آکواریوم چیست؟
تهیه کننده : سید محمد هادی میر مطلبی
منبع : راسخون
منبع : راسخون
آکواریوم ظرفی است شیشه ای که در آن گیاهان و جانوران آبزی(معمولا ماهیها) نگه داشته می شوند. همانطور که واژه باغ وحش برای اشاره به محلی که در آن جانوران روی خشکی زندگی می کنند، مورد استفاده قرار می گیرد، واژه اکواریوم هم به یک بنای عمومی که در آن گروه زیادی از گونه های آبزی نگهداری می شوند اشاره می کند.
اکواریوم بعنوان یک سرگرمی:در سال 1665 ساموئل پپیس (روزنامه نویس) نوشت که در لندن دسته ای از ماهیها کمیاب در یک ظرف شیشه ای پر آب نگهداری می شوند که آنها برای همیشه در این ظرف زندگی خواهند کرد و واضح است که همه آنها ماهیهاخارجی هستند.
این ماهیها، ماهی قرمز نبوده و بیشتر آنها ماهیهای بهشتی Macropodus operecularis، بودند. ماهیهای بهشتی یک نوع ماهی باغچه ای آشنا هستند که در پلوک (سوئیس) و چین، یعنی جایی که شرکت هند شرقی تجارت می کرد، زندگی می کنند. در قرن هجدهم آبراهام ترمبلی (زیست شناس) مارماهیانی را که در کانال Bentink residence sorgvliet هلند می یافت را در ظرف شیشه ای cyndrical بزرگی نگهداری می کرد وروی آنها مطالعات خود را انجام می داد. اما نگهداری ماهی در اکواریوم زمانی در بریتانیا بعنوان یک سرگرمی رواج پیدا کرد که اکواریوم های مزینی با اسکلت آهنی در نمایشگاه بزرگ انگلیس در سال 1851 به نمایش در آمدند. اکواریوم های شیشه ای تحولی در محفظه های wordion لعابی بوجود آورد که در سال های 1830 برای بستانکاران بریتانیایی ساخته شد تا بتوانند گیاهان ثابومی را در طول سفرهای طولانی دریایی حفظ کنند.
آلمانیها نیز همانند انگلیسی ها علاقه وافری نشان می دادند و با گذشت یک قرن هامبورگ به بندری برای ورود گونه های ناشناخته تبدیل گشت.همانطور که منازی مسکونی در سراسر دنیا پس از وضعیت زندگی استاد درجنگ جهانی اول به برق مجهز شدند، اکواریوم ها نیز روزبه روز رواج بیشتری یافتند. بوسیله جریان الکتریسیته وابستگی آنها به نور طبیعی از بین رفت و تصویه و تهویه آنها امکان پذیر شد. در طول اوایل قرن بیستم بسیاری از گونه های ماهیهای رنگی کوچک از ماتائوس، برزیل، بنگلوک، سیام، جاکارتا، شرق هندوی، داچ تبار، کلکته، هندو دیگر بندرهای استوایی صید و صادر شدند. پس از اینکه ماهی جنگجوی آسیایی (Betta spdendens) در سال 1893 در فرانسه پرورش یافت، تکنیکهای تخم ریزی موفق به تدریج ترویج یافت. پرورش ماهیها در اسارت برای تجارت اکوایوم امروزه در فلوریدای جنوبی، سنگاپور، هنگ کنگ و بنکک متمرکز شده است، در هاوایی و سری لانکا هم به صورت صنعت کوچک رواج دارد.اکوایوم های آب شیرین بعنوان معمولترین نوع اکواریوم رواج دارند، اما اکواریوم های دریایی (آب شور)، اخیرا محبوبیت یافته اند. تکنیکهای نگهداری شقایقهای دریایی، بعضی از مرجانها و خانواده خرچنگها از دهه 1980 رو به پیشرفت گذاشت و ساخت آبسنگ های دریایی کوچک را ممکن ساخت.
از اواسط دهه 1990 برنامه های جفت گیری ارگانیسم های دریایی در اسارت برای تجارت اکواریوم رشد چشمگیری داشت و فشارهای محیطی بر محل زندگی آبسنگ ها نیز بعنوان یک محرک این روند را تسریع بخشید.اکوایوم ها در اندازه های مختلف دیده می شوند، بعضی از آنها به اندازه یک ظرف کوچک هستند و برای اسکان موقت یک ماهی قرمز جوان مناسب می باشند و بعضی دیگر اکواریوم های عمومی بزرگی هستند که می توانند تمام اکوسیستم های دریایی را در خود جای دهند. کوچکترین سایز برای یک اکواریوم خانگی 10 گالناست که البته اندازه 20 گالن بیشتر توصیه می شود. سیستم های اکواریومی بزرگتر مناسب تر هستند.با ظهور اکواریوم های هلندی و عکس های تاکاشی آمانو در دنیای آکواریوم طبیعی علاقمندان آبزیان در دهه های 80تا90به گیاهان آبزی روی آورند.مهمترین مشکل تکنولوژی، وارد کردن گاز ها به مخزن ماهی ها، هم برای کنترل جلبک ها و هم برای فراهم کردن کربن برای رشدگیاهان آبزی بود.اولین اکواریوم عمومی در پارک Regentلندن در سال 1853 گشایش یافت. بلافاصله بعد از آن پی تی بارنام(P.T Barnnm) اولین اکواریوم آمریکایی را در برادوی، نیویورک افتتاح کرد.پیرو نمونه های اکواریومی نیویورک و سانفرانسیسکو، شهرهای بزرگ نیز شروع به گشایش اکواریوم های عمومی نمودند. اکثر اکواریوم های عمومی در نزدیکی دریا واقع شده اند تا بتوانند از ذخیره دائمی آب دریا استفاده می کنند.یکی از اولین اکواریوم هایی که در خشکی ساخته شد اکواریوم شد شیکاگو (shedd Aquarinm) بود که توسط ماشینهای مخزن داری که روی ریل حرکت می کردند، آب دریا را دریافت می کردند. اکواریوم عمومی از بسیاری جهات به یک باغ وحش و یا موزه شبیه است. یک اکواریوم خوب باید آنقدر جاذبه داشته باشد که تماشاگران را برای جندین بار به سوی خود جلب کند برای این امر این اماکن را بعد از ظهرها برای مراسم خاص اجاره می دهند.در اکواریوم Monterey Bay، یک تانک ماهی کم عمق با پرتو ماهیهای معمولی بطوری پر شده است که بازدید کننده می توانند پوست چرم مانند ماهی را در هنگام عبور احساس می کند.همانند باغ وحش ها، اکواریوم ها نیز گروه تحقیق ویژه ای برای مطالعه عادات و بیولوژیکی نمونه های خود دارند. در سالهای اخیر اکواریوم های بزرگ سعی در صید و پرورش گونه های مختلف ماهیهای اقیانوسیهای آزاد و حتی ژله های دریایی کرده اند. این کار بسیار مشکلی است چرا که این موجودات هرگز در شرایط صلمی و سطوح سخت برخورد نمی کنند و طبق غریزه نمی توانند از دیواره ها دور شوند.
