صحیفه سجادیه، مرکز اطلاع رسانی جهانی و الهی
نويسنده:حجت الاسلام بابایی
خطرات دینی زمان امام سجاد(علیه السلام)
(1)فرهنگهای متنوع بیگانه:
(2)خطر تجمل پرستی:
از این روی لازم بود در زمینه علمی کاری انجام شود تامسلمانان به اصالت فکری و شخصیت قانونگذاری ویژه خود، که ازکتاب و سنت در اسلام الهام میگیرد، واقف گردند.
در اینجا ضرورت یک حرکت فکری اجتهادی(اطلاع رسانی قوی)به نظرمیرسید تا در چهارچوب تعالیم اسلامی افق فکری مسلمانان گسترشیابد و باید اصالتشخصیت اسلامی حاصل کنند و بذر اجتهاد و تلاشاز برای یافتن راه حق در دل آنها افشانده شود. و این کاری بودکه امام علی بن الحسین زین العابدین(ع)بدان دستیافت. او کلاسدرس خود را در مسجد پیامبر(ص)آغاز کرد... و از این کلاس درستعداد قابل توجهی از فقهای مسلمین فارغ التحصیل شدند.
خطر دوم ناشی از پیشامد امواج رفاه و آسایش در جامعه اسلامیدر پیامد هولناک فتوحات نامبرده بود. خطر خاموش شدن آن عشقسوزانی که از ارزشهای اخلاقی و پیوندهای روحی نسبتبه خدا و روزقیامت در مسلمانان پدید آمده بود.
امام علی بن الحسین(ع)این خطر را احساس فرموده، و برای علاجآن آغاز به کار کرد. برای جلوگیری از آن «نیایش» را بنیادقرار داد.
«تلخترین حادثه پس از حادثه عاشورا رخ میدهد و مرارت اینمصیبت عظمی آنچنان زیاد است که کاسه صبر امام صبرآفرین حضرتامام العابدین والعارفین سجاد(ع) لبریز میشود و آن غیرت عالمامکان و امام زمان از عمق جان ندای:
فیالیت امی لم تلدنی و لم اک یزید، یرانی فی البلاد اسیرا
سر میدهد، یعنی ای کاش مادرم مرا نزاده بود و به دنیا نیامدهبودم تا یزید مرا در شهر و دیار اسیر ببیند.
بلی باز هم پیمانی با پیام رسانی، و باز هم وظیفه و صدورانقلاب که بهترین شاهد، خطبه امام سجاد(ع)در کوفه و مدینه منورهمیباشد که تمام پنهانیها را در قالب پیام، نمایان مینماید.
صدور انقلاب:
درباره:
1 اصل نهضت
2 رهبران و شخصیتهای نهضت
3 مکتب امامت و ولایت در بعد فرهنگی و فکری
و سپس:
در بیدار کردن و شوراندن مردم در بعد عاطفی و سیاسی،نقش بنیادین در صدور انقلاب و نهضتحسینی داشتند و این، نقشیفراتر از حفظ نهضت و استمرار و تداوم آن است.
خلاصه راه خدا بدون سیلی نیست. سیلیها را باید به جان خرید واز کانال سیلیها باید صدور انقلاب را تدارک دید و از این تاکتیککمال استفاده را نمود.
آری برای صدور انقلاب امام حسین(ع)، افراد قافله عاشورا،بویژه اطفال و بچهها، در طول سفر بسیار سیلی خوردند و بدن آنهاتازیانههای زیادی را تحمل کرد. خلاصه:
«اگر حماسه حسینی و «قیام عاشورا» را تاریخساز، مکتبفضیلت و مبارزه و فضیلت و مدرسه عشق و انسان سازی بدانیم، دقیقا کاروان کربلا را نیز همین سان خواهیم دانست» .
