نگاهي به نرم افزارهاي مهدويّت
نويسنده: سيد ابوالفضل طباطبايي
مهدويّت يا اعتقاد به منجي بشريت، مبتني بر پايه‌هاي محكمي است كه برخاسته از براهين عقلي و نقلي مي‌باشد و يكي از مهم‌ترين اعتقادات اساسي مشترك ميان اديان سه گانة اسلام، يهوديت و مسيحيت به‌شمار مي‌آيد. از اين‌رو، تبيين عقايد حقة اسلامي و شناساندن جايگاه و منزلت امام منتظر(علیه السّلام) و پژوهش‌هاي نوين و كاربردي در اين زمينه، بسيار حائز اهميت مي‌باشد و در فضاي بحران‌خيز جهان كنوني، به كارگيري زبان و دانش روز در اين مسير نقش بسزايي دارد.
با توجه به توسعة فناوري اطلاعات و ارتباطات، برماست كه هم‌گام با عصر حاضر به دفاع از كيان ديني خويش قيام نماييم و با استفاده از اين ابزارهاي كارآمد به احياي فرهنگ مهدويت و انتظار برآييم.
در اين خصوص، كارهاي شايسته و در خور توجهي به انجام رسيده كه از آن جمله مي‌توان به توليد نرم‌افزارهايي خاص در اين باره اشاره كرد. «كتابخانة امام مهدي(علیه السّلام)»، «المهدي»، «انتظار»، «امام مهدي(علیه السّلام)»، «مهدويت»، «نويد انتظار»، «صاحب‌الأمر»، «يوسف» و «جمكرانيه» از مهم‌ترين برنامه‌هايي است كه به عرضة مطالبي ارزشمند درباره امام عصر(علیه السّلام) و ارائة پاسخ‌هاي مناسب به شبهات و پرسش‌هاي موجود پرداخته و طريق تشنگان كوي انتظار را هموار ساخته‌اند.
در اين نوشتار با مهم‌ترين نرم‌افزارهاي مهدويت و قابليت‌هاي اصلي آنها آشنا مي‌شويد.
از اين‌رو، در اين بخش از نوشتار به بيان كاستي‌ها و بايسته‌هاي نرم‌افزارهاي موجود در موضوع مهدويّت مي‌پردازيم، و نكاتي چند را متذكر مي‌شويم:
1. نرم‌افزارهاي مهدويّت بايد در دو بخش عمومي و تخصصي توليد و عرضه شود؛ يعني گروهي از نرم‌افزارها براي استفادة عموم جامعه توليد گردد كه در احياء فرهنگ عمومي مهدويّت و انتظار بسيار مؤثّر خواهد بود، و بخش ديگر از نرم‌افزارهاي مهدويّت به امور تخصصّي و علمي در اين‌باره اختصاص يابد؛ به گونه‌اي كه براي استفادة بهينه پژوهشگران و محقّقان مهيّا شده، پژوهشگر بتواند نياز خود را با استفاده از انواع منابع و خدمات پژوهشي مرتفع سازد. امّا متأسّفانه بيشتر نرم‌افزارهاي موجود در موضوع مهدويّت، به بخش اوّل، يعني احياء فرهنگ عمومي اختصاص يافته است و نرم‌افزاري را نمي‌توان يافت كه پاسخگوي نيازهاي پژوهشي كاربر در بخش تخصصّي باشد؛ زيرا بسياري از آنها فاقد منابع و متون هستند و تنها به امور فرهنگي از قبيل دعا، توسّل و توجّه به آن حضرت پرداخته‌اند، و آن دسته نيز كه از برخي منابع برخوردارند، فقط به ارائه منابع دست دوم مبادرت نموده‌اند كه قابل استفاده و بهره‌جويي براي پژوهشگر نمي‌باشد.
2. جامعيّت‌بخشي به منابع اطّلاعاتي، اعمّ از متون كهن، جديد، نقلي، تحليلي، اصلي و جانبي، از ديگر بايسته‌هاي اين نوع برنامه‌هاست؛ به گونه‌اي كه پژوهشگر با ورود به نرم‌افزار مزبور هيچ‌گونه نيازي به منبع ديگري نداشته باشد و بتواند هر اطلاعاتي را كه احتياج دارد، از همان برنامه تهيّه نمايد. امّا اين نكته در هيچ يك از نرم‌افزارهاي موجود تأمين نشده است.
3. صحّت اطّلاعات ارائه شده در نرم‌افزارها بايد طوري باشد كه زمينة اعتماد پژوهشگر را فراهم كند و از بيان مطالب بي‌اساس پرهيز نمايد.
