داشته باشد، گمراهی است و تکیه کردن بر آن نشاید. (19)
حضرت امیرالمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: لکل إخاه منقطع إلا إخاء کان علی غیرالطمع. (20)
بی گمان، همه برادری ها از هم می گسلد مگر آن برادری که بر پایه طمع استوار نباشد.
از برادرت فرمان ببر، هر چند او تو را نافرمانی کند و با او پیوند برقرار کن، هرچند جفا و بی مهری ورزد.
چون برادرت از تو ببرد، خود را به پیوند با او وادار... و چون بخل ورزد، از بخشش دریغ مدار... مبادا این نیکی را آنجا کنی که نباید یا درباره آن کس که نشاید (22)
خداوند تعالی، حفظ دوستی قدیمی را دوست می دارد.
حضرت داوود (علیه السلام) به فرزندش سلیمان(علیه السلام) فرمود:
هیچ گاه برادری را که به دست آورده ای، جای گزین برادر قدیمی خود نکن، هرچند آن برادر جدید بر وفق میل و مراد تو باشد. (24)
برادر حقیقی تو آن است که از لغزشت در گذرد، نیازت را برآورد، پوزش تو را بپذیرد، عیبت را بپوشاند، ترس را از تو دور کند و آرزویت را بر آورد.
لطیف علی اخیه بزلته و یرعی ما مضی من قدیم صحبته. (26)
با وجود لغزش برادر خود، با او به مهربانی رفتار می کند و حرمن دوستی دیرینه او را نگه می دارد.
حضرت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) در این زمینه فرمود:
برادرت را با همه آنچه دارد، تحمل کن و زیاد سرزنشش مکن؛ که کینه می آورد و از کسی که امید رضایتش را داری، طلب خشنودی کن.(27)
همچنین فرمود: الاحتمال یجل القدر.(28)
بردباری و تحمل لغزش ها، قدر و منزلت را بالا می برد.
در وصف خردمند نیز فرمود: ان العاقل نصفه اجتمال و نصفه تغافل. (29)
انسان خردمند، نیمش بردباری است و نیم دیگرش چشم پوشی.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در این زمینه فرمود: المومن مرآة لأخیه المؤمن ینصحه اذا غاب عنه و یمیط عنه ما یکره إذا شهد. (31)
مؤمن، آینه برادر مؤمن خویش است. در غیابش خیرخواهی او می کند و در حضورش، امور ناخوشایند را از او دور می گرداند.
کسی که برادر مسلمانش بر او وارد شود و وی گرامی اش بدارد، در حقیقت، خدای بزرگ را گرامی داشته است.
هرگاه یکی از شما بداند که برادرش نیازمند است، زحمت خواهش را از دوش او بردارد.
امام صادق(علیه السلام) در این زمینه فرمود: الله فی عون المؤمن ما کان المؤمن فی عون اخیه. (34)
خداوند، یار مؤمن است تا آن گاه که او یار و مددکار برادر خود باشد.
امام کاظم (علیه السلام) فرمود: کسی که برادرش برای رفع گرفتاری یا حاجتی به او پناه ببرد و او بتواند پناهش دهد، ولی چنین نکند، بی گمان، پیوند ولایت خدای تبارک و تعالی را بریده است. (35)
با برادرت گشاده رو برخورد کن.
معرفي سايت مرتبط با اين مقاله
1- جایگاه برادری در کلام معصومین (علیه السلام)
انما المؤمنون اخوة بنو أب و ام و اذا ضرب علی رجل منهم عرق سهر له الاخرون. (1)
همانا مؤمنان، برادران یکدیگرند و فرزندان یک پدر و مادرند و اگر رگی از یکی بجنبد (وناراحت باشد)، دیگران به خاطر او، شب را نمی خوابند.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
المؤمن اخوا المؤمن، عینه و دلیله لا یخونه و لا یظلمه و لا یغشه و لا یعده عدة فیخلفه. (2)
مؤمن، برادر مؤمن است. چشم او و راهنمای اوست، به او خیانت و ستم نمی کند، فریبش نمی دهد و وعده ای نمی دهد که به آن عمل نکند.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: ما استفاد امرؤ مسلم فائدة بعد فائدة الاسلام مثل اخ یستفیده فی الله. (3)
انسان مسلمان پس از به دست آوردن سود اسلام، سودی همچون برادری که برای خدا به دست می آورد، کسب نکرده است.