دعای مرز داران استراتژی ناب:
1 اعتقادی و معنوی
2 سیاسی و اجتماعی
3 فرهنگی و تربیتی
4 اقتصادی و طبیعی است،
و برای هر یک از این مرزها مرزدارانی است که مسئولیتشان درپاسداری از هر یک از مرزها بسیار عظیم است.»
دعای مرزداران دعای27 دستورالعملی استکه بیانگر:
1 مسائل سیاسی
2 مسائل نظامی
3 عقیدتی است.
آنجائیکه تمام راهها بسته شود و هیچ روزنهای برای مبارزهعلنی باقی نماند و دشمن مست و هوی پرستبظاهر پیروز، همسان گرگخونخوار، دستبه هر اهانتی دراز میکند... در چنین اوضاع واحوالی، امام سجاد(ع)مینشیند و برای مرزداران اسلام دعا میکند.
1 این کار و این شیوه چه معنایی پیدا میکند؟
و چگونه تحلیل میشود؟
ضمن اینکه امام سجاد(ع)، در قالب دعا، بحثهای سیاسی، نظامی وعقیدتی را شروع میکنند; میخواهند به کنایه بفهمانند که اگر منلشکر و نیرویی داشتم از قیام مسلحانه باز نمیماندم و همانندپدر خودم انقلاب خونینی را علیه شما آغاز میکردم و امن و امانرا بر شما، تلخ میساختم; ولی چون راه از این حیث ناهموار گشته،انقلاب فرهنگ و بازسازی و نوسازی معنوی همه جانبهای را در قالبدعا آغاز میکنم تا مرزدارانی را، در این دانشگاه تربیتبکنم کهدر آینده از سنگر اسلام، پاسبانی و نگهبانی بکنند.
اللهم کثر عدتهم، والحذ اسلحتهم... این شدنی نیست مگر آنکهاعتقادات و شناخت مردم، درست گردد. لذا امام(ع)با صلوات کهجهان بینی پاسداران است کارش را شروع و به عنوان یک شعار،همواره آنرا تکرار کرده و در گردنههای پر فراز و نشیب و درکورانهای سختسیاسی، حرکت و جهت گیریش را بر اساس آن تنظیممیکند.
در صلوات سه اصل از اصول دین به وضوح مطرح شده است.
1 اصل توحید
2 اصل نبوت
اصل امامت
انواع استراتژی امام سجاد(علیه السلام):
امام سجاد(ع)، در قالب:
1 دعا و نیایش
2 گریه و شیون
3 برده داری و برده بانی
مبارزه را شروع میکند.
زمینی(مکان)و زمان، نقش بسیار سازندهای را در تمام امورزندگی، بویژه در امر امامت و ولایت(امر حکومت)، ایفاء میکند.
تغییر استراتژی در امر امامت امت، امری است اساسی و جدی.
«شیوههای مبارزه، شیوهای است گسترده و کشدار که قادر است درتمام فراز ونشیبهای شرایط متحول گوناگون تاریخی، فکری،اجتماعی، طبقاتی، نظامی... راه خود را پیدا کرده و هموارهبصورت مستقیمی رو بسوی هدفهای خویش گام بردارد.»
پس مبارزه گاهی بصورت:
1 نظامی و جنگ گرم است و 2 جنگ سرد.
امام سجاد(علیه السلام):
در چنین اوضاع و احوال چه باید کرد؟
این کتاب دعا اصلا وسیله چیز خواستن نیست، بلکه یک کتاب آموزشاست. آموزش عمیقی، در زیباترین حالات فرد است، و اسمش دعاست.
اما با آن معنای معمولیاش اصلا دعا نیست، یک کتاب آموزش عمیق وعلمی اخلاقی و فلسفی است.
بنابر این دعای شیعه بصورت کاملترین مکتب، خودش، در چهار بعدمشخص» میشود.