در حالی که با این متد به نتایج زیر دست یافتم:
آکواریم 40 لیتری (10گالن ) - بدون گیاه هفت روز
آکواریم 70 لیتری (18گالن )- گیاهدار 2 هفته
آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن )- گیاهدار 10 روز
آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن ) - بدون گیاه 3 هفته
شما یک کیت برای آزمایش آمونیاک نیاز دارید و یکی برای نیتریت. داشتن یک کیت برای نیترات نیز می تواند بخوبی کمک کننده باشد، اما من دریافتم که همان دو کیت اول برای ایجاد این چرخه مهمتر و کافی است. ( دقت کنید که دو اسم نیتریت و نیترات با وجود شباهت زیادی که به هم دارند، دو فاکتور متفاوت می باشند که نقش آنها در چرخه نیتروژن و آسیبی که به ماهی ها وارد می کنند کاملاً متفاوت است. ) این کیت های آزمایش را در بازار و نیز از فروشگاه های اینترنتی می توان خریداری کرد یا از فروشگاه های ماهی و یا حتی از سوپرمارکت های زنجیره ای تهیه کرد. ( بستگی به محل زندگی شما دارد )بسیار خوب است که یک پیمانه درجه بندی شده برای اندازه گیری مقدار آمونیاکی که اضافه می کنید داشته باشید و همینطور تمام وسایلی که در نهایت برای تعویض آب به آنها نیاز دارید. برخی از مردم، مانند خود من، ترجیح می دهند برای انجام این چرخه از محصولات تجاری استفاده کنند و برخی نیز فکر می کنند که این محصولات فقط عامل هدر دادن پول است. اینها همه عقاید شخصی است و شما بطور قطع می توانید چرخه را بدون استفاده از باکتری های بسته بندی شده در بطری های تجاری هم ایجاد کنید چرا که آنها همه جا هستند، حتی بطور معلق در هوا.اگر شما یک آکواریم دیگر که قبلاً نصب شده باشد در دسترس خود دارید، استفاده از شن های آن می تواند در ایجاد چرخه بسیار کمک کننده باشد.این شن ها را در داخل یک جوراب یا جوراب شلواری قرار دهید و سر آنرا گره بزنید، سپس آنرا ته آکواریم جدیدی که بکار انداختید بگذارید تا اینکه بخوبی با باکتریهای عالی بذرپاشی شود. همچنین مقداری آب تمیز از آکواریم قدیمی به آکوراریم جدید اضافه کنید که به ایجاد چرخه کمک می نماید. حقه دیگری که می توانید بکار ببرید این است که فیلتر آکواریم جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد به آکواریم جدید منتقل نمایید. یا اینکه بسادگی لوازم فیلتر جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد آنرا در فیلتر مناسب قرار داده و قبل از شروع چرخه در آکواریم جدید بگذارید.اگر هم که این آکواریم جدید اولین آکواریم شماست و دسترسی به آکواریم قدیمی نیز ندارید، اصلاً نگران نباشید، چرا که باز هم می توانید از روش چرخه بدون ماهی استفاده کنید. بسیار خوب، دکوراسیون را قرار دادید و آکواریم را پر نمودید، فیلتر هم بخوبی بکار خود مشغول است. دمای آب را به اندازه 30 تا 32 درجه بالا ببرید . این عمل به سرعت چرخه کمک می نماید. اما نیاز نیست که شما صبر کنید تا دما به این حد برسد و بعد آمونیاک را اضافه کنید .
