نورپردازي در عكاسي ماكرو
نورپردازي اجسام كوچك براي عكس‌برداري ماكرو با استفاده از تجهيزات گران‌قيمتي نظير فلاشهاي حلقه‌اي (Flash Ring) قابل انجام است. اما براي اكثر افراد استفاده از چنين لوازمي مشكل است.
هدف اين مقاله ارائه راه‌حل‌هاي آسان و ارزان براي نورپردازي اجسام كوچك است. تكنيك‌هايي كه در اين مقاله مورد بررسي قرار مي‌گيرند، بيشتر مناسب عكس‌برداري در محيط‌هايي است كه نور آنها قابل كنترل است. اما مي‌توان با صرف وقت بيشتر براي تنظيم ابزارهاي لازم، از اين تكنيك‌ها براي عكاسي از اجسام طبيعي محيط بيرون نيز استفاده نمود.
تمام تجهيزاتي كه در اين تكنيك‌ها بكار مي‌روند، با قيمتي كمتر از 100 دلار قابل ابتياع بوده و با اكثر دوربين‌هاي ديجيتال قابل استفاده هستند. برخي از آنها رايگان هستند و فقط بايد براي ساخت آنها كمي وقت صرف نمود.
4 روش براي نورپردازي اجسام در حالت ماكرو بحث مي‌شود كه در 3 مورد آنها بايد از فلاش استفاده نمود. قابل اعتمادترين روش و تطابق‌پذيرترين روش از همه گرانتر است.
فلاش مي‌تواند سايه‌هاي تندي روي اجسام ايجاد كند. در مورد برخي عكسها شايد چنين سايه‌هايي قابل قبول باشد اما اگر هدف ما نورپردازي يكنواخت باشد بايستي قسمتي از نور فلاش را اطراف جسم مورد نظر پخش نمائيم.
يك راه ساده، عكس‌برداري دريك محيط انعكاسي و منتشركننده نور است. مثلاً يك جعبه ساده را در نظر بگيريد كه سطح داخلي آن توسط مقواي سفيد پوشانده شده است. هزينه تهيه چنين جعبه‌اي بسيار كم اما نتايج حاصله از استفاده آن بسيار زياد است. وقتي كه در زير جسم مورد نظر، سطح رنگي صافي وجود دارد، نور بايستي بطور مستقيم از جلو به جسم بتابد. در اين موارد جعبه را از سطح سفيدش در پشت قرار دهيم تا در فريم عكس ديده نشود.
تصویر 1 : در عكس زير به سايه واضح حاصل از فلاش دوربين در سمت چپ جعبه توجه كنيد.
Olympus C-4040: aperture f7 shutter speed 1/100
تصویر 2 : اين عكس با استفاده از جعبه انعكاسي گرفته شده است. سطوح سفيد جعبه نور فلاش را منعكس كرده و آن را در اطراف جسم بصورت يكنواخت منتشر نموده است:
Olympus C-4040: aperture f7 shutter speed 1/100
روش ساختن چنين جعبه‌اي را بزودي شرح خواهيم داد.
وقتي كه چنين جعبه ساده‌اي مي‌تواند اين اندازه در عكس‌برداري تفاوت ايجاد كند، پس حتماً اضافه كردن يك منبع نور ثانويه نيز خواهد توانست تفاوتهاي بيشتري ايجاد نمايد. در حقيقت وقتي كه اين دو روش با يكديگر استفاده شوند، محيط نورپردازي بسيار تحت كنترل عكاس خواهد بود.
فلاشهاي Slave ارزان و ابتدايي را مي‌توان به سادگي تهيه نمود. فلاشي كه در عكس فوق مي‌بينيد حدوداً 12 دلار يا 14 يورو قيمت دارد. هنگامي كه سنسورهاي اين فلاش نور را احساس مي‌كنند ، فلاش با تمام قدرت عمل مي كند. اين فلاش داراي سه‌پايه است و با بلند كردن قسمت بالايي آن روشن مي‌شود. اين فلاش براي آماده‌سازي مجدد خود حدوداً يك دقيقه زمان لازم دارد.