پس دعا دارای چهار بعد میباشد که عبارتند از:
1 نیاز:
2 عشق:
3 آگاهی:
4 مبارزه:
«گفتار امام(ع)در صحیفه سجادیه» فریادی استبه «همهتاریخ» که در هر شرایط و بهر شکلی و با هر امکانی که دراختیار هستحرف حق را باید زد و نهضت و انقلاب را باید پاسداریکرد و در هیچ شرایطی این مسئولیتسلب نخواهد شد.»
دعای مرز داران(پاسداران) بصورت دستورالعمل:
1 سیاسی
2 نظامی
3 عقیدتی، بیان شد.
بنابر این میتوان به قول شهید مدنی اشاره کرد و آن اینکه:
«اگر میدان را برای فرصت طلبان خالی کنیم در خون بهشتی وبهشتیها سهیم هستیم. »
ابعاد مبارزات امام سجاد(علیه السلام):
مبارزه منفی یا جنگ بی مرز در قالب و لباس گریه:
زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا.
برای آنکه این فاجعه فراموش نشود، امام با گریه بر شهیدان وزنده نگهداشتن خاطره آنان، مبارزه منفی را به صورت گریه، آنهمگریههای پر سوز که ریشه عاطفی داشت ادامه میداد.
بیشک چگونگی برخورد امام سجاد با این موضوع اثر و نتیجهسیاسی داشت، یادآوری مکرر فاجعه کربلا نمیگذاشت ظلم و جنایتحکومت اموی از خاطرهها فراموش شود.
پند و ارشاد امت
3 تبیین معارف در کلاس دعا. یکی دیگر از شیوههای مبارزاتیامام(ع).
مجموع دعاهای امام سجاد به نام صحیفه سجادیه معروف است کهبدان:
1 اخت القرآن
2 انجیل اهل بیت
3 زبور آل محمد، لقب دادهاند.
«در سال1353 ه.ق مرجع فقید، مرحوم آیت ا... العظمیمرعشی(ره)نسخهای از صحیفه سجادیه را برای علامه معاصر مولفتفسیر طنطاوی(مفتی اسکندریه)به قاهره فرستاد. وی سپس از دریافتاین هدیه گرانبها و ستایش فراوان از آن، در پاسخ چنین نوشت:
«این از بدبختی ماست که تاکنون بر این اثر گرانبهای جاویدکه از مواریث نبوت است، دست نیافته بودیم، من هر چه در آنمینگرم، آن را از گفتار مخلوق برتر و از کلام خالق پایینترمییابم.»
خلاصه در صحیفه سجادیه ابعاد سیاسی فراوانی مطرح گشته و یککتاب دعای صرف و بیروح نیست. لذا ما از آن به اینترنت جهانی والهی نام بردهایم» .
4 برخورد و مبارزه با علمای در باری.
5 نشر احکام و آثار تربیتی و اخلاقی.
6 دستگیری از درماندگان.
7 کانون تربیتی.
همه این موارد شیوههای مناسب مبارزه بودند که امام(ع)درشرایط زمانی خود آنرا برگزید.
«قهرمان معنویت»
«کسی که میخواهد خدمتگزار اسلام باشد، همه مواقع فرصت استولی شکل فرصتها فرق میکند. ببینید امام زین العابدین به صورتدعا چه افتخاری برای دنیای شیعه درست کرده؟! و در عین حال درهمان لباس دعا امام کار خودش را میکرد.»
«الدعاء سلاح المؤمن»
اگر دعا سلاح مؤمن است
اگر دعا صلاح میآورد
امام سجاد(ع)از این سلاح، به عنوان یک استراتژی ناب استفادهمیکند تا جامعه را به سمت صلاح سوق داده و انقلاب عظیمی را باانقلاب فرهنگی شروع بکند و میکند.
«امام چهارم(ع)نکات برجسته اصول عقاید را از راه تعلیماتعالیه خود بعنوان دعا بر اهل عالم عرضه داشته است.»
دعا بهترین روش برای دعوت، در شرایط تقیه.