این کار را بعد از پر کردن آکواریم ، هر زمان که خواستید می توانید انجام دهید. اگر می خواهید که یک آکواریم محتوی گیاه داشته باشید، حتماً در طول چرخه این گیاهان را اضافه کنید ( برعکس ماهی ها، گیاهان مقادیر کم آمونیاک را دوست دارند) اما در اینصورت دما را به 25 تا 27 درجه کاهش دهید چرا که بیشتر گیاهان آب گرم را دوست ندارند. کیت آزمایش آمونیاک خود را آماده کنید. مقداری آمونیاک اضافه نمایید. با مقدارکم شروع کنید. فقط دو قاشق چایخوری برای یک آکواریم کوچک ( حدود 40 لیتر آب ) و نصف فنجان برای آکواریم های بزرگ ( حدود 200 لیتر ). حدود یک ساعت صبر کنید و اجازه بدهید که آمونیاک منتشر شود و بگردش درآید. حال آزمایش کنید. هدف شما باید قرائت رنج آمونیاک در حدود 3 تا 5 میلی گرم بر لیتر(یا ppm) باشد. اگر قرائت آمونیاک صفر بود.مقدار بیشتری به آب اضافه کنید نه خیلی زیاد؛ به هر صورت شما یک ماده شیمیایی سمی را به کار می برید. اجازه بدهید که آکواریم به کار خود ادامه دهد. دوباره آزمایش کنید. به همین روش آنقدر این اضافه کردن آمونیاک و تست کردن را ادامه دهید تا اینکه به هدف تعیین شده برسید. برای اینکار ممکن است بخواهید که از محصولات تجاری استفاده کنید. فراموش نکنید که باکتریهای تجاری در بطری ها و به فرم آمونیاک غیر سمی وجود دارند و اگر از آنها استفاده می کنید قرائت آمونیاک شما بالاتر از حدی خواهد رفت که در هنگام استفاده نکردن از این محصولات شاهد هستید. شما ممکن است رنج آمونیاک را بالاتر از 6 ppm (parts per million ( مشاهده کنید که برای ماهی ها بسیار سمی است اما تا زمانی که از ماهی در چرخه استفاده نمی کنید نیازی به نگرانی در این زمینه نیست.بلافاصله پس از اینکه به رنج بالای آمونیاک دست یافتید، اضافه کردن آنرا قطع کنید و حالا زمانی است که باید در انجام آزمایش و اندازه گیری مقدار آن صبور باشید. اجازه دهید همه چیز روند خود را طی کند و به آزمایش آب ادامه دهید. روزی یکبار مناسب است و یا یک روز در میان. بعد از چند روز می توانید آزمایش مقدار نیتریت را مثل آمونیاک شروع کنید.
اگر مقادیری از نیتریت را مشاهده نکردید،مسئله ای نیست. این مسئله نیاز به زمان دارد. هنوز تعویض آب را انجام ندهید و باز هم اجازه بدهید که همه چیز روال خود را دنبال کند. وقتی میزان آمونیاک شروع به کاهش کرد باید بتوانید مقادیری از نیتریت را اندازه گیری کنید. وقتی که مقدار آمونیاک به صفر کاهش یافت، دوباره شروع کنید به اضافه کردن روزانه مقدار کمی از آن. فقط حدود یک قاشق چایخوری.هر وقت دیدید که میزان نیتریت شما به ماکسیسم خود رسیده و شروع به کاهش کرد، بدانید که تقریباً کارتان تمام شده است. در تجربیاتی که من داشتم چرخه آکواریم سه تا چهار روز بعد از این زمان کامل شد. اما این زمان برای افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. زمانی که میزان نیتریت و آمونیاک به صفر رسید چرخه آکواریم شما کامل شده است. حالا زمان آن است که مقدار زیادی از آب آکواریم را تعویض کنید ( در حدود 50 تا 80 درصد ). لوازم فیلتر خود را تعویض نکنید و در حین تعویض آب شن های کف آکواریم را نیز تمیز ننمایید. آکواریم را دوباره با آب مناسب پر کنید و دمای آن را تا حدی که برای ماهی انتخاب شده نیاز است پایین بیاورید. اجازه دهید که چند ساعت یا برای تمام مدت شب، همه چیز روال خود را طی کند . دوباره میزان آمونیاک و نیتریت را چک کنید و اگرمیزان هر دوی آنها هنوز صفر بود، چرخه آکواریم به خوبی انجام شده و آماده پذیرش ماهی می باشد. اگرچه در اکثر منابع این طور ذکر شده که بهتر است همه ماهی ها را دریک زمان به آکواریم وارد کنیم، برای آکواریم های با جمعیت های بالا و خصوصاً برای افراد مبتدی ، بهتر است که ماهی ها به آهستگی و با فاصله اضافه شوند- تنها چند عدد در هفته، تا اینکه - صرفنظر از روش کامل شدن چرخه آکواریم - کلنی باکتریها همزمان با افزایش فضولات ماهی ها، فرصت رشد داشته باشند. اضافه کردن تمام ماهی ها در یک زمان اغلب سبب می شود که میزان آمونیاک و نیتریت حتی در آکواریم هایی که چرخه آن به خوبی انجام شده افزایش یابد که ممکن است باعث تلفات گروهی ماهیان و یا سبب ایجاد بیماری شود که علت آن سست و ضعیف شدن ماهی هاست. درصورتیکه جمعیت آکواریم بالاست، سرعت افزودن تدریجی ماهی ها باید به گونه ای باشد که جمعیت آکواریم، یک ماه بعد از پایان چرخه، کامل شود.
