محل، ساختار و وظایف نورون‌های حرکتی

نورون‌ها به عنوان اصلی‌ترین واحدهای سیستم عصبی انسان، نقش حیاتی در حس کردن و پاسخ به محرک‌های متفاوت و هم چنین محرک‌های داخلی دارند. نورون حرکتی یکی از سه نوع نورونی است که در این فرآیند دخیل است. در مورد ساختار و وظیفه‌‌ی نورون حرکتی با استناد به شکل برچسب شده‌‌‌ی مرتب، در این مقاله بخوانید.

بیماری نورون حرکتی (MND) :

بیماری نورون حرکتی بر عملکرد نرمال نورون‌های حرکتی تأثیر می‌گذارد و منجر به زوال و مرگ آنها می‌شود. این بیماری باعث تضعیف ماهیچه و لاغری و ضعف بنیه به حدی می‌شود که فعالیت‌های عضلانی ارادی اصلی مثل صحبت کردن، بلعیدن و تنفس را عمدتاً تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بیایید با تعریف نورون حرکتی شروع کنیم. نورون حرکتی اساساً یک سلول عصبی است که وظیفه‌ی آن پاسخ به محرک‌های حسی با تولید حرکت ماهیچه‌ای مورد نیاز است. نورون‌های حرکتی در نخاع قرار گرفته‌اند و آکسون آنها به سمت فیبرهای عضلانی برآمده و بیرون زده است. وظایف نورون‌های حرکتی به پوسته‌ی مغزی مرتبط است ولی در مورد واکنش‌ها، این نخاع است که عملکرد حرکتی سریع و واکنشی را ممکن می‌سازد.
برای مثال، وقتی فردی دستش را بالای شعله می‌گیرد نورون‌های حسی، محرک‌های درد را توسط شبکه‌ی عصبی (داخل نورونی‌ها) به نورون‌های حرکتی حمل می‌کنند. اگر این محرک به مغز برود و سپس با پاسخ آنالیز شده برگردد، دست فرد خواهد سوخت تا این که نورون حرکتی عمل کند. در نتیجه در شرایط و وضعیت‌هایی که به پاسخ آنی و فوری نیاز دارند مثل پس کشیدن سریع دست در مثال قبل، عملکرد حرکتی با نخاع هماهنگ می‌شود.
تا به اینجا، شما باید این ایده‌ی اصلی را که نورون حرکتی دقیقاً چیست، دریافت کرده باشید. بیایید کمی عمیق‌تر وارد بحث عملکرد نورون‌های حرکتی با توجه به شکل برچسب شده‌ی مرتب شویم.

ساختار، وظیفه و محل نورون‌های حرکتی :

ساختار :

 تمام نورون‌های حرکتی، نورون‌های چند قطبی هستند. نورون چند قطبی فقط یک آکسون ولی دندریت‌های منشعب به طور متراکم دارد. در بیشتر موارد، آکسون به ویژه در مورد نورون‌های حرکتی، دراز است چون پایانه‌های آنها باید تا فیبرهای عضلانی کشیده شوند تا به طور صحیح عمل کنند.
 چون نورون‌های حرکتی واحدهای اساسی مکانیزم پاسخ و واکنش بدن ما هستند، باید نسبت به پیام‌های عصبی دریافتی و آمده بسیار حساس باشند. به همین دلیل است که این نورون‌ها چند قطبی هستند و دندریت‌های گسترش یافته‌ی متعدد آنها، حتی ضعیف‌ترین سیگنال منتقل و ارسال شده را حس می‌کنند و حرکت عضلانی را با توجه به آن هماهنگ می‌کنند.

وظیفه :

 وظایف نورون‌های حرکتی، آنها را به سه نوع طبقه بندی می‌کند : نورون‌های حرکتی تنی، نورون‌های حرکتی احشایی عمومی و نورون‌های حرکتی احشایی ویژه. بیایید در مورد وظایف مربوطه‌ی هر یک از این سه نوع بحث کنیم.
 اعصاب تنی از اعصاب مرکزی سرچشمه می‌گیرند و به ماهیچه‌های اسکلتی متصل می‌شوند که این ماهیچه‌ها مسئول تحرک و حرکت هستند. برخی ماهیچه‌های اسکلتی شامل ماهیچه‌های بین دنده‌ها، ماهیچه‌های ران و اندام زیرین، ماهیچه‌های بازو و ماهیچه‌های دیگر هستند که به حرکت استخوان‌ها کمک می‌کنند و از اسکلت حمایت می‌کنند.
 نورون‌های احشایی به طور ویژه برای تحریک ماهیچه‌های مربوط به اندام‌ها طراحی شده‌اند. نورون‌های احشایی ویژه، ماهیچه‌های برانشیومریک را کنترل می‌کنند. ماهیچه‌های برانشیومریک اساساً ماهیچه‌های صورت و گردن هستند. نورون‌های احشایی عمومی عضله‌های قلبی، ماهیچه‌های احشایی صاف و هم چنین سلول‌های غده‌ای ویژه را تحریک می‌کنند.
حال به شکل‌هایی که در زیر آورده شده است، نگاهی بیندازید :

