شرح زندگانی علی (ع)

شناسنامه کتاب:
عنوان: شرح زندگانی علی (ع)
موضوع: سیره حضرت علی (ع)
زبان: فارسی
نویسنده: علی اکبر خدپور محسنی
سال چاپ: 28 ـ 1320
تعداد جلد: 3 جلد
تعداد صفحات: ج 1: 309 صفحه، ج 2: 474 صفحه و ج 3: 351 صفحه

معرفی کتاب:

جلد اوّل این کتاب با مقدمه مؤلف محترم درباره اهمیت تاریخ، مذهب اسلام، پیشوایان اسلام و سبب تألیف این کتاب که مقام امیرمؤمنان علی(ع) بوده، آغاز و مطالب اصلی در 28 فصل تنظیم شده است:
فصل اول: درباره عبدالله پدر پیامبر، تولد پیامبر، پرستاری عبدالمطلب از ایشان، سرپرستی ابوطالب بر محمد، ازدواج حضرت با حضرت خدیجه(س) و بعثت ایشان است.
فصل دوم: تولد، نسب و اسلام آوردن علی(ع) و دعوت ایشان از خویشان پیغمبر(ص) به اسلام و حمایت ابوطالب از رسول خدا.
فصل سوم: عهدنامه قریش و حادثه شعب ابوطالب و ابطال عهدنامه، وفات ابوطالب و خدیجه(س).
فصل چهارم: هجرت پیغمبر(ص) از مکه و نخستین جانبازی علی(ع) نسبت به ایشان، ورود پیامبر و علی(ع) به مدینه، بنای مسجد قبا، عقد برادری میان مسلمانان، برادری علی(ع) و پیغمبر(س)، فضایل و مناقب علی(ع) و معلومات ایشان.
فصل پنجم: تولد فاطمه(س) و هجرت ایشان به مدینه و ازدواج با علی(ع) و فضایل فاطمه(س).
فصل ششم: جهاد با مشرکان در سال دوم هجرت؛ سرداری علی(ع)، و کشته شدن عمرو بن خضرمی.
فصل هفتم، قافله ابوسفیان در سال دوم هجرت، خروج پیغمبر(ص) از مدینه به عزم جنگ با قریش و وقوع جنگ بدر و شرح این جنگ و آثار سیاسی آن.
در ضمیمه فصل هفتم: جنگ احد و نتایج آن آمده است.
فصل هشتم: شرح احوال حمزه، عکرمه و مصعب بن عمیر و آثار سیاسی جنگ احد.
فصل نهم: جهودان بنی قریظه و بنی النضیر، سفارت محمد بن سلمه، جنگ بدر الثانی و جنگ بنی المصطلق.
فصل دهم: شرح حالات سلمان فارسی و جنگ خندق و نتایج آن.
فصل یازدهم: شرح جنگ با جهودان بنی النضیر و جنگ دومة‌الجندل و بیان حدیث ابوموسی.
فصل دوازدهم: عزیمت پیغمبر(ص) به سوی مکه و مانعت قریش با ورود آن حضرت. پیمان رضوان و حدیبیه و خبر دادن پیغمبر(ص) از جنگ صفین.
فصل سیزدهم: عزیمت پیغمبر(ص) به سوی خیبر، فتح دژ صعب و محاصره دژ قموص، سپردن پرچم جنگ به دست علی(ع) توسط پیامبر(ص)، قتلِ سوارانِ خیبر به دست علی(ع) و آثار سیاسی جنگ خیبر.
فصل چهاردهم: مجهّز کردن قبیله یابس به دست حارث بن میکده بر علیه پیغمبر(ص)، جنگ بی‌نتیجه ابوبکر و عمر با حارث و برگشتن آنها، نبرد علی(ع) با حارث و کشتن وی.
فصل پانزدهم: توضیح فتح مکه و مقدمات آن.
فصل شانزدهم: توضیح جنگ حنین و نقش علی(ع) در این نبرد.
