تشکیل سپاه به فرمان امام خمینی (ره)

چکیده

جوانان متعهد انقلابی که با یاری خدا و رهبری امام خمینی رحمه‏الله توانستند پس از سال‏ها مبارزه، رژیم پهلوی را سرنگون کنند، باید برای حفظ و تداوم این نهضت، از انقلاب و دستاوردهای آن محافظت می‏کردند. بنابراین، از همان ابتدای پیروزی انقلاب، هسته‏های امنیتی حافظ انقلاب به وجود آمد. یکی از آنها نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که با هدایت امام خمینی رحمه‏الله در اردی‏بهشت سال 1358 تشکیل شد. شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی در راه سازمان‏دهی این نهاد برداشت.

آغاز ظهور

از مهم‏ترین نیازهای انقلاب اسلامی پس از پیروزی، پیش‏گیری از فعالیت ناجوان‏مردانه ضد انقلاب در داخل و خنثی‏سازی توطئه‏های خارجی بود. در آن زمان، دستگاه دفاعی و امنیتی بازمانده از دوره پهلوی، به پاک‏سازی و بازسازی نیاز داشت. بر اساس همین نیاز، کمیته‏های انقلاب اسلامی با حضور و شرکت فعال مردم در مساجد به صورت خودجوش تشکیل شد. دولت موقت ابتدا تلاش داشت این نیروها را زیر سلطه خویش درآورد، ولی این تلاش با مخالفت افراد متعهد این تشکیلات روبه‏رو شد. در نهایت، این نهاد تازه‏تأسیس، زیر نظر حضرت امام قرار گرفت. ایشان هم در دوم اردی‏بهشت سال 1358، به صورت رسمی، فرمان تشکیل این نیرو را زیر نظر شورای انقلاب صادر کرد. درباره انتخاب نامی که نشان دهنده روح حاکم بر این نهاد باشد، بحث‏های فراوانی پدید آمد و در نهایت، این نهاد عنوان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» به خود گرفت.

هدف از تشکیل سپاه

هدف از تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و کوشش در راه تحقق آرمان‏های الهی و گسترش حاکمیت قانون خداست. تقویت توان دفاعی جمهوری اسلامی از راه همکاری با دیگر نیروهای مسلح و آموزش نظامی، از دیگر اهداف تشکیل این نهاد شمرده می‏شود.

مأموریت سپاه

در اساس‏نامه سپاه پاسداران که به تصویب شورای انقلاب رسیده، مبارزه قانونی با عوامل و جریان‏هایی که درصدد خراب‏کاری و براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند یا با توسل به زور، می‏خواهند حاکمیت قوانین جمهوری اسلامی را از بین ببرند، از مأموریت‏های این نهاد شمرده شده است. از دیگر وظایف این ارگان، می‏توان به خلع سلاح کسانی که بدون مجوز قانونی، اسلحه دارند و همکاری با نیروهای انتظامی در مواقع لزوم برای برقراری نظم و امنیت و حاکمیت قانون در کشور اشاره کرد.

مقابله با فتنه گروهک ها

سپاه هم‏زمان با توطئه‏های گروهک‏های ضد انقلاب و اعلام جنگ مسلحانه بر ضد نظام مقدس جمهوری اسلامی، به مقابله با این توطئه‏ها پرداخت و با کشف و انهدام خانه‏های تیمی، توطئه شوم دشمن را نقش بر آب کرد. در آغاز پیروزی انقلاب، ابرقدرت‏ها به دنبال از دست دادن منافع بی‏شماری که از چپاول ذخایر کشور ایران به دست می‏آوردند، به فکر شکست انقلاب از راه رویارویی نظامی افتادند. یکی از شگردهای آنان، استفاده از گروه‏های مزدور داخلی بود. آنان با حوادثی همچون ماجرای گنبد، غائله خوزستان و اغتشاش کردستان، می‏خواستند نظام مقدس جمهوری اسلامی را از درون متلاشی کنند. سپاه پاسداران بر اساس رسالتی که بر دوش داشت، یکی از نخستین نهادهایی بود که به سرکوب گروه‏های وابسته پرداخت.