2- مؤمن مایه آرامش است.
هرچیزی به چیزی آرام می گیرد و مؤمن به برادر مؤمن خود آرامش می یابد چنان که پرنده به هم جنس خود آرام می گیرد.
کبوتر با کبوتر، باز با باز
کند هم جنس با هم جنس پرواز
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: إن المؤمن لیسکن الی المؤمن کما یسکن قلب الظمآن الی الماء البارد. (5)
مؤمن به مؤمن آرام می گیرد چنان که جگر تشنه به آب سرد.
3- دامنه دوستی ها را افزایش دهید
داشتن دوستان و برادران دین خوب و درستگار از دیدگاه ائمه اطهار (علیهم السلام) آثار دنیوی و اخروی دارد. مؤمن در دنیا، در کنار مؤمن احساس آرامش، امنیت و پشت گرمی می کند و در آخرت، مؤمن می تواند شفیع مؤمن باشد. به تعبیر دیگر، مؤمن، یار و یاور مؤمن است هم در دنیا و هم در آخرت.
حضرت امیرالمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود:
علیک بإخوان الصدق فأکثر من إکتسابهم فإنهم عدة عندالرخاء و جنة عند البلاء. (6)
برادران و یاران راستین را مراقب باش و بر شمارشان بیفزای که ذخیره دوران آسایش و سپر روزگار بلایند.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: من لم یرغب فی الاستکثار من الاخوان ابتلی بالخسران. (7)
هر که خواهان افزودن بر شمار برادران و یاران نباشد، به زیان گرفتار آید.
پیامبرخدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: من جدد أخا فی الاسلام بنی الله له برجا فی الجنة. (8)
هر کس برادر مسلمان جدیدی برگزیند، خداوند در بهشت برای او برجی بنا نهد.
بر شمار برادران بیفزایید، زیرا در قیامت، هر مؤمنی شفاعتی می کند. (9)
آداب و حقوق فرهنگ برادری
الف – دوست داشتن
ای کمیل، اگر برادرت را دوست نداشته باشی، برادر تو نیست. (10)
حضرت علی (علیه السلام) می فرماید: برادرت در دوستی اش نسبت به تو از تو قوی تر نباشد. (11)
یعنی هر مؤمنی باید تلاش کند در دوستی و ابراز محبت از دیگری سبقت گیرد.
رسول گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ألا و إن ود المؤمن من اعظم سبب الایمان. (12)
بدانید که دوست داشتن مؤمن یکی از بزرگ ترین رشته های ایمان است.
حضرت امیرالمؤمنان علی (علیه السلام) در این راستا فرمود: أحبب الاخوان علی قدر التقوی. (13)
برادران را به اندازه پرهیزکاری آنان دوست بدار.
ب- اظهار محبت نسبت به برادر دینی
هر گاه یکی از شما، دوست یا برادر خود را دوست داشته باشد، آن را به او اظهار کند.
ج- دوستی و برادری برای خدا باشد، نه برای دنیا
با برادری ورزیدن در راه خدا، برادری به بار می نشیند.
امام باقر (علیه السلام) نیز می فرماید:
هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد، پرتویی از نور خدا به دست آورده است.(16)
النظر إلی الأخ توده فی الله عزوجل عبادة. (17)
نگاه کردن به برادر و دوستی کردن با او به خاطر خداوند بزرگ، عبادت است.
از کسی که دوستی اش برای خدا نباشد، بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی و هم نشینی با او شوم و بی برکت (است). (18)
هر دوستی که بنای غیر خدایی داشته باشد، گمراهی است و تکیه کردن بر آن نشاید. (19)
حضرت امیرالمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: لکل إخاه منقطع إلا إخاء کان علی غیرالطمع. (20)
بی گمان، همه برادری ها از هم می گسلد مگر آن برادری که بر پایه طمع استوار نباشد.
د- پیوند با برادران
از برادرت فرمان ببر، هر چند او تو را نافرمانی کند و با او پیوند برقرار کن، هرچند جفا و بی مهری ورزد.