4. ايجاد قابليّت‌هاي كاربردي در نرم‌افزارهاي مهدويّت، نقش بسزايي در روند رو به رشد چنين برنامه‌هايي دارد، از جمله: قابليّت جستجوي لفظي و موضوعي با سرعت بالا، امكان مشاهدة متن منابع، قابليّت خروج از محيط پژوهش جهت انجام جستجو، قابليّت تعيين محدوده جستجو به صورت كلمه و عبارت، انتقال مطالب به يادداشت با هر كيفيّت و كميّتي كه مورد نظر استفاده كننده باشد، امكان چاپ مطالب منتقل شده به يادداشت، امكان فيش‌برداري و انتقال مطالب به نرم‌افزارهاي واژه‌پرداز مانند «زرنگار» و «وفرد».
5. روزآمد كردن اطّلاعات نرم‌افزارهاي مهدويت با توليد نسخه‌هاي جديد و عرضة منابع و آثار پژوهشي نوين نيز كمك شاياني به مطلوبيت برنامه خواهد نمود.
6. بايستة ديگر، اينكه در اين نرم‌افزارها بايد بخشي را براي پاسخ به شبهات مطروحه دربارة موضوعات مختف مهدويّت از قبيل: «كمي سن در وقت رسيدن به امامت»، «چگونگي غيبت»، «طولاني شدن عمر»، «كيفيت برقراري ارتباط با مردم»، «چگونگي ظهور» و «كيفيت حكومت»، در نظر گرفت و آنگاه پاسخ‌هاي مناسب و مستدلي را به منظور تقويت اعتقاد نسل حاضر نسبت به مسئلة مهدويت تهيه و ارائه كرد.
از كتب اين برنامه، 51 موضوع كلي در مورد امام زمان(علیه السّلام) استخراج شده است كه هركدام از آنها داراي موضوعات ريزتري نيز مي‌باشند. كاربر مي‌تواند با انتخاب موضوع دلخواه، متن مربوط به آن را همراه نام كتاب و نشاني مشاهده نمايد و متن عربي آن‌را نيز ملاحظه كند.
فهرست و متن 54 كتاب دربارة وجود مقدس امام زمان(علیه السّلام) در اين نرم‌افزار موجود است كه 11 كتاب آن به 9 زبان از جمله: انگليسي، آلماني و فرانسوي مي‌باشد. اين نرم‌افزار به صورت چندرسانه‌اي طراحي شده است. در بخش صدا، چندين دعا و زيارت، مولودي‌هاي متنوع، مناجات با امام زمان(علیه السّلام)، حكايت تشرّف برخي از بزرگان به محضر آن حضرت با صداي مرحوم كافي، عرضه شده است و در بخش تصوير نيز تصاوير جلد برخي از كتب مربوط به آن حضرت، نماي نسخة خطّي كتاب چاپ نشده از مرحوم شيخ حرّ عاملي درباره امام زمان(علیه السّلام)، تصوير «اعترافات العباد» دربارة مهدويت، و نيز فيلم برنامة مهدية تهران در سال 1379 ش. با صداي مدّاحان معروف، قابل مشاهده مي‌باشد. گفتني است اين نرم‌افزار به رغم تنوع در گزينه‌ها و امكانات، از منابع اندكي برخوردار است كه به تناسب نام آن؛ يعني كتابخانه امام مهدي(علیه السّلام) انتظار بيشتري از آن مي‌رفت.
2. المهدي 2/1: توليد و عرضة نرم‌افزار مزبور به همّت شركت «طاووس رايانه»، با انگيزة معرّفي هرچه بيشتر اطّلاعات مربوط به امام زمان(علیه السّلام) در قالب برنامة چندرسانه‌اي انجام گرفته و نسخه 2/1 آن در ماه شعبان سال 1419 ق در اختيار كاربران قرار گرفته و امكانات و اطلاعات گوناگوني را عرضه نموده است. مجموعه‌اي از مدايح، سرود، توسّل به حضرت و دعاهايي مانند: ندبه، عهد، روز جمعه، فرج، زيارت آل ياسين با امكان صوت و نمايش تصوير متن دعا در اين برنامه قابل دستيابي مي‌باشد.
اين لوح فشرده، مجموعه‌اي از كتاب‌هاي داستاني مرتبط با حضرت، ويژة كودكان و نوجوانان را به صورت صوتي و تصوير عرضه داشته است و موضوعاتي مانند: تولّد امام(علیه السّلام)، حالات مادر آن امام، دوران زندگي امام، انتظار، معجزات امام، معرّفي كساني كه به محضر حضرت تشرّف يافته‌اند، چگونگي عمر طولاني امام، چگونگي پيروزي آن حضرت برقدرت‌هاي زمان خود، مشخّصات ظاهري امام و پرسش‌هايي در مورد آن حضرت، از مطالب ارائه شده در اين برنامه به شمار مي‌روند.
