شناسنامه کتاب:
عنوان: زندگانی علی بن الحسین(ع)
موضوع: سیره امام سجاد(ع)
زبان: فارسی
تیراژ: 3000
نویسنده: سید جعفر شهیدی
ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی
محل چاپ: تهران
نوبت چاپ: پنجم
تعداد صفحات: 230 صفحه
معرفی کتاب:
نویسنده در این کتاب به معرفی سیمای چهارمین امام شیعیان، امام سجاد(ع)، بر پایه مستندات تاریخی می‌پردازد. وی در مقدمه کتاب، گزارشی از وضع تدریس اصول عقاید در مکتب خانه‌های قدیم آورده و از نارسایی ها در شناساندن مقام امامت سخن می‌گوید. وی با اکراه از تعلیمات مکتب خانه‌ها و تلقینات نوحه خوانان درباره تصویر امام سجاد(ع)، بر آن شده که به شناسایی چهره واقعی امام بپردازد و در بین راه بر منطق و مدرک تکیه کند. وی در نوشته‌هایش، روش پژوهشی، تحقیقی را انتخاب کرده است.مطالب این کتاب گرچه در بخش‌های گوناگون آمده، ولی عنوان‌های جداگانه‌ای ندارد. در پایان کتاب فهرست برخی از زوایای گوناگون زندگانی امام سجاد(ع) در صفحه های گوناگون آمده است که به این صورت است:
1. توضیحی در باب لقب‌های امام علی بن الحسین(ع): نام هایی که برای مادر امام نوشته‌اند، شهربانو، نقد روایت بصائر الدرجات و اصول کافی، نقد صاحب عمدة الطالب بر داستان شهربانو، سرانجام مادر امام(ع)، تولد امام(ع)، نقد روایت‌ها، قرینه‌هایی که مغایر نظر مشهور است.
2. وضع ایالت‌های مسلمان‌نشین در دوران نوجوانی امام(ع): گروه های مذهبی، مذهبی - سیاسی، سودجویان، نامه نگاری عراقیان به امام حسین(ع).
3. حرکت کاروان از حجاز به عراق: امام علی بن الحسین(ع) همراه کاروان، حادثه‌‌‌های روز دهم محرم، امام علی بن الحسین(ع) در کوفه، در کاخ پسر زیاد، گفت وگوهای امام و زینب کبرا(س) با پسر زیاد، نقد روایت‌های بی‌اساس در مورد حضور امام در کوفه، پشیمان شدن کوفیان و اظهار آمادگی برای قیام.
4. مسیر کاروان از کوفه به شام: نقد گفته بعضی مقتل نویسان، نقد شعرهای منسوب به امام چهارم(ع)
5. تحلیلی از روحیه مردم شام: پندار آنان درباره اسیران، گفت وگوی مرد شامی با امام، گفت‌وگوی پسر طلحه با او.
6. خاندان پیغمبر(ص) در کاخ یزید: گفت وگوی یزید با امام و بعضی اسیران، تحلیلی از وضع مجلس، خطابه امام در مسجد دمشق، بازگرداندن اسیران.
7. انعکاس حادثه کربلا در کوفه: اعتراض عبدالله بن عفیف به ابن زیاد، سودجویی پسر زبیر از حادثه کربلا، والی مدینه گروهی را به دمشق فرستاد، تحلیلی از زندگانی یزید، ناآشنا بودن او به حوزه‌های اسلامی، نداشتن تربیت اجتماعی، ناراضی برگشتن نمایندگان به مدینه، قتل عام در مدینه و...
8. آثار واقعه حره در مدینه: سکوت مردم حجاز، تحلیلی از روحیه مردم در آن دوره، عراق، نادمین و پایان کار آنان، مختار و بهره گیری او از حادثه‌ها، عبدالملک بن مروان و پیروزی او، انحطاط وضع اخلاقی در عصر عبدالملک، انحطاط اخلاق در مدینه، شاعران چاپلوس، شاعران دین‌دار و...
9. عبادالرحمن: نمونه برجسته این دسته، تربیت علمی امام از اجتماع آن روز، رفتار او با کنیزان و غلامان، رفتار با مردم، حرمت او در دیده مردم، فرزدق و قصیده او، نقد تاریخی و ادبی این قصیده
10. بزرگواری امام در برخورد با نادانان و تربیت آنان از این راه: گذشت او از هشام بن اسماعیل، رفتار او با مرد مسخره، وام گرفتن و پرزه ردا را به گرو گذاشتن.
11. عبادت امام: گفت وگوی طاووس یمانی با امام، گفته زهری درباره امام، مناجات‌های امام، ابوحمزه و دیدار او با امام، آیا امام از مدینه به کوفه آمده؟
12. بخشش امام: عهده‌دار شدن هزینه بعضی خانواده‌ها در مدینه، بخشش‌های پنهانی، اطعام به نیازمندان.
13. بردباری در برابر ناملایمات: بخشیدن مزرعه به غلام خطاکار، آزار نرساندن به شتر در سفر.
14. نپرداختن به غیرمسائل علمی و عبادی: گفته حسن بن حسن درباره او، حرمت نهادن به عالمان، زهری و مشکل فقهی او.
15. گفتارهای کوتاه امام.
16. رساله حقوق: شرح دهندگان این رساله، ترجمه کنندگان آن متن.
17. صحیفه سجادیه و بحثی درباره آن.
18. قرآن: خط امام علی بن الحسین(ع)، نقدی بر قرآن‌های مشهور به خط امامان(ع)
19. شهادت امام: اختلاف روایت‌ها در این‌باره، فرزندان امام.
در پایان، فهرست مطالب، اَعلام، مصادر کتاب، شهرها و نام کتاب‌ها آمده است. نگاه تحقیقانه و از روی پژوهش و نقادی نویسنده به ارائه مطالب، از نقاط قوت این کتاب است.
منبع مقاله :
pajuhesh.irc.ir