افزایش توان سپاه

سپاه پاسداران هنگامی تولد یافت که انقلاب اسلامی با انواع توطئه‏ها و شرارت‏های داخلی گروهک‏ها روبه‏رو بود. مقابله با این آفت‏ها، برای نهادی که هنوز آمادگی دفاعی لازم را به دست نیاورده بود، بدون یاری الهی، حمایت و رهبری حضرت امام خمینی رحمه‏الله ، روحیه انقلابی و شهادت‏طلبی پاسداران و برخورداری از حمایت ملت ممکن نبود.
با گذشت زمان، توان مقابله سپاه با حوادث افزایش یافت و در برخورد با ترورها، آشوب‏ها و درگیری‏ها فعالانه شرکت کرد. سپاه پاسداران با توجه به ضرورت، در عرصه‏های انتظامی و امنیتی نیز فعال گردید و در کشف و انهدام خانه‏های تیمی منافقان، نقش مهمی ایفا کرد.

حضور سپاه در عرصه سازندگی

پس از پذیرش قطع‏نامه 598، سپاه پاسداران افزون بر وظیفه اصلی خود که حفظ کیان اسلامی کشور بود، بر اساس فرمان مقام معظم رهبری، وارد میدان سازندگی کشور شد. هدف سپاه از ورود به این عرصه، استفاده بهینه از منابع و امکانات اقتصادی و عمرانیِ موجود در سپاه، مشارکت در اجرای برنامه‏های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، کسب تجربه و دانش فنی به منظور افزایش توان دفاعی سپاه، تداوم ارتباط سپاه و مردم و ایجاد بستر مناسب برای مشارکت نیروهای متخصص بسیجی در توسعه کشور بود.

عملکرد سپاه در عرصه سازندگی

هم‏زمان با پیروزی انقلاب اسلامی و از همان روزهای نخست، موضوع سازندگی کشور از سوی بنیان‏گذار انقلاب اسلامی به عنوان یکی از اصلی‏ترین برنامه‏ها مطرح شد. به دنبال تأکید حضرت امام خمینی رحمه‏الله ، موضوع سازندگی در جنبه‏های گوناگون سرلوحه امور قرار گرفت. دیری نپایید که کینه‏ورزی دشمنان انقلاب و اسلام، این تحول را نشانه رفت و آثار کارشکنی، ابتدا با درگیری‏های داخلی و سپس با تحمیل جنگ و صدها توطئه خرد و کلان دیگر، بر ضد نظام نوپای انقلاب اسلامی شدت گرفت.
پس از فراغت از جنگ، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء صلی‏الله‏علیه‏و‏آله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در راه مأموریت دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و توسعه همه‏جانبه کشور، وارد عرصه سازندگی شد. این مرکز با اجرای طرح‏های بزرگ ملی و محلی در زمینه‏های گوناگون، مانند سد سازی، جاده‏سازی، زه‏کشی و احداث کانال، ساخت تصفیه‏خانه، احداث خطوط انتقال آب و گاز و نفت، ساخت سازه‏های شناور، بندر، اسکله و موج شکن، ساخت پالایشگاه، احداث تونل، سازه‏های زیرزمینی، مخازن نفت و آب، حمل و نقل، معدن، کشاورزی، خدمات مشاوره‏ای و... ، کمک به دولت جمهوری اسلامی و خدمت به مردم را هدف خود قرار داد.

سپاه و رسالت فرهنگی

اگرچه سپاه برای مقابله با انواع تهدیدهای موجود، هویتی نظامی یافت، ولی نظامی‏گری، در واقع یکی از جنبه‏های وجودی این نهاد مقدس را تشکیل می‏داد. پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی در همه شئون کشور، اصلی‏ترین مأموریتی بود که از روزهای نخست از سوی حضرت امام خمینی رحمه‏الله و دیگر مسئولان کشور بر عهده سپاه گذاشته شد.
در دهه اخیر که دشمنان بیداری اسلامی، دایره تهدیدهای خود را در حوزه فرهنگ، متمرکز و سطح عملیات روانی خویش را گسترده کرده است، اندیشه‏ای مقدس در سطح فرماندهان عالی سپاه شکل گرفت که به فعالیت‏های فرهنگی معتقد است. این دیدگاه که از حساسیت اوضاع فرهنگ جهانی و تهدیدهای بر ضد جهان اسلام سرچشمه می‏گیرد، می‏کوشد فعالیت‏های فرهنگی سپاه را به عنوان یکی از مأموریت‏های اصلی این نهاد در کنار مأموریت‏های دیگر ببیند.