اين نوع فلاش ممكن است با تمام انواع دوربين‌هاي ديجيتال به درستي عمل نكند، بخصوص با المپيوس، كانن و نيكون. براي آنكه مطمئن شويد كه فلاش Slave با دوربين شما كار مي‌كند، طبق روش زير عمل نمائيد: فلاش Slave را روشن كرده و آن را در پشت يا كنار دوربين قرار دهيد. سپس يك تكه مقواي سفيد را جلوي فلاش دوربين قرار دهيد. دقت كنيد كه مقوا را زياد نزديك فلاش قرار ندهيد چرا كه به آن صدمه مي‌رساند. بايستي مقوا را در فاصله 5 سانتي‌متر از جلوي فلاش و با زاويه‌اي قرار دهيد كه نور فلاش دوربين شما به سمت فلاش Slave منعكس شود اما به جسم مورد نظر براي عكاسي نرسد. فلاش Slave، نور فلاش دوربين شما را خواهد ديد و هنگامي كه شما عكس بگيريد، آن فلاش هم عمل خواهد كرد. راه ديگر آن است كه از يك آينه عكس بگيريد و همزماني عمل 2 فلاش را در عكس مشاهده نمائيد.
براي آنكه از كفايت نورپردازي فلاش Slave براي عكاسي خود مطمئن شويد، بايد سايه‌ها را در تصوير حاصله بررسي كنيد. آيا جسم مورد نظر از سمت فلاش Slave نور گرفته يا نه. اگر نور فلاش Slave قابل مشاهده نيست بايد از فلاش مخصوص براي دوربين استفاده نمائيد. فلاشهاي Slave همواره با تمام قدرت خود عمل مي‌كنند و بدون استفاده از روشهاي كمكي، كنترل كردن نور خروجي آنها مشكل است.
براي اين منظور مي‌توان از فيلتر‌هاي تراکم خنثي neutral density(ND) استفاده كرد و يا نور اين فلاشها را پخش كرد. برخي فلاشهاي Slave با برخي دوربين‌هاي خاص نمي‌توانند عمل نمايند. اما در اين موارد خاص نيز اگر دوربين داراي حالت فلاش تاخيري Slow synch باشد، اين فلاشها قابل استفاده خواهند بود. در حالت فلاش تاخيري، شاتر مدت طولاني‌تري باز خواهد ماند و حداقل مقداري از نور فلاش كوچك را دريافت خواهد نمود. بهتر است كارآيي فلاشهاي Slave خاص را با دوربين خود آزمايش نمائيد (استفاده از 3 پايه در حالت فلاش تاخيري الزامي است).
در مثال زير از 2 فيلتر ND براي كنترل موثر نور فلاش Slave استفاده شده است. هر دو عكس با دوربين Sony DSC-S75 در حالت Auto (F5, 1/80sec) گرفته شده و فلاش Slave به سمت چپ جسم تابيده است.
در عكس اول نور فلاش Slave بسيار قوي بوده و جسم را بيش از حد روشن كرده است. در عكس دوم از 2 فيلتر ND استفاده شده و همانگونه كه مشاهده مي‌شود، تنها به قسمتي از نور فلاش Slave اجازه عبور داده است. درعكس دوم سايه ايجاد شده در سمت راست جسم، نشانة استفاده از منبع ثانويه نور است كه اين حالت در موارد استفاده از نورپردازي‌هاي استوديويي غيرمحتمل نيست.يك راه ساده‌تر و ارزان‌تر نيز وجود دارد. يك تكه كاغذ سفيد را 4 بار تا بزنيد و جلوي نور فلاش Slave بگيريد. اين كار باعث تعديل نور فلاش و نورپردازي مناسب خواهد شد.
اين روش كه كمي گرانتر است، نيازمند 2 وسيله مي‌باشد. عملگر فلاش و يك فلاش مستقل. عملگر فلاش، نور فلاش دوربين را حس مي‌كند و باعث عملكرد فلاش مستقل خواهد شد. اين سيستم نيز ساده و قابل اعتماد است. نور فلاش دوربين باعث تحريك الكتريكي عملگر و در نهايت عملكرد فلاش مستقل خواهد شد.
