وجود لکه‌های سیاه بر روی گوجه فرنگی

یافتن علت نقاط سیاه و تیره روی گوجه فرنگی برای یک باغبان بی تجربه می‌تواند بسیار دشوار باشد. این مقاله فهرستی از علل احتمالی و علائمی را در اختیارتان قرار می‌دهد که به تشخیص صحیح مشکل و اتخاذ اقدامات مناسب در این خصوص کمک خواهد کرد.
پرورش گوجه فرنگی سرگرمی است که اکثر باغبانان دوست دارند آن را حفظ و انجام دهند. در حالی که اکثر مردم به کاشت این گیاهان علاقه بسیاری دارند، اما بایستی از اصول اولیه‌ای که جهت رشد و نگهداری مناسب این گیاهان بسیار اهمیت دارند، اطلاع داشته باشند. حتی کسانی که مراقبت لازم را در حین کاشت بهترین گیاهان سالم انجام می‌دهند شکایت دارند که با مشکلات چندی در این کار و سلامت گوجه فرنگی‌ها مواجه می‌شوند. متداول‌ترین مشکل وجود نقاط سیاه بر روی گوجه فرنگی در باغ یا باغچه است.
قابل درک است که یافتن نقاط تیره بر روی گوجه فرنگی و برگهای آن در اواسط فصل کاشت می‌تواند هر باغداری را مستأصل سازد. خوب زمانی که خرابی ایجاد شده باشد تنها یک چیز مهم باقی می‌ماند و آن برنامه ریزی عالی جهت فصل بعدی کاشت است.

علل

وجود نقاط سیاه بر روی گوجه فرنگی سبز یا رسیده و نیز برگهای آن قطعاً نشانه خوبی نخواهد بود. چنین علائمی نشان دهنده آن است که گیاه دچار یکی از بیماریهای مربوط به گیاه گوجه فرنگی شده است. چندین عامل و مقصر برای این علائم وجود دارد. در این بخش علل اصلی را معرفی می‌کنیم.
بلایت، آفت زدگی یا بادزدگی گوجه فرنگی (blight‎)
آفت زدگی بیماری یا مرض مهمی است که در صورت عدم مراقبت صحیح، می‌تواند به تنهایی گیاه شما را از بین ببرد. سه نوع بادزدگی یا آفت زدگی وجود داشته که می‌توانند برای سلامت گیاه بسیار مضر بوده و علت بوجود آمدن این لک‌ها یا نقاط بر روی برگهای این گیاه نیز می‌باشند. این سه نوع، لکه برگی سپتوریا (septoria leaf spot) بر روی برگهای گوجه فرنگی، بادزدگی اولیه یا زودهنگام (early blight) و بادزدگی دیرهنگام (late blight) را شامل می‌شود. در حالی که نوع اول تنها به برگها حمله می‌کند، مابقی می‌توانند به میوه نیز آسیب برسانند. در حالی که بادزدگی دیرهنگام قارچ فیتوفترا (Phytophthora infestans) را سرایت می‌دهد، بادزدگی زودهنگام توسط قارچ آلترناریا سولانی (Alternaria solani) ایجاد می‌شود. آلودگی توسط این دو قارچ می‌تواند موجب به وجود آمدن لک یا نقاط قهوه‌ای تیره و یا سیاه بر روی برگها و ساقه گیاه شوند. این وضعیت می‌تواند به تدریج بدتر شده و موجب ایجاد لکهای سیاه بر روی گوجه فرنگی شود.
پوسیدگی گلگاه (Blossom End Rot)
پوسیدگی گلگاه علت پشت اکثر لکها در انتهای گوجه فرنگی خصوصاً انواع سبز است. این وضعیت ناشی از کمبود کلسیم در گیاه است که به علت وجود نوسانات زیاد در رطوبت جوی رخ می‌دهد. این نقاط در ابتدا فرو رفته و متمایل به قهوه‌ای بوده و سپس گسترش یافته و میوه را به طور کامل از بین می‌برند. پوسیدگی گلگاه نه تنها به این دلیل که موجب آسیب موضعی بالقوه به میوه می‌شود خطرناک است، بلکه گیاه را بیشتر در معرض چندین وضعیت آسیب زا دیگر قرار می‌دهد.

لکه یا نقاط باکتریایی

لکه‌های باکتریایی توسط باکتری تحت عنوان گزانتوموناس کامپستریس وسیکاتوریا ایجاد می‌شوند. این همان باکتری است که همچنین به فلفل آسیب می‌رساند. این باکتری به طور کلی موجب بوجود آمدن نقاط تیره و سیاه بر روی برگ و ساقه گیاه می‌شود. و موجب ایجاد لکه بر روی گوجه فرنگی سبز شده که کمی به نظر ناهموار یا برآمده رسیده و معمولاً توسط نواحی که آب به خود کشیده است احاطه شده‌اند. به علاوه، این باکتری‌ها در بقایای گیاه و خاک به خواب رفته و کم فعالیت می‌شوند و از اینرو تهدیدی بالقوه برای محصول فصول بعد نیز خواهند بود. از اینرو اهمیت دارد که پیش از فرارسیدن فصل کاشت بعدی، این تهدید به طور کامل از بین برده شود.

اقدامات پیشگیرانه

همانطور که پیش از این عنوان شد، هنگامی که لکه‌های سیاه بر روی برگ تشکیل شد، دیگر نمی‌توان آن را درمان ساخت. از اینرو، به منظور دستیابی به یک محصول سالم بایستی پیش از ظهور این لکه‌ها یا نقاط، از بوجود آمدن آنها جلوگیری شود. اهمیت دارد که از حمله آفتها به گیاه گوجه فرنگی جلوگیری شود. شرایط آب و هوایی شدیداً مرطوب و شدیداً داغ بهترین شرایط برای آفتها بوده و از اینرو بهترین کار برای باغدارها در این منطقه این است که اقدامات پیشگیرانه مناسب را اتخاذ کرده و پیش از آلوده شدن گیاه، بهترین کودها بکار برده و سم پاشی انجام شود. استفاده از روش آبیاری غرقابی نیز می‌تواند بجای اسپری قارچ کش یا سم پاشی بر روی برگها بکار برده شود. فرد همچنین می‌تواند از بیکربنات سدیم بجای کودهای شیمیایی استفاده نماید.
چنانچه محصول این فصل در اثر نقاط سیاه و آفتها از بین رفته باشد، دلیلی وجود ندارد که سرافکنده شوید. همیشه می‌توانید از نو شروع کرده و مرتبه بعد بهترین محصول را بدست آورید. یکی از کارهایی که بایستی انجام شود چرخاندن محصول است. محل گیاه را بچرخانید و ببینید، آیا هیچ لکه‌ای روی برگها و نیز گوجه فرنگی وجود دارد و یا خیر. 20 گرم بیکربنات سدیم را در 10 لیتر آب رقیق کرده و این محلول را به مدت دو هفته به منظور حفظ گیاه اسپری نمایید.