به این شکل توانایی تنظیم و تعادل PH کاهش می یابد. به همین دلیل است که تمیز نگهداشتن لایه فیلتر، بستر، فضای زیر ماسه ها و تعویض های مکرر قسمتی از آب، بسیار با اهمیت می باشد. بعلاوه آب شیر محتوی یونهای بافری می باشد و شما می توانید با تعویض مکرر بخشی از آب به جایگزینی این یونهای بافری از دست رفته کمک کنید. این مسئله در مورد تمام آکواریم ها اهمیت دارد چرا که تنفس ماهی ها و ذرات زائد انباشته شده به تنهایی می توانند سبب کاهش توانایی سیستم بافری در تنظیم PH شوند. حال سؤالی که مطرح می شود این است که اگر ماهیی که قصد نگهداری از آن را داریم نیاز به یک PH مخصوصی داشت چه کاری باید انجام دهیم. اگر PH آبی که ماهی شما آن را ترجیح می دهد نزدیک به PH طبیعی آب موجود در آکورایم شما است، توصیه می شود که تغییری در آن اعمال نکنید. در غیر اینصورت، یعنی اگر PH طبیعی آب آکواریم شما از PH مورد نیاز ماهیی که قصد نگهداری از آن را دارید زیاد فاصله دارد، کارهایی هست که باید انجام دهید. اجازه بدهید با روش افزایش سطح PH شروع کنیم. امروزه تعداد زیادی افزایش دهنده PH در فروشگاه ها وجود دارد. محصولات مایع را وقتی به تنهایی استفاده کردم، در حد 50/50 با موفقیت همراه بود. همچنین نیاز به محصولی دارید که بتوانید با آن توان سیستم بافری آکواریم خود را بالا ببرید. برای نگهداری PH در یک مقیاس بالا، به شما استفاده از یک بستر بافری مثل مرجان های خرد شده را پیشنهاد می کنم. شما می توانید این مرجانهای خرد شده را به آکواریم کنونی خود اضافه نمایید. من خودم مرجانهای خرد شده را داخل یک کیسه توری قرار داده و آنرا زیر بستر آکواریم جای داده ام. برای اینکه PH آکواریم خود را در حدود 6/7 حفظ کنید، به ازای هر 40 لیتر آب نیاز به 1 کیلوگرم مرجان خرد شده دارید. برخی از آکواریم داران، این کیسه محتوی مرجان های خرد شده را مانند یک لایه در سیستم فیلترینگ خود قرار می دهند. این متد به شما اجازه استفاده از مرجان های خرد شده درشت تر را نمی دهد. اما اگر شما در حد کمی نیازمند تعدیل و سازگاری در سیستم بافری خود هستید این روش می تواند مؤثر باشد. اگر ترجیح می دهید که از مرجانهای خرد شده استفاده نکنید، پودرهای زیاد دیگری در بازار وجود دارد که عمل افزایش سختی آب یا خاصیت قلیایت آنرا انجام می دهند. شما به راحتی توانید این پودرها را طبق دستورالعمل آن به آکواریم خود بیافزایید. البته این متدها گرایش به ایجاد تغییرات شدید در سختی آب دارند که اگر در تنظیم سختی و PH ورزیده و با تجربه نباشید، ممکن است خطرناک باشند. بی خطرترین متد همان استفاده از مرجان های خرد شده می باشد.پس از اینکه توانایی بافرینگ آکواریم خود را تقویت نمودید، می توانید PH آب را در درجه دلخواه تنظیم کرده و به آکواریم بیافزایید. محصولات زیادی در فروشگاه ها موجود است که اینکار را انجام می دهند. اغلب اوقات آبی که برای آکواریم استفاده می کنید به طور طبیعی دارای PH بالایی است و شما فقط نیازدارید که با اضافه کردن مرجانهای خرد شده به تقویت سیستم بافری خود کمک نمایید تا بتوانید PH را در همین سطح بالا حفظ و نگهداری کنید. اما پایین آوردن PH کاری سخت تر است. اگر فکر می کنید که می توانید براحتی با اضافه کردن مواد کاهش دهنده PH سطح آنرا پایین بیاورید کاملاً در اشتباه هستید، چرا که سیستم بافری شما بسادگی و بسرعت میزان آنرا به همان مقدار طبیعی خود افزایش خواهد داد. در واقع شما باید یونهای بافری را از آب آکواریم خود جدا کنید، به این شکل می توانید PH آب را نیز پایین بیاورید. بهترین راه برای انجام این کار اینست که یک دستگاه پالاینده آب ( دستگاهی که آب را سبک می کند ) تهیه کنید. این دستگاه آب شیر را بوسیله یونهای رزین که در خود دارد فیلتر می کند. آبی که حاصل می شود عاری از نمک و کانی های دیگر است و در واقع آبی است سبک و با سختی صفر. ( در مورد این دستگاه قبلاً و در مطالب گذشته وبلاگ صحبت شده است که دراینجا نحوه کار آن و چگونگی ساخت نوع دست ساز آن را مروری میکنیم:درکارگاه های پرورش ماهی معمولاً از این دستگاه برای کاهش سختی آب و در واقع بدست آوردن آبی با سختی صفر ( آب سبک ) استفاده می کنند. این وسیله که داخل آن ماده شیمیایی بنام رزین یا صمغ شیمیایی است املاح اضافی آب را بخود گرفته و آب سبک و صفر درست می کند. قیمت این دستگاه گران است ولی چون مکانیسم ساده ای دارد می توان نمونه دست ساز آن را ساخت. شمایی از مکانیسم عمل این دستگاه را در شکل زیر می بینید. ) استفاده از این دستگاه بهترین روش برای پالایش آب و در نهایت بدست آوردن آبی است که مخصوص استفاده در آکواریم می باشد. همانطور که گفته شد بدون داشتن یک آب پالایش شده نیز می توانید PH آب را با مواد مخصوص اینکار کاهش دهید، ولی این تنظیم فقط یک یا نهایتاً دو روز پایدار خواهد ماند و بزودی دوباره به میزان اولیه خود بازخواهد گشت. ضمن اینکه این پایین آمدن و بالا رفتن مجدد PH، خطرناک تر و بدتر ازPH نامناسبی است که شما از ابتدا داشتید. این را هم باید اضافه کنم که برخی از آکواریم داران برای بدست آوردن آبی با سختی کم، از زغال سنگ استفاده می کنند. با قرار دادن زغال سنگ در فیلتر تصفیه کننده آب و یا قرار دادن یک لایه از آن در زیر بستر آکوراریم می توانید سختی آب خود را کاهش دهید. این تکنیک نیز می تواند بخوبی مؤثر باشد ولی دارای پیچیدگی بیشتری است و کمتر قابل پیش بینی می باشد و احتمالاً بهتر است که آکواریم داران کم تجربه از آن دوری نمایند. من به شخصه این طور فکر می کنم که بسیار آسانتر است اگر از ماهی هایی استفاده کنید که مناسب PH طبیعی آب آکواریم شما هستند. بخصوص اگر آب آکواریم شما دارای PH بالایی باشد، صدها نوع ماهی وجود دارند که می توانند براحتی در PH 6/6 تا 8/7 زندگی و رشد کنند. مطمئن باشید که کنترل PH برای مبتدیان، تجربه ای بسیار ناامید کننده است. من حدس می زنم 50% از مشکلاتی که در آکواریمهای جدید روی می دهند نتیجه همین کوشش آکواریم داران مبتدی برای تغییر میزان PH است.البته برخی از آکورایم داران واقعاً نیاز به تنظیم PH دارند و این یک نیاز مبرم برای آنان است ولی برای اکثر آنها همان PH طبیعی آبی که استفاده می کنید می تواند مناسب باشد.