چون برادرت از تو ببرد، خود را به پیوند با او وادار... و چون بخل ورزد، از بخشش دریغ مدار... مبادا این نیکی را آنجا کنی که نباید یا درباره آن کس که نشاید (22)
هـ- پاسداشت حرکمت برادری های دیرینه
خداوند تعالی، حفظ دوستی قدیمی را دوست می دارد.
حضرت داوود (علیه السلام) به فرزندش سلیمان(علیه السلام) فرمود:
هیچ گاه برادری را که به دست آورده ای، جای گزین برادر قدیمی خود نکن، هرچند آن برادر جدید بر وفق میل و مراد تو باشد. (24)
و- بخشش و پوزش پذیری
برادر حقیقی تو آن است که از لغزشت در گذرد، نیازت را برآورد، پوزش تو را بپذیرد، عیبت را بپوشاند، ترس را از تو دور کند و آرزویت را بر آورد.
ز- تحمل لغزش برادر
لطیف علی اخیه بزلته و یرعی ما مضی من قدیم صحبته. (26)
با وجود لغزش برادر خود، با او به مهربانی رفتار می کند و حرمن دوستی دیرینه او را نگه می دارد.
حضرت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) در این زمینه فرمود:
برادرت را با همه آنچه دارد، تحمل کن و زیاد سرزنشش مکن؛ که کینه می آورد و از کسی که امید رضایتش را داری، طلب خشنودی کن.(27)
همچنین فرمود: الاحتمال یجل القدر.(28)
بردباری و تحمل لغزش ها، قدر و منزلت را بالا می برد.
در وصف خردمند نیز فرمود: ان العاقل نصفه اجتمال و نصفه تغافل. (29)
انسان خردمند، نیمش بردباری است و نیم دیگرش چشم پوشی.
ح- راهنمایی کردن
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در این زمینه فرمود: المومن مرآة لأخیه المؤمن ینصحه اذا غاب عنه و یمیط عنه ما یکره إذا شهد. (31)
مؤمن، آینه برادر مؤمن خویش است. در غیابش خیرخواهی او می کند و در حضورش، امور ناخوشایند را از او دور می گرداند.
ط- احترام و بزرگداشت
کسی که برادر مسلمانش بر او وارد شود و وی گرامی اش بدارد، در حقیقت، خدای بزرگ را گرامی داشته است.
ی- کوشش در رفع نیاز برادر مؤمن
هرگاه یکی از شما بداند که برادرش نیازمند است، زحمت خواهش را از دوش او بردارد.
امام صادق(علیه السلام) در این زمینه فرمود: الله فی عون المؤمن ما کان المؤمن فی عون اخیه. (34)
خداوند، یار مؤمن است تا آن گاه که او یار و مددکار برادر خود باشد.
امام کاظم (علیه السلام) فرمود: کسی که برادرش برای رفع گرفتاری یا حاجتی به او پناه ببرد و او بتواند پناهش دهد، ولی چنین نکند، بی گمان، پیوند ولایت خدای تبارک و تعالی را بریده است. (35)
ک- گشاده رویی
با برادرت گشاده رو برخورد کن.
ل- اسم و نشانی بپرس
پي نوشت ها:
1- میزان الحکمة با ترجمه فارسی، ج1، ص 64، ح 147.
2- همان، ح 148.
3- همان، ص 68، ح 179.
4- همان، ح 150.
5- همان، ح 151.
6- همان، ح 155.
7- همان، ح 156.
8- همان، ح 158.
9- همان، ح 159.
10- همان، ص67، ح 163.
11- همان، ح 162.
12- همان، ح 165.
13- همان، ح 168.
14- همان، ح 201.
15- همان، ح 181.
16- همان، ح 178.
17- همان، ح 176.
18- همان، ح 182.
19- همان، ح 183.
20- همان، ح 192.
21- همان، ح 219.
22- همان، ح 216.
23- همان، ح 240.
24- همان، ح 238.
25- همان، ح 241.
26- همان، ح 249.
27- همان، ح 250.
28- همان، ح 253.
29- همان، ح 255.
30- همان، ح 291و292.
31- همان.
24- همان، ح 294.
25- همان، ح 300.
26- همان، ح 303.
27- همان، ح 306.
28- همان، ح 311.
29- همان، ح 309.
30- همان، ص 90، ح 313.
31- همان، ح 203.
معرفي سايت مرتبط با اين مقاله
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