3. انتظار (المهدي 2): اين نرم‌افزار در واقع نسخة جديدي از نرم‌افزار پيشين، و محصول نويني از شركت طاووس رايانه با صاحب امتيازي شركت «مهندسي ايمانتك» مي‌باشد كه در سال 1380 ش. توليد شده و به نام «المهدي 2»، نامگذاري گرديده و به نام «انتظار» مشهور گشته است. اين لوح فشرده افزون بر امكانات و منابع اطلاعاتي نسخه قبلي (2/1)، امكانات عديدة ديگري را نيز عرضه نموده است.
«انتظار» مشتمل بر معرفي گوياي 100 عنوان كتاب دربارة حضرت مهدي(علیه السّلام) در چهار سطح: كودك، نوجوان، جوان دبيرستاني و دانشگاهي مي‌باشد، كه امكان محدود نمودن كتب به سطح موردنياز براي كاربر فراهم گرديده است.
در قسمت «احاديث»، متن كتاب غيبت نعماني كه از جملة قديمي‌ترين متون دربارة حضرت مهدي(علیه السّلام) است، با ترجمه فارسي به نمايش درآمده است. ضمن اينكه فهرستي از نمايه‌هاي استخراج شده از اين كتاب در معرض استفاده كاربر قرار دارد و به كمك قابليت و جستجو، مي‌تواند به پژوهش در اين كتاب بپردازد.
در بخش «حكايات» 12 حكايت دربارة زندگاني آن حضرت و تشرّف بزرگان به محضر ايشان عرضه گرديده كه در قالب صوت و تصوير اجرا مي‌شود.
از ديگر امكانات اين برنامه، دسترسي به صوت و تصوير است كه مجموعه‌اي از مدايح، سرودها، ادعيه، تواشيح و نيز تصاوير جذاب دربارة امام زمان(علیه السّلام) را دربرگرفته است.
4. نويد انتظار: «نويد انتظار» كه به تلاش واحد سمعي ـ بصري مدرسة عقايد و كتابخانة تخصصي حضرت ولي عصر(علیه السّلام)، وابسته به مركز اطلاع‌رساني و مباحث اديان توليد شده است، به معرفي دهة فرخندة مهدويه و اهداف برگزاري آن همراه با نمايش فيلم پرداخته است. اين برنامه، همچنين مشتمل بر معرفي كتب انتشار يافته و برخي از سخنراني‌ها در مورد حضرت مهدي(علیه السّلام)، مدايح و سروده‌هايي دربارة آن حضرت، و نيز تصاوير گوناگون و متناسب با مضمون احاديث و سخنان ائمه معصومين(علیه السّلام) دربارة حضرت ولي عصر(علیه السّلام) مي باشد.
5. عترت 14: دورة نرم‌افزار «عترت» محصول تلاش مؤسسة امام رضا(علیه السّلام) است كه هر شمارة آن به معرفي يكي از معصومان(علیه السّلام) مي‌پردازد و شمارة 14 آن اختصاص به امام مهدي(علیه السّلام) دارد كه اطلاعات نسبتاً جامعي را دربارة آن حضرت ارائه نموده است.
اطلاعات متني و تصويري در خصوص تاريخچة مسجد جمكران، مجموعه‌اي از داستان‌هاي مرتبط با آن حضرت با استفاده از تصاوير متحرّك و گويا، چندين مديحه، معرفي مجموعة بسيار مفيدي از كتاب‌هاي مربوط به حضرت مهدي(علیه السّلام)، زندگي‌نامة امام(علیه السّلام) به صورت گويا، و نيز ادعيه و زيارات مرتبط با آن حضرت از جملة قابليت‌هاي اين لوح فشرده به شمار مي‌رود. افزون براينها، فهرست لفظي مطالب براساس حروف الفبا به همراه امكان جستجو، و همچنين نمايش صوتي ـ تصويري 55 حديث از احاديث و سخنان حضرت مهدي(علیه السّلام) با ترجمه و نشاني منبع، از اطلاعات ديگر «عترت 14» مي‌باشد.
6. مرجع مهدويّت: اين برنامه به همت پژوهشگران مؤسسة اطلاع‌رساني «پارسا»، با موضوع كتاب‌شناسي امام زمان(علیه السّلام) عرضه شده و مطالب و منابع فراواني را در مورد شخصيت حضرت مهدي(علیه السّلام) معرفي كرده است.
در صفحة اصلي اين لوح فشرده با 4102 منبع در سه موضوع كلّي: امام مهدي (در دو بخش آثار وجودي و آخرالزمان)كودكان و معارف مهدوي (در دو بخش اخلاق و ادبيات) آشنا مي‌شويم. 51 موضوع جزيي نيز كه زيرشاخه‌هاي موضوعات كلّي به شمار مي‌آيند، در اختيار كاربر قرار گرفته است.