منابع :
http://www.ir-agri.com
http://www.pug.ir
http://forum.p30world.com
http://www.persianpet.org
/خ
اکواریوم بعنوان یک سرگرمی:در سال 1665 ساموئل پپیس (روزنامه نویس) نوشت که در لندن دسته ای از ماهیها کمیاب در یک ظرف شیشه ای پر آب نگهداری می شوند که آنها برای همیشه در این ظرف زندگی خواهند کرد و واضح است که همه آنها ماهیهاخارجی هستند.
این ماهیها، ماهی قرمز نبوده و بیشتر آنها ماهیهای بهشتی Macropodus operecularis، بودند. ماهیهای بهشتی یک نوع ماهی باغچه ای آشنا هستند که در پلوک (سوئیس) و چین، یعنی جایی که شرکت هند شرقی تجارت می کرد، زندگی می کنند. در قرن هجدهم آبراهام ترمبلی (زیست شناس) مارماهیانی را که در کانال Bentink residence sorgvliet هلند می یافت را در ظرف شیشه ای cyndrical بزرگی نگهداری می کرد وروی آنها مطالعات خود را انجام می داد. اما نگهداری ماهی در اکواریوم زمانی در بریتانیا بعنوان یک سرگرمی رواج پیدا کرد که اکواریوم های مزینی با اسکلت آهنی در نمایشگاه بزرگ انگلیس در سال 1851 به نمایش در آمدند. اکواریوم های شیشه ای تحولی در محفظه های wordion لعابی بوجود آورد که در سال های 1830 برای بستانکاران بریتانیایی ساخته شد تا بتوانند گیاهان ثابومی را در طول سفرهای طولانی دریایی حفظ کنند.
آلمانیها نیز همانند انگلیسی ها علاقه وافری نشان می دادند و با گذشت یک قرن هامبورگ به بندری برای ورود گونه های ناشناخته تبدیل گشت.همانطور که منازی مسکونی در سراسر دنیا پس از وضعیت زندگی استاد درجنگ جهانی اول به برق مجهز شدند، اکواریوم ها نیز روزبه روز رواج بیشتری یافتند. بوسیله جریان الکتریسیته وابستگی آنها به نور طبیعی از بین رفت و تصویه و تهویه آنها امکان پذیر شد. در طول اوایل قرن بیستم بسیاری از گونه های ماهیهای رنگی کوچک از ماتائوس، برزیل، بنگلوک، سیام، جاکارتا، شرق هندوی، داچ تبار، کلکته، هندو دیگر بندرهای استوایی صید و صادر شدند. پس از اینکه ماهی جنگجوی آسیایی (Betta spdendens) در سال 1893 در فرانسه پرورش یافت، تکنیکهای تخم ریزی موفق به تدریج ترویج یافت. پرورش ماهیها در اسارت برای تجارت اکوایوم امروزه در فلوریدای جنوبی، سنگاپور، هنگ کنگ و بنکک متمرکز شده است، در هاوایی و سری لانکا هم به صورت صنعت کوچک رواج دارد.اکوایوم های آب شیرین بعنوان معمولترین نوع اکواریوم رواج دارند، اما اکواریوم های دریایی (آب شور)، اخیرا محبوبیت یافته اند. تکنیکهای نگهداری شقایقهای دریایی، بعضی از مرجانها و خانواده خرچنگها از دهه 1980 رو به پیشرفت گذاشت و ساخت آبسنگ های دریایی کوچک را ممکن ساخت.
از اواسط دهه 1990 برنامه های جفت گیری ارگانیسم های دریایی در اسارت برای تجارت اکواریوم رشد چشمگیری داشت و فشارهای محیطی بر محل زندگی آبسنگ ها نیز بعنوان یک محرک این روند را تسریع بخشید.اکوایوم ها در اندازه های مختلف دیده می شوند، بعضی از آنها به اندازه یک ظرف کوچک هستند و برای اسکان موقت یک ماهی قرمز جوان مناسب می باشند و بعضی دیگر اکواریوم های عمومی بزرگی هستند که می توانند تمام اکوسیستم های دریایی را در خود جای دهند. کوچکترین سایز برای یک اکواریوم خانگی 10 گالناست که البته اندازه 20 گالن بیشتر توصیه می شود. سیستم های اکواریومی بزرگتر مناسب تر هستند.با ظهور اکواریوم های هلندی و عکس های تاکاشی آمانو در دنیای آکواریوم طبیعی علاقمندان آبزیان در دهه های 80تا90به گیاهان آبزی روی آورند.مهمترین مشکل تکنولوژی، وارد کردن گاز ها به مخزن ماهی ها، هم برای کنترل جلبک ها و هم برای فراهم کردن کربن برای رشدگیاهان آبزی بود.اولین اکواریوم عمومی در پارک Regentلندن در سال 1853 گشایش یافت. بلافاصله بعد از آن پی تی بارنام(P.T Barnnm) اولین اکواریوم آمریکایی را در برادوی، نیویورک افتتاح کرد.پیرو نمونه های اکواریومی نیویورک و سانفرانسیسکو، شهرهای بزرگ نیز شروع به گشایش اکواریوم های عمومی نمودند. اکثر اکواریوم های عمومی در نزدیکی دریا واقع شده اند تا بتوانند از ذخیره دائمی آب دریا استفاده می کنند.یکی از اولین اکواریوم هایی که در خشکی ساخته شد اکواریوم شد شیکاگو (shedd Aquarinm) بود که توسط ماشینهای مخزن داری که روی ریل حرکت می کردند، آب دریا را دریافت می کردند. اکواریوم عمومی از بسیاری جهات به یک باغ وحش و یا موزه شبیه است. یک اکواریوم خوب باید آنقدر جاذبه داشته باشد که تماشاگران را برای جندین بار به سوی خود جلب کند برای این امر این اماکن را بعد از ظهرها برای مراسم خاص اجاره می دهند.در اکواریوم Monterey Bay، یک تانک ماهی کم عمق با پرتو ماهیهای معمولی بطوری پر شده است که بازدید کننده می توانند پوست چرم مانند ماهی را در هنگام عبور احساس می کند.همانند باغ وحش ها، اکواریوم ها نیز گروه تحقیق ویژه ای برای مطالعه عادات و بیولوژیکی نمونه های خود دارند. در سالهای اخیر اکواریوم های بزرگ سعی در صید و پرورش گونه های مختلف ماهیهای اقیانوسیهای آزاد و حتی ژله های دریایی کرده اند. این کار بسیار مشکلی است چرا که این موجودات هرگز در شرایط صلمی و سطوح سخت برخورد نمی کنند و طبق غریزه نمی توانند از دیواره ها دور شوند.