فصل هفدهم: رفتن ابوسفیان به طائف به دستور پیغمبر(ص) و جنگ مالک بن عوف با ابوسفیان و بازگشت ابوسفیان، جنگ علی با نافع و کشتن وی. تقسیم غنائم حنین .
فصل هجدهم: رفتن علی(ع) با قبیله طی، منصوب شدن علی(ع) به ابلاغ آیات برائت از مشرکین و قرائت آیات در مکه.
فصل نوزدهم: شکست ابوبکر و عمر در جنگ با اعراب وادی الرمل و پیروزی علی(ع) در این نبرد.
فصل بیستم: تأثیر آیات برائت در مردم عرب، حرکت علی(ع) به یمن و جنگ با مردم یمن.
فصل بیست و یکم: ماجرای آمدن علمای نجران به مدینه و قرار مباهله و فضیلت علی(ع) در آیه مباهله.
فصل بیست و دوم: اسلام آوردن عمر و بن معوی کرب و مرتدگشتن او و جنگ علی(ع) با او.
فصل بیست و سوم: عزیمت پیامبر(ص) به حجة‌الوداع.
فصل بیست و چهارم: نصب علی(ع) به خلافت و اخبار و احادیث در این مورد.
فصل بیست و پنجم: مأمور شدن اسامه به جنگ با رومیان و بیماری پیامبر(ص)، و پرستاری علی(ع) از ایشان.
فصل بیست و ششم: دشمنی عرب با علی(ع).
فصل بیست و هفتم: رحلت پیامبر(ص) و دفن ایشان به دست علی(ع) و اجتماع مردم به دور عمر و ابوبکر.
فصل بیست و هشتم: زنان پیغمبر(ص) ذکر و احوال خدیجه و عایشه
مطالب جلد دوم در 33 فصل نگاشته شده است:
فصل اول: رفتن ابوبکر و عمر به سوی سقیفه بنی ساعده پس از رحلت پیامبر(ص) و مناظره مهاجران و انصار در تعیین خلیفه و بیعت کردن مسلمانان با ابوبکر بن ابی قحافه .
فصل دوم: سخنرانی ابوبکر با مسلمانان در مسجد پیغمبر(ص)، فضایل و مناقب علی(ع)، درخواست ابوبکر از علی(ع) برای بیعت ایشان با ابوبکر و خودداری آن حضرت از این کار.
فصل سوم: مشاجره شیعیان علی(ع) در مسجد پیغمبر با ابوبکر، گرفتن فدک از فاطمه(س) توسط ابوبکر، رنجش فاطمه(س) از اصحاب پیغمبر(ص) و وفات ایشان.
از فصل چهارم تا پایان فصل سیزدهم: توضیح خلافت ابوبکر و عمر و عثمان.
فصل چهاردهم: اجتماع اصحاب در مسجد پیغمبر(ص) جهت تعیین خلیفه و پس از عثمان و بیعت با امیرالمؤمنین علی(ع).
فصل پانزدهم: اجتماع بنی‌امیه در حضور علی(ع) و پاسخ حضرت به آنها، آغاز خصومت طلحه و زبیر، بیعت کردن مردم کوفه با علی(ع)، رفتن طلحه و زبیر به مکه، یاری عایشه و بر طلحه و زبیر در مخالفت با علی(ع).
فصل شانزدهم: عزل شدن عمال عثمان به فرمان امام علی(ع)، سرباز زدن عبدالله عباس از حکومت شام و سخن گفتن با علی(ع).
فصل هفدهم تا بیست و یکم: شرح کامل جنگ جمل و بیان احوال طلحه و زبیر.
فصل بیست و دوم: آغاز خصومت معاویه و توضیح نبرد مالک اشتر با ضحاک بن قیس و عبدالرحمن بن خالد.
فصل بیست و سوم تا بیست و پنجم: بیان مقدمات جنگ صفین.
فصل بیست و ششم: توضیح حالات و فضایل علی(ع)؛ مثل لباس و خوراک، عدل و داد، زهد و تقوا و شجاعت ایشان و سلوک با مردم.