«كتاب‌سراي ناشران» از ديگر بخش‌هاي اين برنامه است كه در آن به ترتيب حروف الفبا، ناشران متعدّدي كه دربارة امام زمان(علیه السّلام) آثاري را به چاپ رسانده‌اند، معرفي شده‌اند كه مجموعة اين آثار بيش از 1700 عنوان مي‌باشد.
در بخش «شهر كتاب» نيز 963 عنوان كتاب به ترتيب حروف الفبا، با نام و مشخصات شناسنامه‌اي و چكيده‌اي از مطالب آن به همراه تصوير روي جلد عرضه شده است.
نكتة ديگر اينكه كاربر با استفاده از امكان «جستجو» مي‌تواند به وسيلة يك كلمه، چند كلمه و يا تركيبي از كلمات، به انجام جستجوي لفظي در برنامه مبادرت ورزد.
7. نرم‌افزار يوسف(علیه السّلام): نرم‌افزار مزبور كه با عنوان يادمان يوسف زهرا، حضرت مهدي، توليد شده، محتوا و امكانات خود را در طي بخش‌هاي مختلف عرضه داشته است.
در قسمت «آشنايي با امام عصر(علیه السّلام)» اطلاعاتي دربارة موضوعاتي مانند: تولد، زندگي و شخصيت امام مهدي(علیه السّلام) در دسترس مي‌باشد و در بخش «نمايشگاه» تصاويري زيبا در سه موضوع غيبت، عصر طلايي ظهور و ويژگي‌هاي حضرت مهدي را مشاهده مي‌كنيد.
«كتابخانه» كه مهم‌ترين بخش برنامه به شمار مي‌آيد، در چند قسمت به ارائة خدمات كتابخانه‌اي پرداخته است؛ در بخش «قفسه باز» منابع كتابخانه در قالب قفسه باز با نمايي جذاب عرضه شده است. پس از انتخاب عنوان موردنظر، قفسه كتاب گشوده و كاربر مي‌تواند تصوير روي جلد، مشخصات شناسنامه‌اي و توضيح مختصري دربارة مطالب آن كتاب را مشاهده نمايد.
اما در بخش «فهرست موضوعي» فهرستي از موضوعات كلي و جزئي موجود در منابع كتابخانه ارائه شده است.
معرفي برخي از شخصيت‌هاي علمي ـ ديني مانند: مرحوم شيخ صدوق، علامه مجلسي و بحراني در قسمت كتابخانه گنجانده شده است.
يكي ديگر از ويژگي‌هاي اين نرم‌افزار، قابليت «سفارش كتاب» است كه به وسيله آن، نشاني يكي از پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني در برابر كاربر قرار مي‌گيرد و او مي‌تواند فهرست كتاب‌هاي درخواستي خود را به نشاني مذكور بفرستد تا كتاب‌ها برايش ارسال شود.
همچنين در بخش كتابخانه، چند پايگاه اطلاع‌رساني اسلامي مربوط به امام مهدي(علیه السّلام) مانند: پايگاه اطلاع‌رساني «منجي»، «جمكران» و kindfather.com جهت استفادة پژوهشگران و كاربران علاقه‌مند معرفي گرديده است.
ادعيه، سرود، دكلمه، داستان‌هاي صوتي و تصويري، و نيز مطالبي دربارة شباهت‌هاي امام مهدي(علیه السّلام) با حضرت يوسف(علیه السّلام) و ويژگي‌هاي آن حضرت، از جمله قسمت‌هاي دلنشين و مفيد اين برنامه مي‌باشد.
8. صاحب‌الامر(علیه السّلام): اين لوح فشرده كه به همّت مؤسسة «حديث‌نما» توليد و عرضه شده است، شامل متن بيش از 70 جلد كتاب فارسي از نويسندگان معاصر دربارة حضرت مهدي(علیه السّلام) به همراه فهرست آنها مي‌باشد. كاربر از طريق امكان «فهرست» مي‌تواند به مطلب موردنظر خود در كتاب انتخابي دست يابد و از قابليت چاپ و جستجو نيز بهره‌مند گردد. در اين برنامه همچنين تعدادي سخنراني دربارة مهدويت و چندين مديحه و توسل از مداحان معروف، در معرض استفاده كاربران قرار گرفته است.
9. جمكرانيه: نرم‌افزار چند رسانه‌اي مورد نظر از سوي امور فرهنگي مسجد مقدس جمكران با هدف ترويج فرهنگ مهدويت، انتظار و آشنايي با آن مسجد مقدس تهيه شده است كه به‌طور كلي، شامل صوت و تصوير در قالب دعا، سخنراني، مداحي، مناجات با حضرت، تصاوير فراوان و زيبا از مسجد جمكران، معرفي حضرت مهدي(علیه السّلام) به صورت گذرا و بيان مطالبي دربارة موضوعاتي چون: «غيبت» و «ظهور» مي‌باشد.