دفاع فرهنگی، در قالب دعا، در دل ظلمتهای شب، که هیچ نیروییرا تاب مقاوت و هیچ پرچمی را توان دفاع نیست، بسیار زیبا وگویاست و کارآمدترین روش دفاعی در عصر خویش میباشد. اگر میشوددر قالب و لباس دعا، همه مسائل، اعم از سیاسی، نظامی، عقیدتی،اخلاقی و عرفانی و... را مطرح کرد، چرا نکرد؟
چرا از این سلاح، برای صلاح جامعه اسلامی و به سعادت رساندنافراد استفاده نگردد؟ هر نوع استراتژی و هر نوع سلاحی، درمبارزه بکار گرفته شود، هدف واحدی را دنبال میکند و آن امر بهمعروف و نهی از منکر است.
دعا دفاع فرهنگی
1 دادخواهی، 2 تلطیف فضای خشونت و قساوت،3 پرهیز ازلغزش، 4 استغفار، 5 بهرهگیری از امداد غیبی،6 لباس حق،7 تحمل محیط نامساعد و شرایط تنهایی، 8 استقامت در مقابل جوسازیها،9 پاسخ در خور به نیکیها و بدیها.
عناصر دعا: محتوی دعا.
1 نیاز
2 عشق
3 آگاهی و تفکر
4 مبارزه.
«اول باید کسی را که میخواند و کسی را که به دعا میطلبد واز او چیزی میخواهد، به دقت و با آگاهی و روشنایی منطقی و درستدر متن زیارت یا دعا بشناسد و بعد بگوید من از تو چهمیخواهم.»
حضرت سجاد در اختناق شدید و محیط استبداد در قالب دعا ونیایش به نشر تعالیم اسلام اقدام نموده است.
انا زین العابدین و تاج البکائین.
گریه و درد و غم و زاری خود شادمانی دان ببیداری خود
(مولوی)
گریه صدایی بی معنا نیست.تا چه رسد به گریه اهل معنا و امام
انواع گریه به اعتبار افراد:
2 گریه مصیبت زدگان،
3 گریهی ترحم،
4 گریه نفاق،
5 گریه حسرت،
6 گریه غم،
7 گریه روزگار.
«خنده و گریه مظهر شدیدترین حالات احساسی انسانی است. آنوقتیکه کسی بتواند مالک خنده و گریه مردمی بشود، به حقیقت مالک قلبآنها شده و با عواطف آنها بازی میکند. کارهای قلبی غیر ازکارهای عقلی است...»
شاعر عرب میگوید:
اگر اشک نبود سرزمین وداع آتش میگرفت.
گریه بوقتبهتر از خنده بیوقت است.
گریه درمانی و آثار گریه:
ما بطور غریزی میدانیم گریستن میتواند به تخلیه غمها ونگرانیها از سیستم کمک کند. اشکهایی که بر اثر غلیان هیجاناتتولید میشود حاوی انکافالین میباشد که خود یک مسکن تولید شدهطبیعی است.
فلسفه گریه و عزاداری و آثار آن
(2)یک مسئله مهم سیاسی است.
(3)مجالس عزا یک سازماندهی سراسری کشورهاست.
(4)مبارزه زیرزمینی است.
(5)اطلاع رسانی و ایجاد سؤال کردن است.
(6)فریاد قهرمانانه ملتهاستبر سردمدارانستم پیشه. فریاد ستم شکن است.
(7)باعثحفظ خون شهداء و زنده نگه داشتن نهضت است.
(8)و من بکی او ابکی واحدا فله الجنه و من تباکی فله الجنه.
(9)جهت روانی آن که قلوب را بهم متصل میکند و ایجاد وحدتمینماید. نوعی بسیج عمومی است.(وحدت آفرین است)
(10)یک مسئله اجتماعی است و حیات آفرین است .
(11)گریه آدم ساز است.
(12)تبلیغات ویژه بر ضد طاغوت است.
(13)ایثار آفرین است.
(14)اربابها از این گریهها میترسند.
(15)یک شعار سیاسی است.
