علائم کمبود کلسیم

کلسیم یکی از مواد معدنی ضروری مورد نیاز برای عملکرد صحیح بدن انسان است. کمبود کلسیم می‌تواند به شکننده یا آسیب پذیر شدن استخوان، پوکی استخوان در زنان، تحریک غیر طبیعی سیستم عصبی و مشکلات دیگر منجر شود. با این حال، تشخیص زود هنگام این کمبود می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری نماید.
کلسیم نوعی ماده معدنی است که به وفور در بدن انسان یافت می‌شود. همچنین ماده‌ی اصلی تشکیل دهنده‌ی اسکلت بدن بوده و به تشکیل و حفظ استخوان و دندانهای ما کمک می‌کند. کلسیم نقش مهمی در انقباض ماهیچه‌ها و ترشح برخی هورمونها و آنزیمها ایفاء می‌کند. انبساط و انقباض عروق خونی به وجود کلسیم بستگی دارد، همچنین نقش مهمی در لخته شدن خون ایفاء می‌کند. وجود این ماده معدنی همچنین جهت انبساط و انقباض ماهیچه‌ها، عملکرد عصب و هورمون و تنظیم فشار خون ضروری است. به طور خلاصه، کلسیم نقش بسیار مهمی در عملکرد بدن بازی کرده در نتیجه بایستی در مقادیر کافی به طور منظم مصرف شود.
مواد غذایی که به طور طبیعی حاوی کلسیم می‌باشند، شیر و سایر محصولات لبنی، سبزیجات برگ سبز، غذاهای دریایی، آجیل یا مغزهای گیاهی، و انواع لوبیا خشک شده را شامل می‌شود. کلسیم همچنین در آب پرتقال، غلات صبحانه، نان و سایر محصولات غذایی غنی شده وجود دارد. ویتامین D نقش بسیار حیاتی در جذب کلسیم ایفاء می‌کند. بخش مهمی از کلسیم جذب شده در استخوانها ذخیره می‌شود، در حالی که باقیمانده آن در خون وجود دارد. از اینرو کمبود کوتاه مدت کلسیم می‌تواند با مورد استفاده قرار گرفتن کلسیم ذخیره شده در استخوانها به حد تعادل برسد. اما چنانچه این کمبود شدید بوده و برای مدت زمان طولانی طول بکشد، کلسیم موجود در استخوانها شروع به تحلیل رفته که این خود می‌تواند به بروز مشکلات مختلفی در سلامت منجر شود.

گروه سنی	میزان کلسیم مصرفی در روز
نوزادان	260-200 میلی‌گرم
1 تا 3 ساله	700 میلی‌گرم
4 تا 8 ساله	1000 میلی‌گرم
9 تا 18 ساله	1300 میلی‌گرم
19 تا 50 ساله	1000 میلی‌گرم
51 تا 70 ساله (مرد)	1000 میلی‌گرم
51 تا 70 ساله (زن)	1200 میلی‌گرم

* برای زنان باردار، کلسیم مصرفی 1300 میلی گرم در روز است
** منبع: انجمن پزشکی آکادمی ملی
کمبود کلسیم یکی از کمبودهای غذایی عمده در کودکان آمریکایی امروزی است. طبق آمار منتشر شده از وزارت کشاورزی ایالات متحده، 86% دختران نوجوان و 64% پسران نوجوان دچار کمبود کلسیم می‌باشند.
کمبود کلسیم عمدتاً به دو دلیل رخ می‌دهد. نخست به شکل کمبود کلسیم غذایی است بطوریکه در این عارضه مصرف کلسیم ناکافی می‌باشد. این امر به تحلیل رفتن کلسیم ذخیره شده در استخوانها انجامیده و می‌تواند به نازک و ضعیف شدن استخوانها منجر شود. دومین دلیل، هیپوکلسمی است که در آن سطوح کلسیم سرم در خون پایین بوده و معمولاً در بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن، بیماریهای کبدی و یا حتی بستری بودن طولانی مدت در بیمارستان دیده می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