منبع:ماهنامه موعود شماره 54
/خ
با توجه به توسعة فناوري اطلاعات و ارتباطات، برماست كه هم‌گام با عصر حاضر به دفاع از كيان ديني خويش قيام نماييم و با استفاده از اين ابزارهاي كارآمد به احياي فرهنگ مهدويت و انتظار برآييم.
در اين خصوص، كارهاي شايسته و در خور توجهي به انجام رسيده كه از آن جمله مي‌توان به توليد نرم‌افزارهايي خاص در اين باره اشاره كرد. «كتابخانة امام مهدي(علیه السّلام)»، «المهدي»، «انتظار»، «امام مهدي(علیه السّلام)»، «مهدويت»، «نويد انتظار»، «صاحب‌الأمر»، «يوسف» و «جمكرانيه» از مهم‌ترين برنامه‌هايي است كه به عرضة مطالبي ارزشمند درباره امام عصر(علیه السّلام) و ارائة پاسخ‌هاي مناسب به شبهات و پرسش‌هاي موجود پرداخته و طريق تشنگان كوي انتظار را هموار ساخته‌اند.
در اين نوشتار با مهم‌ترين نرم‌افزارهاي مهدويت و قابليت‌هاي اصلي آنها آشنا مي‌شويد.
بايسته‌هاي نرم‌افزارهاي مهدويّت
از اين‌رو، در اين بخش از نوشتار به بيان كاستي‌ها و بايسته‌هاي نرم‌افزارهاي موجود در موضوع مهدويّت مي‌پردازيم، و نكاتي چند را متذكر مي‌شويم:
1. نرم‌افزارهاي مهدويّت بايد در دو بخش عمومي و تخصصي توليد و عرضه شود؛ يعني گروهي از نرم‌افزارها براي استفادة عموم جامعه توليد گردد كه در احياء فرهنگ عمومي مهدويّت و انتظار بسيار مؤثّر خواهد بود، و بخش ديگر از نرم‌افزارهاي مهدويّت به امور تخصصّي و علمي در اين‌باره اختصاص يابد؛ به گونه‌اي كه براي استفادة بهينه پژوهشگران و محقّقان مهيّا شده، پژوهشگر بتواند نياز خود را با استفاده از انواع منابع و خدمات پژوهشي مرتفع سازد. امّا متأسّفانه بيشتر نرم‌افزارهاي موجود در موضوع مهدويّت، به بخش اوّل، يعني احياء فرهنگ عمومي اختصاص يافته است و نرم‌افزاري را نمي‌توان يافت كه پاسخگوي نيازهاي پژوهشي كاربر در بخش تخصصّي باشد؛ زيرا بسياري از آنها فاقد منابع و متون هستند و تنها به امور فرهنگي از قبيل دعا، توسّل و توجّه به آن حضرت پرداخته‌اند، و آن دسته نيز كه از برخي منابع برخوردارند، فقط به ارائه منابع دست دوم مبادرت نموده‌اند كه قابل استفاده و بهره‌جويي براي پژوهشگر نمي‌باشد.
2. جامعيّت‌بخشي به منابع اطّلاعاتي، اعمّ از متون كهن، جديد، نقلي، تحليلي، اصلي و جانبي، از ديگر بايسته‌هاي اين نوع برنامه‌هاست؛ به گونه‌اي كه پژوهشگر با ورود به نرم‌افزار مزبور هيچ‌گونه نيازي به منبع ديگري نداشته باشد و بتواند هر اطلاعاتي را كه احتياج دارد، از همان برنامه تهيّه نمايد. امّا اين نكته در هيچ يك از نرم‌افزارهاي موجود تأمين نشده است.
3. صحّت اطّلاعات ارائه شده در نرم‌افزارها بايد طوري باشد كه زمينة اعتماد پژوهشگر را فراهم كند و از بيان مطالب بي‌اساس پرهيز نمايد.
4. ايجاد قابليّت‌هاي كاربردي در نرم‌افزارهاي مهدويّت، نقش بسزايي در روند رو به رشد چنين برنامه‌هايي دارد، از جمله: قابليّت جستجوي لفظي و موضوعي با سرعت بالا، امكان مشاهدة متن منابع، قابليّت خروج از محيط پژوهش جهت انجام جستجو، قابليّت تعيين محدوده جستجو به صورت كلمه و عبارت، انتقال مطالب به يادداشت با هر كيفيّت و كميّتي كه مورد نظر استفاده كننده باشد، امكان چاپ مطالب منتقل شده به يادداشت، امكان فيش‌برداري و انتقال مطالب به نرم‌افزارهاي واژه‌پرداز مانند «زرنگار» و «وفرد».
