خانواده ي راکتي آريان

بيش تر بدانيم (1)

خانواده ی راکتی آریان

آريان 1-خانواده اي ازماهواره برهاي اروپا است که براي کاربردهاي فضايي به کار گرفته مي شوند به گونه اي که نام آريان برگرفته از نام يکي از شخصيت هاي اسطوره اي فرانسه؛ آريادن، است.يکي از کامياب ترين برنامه هاي فضايي کشورهاي اروپايي پرتاب راکت هاي آريان است که فرانسه در سال 1973 ميلادي آن را پيشنهاد کرده بود.بدين ترتيب کشورهاي فرانسه، آلمان و بريتانياي کبير،برنامه را آغاز کردند.اين طرح دومين تلاش اروپا براي دسترسي به فضا پس از ناکامي در طرح راکت اروپا بود.کمپاني آريان اسپيس (1)راکت هاي آريان را ساخته و از پايگاه هاي گوناگوني به فضا پرتاب کرده است.با آن که سالها از نخستين پرتاب آريان مي گذرد ولي هنوز اين خانواده ي راکتي در حال پيشرفت است.براي نخستين بار در 24 دسامبر سال 1979 ميلادي آريان ـ1 به سوي مدار پرتاب شد و پس از آن 11 بار اين راکت براي پرتاب به سکوي پرتاب رفت.پس از آريان ـ1، راکت هاي ديگري از اين خانواده با کاميابي به فضا پرتاب شدند.
آريان ـ1،نخستين پرتابي که با کاميابي انجام پذيرفت در 24 دسامبر 1979 بود.
آريان ـ2،نخستين پرتابي که با کاميابي انجام پذيرفت و در20 نوامبر 1987 بود.(در تاريخ 30 مي 1986 نخستين پرتاب آن ناکام بود).
آريان ـ3،نخستين پرتابي که با کاميابي انجام پذيرفت در 4 آگوست 1984 بود.
آريان ـ4، نخستين پرتابي که با کاميابي انجام پذيرفت در 15 ژوئن 1988 بود.
آريان ـ5، نخستين پرتابي که با کاميابي انجام پذيرفت در 30 اکتبر 1997 بود. (در تاريخ 4 ژوئن 1996 نخستين پرتاب آن ناکام بود).

بيش تر بدانيم 2

آريان ـ1

آريان ـ1،نخستين گونه از خانواده ي راکتي آريان است.وزن آن 210 تن بود و توانايي حمل يک ماهواره معمولي يا دو ماهواره ي کوچک با بيشينه ي وزن 1850 کيلوگرم به مدار همسانگرد زمين را دارا بود.آريان ـ1، يک راکت سه مرحله اي بود:
مرحله ي نخست که با 4 پشيران وايکينگ مجهز شده بود.
مرحله ي دوم داراي پيشران وايکينگ بود.
مرحله ي سوم که داراي پيشراني با نيروي پيشرانش 69 کيلونيوتني بود.اين طرح تا آريان ـ4 دست نخورده باقي ماند.
نخستين پرتاب در 24 دسامبر سال 1979 ميلادي و با کاميابي انجام شد. ولي آريان ـ1 در دومين پرتاب هنگام بلند شدن منفجر شد.درسومين پرتاب، اين راکت در جاي دادن ماهواره هاي اروپايي کامياب بود و چهارمين پرتاب نيز با کاميابي همراه گشت.پرتاب پنجم با ناگواري مواجه شد ولي شش پرتاب ديگر پس از آن کامياب بود.اين راکت نخستين ماهوراه ي هندي، اپل (2)، را در ژوئن 1981 به مدار برد و دهمين راکت آريان ـ1 در 2 ژولاي 1985 کاوشگر جيوتو (3)را با کاميابي به فضا برد.نخستين ماهواره ي اسپات را نيز يازدهمين آريان ـ1 در 22 فوريه ي 1986 به مدار فرستاد.

