مترجم: سهیلا حاجیزاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
گلیکو پروتئین و پروتئوگلیکان اساسیترین اجزاء ماتریکس خارج سلولی میباشد. تغییرات در اجزاء آنها از تنوع در مولکولهای عملکردی مختلف ایجاد میشود، هر کدام یک عملکرد منحصر به فرد را در یک مکان خاص نشان میدهند. این مقاله هر دو اجزاء سلولی را با هم مقایسه کرده و تفاوت بین آنها را بیان میکند.
ماتریکس خارج سلولی یک ماتریکس ترشح شده توسط سلولهای یک بافت بوده که حمایت ساختاری و عملکردی از همهی سلولهای آن بافت را فراهم میآورد. این یک ترکیب پیچیده از انواع مولکولها و بافتهای بیولوژیکی متنوع میباشد. بیومولکولها از سه نوع گلیکوزآمینوگلیکانها، پروتئوگلیکان و گلیکوپروتئین تشکیل شده است. این سه بر اساس ساختار، عملکرد و مکان با هم متفاوت میباشد. با این حال، گلیکوزآمینوگلیکانها میتواند در زیر پروتئوگلیکان قرار داده شود، از آنجا که تجمع گلیکوزآمینوگلیکانهای متعدد در اطراف یک هستهی پروتئین یک مولکول پروتئوگلیکان را تشکیل میدهد.
پروتئوگلیکان نیز به عنوان یک زیر مجموعهی خاص از گلیکوپروتئینها بوده، اما به عنوان یک امر متمایز ذکر میشود. این امر به این دلیل است که با وجود اینکه هر دو مولکول دارای یک هستهی پروتئین (زنجیرهی پلی پپتیدی) هستند، اما مولکولهایی که بر روی هستهها مجتمع هستند، با هم تفاوت دارند. این تمایز منجر به تفاوت در ساختار، عملکرد شده و به نوبهی خود تفاوت در مکان میشود. این تفاوتها و تفاوتهای دیگر این چنینی بین دو مولکول در زیر ذکر شده و توضیح داده شده است.
گلیکوپروتئین در مقابل پروتئوگلیکان
ساختار
گلیکوپروتئین: زنجیرههای الیگوساکارید (کربوهیدرات) از طریق پیوند کوالانسی به یک زنجیرهی جانبی پپتید متصل هستند.پروتئوگلیکان: زنجیرههای گلیکوزآمینوگلیکان به یک زنجیرهی جانبی پلی پپتید متصل میباشند.
ماهیت زنجیرهها
گلیکوپروتئین: زنجیرههای الیگوساکارید کوتاه و منشعب بوده و ممکن است دارای بار منفی باشد و یا اینکه بار منفی نداشته باشد.پروتئوگلیکان: زنجیرههای گلیکوزآمینوگلیکان طویل و خطی بوده و به دلیل حضور سولفات و گروههای عاملی اسید اوره دارای بار منفی هستند.
محتوای غیر پروتئینی
گلیکوپروتئین :10-15 درصد وزنیپروتئوگلیکان: 50-60 درصد وزنی
زیر گروهها
گلیکو پروتئینها: به طور گسترده به عنوان ساکاریدهای متصل به N و متصل به O طبقه بندی شدهاند.پروتئوگلیکانها: بسته به ماهیت زنجیره های GAG طبقه بندی میشوند.
مکان
گلیکو پروتئینها بر روی سطح سلول با زنجیرههای کربوهیدرات قرار گرفته خارج از سلول یافت میشوند.پروتئوگلیکانها در بافتهای همبند یافت میشوند.
عملکرد
گلیکوپروتئینها به عنوان پروتئینهای غشایی منسجم عمل کرده و نقش مهمی را در تشخیص و پیام رسانی سلول – سلول ایفاء میکنند.پروتئوگلیکان حمایت ساختاری و استحکام مکانیکی به ECM را ارائه دادن و نقش مهمی را در تعدیل فرایندهای رشد ایفاء کرده و لایه گذاری در مفاصل را انجام میدهند.
مثالها
ترومبوسپوندینآنتی ژنهای گروه خوبی ABO
هورمونهایی مانند هورمون تحریک کنندهی فولیکول
اگریکان، پرلکان، نئوروکان و سیندکان
مطالعهی تفاوتهای بین این دو مولکول ECM این امکان را برای ما فراهم میآورد تا درک درستی از روشی که این مولکولها عمل میکنند و تعامل آنها با همدیگر به منظور اطمینان از عملکرد درست فرایندهای بافت و سلولی متنوع به دست آوریم.