5. روزآمد كردن اطّلاعات نرم‌افزارهاي مهدويت با توليد نسخه‌هاي جديد و عرضة منابع و آثار پژوهشي نوين نيز كمك شاياني به مطلوبيت برنامه خواهد نمود.
6. بايستة ديگر، اينكه در اين نرم‌افزارها بايد بخشي را براي پاسخ به شبهات مطروحه دربارة موضوعات مختف مهدويّت از قبيل: «كمي سن در وقت رسيدن به امامت»، «چگونگي غيبت»، «طولاني شدن عمر»، «كيفيت برقراري ارتباط با مردم»، «چگونگي ظهور» و «كيفيت حكومت»، در نظر گرفت و آنگاه پاسخ‌هاي مناسب و مستدلي را به منظور تقويت اعتقاد نسل حاضر نسبت به مسئلة مهدويت تهيه و ارائه كرد.
نرم‌افزارهاي مهدويت
از كتب اين برنامه، 51 موضوع كلي در مورد امام زمان(علیه السّلام) استخراج شده است كه هركدام از آنها داراي موضوعات ريزتري نيز مي‌باشند. كاربر مي‌تواند با انتخاب موضوع دلخواه، متن مربوط به آن را همراه نام كتاب و نشاني مشاهده نمايد و متن عربي آن‌را نيز ملاحظه كند.
فهرست و متن 54 كتاب دربارة وجود مقدس امام زمان(علیه السّلام) در اين نرم‌افزار موجود است كه 11 كتاب آن به 9 زبان از جمله: انگليسي، آلماني و فرانسوي مي‌باشد. اين نرم‌افزار به صورت چندرسانه‌اي طراحي شده است. در بخش صدا، چندين دعا و زيارت، مولودي‌هاي متنوع، مناجات با امام زمان(علیه السّلام)، حكايت تشرّف برخي از بزرگان به محضر آن حضرت با صداي مرحوم كافي، عرضه شده است و در بخش تصوير نيز تصاوير جلد برخي از كتب مربوط به آن حضرت، نماي نسخة خطّي كتاب چاپ نشده از مرحوم شيخ حرّ عاملي درباره امام زمان(علیه السّلام)، تصوير «اعترافات العباد» دربارة مهدويت، و نيز فيلم برنامة مهدية تهران در سال 1379 ش. با صداي مدّاحان معروف، قابل مشاهده مي‌باشد. گفتني است اين نرم‌افزار به رغم تنوع در گزينه‌ها و امكانات، از منابع اندكي برخوردار است كه به تناسب نام آن؛ يعني كتابخانه امام مهدي(علیه السّلام) انتظار بيشتري از آن مي‌رفت.
2. المهدي 2/1: توليد و عرضة نرم‌افزار مزبور به همّت شركت «طاووس رايانه»، با انگيزة معرّفي هرچه بيشتر اطّلاعات مربوط به امام زمان(علیه السّلام) در قالب برنامة چندرسانه‌اي انجام گرفته و نسخه 2/1 آن در ماه شعبان سال 1419 ق در اختيار كاربران قرار گرفته و امكانات و اطلاعات گوناگوني را عرضه نموده است. مجموعه‌اي از مدايح، سرود، توسّل به حضرت و دعاهايي مانند: ندبه، عهد، روز جمعه، فرج، زيارت آل ياسين با امكان صوت و نمايش تصوير متن دعا در اين برنامه قابل دستيابي مي‌باشد.
اين لوح فشرده، مجموعه‌اي از كتاب‌هاي داستاني مرتبط با حضرت، ويژة كودكان و نوجوانان را به صورت صوتي و تصوير عرضه داشته است و موضوعاتي مانند: تولّد امام(علیه السّلام)، حالات مادر آن امام، دوران زندگي امام، انتظار، معجزات امام، معرّفي كساني كه به محضر حضرت تشرّف يافته‌اند، چگونگي عمر طولاني امام، چگونگي پيروزي آن حضرت برقدرت‌هاي زمان خود، مشخّصات ظاهري امام و پرسش‌هايي در مورد آن حضرت، از مطالب ارائه شده در اين برنامه به شمار مي‌روند.
3. انتظار (المهدي 2): اين نرم‌افزار در واقع نسخة جديدي از نرم‌افزار پيشين، و محصول نويني از شركت طاووس رايانه با صاحب امتيازي شركت «مهندسي ايمانتك» مي‌باشد كه در سال 1380 ش. توليد شده و به نام «المهدي 2»، نامگذاري گرديده و به نام «انتظار» مشهور گشته است. اين لوح فشرده افزون بر امكانات و منابع اطلاعاتي نسخه قبلي (2/1)، امكانات عديدة ديگري را نيز عرضه نموده است.