بيش تر بدانيم 3

آريان ـ2 و آريان ـ3

آريان ـ2 و آريان ـ3،ماهوراه برهايي از خانواده ي آريان بودند که آژانس اروپا آنها را گسترش داد.اين دو راکت کم و بيش شبيه به هم بودند، ولي به آريان ـ3 دو موتور کمکي افزوده شد.راکت هاي آريان ـ2 و آريان ـ3 جانشين آريان ـ1 بودند و پس از آنها آريان ـ4 جاي آن ها را گرفت. طرح پايه ي هر دو همانند طرح راکت آريان ـ1 بود ولي نيروي پيشرانش پيشران هاي مرحله ي نخست و دوم هر دوافزايش يافته بود و بار بيش تري را مي توانستند به مدار ببرند. افزون بر آن آريان ـ3 دوموتور سوخت جامد داشت.اين راکت ها توانايي بدن 2175 تا 2580 کيلوگرم بار به مدار داشتند.
راکت هاي آريان ـ2 و آريان ـ3 سه مرحله اي بودند:
مرحله ي نخست که با چهار پيشران سوخت جامد مجهز مي شد.
مرحله ي دوم وسوم که از تک پيشران هاي مرکب (سوخت و اکسيد کننده) بهره مي بردند.
در 30 مي سال 1986 ميلادي نخستين پرتاب از آريان ـ2 با ناکامي همراه بود و ساير پرتاب ها کامياب بودند.در کل شش بار راکت آريان ـ2 به فضا پرتاب شد که واپسين آن در دوم آوريل سال 1989 ميلادي رخ داد.نخستين پرتاب راکت آريان ـ3 و در 4 آگوست سال 1984 ميلادي بود يعني کم و بيش دو سال پيش از نخستين پرتاب آريان ـ2!در کل يازده بار آريان ـ3 به سوي فضا پرتاب شد که پنج بار آن با ناکامي همراه شد.

بيش تر بدانيم 4

آريان ـ4 و آرايان ـ5

آرايان ـ4، سامانه ي پرتابي قابل مصرفي از خانواده ي آريان بود که آژانس فضايي اروپا آن را گسترش داد. برنامه ي گسترش از سال 1986 آغاز شد و نخستين پرتاب در 15 ژوئن سال 1988 ميلادي با کاميابي همراه گشت. اين سامانه ي پايه ي پرتاب ماهواره اي اروپا گشت زيرا در يک رکورد بي نظير 104 مأمورين را با کاميابي انجام داد و تنها سه بار ناکام بود.راکت آريان ـ4 ظرفيت بار آريان ـ3 را از 1700 کيلوگرم به 4800 کيلوگرم بهبود بخشيد.رکورد ماهواره بري بار به مدار مدار انتقالي همسانگرد، 4926 کيلوگرم است.راکت آريان ـ4 در گونه هاي گوناگوني به کار گرفته شده است.اين راکت مي تواند به دو يا چهار راکت کمکي سوخت مايع يا جامد مجهز شود.اين راکت توانايي پرتاب بيش از يک ماهواره در يک زمان را دارا است.
آريان ـ5، سامانه ي پرتابي قابل مصرفي از خانواده ي آريان بود که آژانس فضايي اروپا آن را گسترش داد تا ماهواره ها و ساير بارها را به مدارهاي زمين برساند.راکت آريان ـ5 جايگزين راکت آريان ـ4 شد که تفاوت زيادي با آن دارد.گسترش اين راکت 10سال طول کشيد و هزينه هاي بسياري براي آن صرف گرديد.در اصل آژانس فضايي راکت آريان ـ5 را طراحي کرده است تا با آن ميني شاتل هرماس را به فضا پرتاب کند.پس از لغو شدن برنامه ي هرماس و با توجه به توانايي پرتاب ماهواره به طور همزمان، آريان ـ5 وارد بازارهاي پرتاب ماهواره شد.

پي نوشت :

1-Arianespace
2-APPLE
3-Giotto mission

/س