براي اين منظور مي‌توان از فلاش Vivitar مدل DT3000 (با قيمت 45 دلار، 50 يورو) استفاده كرد. اين فلاش از ارزانترين انواع مي‌باشد اما داراي تنظيم دستي Zoom براي فاصله‌هاي 28 تا 85 ميليمتر و نيز 3 حالت تنظيم براي قدرت نور مي‌باشد. عملگر با قيمت 14 دلار يا 15 يورو بطور جداگانه قابل تهيه است و با تمام انواع فلاشها كار مي‌كند.
كنترل روي 3 پايه قرار مي‌گيرد و فلاش نيز به آن متصل مي‌شود.مي‌توان از 3 پايه كوچك نيز استفاده كرد اما الزامي نيست. قيمت 3 پايه‌هاي كوچك بسته به مشخصات و مارك آنها بين 10 تا 50 دلار مي‌باشد.در مورد دوربين‌هايي كه داراي يك تاخير چند ميلي‌ثانيه‌اي قبل از عملكرد فلاش اصلي هستند، بهتر است براي اطمينان بيشتر از فلاشها و سيستم‌هاي كنترلي كاملتر (و بالطبع گرانتر) استفاده نمود.
در تصویر (1) از اليمپوس C-4040 استفاده شده است و اثر 3 منبع نور به صورت 2 سايه كمرنگ ديده مي‌شود.
Olympus C-4040: aperture f10 shutter speed 1/60
نورپردازي جسم به موقعيت فلاشها وابسته است. در اين مورد نيز مي‌توان از جعبه سفيد انعكاسي استفاده نمود.
در مورد جعبه انعكاسي، مي‌توان از يك صفحه سفيد ديگر بصورت يك سطح ديگر در داخل جعبه استفاده نمود تا قسمت عقب جعبه را گرد كند و مانع پديدار شدن لبه‌ها در عكس شود.در مورد دوربين‌هايي كه قابليت انتخاب تراز سفيدي را دارند، مقدار تراز سفيدي بايد براي تركيب نور فلاش ها و سفيدي جعبه انعكاسي تنظيم شود تا رنگ هاي دقيق تري بدست آيد. (تصویر 2 )
اگر از 2 فلاش Slave استفاده شود، تهيه عكس‌هاي بدون سايه راحت‌تر خواهد بود. در محيط‌هاي بيرون حتي مي‌توان از يك منبع ديگر نور نيز استفاده نمود. با نورپردازي دقيق، جزئيات و رنگ ها بسيار دقيق و واضح خواهند شد. براي گرفتن عكس زير (تصویر 3) از 2 فلاش با عملگر و فلاش داخلي دوربين Olympus C-4040Z استفاده شده است.
نورهاي تابشي سفيد ( Incandescent)
در مورد دوربين‌هايي كه در حالت ماكرو، فلاش دروني آنها قابل استفاده نيست، تنها روش ممكن استفاده از نورهاي تابشي سفيد و بخصوص نوع هالوژن مي‌باشد.
پايه لامپ را مي‌توان با توجه به قيمت و امكانات شخصي تهيه نمود، اما سرپيچ آن بايد مطابق حبابهاي لامپ استاندارد باشد. حداقل بايد از 2 حباب لامپ 50 وات استفاده نمود. استفاده از اين روش نورپردازي مشكل است چرا كه حبابهاي لامپ، نقاطي با نور شديد روي جسم ايجاد مي‌كنند. اما اگر از جعبه انعكاسي سفيد نيز استفاده شود تا حد زيادي اين اثرات قابل كنترل خواهند بود.تصاوير حاصله به خوبي تصاوير گرفته شده با فلاش خواهند بود. اما ممكن است كه براي بهبود روشنايي و اشباع تصوير نياز به اصلاحات نرم‌افزاري داشته باشد.تنظيم تراز سفيدي براساس دماي نور براي تهيه عكس‌هاي خوب بسيار حياتي است. عكس‌هايي كه با اين روش گرفته مي‌شوند، حتي با تنظيم درست تراز سفيدي گرم‌تر به نظر آمده و نسبت به عکسهايي که با فلاش گرفته مي‌شوند داراي تفاوت سطوح نوري کمتري هستند كه اين حالت به علت شدت نور كمتر است.
