نويسنده: کمال پولادي
اسطوره‌ها از قصه‌هاي فرهنگ مردم است که به صورت‌هاي گوناگون وارد ادبيات کودک شده است. اسطوره قصه‌اي است که بر مبناي حکايت‌هايي از کارهاي خدايان يا اعمال خارق‌العاده‌ي قهرمانان نيمه خدا و نيمه انسان و با سايه‌روشني از تاريخ و روايت، به تبيين پديده‌هاي طبيعي، منشاء هستي و مقصد انسان و آداب ديني و عادات قومي مي‌پردازد. اسطوره از همگاني‌ترين انواع ادبي در ميان اقوام و ملل مختلف است و در واقع بخشي از فرهنگ باستاني تمام اقوام به‌شمار مي‌آيد که در دوره‌ي خاصي از حيات تاريخي آن‌ها پديد آمده و شکوفا شده است.
اسطوره‌ها (اساطير) انعکاس کوشش بشر در دوران‌هاي نخستين تکاملش براي توضيح و تفسير روابط انسان و کيهان و تبيين پديده‌هاي مهم طبيعي، هم‌چون رعد و برق، باد و باران، خسوف وکسوف و نيز رويدادهاي بزرگ اجتماعي هم‌چون جنگ و تحولات تاريخي است. شخصيت‌هاي اسطوره‌ها غالباً آدم به مفهوم متعارف آن نيستند، بلکه خداياني هستند با برخي ويژگي‌هاي انساني يا نزديک به انسان. در اسطوره‌ها از مبداء آفرينش، زندگي و مرگ، دوستي‌ها و دشمني‌هاي خدايان سخن رفته است. جمشيد جم و بسياري از شخصيت‌هاي اَوِستا در ادبيات ايران؛ و زئوس، هرکول و آتنا در ادبيات يونان از جمله چهره‌هاي اساطيري هستند.
اسطوره‌ها را شخص معيني نساخته، بلکه ساخته‌ي مردم عامي و عادي اوليه هستند. آن‌ها انعکاس روياگونه‌ي جهان و پديده‌هاي آن در ذهن بشر به شمار مي‌آيند که با مايه‌اي از زيباشناسي و نمادسازي درآميخته‌اند.
اساطير براي کودکان
قالب و تکنيکي که اسطوره‌ها براي بيان مسائل هستي به کار برده‌اند با ذهن کودکان هم‌خواني دارد و به شدت مورد علاقه‌ي کودکان است. به همين دليل در ميان بسياري از ملت‌ها اسطوره‌ها به صورت‌هاي گوناگون وارد کتاب‌هاي کودکان شده و به صورت جزئي از ادبيات کودک درآمده است. برخي از صاحب‌نظران معتقدند که اسطوره يکي از بهترين منابع براي کتاب کودکان است، زيرا هر کودک بذر تمامي تجاربي را که بشر در بدو تکامل تاريخي خود طي کرده، در تخيل خود دارد. کودک هم‌چون انسان نخستين آتش را کشف مي‌کند، از طلوع خورشيد شگفت‌زده مي‌شود، روي درخت خانه مي‌سازد و در عالم خيال به عمق درياها و فراز کهکشان‌ها مي‌رود. هيچ راهي نيست که بشر اوليه پيموده باشد و کودک در بازي‌هايش آن را بازنيافريند. گيلگمش يکي از اسطوره‌هاي بابلي است که بارها براي کودکان بازنويسي شده است و مي‌توان از آن به عنوان نمونه نام برد.
منبع مقاله :
پولادي، کمال؛(1391)، مروري بر انواع ادبيات کودک و نوجوان، تهران: کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان، چاپ اول.