کمبود کلسیم می‌تواند با مشاهده‌ی علائم کوچک اما آشکار تشخیص داده شود. نشانه‌های اولیه کمبود کلسیم، شکننده شدن ناخنها، خشکی پوست، زرد شدن دندانها، گرفتگی عضلانی، تیک یا تکانهای ناگهانی و بیش از حد چشم، و ضعف را شامل می‌شود. تعریق در هوای سرد دیگر نشانه‌ی سطوح پایین کلسیم است. علائم کمبود کلسیم بسته به نوع کمبود، علت زمینه‌ای، شدت و عوامل فردی تفاوت خواهند کرد. به طور کلی کمبود کلسیم عمدتاً با ناهنجاریهای اسکلتی در ارتباط است. استخوانها شکننده شده و در معرض شکستگی قرار می‌گیرند. این امر موجب کاهش تراکم استخوانی شده و آنها را نازکتر و ضعیفتر می‌سازد. چنانچه این علائم به موقع تشخیص داده نشوند، می‌تواند به چندین اختلال استخوانی مانند استئوپنی (osteopenia)، پوکی استخوان، و نرمی استخوان منجر شود. برخی از علائم کمبود کلسیم عبارتند از:
• بی حسی
• احساس سوزش و یا سوزن سوزن شدن (پارستزی)
• خونریزی در زیر پوست، تشکیل نقاط کوچک قرمز (پتشی)
• حساسیت به لمس یا درد استخوان
• شکستگی که با ضربه‌ای کوچک و یا بدون هیچ گونه ضربه رخ دهد
• انحنای غیرطبیعی ستون فقرات و قامت خمیده (کیفوز)
برخی از علائم کمتر شایع، فشار خون بالا، سنگ کلیه، دردهای غیر معمول قاعدگی و سقط جنین را شامل می‌شود.

کمبود کلسیم در زنان

جذب کلسیم در بدن با افزایش سن کاهش می‌یابد. از اینرو، بایستی از طریق رژیم غذایی به طور منظم کلسیم مصرف نمود تا نیازهای بدن به کلسیم تأمین شود. کمبود کلسیم در دختران جوان موجب بروز مشکلاتی مانند، قاعدگی نامنظم، دردهای قاعدگی، بلوغ دیررس و کم خونی می‌شود. این امر موجب کاهش مقاومت بدن شده و آن را در معرض عفونتهای مختلف قرار می‌دهد. میزان کلسیم مورد نیاز در طول دوران بارداری به بالاترین میزان خود می‌رسد. کلسیم یک ماده‌ی معدنی کلیدی مورد نیاز جهت تشکیل استخوان نوزاد است. از اینرو، زنان بایستی میزان نسبتاً زیادی از کلسیم را در طول دوران بارداری دریافت نمایند. خونریزی شدید، کمبود شیر مادر، افزایش طول مدت زایمان می‌تواند سایر علائم کمبود پس از زایمان به حساب آید.
کمبود کلسیم در رژیم غذایی می‌تواند خطراتی مانند استئوپنی را بوجود آمده و در نهایت پوکی استخوان در زنان یائسه را ایجاد نماید. از اینرو، این زنان بایستی کلسیم کافی را به منظور جلوگیری از کاهش استخوان در طول این دوره وارد رژیم غذایی خود سازند.

کمبود کلسیم در کودکان

نوزادان و نوجوانان در مقایسه با سایر گروه‌های سنی، نیاز بیشتری به کلسیم دارند. آنها به این کلسیم مازاد جهت رشد و تشکیل استخوان نیاز دارند. گاهی اوقات، کودکان به دلیل کمبود کلسیم در مادر، با این کمبود متولد می‌شوند. چنین کودکانی از احتمال توسعه‌ی استخوانهایی ضعیف برخوردارند. آنها همچنین مستعد ابتلاء مکرر به سوء هاضمه و اسهال می‌باشند. مصرف مقادیر کافی از کلسیم در سنین جوانی، بیماریهای خطرناکی مانند پوکی استخوان و نرمی استخوان را در سالهای بعد دور می‌سازد. نرمی استخوان در کودکان معمولاً تحت عنوان راشی‌تیسم شناخته می‌شود که موجب نرم شدن استخوانها شده که به شکستگی منجر می‌شود. از اینرو، بسیار اهمیت دارد که کودکان از یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم پیروی نمایند.
عدم درمان کمبود کلسیم می‌تواند همچنین به عوارضی جدی مانند آریتمی قلبی، فشار خون بالا (فشار خون بالا)، و اختلالات مختلف استخوان منجر شود. کلید کار، پیشگیری و تشخیص به موقع است. داشتن یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند تمام مواد مغذی لازم را فراهم ساخته و به پیشگیری از بروز کمبود کلسیم کمک نماید. با متخصص تغذیه و یا متخصص رژیم غذایی جهت برنامه ریزی رژیم غذایی خود مطابق با این وضعیت مشورت نمایید.

سلب مسئولیت:

اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های متخصص این شاخه‌ی علمی در نظر گرفته شود.