منبع: http://www.akkasee.com
هدف اين مقاله ارائه راه‌حل‌هاي آسان و ارزان براي نورپردازي اجسام كوچك است. تكنيك‌هايي كه در اين مقاله مورد بررسي قرار مي‌گيرند، بيشتر مناسب عكس‌برداري در محيط‌هايي است كه نور آنها قابل كنترل است. اما مي‌توان با صرف وقت بيشتر براي تنظيم ابزارهاي لازم، از اين تكنيك‌ها براي عكاسي از اجسام طبيعي محيط بيرون نيز استفاده نمود.
تمام تجهيزاتي كه در اين تكنيك‌ها بكار مي‌روند، با قيمتي كمتر از 100 دلار قابل ابتياع بوده و با اكثر دوربين‌هاي ديجيتال قابل استفاده هستند. برخي از آنها رايگان هستند و فقط بايد براي ساخت آنها كمي وقت صرف نمود.
فلاش هاي سرخود (built-in )
4 روش براي نورپردازي اجسام در حالت ماكرو بحث مي‌شود كه در 3 مورد آنها بايد از فلاش استفاده نمود. قابل اعتمادترين روش و تطابق‌پذيرترين روش از همه گرانتر است.
استفاده از فلاش سرخود و نورهاي انعكاسي
فلاش مي‌تواند سايه‌هاي تندي روي اجسام ايجاد كند. در مورد برخي عكسها شايد چنين سايه‌هايي قابل قبول باشد اما اگر هدف ما نورپردازي يكنواخت باشد بايستي قسمتي از نور فلاش را اطراف جسم مورد نظر پخش نمائيم.
يك راه ساده، عكس‌برداري دريك محيط انعكاسي و منتشركننده نور است. مثلاً يك جعبه ساده را در نظر بگيريد كه سطح داخلي آن توسط مقواي سفيد پوشانده شده است. هزينه تهيه چنين جعبه‌اي بسيار كم اما نتايج حاصله از استفاده آن بسيار زياد است. وقتي كه در زير جسم مورد نظر، سطح رنگي صافي وجود دارد، نور بايستي بطور مستقيم از جلو به جسم بتابد. در اين موارد جعبه را از سطح سفيدش در پشت قرار دهيم تا در فريم عكس ديده نشود.
تصویر 1 : در عكس زير به سايه واضح حاصل از فلاش دوربين در سمت چپ جعبه توجه كنيد.
Olympus C-4040: aperture f7 shutter speed 1/100
تصویر 2 : اين عكس با استفاده از جعبه انعكاسي گرفته شده است. سطوح سفيد جعبه نور فلاش را منعكس كرده و آن را در اطراف جسم بصورت يكنواخت منتشر نموده است:
Olympus C-4040: aperture f7 shutter speed 1/100
روش ساختن چنين جعبه‌اي را بزودي شرح خواهيم داد.
وقتي كه چنين جعبه ساده‌اي مي‌تواند اين اندازه در عكس‌برداري تفاوت ايجاد كند، پس حتماً اضافه كردن يك منبع نور ثانويه نيز خواهد توانست تفاوتهاي بيشتري ايجاد نمايد. در حقيقت وقتي كه اين دو روش با يكديگر استفاده شوند، محيط نورپردازي بسيار تحت كنترل عكاس خواهد بود.
فلاش هاي ارزان Slave
فلاشهاي Slave ارزان و ابتدايي را مي‌توان به سادگي تهيه نمود. فلاشي كه در عكس فوق مي‌بينيد حدوداً 12 دلار يا 14 يورو قيمت دارد. هنگامي كه سنسورهاي اين فلاش نور را احساس مي‌كنند ، فلاش با تمام قدرت عمل مي كند. اين فلاش داراي سه‌پايه است و با بلند كردن قسمت بالايي آن روشن مي‌شود. اين فلاش براي آماده‌سازي مجدد خود حدوداً يك دقيقه زمان لازم دارد.
