مترجم: زهرا هدایت منش
منبع:راسخون
منبع:راسخون
میتوان با استفاده از یک دستگاه هوش مصنوعی که جریان خون را زیر نظر بگیرد و نشانههای استرس را تشخیص دهد، فشار کار مراقبین برج کنترل، ، خلبانان، و دیگر کسانی را که در مشاغل تنش زا کار میکنند را کاهش داد.
این دستگاه که بهدست فیلیپ نمانزی، از پژوهشگران مرکز پزشکی دانشگاه میسوری امریکا طراحی شده است، با استفاده از امواج فراصوتی سرعت متوسط خون در سرخرگ مغزی میانی را اندازه گیری و تغییراتجریان را ثبت میکند.
وقتی سرعت جریان خون به بیش از آستانۀ مشخصی ـ که برای هر کس بهطور جداگانه محاسبه میشود ـ افزایش یابد، وظایف تصمیم گیری بلافاصله به شخص دیگری سپرده میشود، یا اینکه دستگاه خود بقیۀ کارها را انجام میدهد. مهندسان کارخانۀ هواپیما سازی مک دانل داگلاس، قصد دارند این دستگاه را در اتاقکهای خلبانان در هواپیماهای آیندهشان تعبیه کنند. بهنظر آنان ممکن است این سیستم کمک کند تا از آن دسته از سوانح هوایی که ناشی از خطای انسان هستند جلوگیری شود.
طرح دستگاه مبتنی بر یکی از روشهای فراصوت نگاری است که در آن از اثر دوپلر برای تعیین سرعت خونی که به طرف مغز جریان دارد استفاده میشود. از هنگامی که این روش در اوایل دهۀ 1960 در ایالات متحد و ژاپن ابداع شد، برای بررسی انواع بیماریهای رگها مورد استفاده قرار گرفته است.
کاوندههای دوپلری در دو طرف سر روی شقیقهها گذاشته میشوند. هر کاونده دارای یک بلور سرامیک بارابرقی (یا پیزوالکتریک) است که وقتی ولتاژی بر آن اعمال شود، امواجی فراصوتی تولید میکند که از استخوان گیجگاهی میگذرند و پس از برخورد با یاختههای متحرک خون بازتابش مییابند. این بلور نقش گیرندة علایم بازتاب شده را نیز ایفا میکند.
مطابق اثر دوپلر هنگامی که موجی از یک شی محرک منعکس میشود، بسامد آن تغییر مییابد. بنابراین، دستگاه با تحلیل تغییری که در بسامد علایم بازتاب شده از گویچههای سرخ به خون بهوجود میآید، سرعت جریان خون را تخمین میزند.
نمانزی با قرار دادن داوطلبان در معرض کارهای دشوار گوناگونی ـ همچون درک زبان، شناسایی رنگها، و آزمونهای هوشی ـ توانست در نواحی خاصی از مغز تناسبی بین تغییرات جریان خون و فعالیت دهنی بیابد.
دیوید کینگ از واحد رگ شناسی فراصوتی بیمارستان گای در لندن، میگوید بیتردید کار نمانزی بر پایهای علمی استوار است، و علاوه بر آنکه ابزاری ساده و ارزان قیمت است، خطری هم ندارد، چون در آن از پرتوهای یون ساز، همچون اشعۀ ایکس استفاده نمیشود. قرار است ناسا از این دستگاه در عرسۀ شاتلهای فضایی استفاده کند.