ایجاد چرخه آکواریم، بدون نیاز به ماهی
در حالی که با این متد به نتایج زیر دست یافتم:
آکواریم 40 لیتری (10گالن ) - بدون گیاه هفت روز
آکواریم 70 لیتری (18گالن )- گیاهدار 2 هفته
آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن )- گیاهدار 10 روز
آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن ) - بدون گیاه 3 هفته
این متد چطور کار می کند ؟
شما یک کیت برای آزمایش آمونیاک نیاز دارید و یکی برای نیتریت. داشتن یک کیت برای نیترات نیز می تواند بخوبی کمک کننده باشد، اما من دریافتم که همان دو کیت اول برای ایجاد این چرخه مهمتر و کافی است. ( دقت کنید که دو اسم نیتریت و نیترات با وجود شباهت زیادی که به هم دارند، دو فاکتور متفاوت می باشند که نقش آنها در چرخه نیتروژن و آسیبی که به ماهی ها وارد می کنند کاملاً متفاوت است. ) این کیت های آزمایش را در بازار و نیز از فروشگاه های اینترنتی می توان خریداری کرد یا از فروشگاه های ماهی و یا حتی از سوپرمارکت های زنجیره ای تهیه کرد. ( بستگی به محل زندگی شما دارد )بسیار خوب است که یک پیمانه درجه بندی شده برای اندازه گیری مقدار آمونیاکی که اضافه می کنید داشته باشید و همینطور تمام وسایلی که در نهایت برای تعویض آب به آنها نیاز دارید. برخی از مردم، مانند خود من، ترجیح می دهند برای انجام این چرخه از محصولات تجاری استفاده کنند و برخی نیز فکر می کنند که این محصولات فقط عامل هدر دادن پول است. اینها همه عقاید شخصی است و شما بطور قطع می توانید چرخه را بدون استفاده از باکتری های بسته بندی شده در بطری های تجاری هم ایجاد کنید چرا که آنها همه جا هستند، حتی بطور معلق در هوا.اگر شما یک آکواریم دیگر که قبلاً نصب شده باشد در دسترس خود دارید، استفاده از شن های آن می تواند در ایجاد چرخه بسیار کمک کننده باشد.این شن ها را در داخل یک جوراب یا جوراب شلواری قرار دهید و سر آنرا گره بزنید، سپس آنرا ته آکواریم جدیدی که بکار انداختید بگذارید تا اینکه بخوبی با باکتریهای عالی بذرپاشی شود. همچنین مقداری آب تمیز از آکواریم قدیمی به آکوراریم جدید اضافه کنید که به ایجاد چرخه کمک می نماید. حقه دیگری که می توانید بکار ببرید این است که فیلتر آکواریم جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد به آکواریم جدید منتقل نمایید. یا اینکه بسادگی لوازم فیلتر جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد آنرا در فیلتر مناسب قرار داده و قبل از شروع چرخه در آکواریم جدید بگذارید.اگر هم که این آکواریم جدید اولین آکواریم شماست و دسترسی به آکواریم قدیمی نیز ندارید، اصلاً نگران نباشید، چرا که باز هم می توانید از روش چرخه بدون ماهی استفاده کنید. بسیار خوب، دکوراسیون را قرار دادید و آکواریم را پر نمودید، فیلتر هم بخوبی بکار خود مشغول است. دمای آب را به اندازه 30 تا 32 درجه بالا ببرید . این عمل به سرعت چرخه کمک می نماید. اما نیاز نیست که شما صبر کنید تا دما به این حد برسد و بعد آمونیاک را اضافه کنید .
این کار را بعد از پر کردن آکواریم ، هر زمان که خواستید می توانید انجام دهید. اگر می خواهید که یک آکواریم محتوی گیاه داشته باشید، حتماً در طول چرخه این گیاهان را اضافه کنید ( برعکس ماهی ها، گیاهان مقادیر کم آمونیاک را دوست دارند) اما در اینصورت دما را به 25 تا 27 درجه کاهش دهید چرا که بیشتر گیاهان آب گرم را دوست ندارند. کیت آزمایش آمونیاک خود را آماده کنید. مقداری آمونیاک اضافه نمایید. با مقدارکم شروع کنید. فقط دو قاشق چایخوری برای یک آکواریم کوچک ( حدود 40 لیتر آب ) و نصف فنجان برای آکواریم های بزرگ ( حدود 200 لیتر ). حدود یک ساعت صبر کنید و اجازه بدهید که آمونیاک منتشر شود و بگردش درآید. حال آزمایش کنید. هدف شما باید قرائت رنج آمونیاک در حدود 3 تا 5 میلی گرم بر لیتر(یا ppm) باشد. اگر قرائت آمونیاک صفر بود.مقدار بیشتری به آب اضافه کنید نه خیلی زیاد؛ به هر صورت شما یک ماده شیمیایی سمی را به کار می برید. اجازه بدهید که آکواریم به کار خود ادامه دهد. دوباره آزمایش کنید. به همین روش آنقدر این اضافه کردن آمونیاک و تست کردن را ادامه دهید تا اینکه به هدف تعیین شده برسید. برای اینکار ممکن است بخواهید که از محصولات تجاری استفاده کنید. فراموش نکنید که باکتریهای تجاری در بطری ها و به فرم آمونیاک غیر سمی وجود دارند و اگر از آنها استفاده می کنید قرائت آمونیاک شما بالاتر از حدی خواهد رفت که در هنگام استفاده نکردن از این محصولات شاهد هستید. شما ممکن است رنج آمونیاک را بالاتر از 6 ppm (parts per million ( مشاهده کنید که برای ماهی ها بسیار سمی است اما تا زمانی که از ماهی در چرخه استفاده نمی کنید نیازی به نگرانی در این زمینه نیست.بلافاصله پس از اینکه به رنج بالای آمونیاک دست یافتید، اضافه کردن آنرا قطع کنید و حالا زمانی است که باید در انجام آزمایش و اندازه گیری مقدار آن صبور باشید. اجازه دهید همه چیز روند خود را طی کند و به آزمایش آب ادامه دهید. روزی یکبار مناسب است و یا یک روز در میان. بعد از چند روز می توانید آزمایش مقدار نیتریت را مثل آمونیاک شروع کنید.