«انتظار» مشتمل بر معرفي گوياي 100 عنوان كتاب دربارة حضرت مهدي(علیه السّلام) در چهار سطح: كودك، نوجوان، جوان دبيرستاني و دانشگاهي مي‌باشد، كه امكان محدود نمودن كتب به سطح موردنياز براي كاربر فراهم گرديده است.
در قسمت «احاديث»، متن كتاب غيبت نعماني كه از جملة قديمي‌ترين متون دربارة حضرت مهدي(علیه السّلام) است، با ترجمه فارسي به نمايش درآمده است. ضمن اينكه فهرستي از نمايه‌هاي استخراج شده از اين كتاب در معرض استفاده كاربر قرار دارد و به كمك قابليت و جستجو، مي‌تواند به پژوهش در اين كتاب بپردازد.
در بخش «حكايات» 12 حكايت دربارة زندگاني آن حضرت و تشرّف بزرگان به محضر ايشان عرضه گرديده كه در قالب صوت و تصوير اجرا مي‌شود.
از ديگر امكانات اين برنامه، دسترسي به صوت و تصوير است كه مجموعه‌اي از مدايح، سرودها، ادعيه، تواشيح و نيز تصاوير جذاب دربارة امام زمان(علیه السّلام) را دربرگرفته است.
4. نويد انتظار: «نويد انتظار» كه به تلاش واحد سمعي ـ بصري مدرسة عقايد و كتابخانة تخصصي حضرت ولي عصر(علیه السّلام)، وابسته به مركز اطلاع‌رساني و مباحث اديان توليد شده است، به معرفي دهة فرخندة مهدويه و اهداف برگزاري آن همراه با نمايش فيلم پرداخته است. اين برنامه، همچنين مشتمل بر معرفي كتب انتشار يافته و برخي از سخنراني‌ها در مورد حضرت مهدي(علیه السّلام)، مدايح و سروده‌هايي دربارة آن حضرت، و نيز تصاوير گوناگون و متناسب با مضمون احاديث و سخنان ائمه معصومين(علیه السّلام) دربارة حضرت ولي عصر(علیه السّلام) مي باشد.
5. عترت 14: دورة نرم‌افزار «عترت» محصول تلاش مؤسسة امام رضا(علیه السّلام) است كه هر شمارة آن به معرفي يكي از معصومان(علیه السّلام) مي‌پردازد و شمارة 14 آن اختصاص به امام مهدي(علیه السّلام) دارد كه اطلاعات نسبتاً جامعي را دربارة آن حضرت ارائه نموده است.
اطلاعات متني و تصويري در خصوص تاريخچة مسجد جمكران، مجموعه‌اي از داستان‌هاي مرتبط با آن حضرت با استفاده از تصاوير متحرّك و گويا، چندين مديحه، معرفي مجموعة بسيار مفيدي از كتاب‌هاي مربوط به حضرت مهدي(علیه السّلام)، زندگي‌نامة امام(علیه السّلام) به صورت گويا، و نيز ادعيه و زيارات مرتبط با آن حضرت از جملة قابليت‌هاي اين لوح فشرده به شمار مي‌رود. افزون براينها، فهرست لفظي مطالب براساس حروف الفبا به همراه امكان جستجو، و همچنين نمايش صوتي ـ تصويري 55 حديث از احاديث و سخنان حضرت مهدي(علیه السّلام) با ترجمه و نشاني منبع، از اطلاعات ديگر «عترت 14» مي‌باشد.
6. مرجع مهدويّت: اين برنامه به همت پژوهشگران مؤسسة اطلاع‌رساني «پارسا»، با موضوع كتاب‌شناسي امام زمان(علیه السّلام) عرضه شده و مطالب و منابع فراواني را در مورد شخصيت حضرت مهدي(علیه السّلام) معرفي كرده است.
در صفحة اصلي اين لوح فشرده با 4102 منبع در سه موضوع كلّي: امام مهدي (در دو بخش آثار وجودي و آخرالزمان)كودكان و معارف مهدوي (در دو بخش اخلاق و ادبيات) آشنا مي‌شويم. 51 موضوع جزيي نيز كه زيرشاخه‌هاي موضوعات كلّي به شمار مي‌آيند، در اختيار كاربر قرار گرفته است.
«كتاب‌سراي ناشران» از ديگر بخش‌هاي اين برنامه است كه در آن به ترتيب حروف الفبا، ناشران متعدّدي كه دربارة امام زمان(علیه السّلام) آثاري را به چاپ رسانده‌اند، معرفي شده‌اند كه مجموعة اين آثار بيش از 1700 عنوان مي‌باشد.
