مترجم: احمد رازیانی
منبع:راسخون
منبع:راسخون
شیب کف دریا بر مشخصات «شکسته موجها» اثر میگذارد. وقتی مرده موج بزرگی در اثر یک سربالایی تند و ناگهانی در کف دریا ناگزیر انرژی خود را به سرعت از دست بدهد شکسته موجهای متلاطمی را تشکیل میدهد. این امواج خیلی به دور خود میپیچند و ستیغ خود را به داخل فرو رفتگی جلوی موج پرتاب میکنند. گاهی، هوایی که در جریان فرو ریزش موج به دام افتاده است متراکم میشود و با غرش عظیمی فوارهوار میترکد. اما اگر شیب کف دریا ملایم و طولانی باشد، مانند شیب کف دریا در وایکی کی در هاوایی، ستیغ به یک شکسته موج سر ریز تبدیل میشود: خطی از آب کف آلود که در همان حال که به سوی کرانه پیش میرود جبهه موج را که تا حدودی در هم شکسته است فرو میریزد.
از آن جا که امواج عوامل کارایی برای انتقال انرژی به کرانه هستند، در تخریب و آسیب رساندن نیز مؤثرند. سروان گیلارد، جمعیِ یگان مهندسی ارتش امریکا که حرفه خود را وقف مطالعه اثر نیروی امواج روی سازههای مهندسی کرده بود، در سال 1904 نمونههای قابل ملاحظهای از نیروی ویرانگر آنها را گزارش کرد. در شربورگ فرانسه، موج شکنی بود از صخرههای عظیم که دیواری به ارتفاع شش متر روی آنها قرار داشت. امواج توفان سنگهای سه تنی را از روی این دیوار پرتاب کردند و بلوکهای سیمانی شصت و پنج تنی را ت هجده متر انتقال دادند. در تیلاموک راک لایت در دریای نزدیک ساحل اورگون که توفانهای سهمناک متداول است فانوس دریایی که چهل متر از سطح دریا (هنگام پایین بودن آب) ارتفاع دارد اکنون با یک شبکه فولادی ضخیم محافظت میشود. این شبکه از آن جا ضرورت پیدا کرده است که سنگهایی که امواج دریا پرتاب کردهاند قبلاً چندین بار این چراغ دریایی را در هم شکستهاند. یک بار سنگی به وزن شصت کیلو گرم به ارتفاعی بالاتر از خانه مسئول فانوس دریایی پرتاب شد (کف این خانه در حدود بیست و هشت متر بالاتر از سطح آب واقع است)، روی بام فرود آمد، و خانه را خراب کرد.
در ساحل ویک در اسکاتلند، در بالای صخره موج شکن دیواری با یک بلوک هشت صد تنی ساخته بودند و آن را با میلههای آهنی به قطر 75ر8 ساتی متر به پایه محکم کرده بودند. در جریان یک توفان عظیم در سال 1872، خود طراح این موج شکن هم از فراز پرتگاهی در همان نزدیکی نظاره کرد که چگونه بلوک بتنی و پایه، که جمعاً 1350 تن وزن داشت، به صورت یک واحد حرکت داده شد و به درون همان آبی فرو ریخت که بنا بود موج شکن آن را محافظت کند. او این ساختمان را دو باره ساخت و دیوار بزرگتری به وزن 2600 تن را به آن اضافه کرد، اما چند سال بعد توفان دیگری آن را هم به سرنوشت مشابهی دچار کرد (اطلاعی در دست نیست که آیا این طراح شغلش را از دست داد یا باز هم کار خود ورا تکرار کرد). محاسبات گیلارد نشان میدهد که فشار وارد از موج باید چیزی حدود سی صد هزار نیوتون بر متر مربع بوده باشد.