اگر مقادیری از نیتریت را مشاهده نکردید،مسئله ای نیست. این مسئله نیاز به زمان دارد. هنوز تعویض آب را انجام ندهید و باز هم اجازه بدهید که همه چیز روال خود را دنبال کند. وقتی میزان آمونیاک شروع به کاهش کرد باید بتوانید مقادیری از نیتریت را اندازه گیری کنید. وقتی که مقدار آمونیاک به صفر کاهش یافت، دوباره شروع کنید به اضافه کردن روزانه مقدار کمی از آن. فقط حدود یک قاشق چایخوری.هر وقت دیدید که میزان نیتریت شما به ماکسیسم خود رسیده و شروع به کاهش کرد، بدانید که تقریباً کارتان تمام شده است. در تجربیاتی که من داشتم چرخه آکواریم سه تا چهار روز بعد از این زمان کامل شد. اما این زمان برای افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. زمانی که میزان نیتریت و آمونیاک به صفر رسید چرخه آکواریم شما کامل شده است. حالا زمان آن است که مقدار زیادی از آب آکواریم را تعویض کنید ( در حدود 50 تا 80 درصد ). لوازم فیلتر خود را تعویض نکنید و در حین تعویض آب شن های کف آکواریم را نیز تمیز ننمایید. آکواریم را دوباره با آب مناسب پر کنید و دمای آن را تا حدی که برای ماهی انتخاب شده نیاز است پایین بیاورید. اجازه دهید که چند ساعت یا برای تمام مدت شب، همه چیز روال خود را طی کند . دوباره میزان آمونیاک و نیتریت را چک کنید و اگرمیزان هر دوی آنها هنوز صفر بود، چرخه آکواریم به خوبی انجام شده و آماده پذیرش ماهی می باشد. اگرچه در اکثر منابع این طور ذکر شده که بهتر است همه ماهی ها را دریک زمان به آکواریم وارد کنیم، برای آکواریم های با جمعیت های بالا و خصوصاً برای افراد مبتدی ، بهتر است که ماهی ها به آهستگی و با فاصله اضافه شوند- تنها چند عدد در هفته، تا اینکه - صرفنظر از روش کامل شدن چرخه آکواریم - کلنی باکتریها همزمان با افزایش فضولات ماهی ها، فرصت رشد داشته باشند. اضافه کردن تمام ماهی ها در یک زمان اغلب سبب می شود که میزان آمونیاک و نیتریت حتی در آکواریم هایی که چرخه آن به خوبی انجام شده افزایش یابد که ممکن است باعث تلفات گروهی ماهیان و یا سبب ایجاد بیماری شود که علت آن سست و ضعیف شدن ماهی هاست. درصورتیکه جمعیت آکواریم بالاست، سرعت افزودن تدریجی ماهی ها باید به گونه ای باشد که جمعیت آکواریم، یک ماه بعد از پایان چرخه، کامل شود.
تنظیم PH در آکواریم های آب شیرین
به این شکل توانایی تنظیم و تعادل PH کاهش می یابد. به همین دلیل است که تمیز نگهداشتن لایه فیلتر، بستر، فضای زیر ماسه ها و تعویض های مکرر قسمتی از آب، بسیار با اهمیت می باشد. بعلاوه آب شیر محتوی یونهای بافری می باشد و شما می توانید با تعویض مکرر بخشی از آب به جایگزینی این یونهای بافری از دست رفته کمک کنید. این مسئله در مورد تمام آکواریم ها اهمیت دارد چرا که تنفس ماهی ها و ذرات زائد انباشته شده به تنهایی می توانند سبب کاهش توانایی سیستم بافری در تنظیم PH شوند. حال سؤالی که مطرح می شود این است که اگر ماهیی که قصد نگهداری از آن را داریم نیاز به یک PH مخصوصی داشت چه کاری باید انجام دهیم. اگر PH آبی که ماهی شما آن را ترجیح می دهد نزدیک به PH طبیعی آب موجود در آکورایم شما است، توصیه می شود که تغییری در آن اعمال نکنید. در غیر اینصورت، یعنی اگر PH طبیعی آب آکواریم شما از PH مورد نیاز ماهیی که قصد نگهداری از آن را دارید زیاد فاصله دارد، کارهایی هست که باید انجام دهید. اجازه بدهید با روش افزایش سطح PH شروع کنیم. امروزه تعداد زیادی افزایش دهنده PH در فروشگاه ها وجود دارد. محصولات مایع را وقتی به تنهایی استفاده کردم، در حد 50/50 با موفقیت همراه بود. همچنین نیاز به محصولی دارید که بتوانید با آن توان سیستم بافری آکواریم خود را بالا ببرید. برای نگهداری PH در یک مقیاس بالا، به شما استفاده از یک بستر بافری مثل مرجان های خرد شده را پیشنهاد می کنم. شما می توانید این مرجانهای خرد شده را به آکواریم کنونی خود اضافه نمایید. من خودم مرجانهای خرد شده را داخل یک کیسه توری قرار داده و آنرا زیر بستر آکواریم جای داده ام. برای اینکه PH آکواریم خود را در حدود 6/7 حفظ کنید، به ازای هر 40 لیتر آب نیاز به 1 کیلوگرم مرجان خرد شده دارید. برخی از آکواریم داران، این کیسه محتوی مرجان های خرد شده را مانند یک لایه در سیستم فیلترینگ خود قرار می دهند. این متد به شما اجازه استفاده از مرجان های خرد شده درشت تر را نمی دهد. اما اگر شما در حد کمی نیازمند تعدیل و سازگاری در سیستم بافری خود هستید این روش می تواند مؤثر باشد. اگر ترجیح می دهید که از مرجانهای خرد شده استفاده نکنید، پودرهای زیاد دیگری در بازار وجود دارد که عمل افزایش سختی آب یا خاصیت قلیایت آنرا انجام می دهند. شما به راحتی توانید این پودرها را طبق دستورالعمل آن به آکواریم خود بیافزایید. البته این متدها گرایش به ایجاد تغییرات شدید در سختی آب دارند که اگر در تنظیم سختی و PH ورزیده و با تجربه نباشید، ممکن است خطرناک باشند. بی خطرترین متد همان استفاده از مرجان های خرد شده می باشد.