(16)تجدید بیعتبا عاشورا و فرهنگ شهادت است.
(17)تغذیه فکری و روحی با مکتب است.
(18)اشک ریختن نوعی امضاء کردن پیمان و قرار داد مودت باسیدالشهداء است.
انواع گریهها:
(2)تزویر و دروغ: اشک تمساح ضرب المثل
(3)گریه پشیمانی: علی(ع): من بکی من ذنب غفر له.
(4)گریه شوق:
(5)رحم و رافت:
(6)غم و اندوه:
(7)گریه فراق:
این چهار نوع گریه، برای حضرت سیدالشهداء و سایر شهیدانعاشورا، سزاوار و به جاست.
«همه کارهای ما نوعی ارتباط است.»
اگر به قول روانشناسان همه کارهای ما نوعی ارتباط است;و اگر به قول امام صادق(ع):
من تباکی فله الجنه; امام سجاد(ع)که تاج البکائین است و بهقولامام صادق(ع)که فرموده:
«فبکی علی بن الحسین عشرین سنه، ما وضع بین یدیه طعام الابکی...»
گریههای طولانی و جانسوز امام سجاد(ع)چه معنایی میتواند داشته باشد؟!
دعاهای بین المللی و نیایشهای با مضامین بلند که فوق بشرمعمولی است چه؟ لذا است که بزرگان میگویند:
صحیفه سجادیه «کتاب دعا، کتاب ثنا، کتاب حال، کتاب قال،کتاب حکمت، کتاب فلسفه، کتاب عرفان، کتاب خانواده، کتاب جامعه،کتاب تربیت، کتاب قانون، کتاب حسنات، کتاب حلال و حرام، کتابهدایت، کتاب فرقان بین حق و باطل... » میباشد.
این است که «جنبههای پیام رسانی گریه» بسیار زیاد است و دراین مورد ائمه(ع)یا خود به عنوان استراتژی از آن استفادهکردهاند و یا برای خود اجیر گرفتهاند که «حضرت باقر(ع)وقتی کهمیخواستند فوت کنند وصیت کردند که ده سال ظاهرا که در منا اجیرکنند کسی را، کسانی را که برای من گریه کنند.» و یا به گریهکردن و گریاندن، حتی به تباکی وصیت کردند و برای آن ارزش زیادیقائل شدهاند.
این کار نیست مگر «سیاست ناب» و تداوم بخشیدن به انقلاب وزنده نگه داشتن انقلاب حسینی.
کانون تربیتی:
1 راههای بردهگیری را تقلیل داده آن را محدود ساخت.
2 آزاد سازی بردگان را کفاره بسیاری از گناهان قرار داد.
3 از طرفی پیامبر اسلام به مسلمانان توصیه کرد که با بردگانهمچون عضوی از خانواده رفتار انسانی داشته باشند.
4 آزاد سازی بردگان، ارزشمند تلقی شد...
امام چهارم و موضوع آزاد سازی بردگان:
زندگی امام چهارم(ع)محفوف استبه موضوع آزاد سازی بردگانآنهم در سطح بسیار وسیع و گسترده که تنها با محاسبات بالا قابلتوجیه نیست.
معقول نیست که گفته شود امام چهارم(ع)از این کار قصد ثوابداشته و یا از روی دلسوزی، میخواست عدهای از بردگان را آزادسازد که یک همچون کاری را ممکن بود افراد معمولی هم انجامبدهند.
آنچه در این زمینه جلب توجه میکند این است که امام(ع)از اینکار انگیزههای والاتری داشته و آن تربیت نیروی انسانی بوده استکه تربیت دینی، حرف آخر را در جهان میزند.
شکل کار امام(ع)بدین صورت بوده که امام بردگان را خریداریمیکرد و مدتی آنها را تحت آموزش و تربیت ناب خودش قرار میداد وسپس آنها را آزاد میکرد و آنان بصورت انسانهای نمونه به فعالیتفرهنگی و تربیتی میپرداختند و پس از آزادی نیز ارتباطشان باامام قطع نمیشد.