مکانیزم پاسخ عصبی :

واکنش‌ها :

 تصویر بالا عملکرد اصلی سه نوع مختلف نورون برای تولید پاسخ را نشان می‌دهد. وقتی بدن یک محرک دریافت می‌کند، نورون‌های حسی یا گیرنده در مناطق متأثر، عصب دار می‌شوند. آنها ایمپالس را به نورون‌های حرکتی منتقل می‌کنند تا پاسخ و واکنش را تحریک کنند. نورون‌های حسی و حرکتی توسط داخل نورونی‌های مختلف به هم متصل هستند؛ وقتی ایمپالس توسط داخل نورونی‌ها به نورون‌های حرکتی پایینی می‌رسد، نورون‌های حرکتی پایینی بسته به نوع تحریک، یا ایمپالس را به نورون‌های حرکتی بالایی منتقل می‌کنند و یا مستقیماً با فیبرهای ماهیچه‌ای متأثر ارتباط برقرار می‌کنند. نوع دوم یعنی تماس مستقیم با فیبر ماهیچه‌ای، در مواردی که پاسخ فوری (واکنش) مورد نیاز است، بیشتر بدیهی است.
 وقتی خاری در بدن شما فرو می‌رود، بدن‌تان در شرایط نرمال از این روند پیروی می‌کند و منجر به پس کشیدن قسمت متأثر (مثلاً بازو در این مورد) می‌شود. علاوه بر این، نورون‌های حرکتی وظایف ارادی اصلی مختلفی مثل راه رفتن، بلعیدن، صحبت کردن، نفس کشیدن و غیره را نیز می‌پرورند.

محل :

 نورون‌های حرکتی با توجه به محل و موقعیت خود می‌توانند به دو نوع اصلی طبقه بندی شوند که عبارتند از : نورون‌های حرکتی بالایی و نورون‌های حرکتی پایینی. هر دو به طور هماهنگ با هم عمل می‌کنند تا عملیات حرکتی را اجرا کنند. نورون‌های حرکتی بالایی یا در پوسته‌ی مغزی و یا در تنه‌ی مغز قرار می‌گیرند اما نورون‌های حرکتی پایینی در نخاع قرار گرفته‌اند و پایانه‌های آنها تا فیبرهای ماهیچه‌ای و تاندون‌ها کشیده شده است.
 وقتی عملیات حرکتی پیچیده مورد نیاز است، نورون‌های حرکتی پایینی با نورون‌های حرکتی بالایی مشورت و رایزنی می‌کنند و هر دو به طور هماهنگ با هم کار می‌کنند تا پاسخ معنی داری را تولید کنند. نورون‌های حرکتی بالایی اغلب در پاسخ‌های حرکتی ارادی مشورت می‌کنند. به همین دلیل است که اعمال ارادی توسط افکار حمایت می‌شوند. برای مثال، شما راه نمی‌‌روید فقط برای این که مجبور هستید راه بروید بلکه شما در جهتی راه می‌روید که آرزوی رفتن در آن جهت را دارید. در نتیجه نورون‌های حرکتی مغز باید مشورت کنند تا هماهنگی بین فکر و عمل را به دست آورند. در مورد واکنش‌ها، سیستم عصبی یک مکانیزم پاسخ خودکار دارد؛ بنابراین پاسخ‌ها در این مورد سریع‌تر از قبلی هستند چون نورون‌های بالایی هیچ گونه مداخله و شرکتی ندارند. بدن ما طوری شرطی شده است که وقتی بخشی از بدن‌مان متأثر و مبتلا می‌شود و یا آسیب می‌بیند، ما تمایل داریم آن را از خطر و تهدید بکشیم و دور کنیم و یا منقبض کنیم. برای مثال وقتی یک بوکسور به منطقه‌ی شکمی حریفش می‌زند، منطقه‌ی متأثر به طور اتوماتیک و خودکار منقبض و جمع می‌شود و یا به سمت داخل کشیده می‌شود تا از آسیب بیشتر جلوگیری کند.
به طور خلاصه می‌توان گفت که این نورون‌های حرکتی که در پوسته‌ی مغزی و نخاع قرار گرفته‌اند محصول مکانیزم محرک – پاسخ هستند چون آنها نورون‌هایی هستند که حرکت عضلانی را نسبت به هر محرک حسی دریافتی، آغاز می‌کنند.