اين نوع فلاش ممكن است با تمام انواع دوربين‌هاي ديجيتال به درستي عمل نكند، بخصوص با المپيوس، كانن و نيكون. براي آنكه مطمئن شويد كه فلاش Slave با دوربين شما كار مي‌كند، طبق روش زير عمل نمائيد: فلاش Slave را روشن كرده و آن را در پشت يا كنار دوربين قرار دهيد. سپس يك تكه مقواي سفيد را جلوي فلاش دوربين قرار دهيد. دقت كنيد كه مقوا را زياد نزديك فلاش قرار ندهيد چرا كه به آن صدمه مي‌رساند. بايستي مقوا را در فاصله 5 سانتي‌متر از جلوي فلاش و با زاويه‌اي قرار دهيد كه نور فلاش دوربين شما به سمت فلاش Slave منعكس شود اما به جسم مورد نظر براي عكاسي نرسد. فلاش Slave، نور فلاش دوربين شما را خواهد ديد و هنگامي كه شما عكس بگيريد، آن فلاش هم عمل خواهد كرد. راه ديگر آن است كه از يك آينه عكس بگيريد و همزماني عمل 2 فلاش را در عكس مشاهده نمائيد.
براي آنكه از كفايت نورپردازي فلاش Slave براي عكاسي خود مطمئن شويد، بايد سايه‌ها را در تصوير حاصله بررسي كنيد. آيا جسم مورد نظر از سمت فلاش Slave نور گرفته يا نه. اگر نور فلاش Slave قابل مشاهده نيست بايد از فلاش مخصوص براي دوربين استفاده نمائيد. فلاشهاي Slave همواره با تمام قدرت خود عمل مي‌كنند و بدون استفاده از روشهاي كمكي، كنترل كردن نور خروجي آنها مشكل است.
براي اين منظور مي‌توان از فيلتر‌هاي تراکم خنثي neutral density(ND) استفاده كرد و يا نور اين فلاشها را پخش كرد. برخي فلاشهاي Slave با برخي دوربين‌هاي خاص نمي‌توانند عمل نمايند. اما در اين موارد خاص نيز اگر دوربين داراي حالت فلاش تاخيري Slow synch باشد، اين فلاشها قابل استفاده خواهند بود. در حالت فلاش تاخيري، شاتر مدت طولاني‌تري باز خواهد ماند و حداقل مقداري از نور فلاش كوچك را دريافت خواهد نمود. بهتر است كارآيي فلاشهاي Slave خاص را با دوربين خود آزمايش نمائيد (استفاده از 3 پايه در حالت فلاش تاخيري الزامي است).
در مثال زير از 2 فيلتر ND براي كنترل موثر نور فلاش Slave استفاده شده است. هر دو عكس با دوربين Sony DSC-S75 در حالت Auto (F5, 1/80sec) گرفته شده و فلاش Slave به سمت چپ جسم تابيده است.
در عكس اول نور فلاش Slave بسيار قوي بوده و جسم را بيش از حد روشن كرده است. در عكس دوم از 2 فيلتر ND استفاده شده و همانگونه كه مشاهده مي‌شود، تنها به قسمتي از نور فلاش Slave اجازه عبور داده است. درعكس دوم سايه ايجاد شده در سمت راست جسم، نشانة استفاده از منبع ثانويه نور است كه اين حالت در موارد استفاده از نورپردازي‌هاي استوديويي غيرمحتمل نيست.يك راه ساده‌تر و ارزان‌تر نيز وجود دارد. يك تكه كاغذ سفيد را 4 بار تا بزنيد و جلوي نور فلاش Slave بگيريد. اين كار باعث تعديل نور فلاش و نورپردازي مناسب خواهد شد.
فلاش همراه با عملگر کنترل از راه دور
اين روش كه كمي گرانتر است، نيازمند 2 وسيله مي‌باشد. عملگر فلاش و يك فلاش مستقل. عملگر فلاش، نور فلاش دوربين را حس مي‌كند و باعث عملكرد فلاش مستقل خواهد شد. اين سيستم نيز ساده و قابل اعتماد است. نور فلاش دوربين باعث تحريك الكتريكي عملگر و در نهايت عملكرد فلاش مستقل خواهد شد.