در بخش «شهر كتاب» نيز 963 عنوان كتاب به ترتيب حروف الفبا، با نام و مشخصات شناسنامه‌اي و چكيده‌اي از مطالب آن به همراه تصوير روي جلد عرضه شده است.
نكتة ديگر اينكه كاربر با استفاده از امكان «جستجو» مي‌تواند به وسيلة يك كلمه، چند كلمه و يا تركيبي از كلمات، به انجام جستجوي لفظي در برنامه مبادرت ورزد.
7. نرم‌افزار يوسف(علیه السّلام): نرم‌افزار مزبور كه با عنوان يادمان يوسف زهرا، حضرت مهدي، توليد شده، محتوا و امكانات خود را در طي بخش‌هاي مختلف عرضه داشته است.
در قسمت «آشنايي با امام عصر(علیه السّلام)» اطلاعاتي دربارة موضوعاتي مانند: تولد، زندگي و شخصيت امام مهدي(علیه السّلام) در دسترس مي‌باشد و در بخش «نمايشگاه» تصاويري زيبا در سه موضوع غيبت، عصر طلايي ظهور و ويژگي‌هاي حضرت مهدي را مشاهده مي‌كنيد.
«كتابخانه» كه مهم‌ترين بخش برنامه به شمار مي‌آيد، در چند قسمت به ارائة خدمات كتابخانه‌اي پرداخته است؛ در بخش «قفسه باز» منابع كتابخانه در قالب قفسه باز با نمايي جذاب عرضه شده است. پس از انتخاب عنوان موردنظر، قفسه كتاب گشوده و كاربر مي‌تواند تصوير روي جلد، مشخصات شناسنامه‌اي و توضيح مختصري دربارة مطالب آن كتاب را مشاهده نمايد.
اما در بخش «فهرست موضوعي» فهرستي از موضوعات كلي و جزئي موجود در منابع كتابخانه ارائه شده است.
معرفي برخي از شخصيت‌هاي علمي ـ ديني مانند: مرحوم شيخ صدوق، علامه مجلسي و بحراني در قسمت كتابخانه گنجانده شده است.
يكي ديگر از ويژگي‌هاي اين نرم‌افزار، قابليت «سفارش كتاب» است كه به وسيله آن، نشاني يكي از پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني در برابر كاربر قرار مي‌گيرد و او مي‌تواند فهرست كتاب‌هاي درخواستي خود را به نشاني مذكور بفرستد تا كتاب‌ها برايش ارسال شود.
همچنين در بخش كتابخانه، چند پايگاه اطلاع‌رساني اسلامي مربوط به امام مهدي(علیه السّلام) مانند: پايگاه اطلاع‌رساني «منجي»، «جمكران» و kindfather.com جهت استفادة پژوهشگران و كاربران علاقه‌مند معرفي گرديده است.
ادعيه، سرود، دكلمه، داستان‌هاي صوتي و تصويري، و نيز مطالبي دربارة شباهت‌هاي امام مهدي(علیه السّلام) با حضرت يوسف(علیه السّلام) و ويژگي‌هاي آن حضرت، از جمله قسمت‌هاي دلنشين و مفيد اين برنامه مي‌باشد.
8. صاحب‌الامر(علیه السّلام): اين لوح فشرده كه به همّت مؤسسة «حديث‌نما» توليد و عرضه شده است، شامل متن بيش از 70 جلد كتاب فارسي از نويسندگان معاصر دربارة حضرت مهدي(علیه السّلام) به همراه فهرست آنها مي‌باشد. كاربر از طريق امكان «فهرست» مي‌تواند به مطلب موردنظر خود در كتاب انتخابي دست يابد و از قابليت چاپ و جستجو نيز بهره‌مند گردد. در اين برنامه همچنين تعدادي سخنراني دربارة مهدويت و چندين مديحه و توسل از مداحان معروف، در معرض استفاده كاربران قرار گرفته است.
9. جمكرانيه: نرم‌افزار چند رسانه‌اي مورد نظر از سوي امور فرهنگي مسجد مقدس جمكران با هدف ترويج فرهنگ مهدويت، انتظار و آشنايي با آن مسجد مقدس تهيه شده است كه به‌طور كلي، شامل صوت و تصوير در قالب دعا، سخنراني، مداحي، مناجات با حضرت، تصاوير فراوان و زيبا از مسجد جمكران، معرفي حضرت مهدي(علیه السّلام) به صورت گذرا و بيان مطالبي دربارة موضوعاتي چون: «غيبت» و «ظهور» مي‌باشد.
منبع:ماهنامه موعود شماره 54
/خ