پس از اینکه توانایی بافرینگ آکواریم خود را تقویت نمودید، می توانید PH آب را در درجه دلخواه تنظیم کرده و به آکواریم بیافزایید. محصولات زیادی در فروشگاه ها موجود است که اینکار را انجام می دهند. اغلب اوقات آبی که برای آکواریم استفاده می کنید به طور طبیعی دارای PH بالایی است و شما فقط نیازدارید که با اضافه کردن مرجانهای خرد شده به تقویت سیستم بافری خود کمک نمایید تا بتوانید PH را در همین سطح بالا حفظ و نگهداری کنید. اما پایین آوردن PH کاری سخت تر است. اگر فکر می کنید که می توانید براحتی با اضافه کردن مواد کاهش دهنده PH سطح آنرا پایین بیاورید کاملاً در اشتباه هستید، چرا که سیستم بافری شما بسادگی و بسرعت میزان آنرا به همان مقدار طبیعی خود افزایش خواهد داد. در واقع شما باید یونهای بافری را از آب آکواریم خود جدا کنید، به این شکل می توانید PH آب را نیز پایین بیاورید. بهترین راه برای انجام این کار اینست که یک دستگاه پالاینده آب ( دستگاهی که آب را سبک می کند ) تهیه کنید. این دستگاه آب شیر را بوسیله یونهای رزین که در خود دارد فیلتر می کند. آبی که حاصل می شود عاری از نمک و کانی های دیگر است و در واقع آبی است سبک و با سختی صفر. ( در مورد این دستگاه قبلاً و در مطالب گذشته وبلاگ صحبت شده است که دراینجا نحوه کار آن و چگونگی ساخت نوع دست ساز آن را مروری میکنیم:درکارگاه های پرورش ماهی معمولاً از این دستگاه برای کاهش سختی آب و در واقع بدست آوردن آبی با سختی صفر ( آب سبک ) استفاده می کنند. این وسیله که داخل آن ماده شیمیایی بنام رزین یا صمغ شیمیایی است املاح اضافی آب را بخود گرفته و آب سبک و صفر درست می کند. قیمت این دستگاه گران است ولی چون مکانیسم ساده ای دارد می توان نمونه دست ساز آن را ساخت. شمایی از مکانیسم عمل این دستگاه را در شکل زیر می بینید. ) استفاده از این دستگاه بهترین روش برای پالایش آب و در نهایت بدست آوردن آبی است که مخصوص استفاده در آکواریم می باشد. همانطور که گفته شد بدون داشتن یک آب پالایش شده نیز می توانید PH آب را با مواد مخصوص اینکار کاهش دهید، ولی این تنظیم فقط یک یا نهایتاً دو روز پایدار خواهد ماند و بزودی دوباره به میزان اولیه خود بازخواهد گشت. ضمن اینکه این پایین آمدن و بالا رفتن مجدد PH، خطرناک تر و بدتر ازPH نامناسبی است که شما از ابتدا داشتید. این را هم باید اضافه کنم که برخی از آکواریم داران برای بدست آوردن آبی با سختی کم، از زغال سنگ استفاده می کنند. با قرار دادن زغال سنگ در فیلتر تصفیه کننده آب و یا قرار دادن یک لایه از آن در زیر بستر آکوراریم می توانید سختی آب خود را کاهش دهید. این تکنیک نیز می تواند بخوبی مؤثر باشد ولی دارای پیچیدگی بیشتری است و کمتر قابل پیش بینی می باشد و احتمالاً بهتر است که آکواریم داران کم تجربه از آن دوری نمایند. من به شخصه این طور فکر می کنم که بسیار آسانتر است اگر از ماهی هایی استفاده کنید که مناسب PH طبیعی آب آکواریم شما هستند. بخصوص اگر آب آکواریم شما دارای PH بالایی باشد، صدها نوع ماهی وجود دارند که می توانند براحتی در PH 6/6 تا 8/7 زندگی و رشد کنند. مطمئن باشید که کنترل PH برای مبتدیان، تجربه ای بسیار ناامید کننده است. من حدس می زنم 50% از مشکلاتی که در آکواریمهای جدید روی می دهند نتیجه همین کوشش آکواریم داران مبتدی برای تغییر میزان PH است.البته برخی از آکورایم داران واقعاً نیاز به تنظیم PH دارند و این یک نیاز مبرم برای آنان است ولی برای اکثر آنها همان PH طبیعی آبی که استفاده می کنید می تواند مناسب باشد.
منابع :
http://www.ir-agri.com
http://www.pug.ir
http://forum.p30world.com
http://www.persianpet.org
/خ