براي اين منظور مي‌توان از فلاش Vivitar مدل DT3000 (با قيمت 45 دلار، 50 يورو) استفاده كرد. اين فلاش از ارزانترين انواع مي‌باشد اما داراي تنظيم دستي Zoom براي فاصله‌هاي 28 تا 85 ميليمتر و نيز 3 حالت تنظيم براي قدرت نور مي‌باشد. عملگر با قيمت 14 دلار يا 15 يورو بطور جداگانه قابل تهيه است و با تمام انواع فلاشها كار مي‌كند.
كنترل روي 3 پايه قرار مي‌گيرد و فلاش نيز به آن متصل مي‌شود.مي‌توان از 3 پايه كوچك نيز استفاده كرد اما الزامي نيست. قيمت 3 پايه‌هاي كوچك بسته به مشخصات و مارك آنها بين 10 تا 50 دلار مي‌باشد.در مورد دوربين‌هايي كه داراي يك تاخير چند ميلي‌ثانيه‌اي قبل از عملكرد فلاش اصلي هستند، بهتر است براي اطمينان بيشتر از فلاشها و سيستم‌هاي كنترلي كاملتر (و بالطبع گرانتر) استفاده نمود.
در تصویر (1) از اليمپوس C-4040 استفاده شده است و اثر 3 منبع نور به صورت 2 سايه كمرنگ ديده مي‌شود.
Olympus C-4040: aperture f10 shutter speed 1/60
نورپردازي جسم به موقعيت فلاشها وابسته است. در اين مورد نيز مي‌توان از جعبه سفيد انعكاسي استفاده نمود.
در مورد جعبه انعكاسي، مي‌توان از يك صفحه سفيد ديگر بصورت يك سطح ديگر در داخل جعبه استفاده نمود تا قسمت عقب جعبه را گرد كند و مانع پديدار شدن لبه‌ها در عكس شود.در مورد دوربين‌هايي كه قابليت انتخاب تراز سفيدي را دارند، مقدار تراز سفيدي بايد براي تركيب نور فلاش ها و سفيدي جعبه انعكاسي تنظيم شود تا رنگ هاي دقيق تري بدست آيد. (تصویر 2 )
اگر از 2 فلاش Slave استفاده شود، تهيه عكس‌هاي بدون سايه راحت‌تر خواهد بود. در محيط‌هاي بيرون حتي مي‌توان از يك منبع ديگر نور نيز استفاده نمود. با نورپردازي دقيق، جزئيات و رنگ ها بسيار دقيق و واضح خواهند شد. براي گرفتن عكس زير (تصویر 3) از 2 فلاش با عملگر و فلاش داخلي دوربين Olympus C-4040Z استفاده شده است.
نورهاي تابشي سفيد ( Incandescent)
در مورد دوربين‌هايي كه در حالت ماكرو، فلاش دروني آنها قابل استفاده نيست، تنها روش ممكن استفاده از نورهاي تابشي سفيد و بخصوص نوع هالوژن مي‌باشد.
پايه لامپ را مي‌توان با توجه به قيمت و امكانات شخصي تهيه نمود، اما سرپيچ آن بايد مطابق حبابهاي لامپ استاندارد باشد. حداقل بايد از 2 حباب لامپ 50 وات استفاده نمود. استفاده از اين روش نورپردازي مشكل است چرا كه حبابهاي لامپ، نقاطي با نور شديد روي جسم ايجاد مي‌كنند. اما اگر از جعبه انعكاسي سفيد نيز استفاده شود تا حد زيادي اين اثرات قابل كنترل خواهند بود.تصاوير حاصله به خوبي تصاوير گرفته شده با فلاش خواهند بود. اما ممكن است كه براي بهبود روشنايي و اشباع تصوير نياز به اصلاحات نرم‌افزاري داشته باشد.تنظيم تراز سفيدي براساس دماي نور براي تهيه عكس‌هاي خوب بسيار حياتي است. عكس‌هايي كه با اين روش گرفته مي‌شوند، حتي با تنظيم درست تراز سفيدي گرم‌تر به نظر آمده و نسبت به عکسهايي که با فلاش گرفته مي‌شوند داراي تفاوت سطوح نوري کمتري هستند كه اين حالت به علت شدت نور كمتر است.
منبع: http://www.akkasee.com