پس به طور مختصر محور کار امام اینگونه بود:
1 خریداری بردگان.
2 آموزش و تربیت آنان حداکثر به مدت یکسال.
3 آزادی آنان.
امام(ع)با این برنامه، در واقع یک کانون تربیتی بوجود آوردهبود. آری ای جهانیان و ای بشریت، این بود از زیرکیها وزیبائیهای کار امام(ع)که در واقع کربلایی دیگر و پیوند و پیمانبا کربلا، کربلای نوین و جنگ نوین.
یکی از مصادیق زیبای سیاست گام به گام در اسلام، سیاست الغاءبردگی و استقرار آزادی بردگان بود آنهم با بیش از چهارده قرنقدمت تاریخی.
«حدود یک قرن پیش که میخواستند مسئله بردگی را در آمریکالغو کنند طی چهار سال چه جنگهایی و مبارزات خونینی درگرفت تابصورت ظاهر مسئله بردگی لغو گردید ولی تاکنون هیچگاه برابری وبرادری میان نژاد سیاه و سفید برقرار نگشته است.
اما اسلام با روش عالی و تدریجی نو، آنچنان مسئله را حل کردکه اکنون در هیچ یک از کشورهای اسلامی این مشکل وجود ندارد.
نمونه بارز آن اجتماع سالانه مسلمانان ملل مختلف و نژادهایگوناگون بهنگام حج است.
ملت آمریکا با جنگهای چهارساله روبرو شد و عاقبت ابراهاملینکلن رئیس جمهور آمریکا جان خود را بر سر اینکار گذاشت» .
حضرت امام خمینی(ره)میفرماید:
«اسلام احکام اخلاقیش هم سیاسی است، همین حکمی که درقرآن هستکه مؤمنین برادر هستند، این یک حکم اخلاقی است، یک حکم اجتماعیاست، یک حکم سیاسی است.»
در جای دیگر میفرمایند:
«شما اگر ادعیه امام سجاد و سایر ائمه را ملاحظه بفرماییدمشحون است از اینکه مردم را بسازند برای یک امر بالاتر از آنکهمردم عادی تصور میکنند. دعوت به توحید، دعوت به تهذیب نفس،دعوت به اعراض از دنیا...»
آری، وقتی اسلام، تمام مسائلش سیاسی باشد که هست; چطورمیتوان، استراتژی امام سجاد(ع)را یک کار معمولی و فردی و یاغیر سیاسی انگاشت. جایی که همه، از زمین و هوا میخواهند تبلیغکنند و برای رسیدن به اهداف خودشان، از هر فرصتی استفادهمیکنند و امروزه کشورها، از کانال فوتبال، استفادههای سیاسیمیکنند; معقول است که حرکت امام سجاد(ع)را، در تمام زمینههاحتی در زمینه بردگی و برده داری یک کار معمولی و غیر سیاسیبدانیم؟!
یقینا چنین برداشتی نمیتواند مصادف با صواب باشد و امامچهارم(ع)بدون آنکه بهانهای به دست دشمن بدهد کار سیاسی میکردهو با استراتژی ناب، که نتیجه نهاییاش، فلاح بشریت مشغول تهذیبخود و اجتماع بود.
نتیجه:
امام سجاد(ع)باید متد صحیح «مبارزه» انتخاب میکرد و انتخابکرد و آن تشکیل و احداث مرکز اطلاع رسانی جهانیالهی(اینترنت)بود که بتواند از کانال آن چهره انقلاب کربلا وپیام اسلام الهی را به تصویر بکشد و آن را از کانالهای گوناگونهمانند دعا، گریه و برده داری در معرض نمایش گذاشت که «صحیفهسجادیه» خود به اخت قرآن مشهور گشت و همه انسانهای آزاده بهاین نکته واقف و آگاهند.
منبع: ماهنامه پاسدار اسلام