مقدمه
علفهای هرز به گروهی از گیاهان گفته می‌شود که برخلاف میل ظاهری در مزرعه یا باغ رشد می‌کنند. ممکن است بوته‌هایی از گندم در مزرعه جو دیده شود که به عنوان علف هرز حذف شوند هر چند که ارزش اقتصادی گندم از جو بیشتر باشد. گاها علفهای هرز به دلیل داشتن مقاومت بالا با روشهای معمولی مبارزه از بین نمی‌روند.
اغلب ، علفهای هرز با گیاه زراعی همزمانی رسیدن دارند در نتیجه موقع برداشت محصول بذرشان مخلوط می‌شود و باعث بوجود آمدن مشکلات زیادی می‌شود. آشنا شدن با وسعت خساراتی که از نظر کمی و کیفی علفهای هرز بر محصولات وارد می‌کنند ما را در برنامه ریزی صحیح مبارزه با علفهای هرز مصمم‌تر خواهدکرد. تفاوتی که بین خسارت علفهای هرز با آفات و امراض گیاهی وجود دارد عدم وجود آسیبهای ظاهری به صورت علائم بر روی گیاه مثل آفات و امراض می‌باشد.
عملیات مدیریت علفهای هرز
پیشگیری به معنی متوقف کردن
رشد یک علف هرز جدید از حمله به یک منطقه می‌باشد. پیشگیری می‌تواند به صورت کاشتن بذور گیاهان عاری از بذور علف هرز -جلوگیری از به بذر نشستن علف هرز - جلوگیری از حمل بذور علف هرز به یک منطقه توسط ماشینهای کشاورزی و کود حیوانی آلوده به بذور علفهای هرز و آب آبیاری آلوده به بذور علفهای هرز باشد. انجام این روش به صورت کامل در مزرعه مشکل است.
مبارزه یا کنترل
درجه‌ای از مدیریت علفهای هرز می‌باشد که در آن جمعیت علفهای هرز به حدی می‌رسد که برای گیاه مزاحمتی پدید نیاید و باعث کاهش محصول و مانع عملیات زراعی نشود. این روش بیشترین کاربرد را در مدیریت علفهای هرز دارد.
ریشه کنی
ریشه کنی یک علف هرز به معنی از بین بردن یک گونه علف هرز از یک منطقه می‌باشد ریشه کنی شامل گیاه زنده و بخشهای زایشی و رویشی علف هرز می‌شود. در نتیجه ریشه کنی ، علف هرز در سالهای آینده در آن منطقه دیده نمی‌شود. ریشه کنی علفهای هرز در مزارع کوچک و همچنین در جاهایی که دارای ارزش بالای باغداری و گلخانه‌ای باشند با ارزش می‌باشد.
روشهای مبارزه یا کنترل علفهای هرز
مبارزه بیولوژیکی
در این روش ، معمولا از یک حشره یا پاتوژن گیاهی برای مبارزه با علفهای هرز استفاده می‌کنند. شرایط لازم برای کنترل بیولوژیکی این است که عامل کنترل بایستی در روی میزبان بطور اختصاصی زندگی کند. اگر عامل کنترل حشره باشد آن حشره بایستی قادر به انتشار - تکثیر و زنده ماندن در شرایط جدید آب و هوایی باشد. نکته دیگر اینکه بایستی جمعیت علف هرز و عامل کنترل در مقیاس پائین تثبیت شود. و دیگر اینکه با بررسی‌های آزمایشگاهی قبلی ، بی‌خطر بودن حشره مورد نظر و عدم امکان تغییر میزبان به گیاهان زراعی منطقه به اثبات رسیده باشد. از عوامل دیگر مبارزه بیولوژیکی برعلیه علفهای هرز ، ماهیها می‌باشند. این ماهیها برای مبارزه بیولوژیکی در مزارع غرقاب برنج بکار می‌روند. همچنین در مبارزه بیولوژیکی برعلیه علفهای هرز آبی ، از مرغان آبی و حلزونها نیز استفاده می‌شود. در مبارزه بیولوژیکی از حیوانات گیاهخوار مانند گوسفند - بز - گاو برای مبارزه با علفهای هرز استفاده می‌شود. گوسفند و بز علفهای هرز پهن برگ و درختچه‌ها را خورده و زمینه را برای چرای گاو بر روی علفهای هرز نازک برگ مرتعی آماده می‌کند. در روش مبارزه بیولوژیکی علیه علفهای هرز عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف این روش مبارزه می‌باشند. موافقان معتقدند که در این روش از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود و فقط یکبار پخش حشرات برای مبارزه با علفهای هرز کافی است. مخالفان این روش می‌گویند که این روش مبارزه علفهای هرز را صد در صد کنترل نمی‌کند و عوامل مناسب برای استفاده در کنترل بیولوژیک علفهای هرز نایاب هستند.
مبارزه شیمیایی
این روش مبارزه در عمل بیشترین قسمت از مبارزه با علفهای هرز را تشکیل می‌دهد. در این روش مبارزه ، از سموم شیمیایی یا علف کش‌ها برای کنترل علفهای هرز استفاده می‌کنند. واژه علف‌کش به هر نوع ماده شمیایی اتلاق می‌شود که برای از بین بردن یا کم کردن رشد علفهای هرز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش مبارزه شیمیایی نیز عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف این روش مبارزه می‌باشند.
موافقان این روش مبارزه معتقدند که استفاده از علف کش در مقایسه با وجین با دست مقرون به صرفه است و نیز می‌گویند که با استفاده از علف کش‌ها از فرسایش خاک و ازبین رفتن خاک جلوگیری می‌شود. مخالفان این روش می‌گویند که استفاده از علف کش ممکن است باعث مسمومیت فرد سمپاش و افراد مجاور شود و نیز باقی مانده سموم در مواد غذایی خطرات زیادی را دربر دارد. علف کش‌ها را براساس زمان مصرف - ساختمان شیمیایی آن به انواع مختلف تقسیم بندی می‌کنند.
مبارزه زراعی
رعایت دوره تناوب از مهمترین روشهای مبارزه زراعی است. دوره تناوب عبارتست از استمرار زراعتهای گوناگون در طی سالهای متوالی در یک زمین. لازم به ذکر است که علهای هرز به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شوند. علف هرز عمومی‌بدون توجه به نوع گیاه میزبان در اکثریت مزارع دیده می‌شود. علف هرز اختصاصی مختص گیاهان خاص از گونه های گیاهی است.
طبیعی است در مورد علفهای هرز اختصاصی کشت متوالی یک نوع گیاه در چندین سال باعث طغیان علفهای هرز خاص آن گیاه می‌شود. بنابراین رعایت دوره تناوب موجب کاهش جمعیت علفهای هرز می‌شود. مثال برای دوره تناوب کشت یک سال سیب زمینی سپس کشت یکسال چغندر قند و سپس کشت یکسال گیاه علوفه‌ای.
مبارزه مکانیکی
سوزاندن علفهای هرز و چیدن علفهای هرز و وجین کردن علفهای هرز از روشهای مهم مبارزه مکانیکی است. وجین علفهای هرز با ریشه کن کردن علفهای هرز همراه است ولی چیدن علفهای هرز با حذف بخشی از قسمت هوایی گیاه انجام می‌شود. امروزه وجین علفهای هرز توسط ماشینهای کشاورزی مانند کولیتواتورهای ردیفی و کولیتواتورهای دوار در مزرعه صورت می‌گیرد.
منبع:http://daneshnameh.roshd.ir/س