افتخارآفرینی‏های سپاه

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مدت‏زمانی کوتاه، شگفتی جهانیان را برانگیخت. نهادی که هیچ‏گونه پیشینه نظامی‏گری نداشت و از آموزش‏های کلاسیک دانشکده‏های نظامی بی‏بهره بود، چنان افتخارهایی آفرید که عظمت آنها را در ژرفای سخن معمار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی رحمه‏الله می‏توان یافت، آنجا که اداره کشور وابسته به وجود سپاه گردید: «پاسدارها اگر نباشند، ... کی می‏تواند این مملکت را اداره کند؟» و آنجا که پاسدار بودن آرزوی امام شد: «ای کاش من هم یک پاسدار بودم» و چه افتخاری بالاتر از این!
نگاهی به عملکرد سپاه در سنگر دفاع از انقلاب، خنثی‏سازی توطئه‏ها و خاموش کردن شعله فتنه‏های کور گروهک‏های داخلی و گذری بر عملکرد سپاه در سنگر سازندگی و طراحی و ساخت سلاح‏ها و تجهیزات فوق مدرن نظامی، همه گویای موفقیت‏های روزافزون این نهاد افتخارآفرین است.

فعالیت‏های سپاه در یک نگاه

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افزون بر جنبه دفاع در برابر دشمن، ضریب امنیت اجتماعی کشور را با ایجاد روحیه امیدواری افزایش داد و معادله‏های دشمنان را در ایجاد تهدید نظامی بر ضد نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بر هم زد.
بخشی از عملکرد این نهاد در راه حفظ دستاوردهای بلند انقلاب اسلامی عبارت است از: حضور در دفع غائله گنبد و ترکمن صحرا، جلوگیری از سقوط شهرهای سنندج، پاوه و نقده به دست گروهک‏های ضد انقلاب، برقراری امنیت در مرزهای شمال غرب کشور، مقابله با غائله سیستان و بلوچستان و جلوگیری از سقوط شهر زاهدان، خنثی‏سازی فتنه گروهک خلق مسلمان در تبریز، مقابله با توطئه‏های منافقان در خارج از کشور، ایجاد شبکه اطلاعاتی و امنیتی مناسب که مبنایی برای تشکیل وزارت اطلاعات شد، مشارکت در بازسازی کشور و... .

سپاه پاسداران در آینه کلام امام خمینی رحمه‏الله

امام خمینی رحمه‏الله در بخشی از سخنان خود در حمایت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرمود: «من از سپاه راضی هستم و به هیچ‏وجه نظرم از شما برنمی‏گردد. اگر سپاه نبود، کشور هم نبود. من سپاه پاسداران را بسیار عزیز و گرامی می‏دارم. چشم من به شماست. شما هیچ سابقه‏ای جز سابقه اسلامی ندارید».
ایشان همچنین درباره نقش سپاه در پشتیبانی از جمهوری اسلامی فرمود: «سپاه پاسداران که رُکنی بزرگ در پیروزی انقلاب اسلامی است، با اقتدا به مولای خود سید مظلومان ـ علیه الصلوة والسلام ـ نجات‏بخش ملت ایران و اسلام عزیز از شب‏های تاریک و ظلمانی ستمشاهی بود و در پاسداری از انقلاب و هدف‏های آن، عاملی مؤثر و رُکنی رکین بوده و هست».

سپاه پاسداران در سایه‏سار کلام رهبر

رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت اللّه‏ خامنه‏ای درباره جایگاه سپاه در نظام جمهوری اسلامی ایران می‏فرماید: «سپاه در تاریخ شناخته شده خود ما، یک پدیده کم‏نظیر و شاید بی‏نظیر است؛ یعنی سپاه، موجودی است که ولادت و رشد و نمای آن در صحنه انقلاب، آن هم در عرصه دشوارترین آزمون‏های انقلاب بود».
ایشان در جای دیگر می‏فرماید: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در سایه روحیه انقلابی و معنویتی که از سرچشمه جوشان دل منوّر و روح مصفای آن امام عارفان و قُدوه صالحان، پیوسته می‏جوشید و بیش از همه، جوانان رزمنده و خالص سپاه و بسیج را سیراب می‏کرد، توانست نقش تعیین کننده‏ای در دفع حمله ایادی استکبار به جمهوری اسلامی، ایفا... و حفظ و استمرار نظام را تضمین کند».
منبع: سایت حوزه
/خ