فصل بیست و هفتم تا آخر فصل سی و سوم: و شرح کامل جنگ صفین و وقایع این جنگ.
مطالب جلد سوم در 27 فصل نگاشته شده است:
فصل اول: آثار سیاسی جنگ صفین و بازگشت علی(ع) به کوفه.
فصل دوم: مجبور شدن علی(ع) به قبول ابوموسی اشعری، مذاکرات حکمین، پیشگوی رسول خدا(ص) از واقعه دومة‌الجندل.
فصل سوم: فضایل و مناقب علی(ع).
فصل چهارم: حسب و نسب معاویه و دشمنی او با علی(ع).
فصل پنجم: حکومت محمدبن ابی‌بکر در مصر و نبرد لشکریان با او خوارج مصر، آگاه شدن علی(ع) از کار محمد و فرستادن مالک اشتر به مصر، وصیت‌نامه و دستور حکومت علی(ع) به مالک اشتر.
فصل ششم: مسموم شدن مالک اشتر در قلزم، حسب و نسب مالک و درجه اخلاص و محبت او به علی(ع)، شجاعت مالک در جنگ صفین.
فصل هفتم: لشگر فرستادن معاویه به مصر، شهادت محمد بن ابی‌بکر و آثار سیاسی فتح مصر.
فصل هشتم: آغاز قتل و غارت معاویه در تصرّفات علی(ع) و حوادث پس از آن.
فصل نهم: احوال عقیل بن ابی‌طالب، خبر دادن علی(ع) از شهادت میثم تمّار و رشید حجری و... .
فصل دهم: بیان ایرادهای مخالفان بر سیاست امیرالمؤمنین(ع) و پاسخ ایرادهای آنها.
فصل یازدهم: حمله معاویه بر بصره و کمک رساندن او به شورشیان یمن.
فصل دوازدهم: لشگر کشی معاویه به عراق و پیدایش خوارج و مسلک و مذهب آنها.
فصل سیزدهم: سپاه‌آرایی علی(ع) برای جنگ با معاویه و احتجاج علی(ع) با خوراج.
فصل چهاردهم: نبرد نهروان شکست خوردن خوارج از امام علی(ع).
فصل پانزدهم: فضایل و مناقب علی(ع)، معجزات ایشان و دارایی و موقوفاتشان.
فصل شانزدهم: هجوم معاویه بر سوار عراق.
فصل هفدهم: عزیمت علی(ع) به سوی شام، خبر دادن علی(ع) از شهادت خود.
فصل هجدهم: وصیت امام علی(ع) به امام حسن(ع).
فصل نوزدهم: تعهد ابن ملجم برای شهید ساختن علی(ع) و زخم خوردن حضرت به دست وی.
فصل بیستم: بی‌تابی مردم از زخمی شدن امام، گفت‌وگوی ام کلثوم با ابن ملجم، وصیت علی(ع) به اولاد خود.
فصل بیست‌و یکم: شهادت امام علی(ع) تکفین، تدفین ایشان توسط امام حسن(ع)، خاتم، میراث، شمشیرها و مرکب‌های ایشان.
فصل بیست و دوم: فضایل علی(ع) و لزوم جداسازی اخباز صحیح از سقیم.
فصل بیست و سوم: ازدواج‌ علی(ع)، پسران و دختران ایشان.
فصل بیست و چهارم و بیست و پنجم: شرح احوال ائمه اطهار(ع).
فصل بیست و ششم: شرح احوال چند تن از یاران امام علی(ع).
فصل بیست و هفتم: کلمات قصار آن حضرت.
تذکر: فهرست مطالب در پایان هر جلد و نیز در شروع هر فصل، مطالب مذکور آن فصل ذکر شده بود. اسامی رجال و نسوان در پایان به ترتیب حروف الفبا و اسم‌ کتابهایی که منبع نویسنده بوده‌اند در پایان ذکر شده است.
منبع مقاله :
pajuhesh.irc.ir