شناسنامه کتاب:
عنوان: کوثر کویر
موضوع: تاریخ و جغرافیای قم به همراه زندگینامه حضرت معصومه(س)
زبان: فارسی
تیراژ: 2000
شابک: 7 ـ 86 ـ 8567 ـ 964
نویسنده: علی‌اصغر بابایی
ناشر: زائر
محل چاپ: قم
سال چاپ: تابستان 1385
نوبت چاپ: اول
تعداد صفحات: 428 صفحه
معرفی کتاب:
مؤلف در مقدمه، بعد از اشاره‌ای به مباحث مطرح شده در کتاب، ویژگی اثر خود را استناد به نظریات علمی کاوشگران و باستان‌شناسان محقق، معرفی می‌کند. مطالب کتاب در پنج فصل تنظیم شده است.فصل اول درباره«پیشینه تاریخی قم» است و نظریات مختلف درباره پیشینه این شهر و نقد برخی از این نظریه‌ها آورده شده است.همچنین درباره طایفه اشعریه توصیف آنان از زبان پیامبر(ص)، و پایه‌گذاری مکتب امامیه در شهر قم توسط اشعریه مطالبی می‌خوانیم. از مباحث دیگر این فصل، شکل‌گیری حوزه‌های علمیه در شهر قم از آغاز تا امروز، علل هجرت اعراب اشعری به قم وجه نام‌گذاری این شهر و احادیث مختلف دراین‌باره، حد و مرز در دوران‌های قدیم، آیین مردم قم پیش از اسلام و فتح قم به دست لشکریان اسلام، برخی اماکن قدیمی قم و... است.
فصل دوم به «جغرافیای شهر قم» اختصاص یافته است.
در این فصل، به موقعیت جغرافیایی قم و جایگاه آن در تقسیمات کشوری، بخش‌های مختلف قم (بخش مرکزی، کهک، خلجستان، جعفرآباد)، راه‌های ارتباطی استان، آب و هوای آن، رودها و دریاچه‌های استان قم، سدهای استان قم، کوه‌های قم و اطراف آن، معادن قم، پوشش گیاهی این استان، فرآورده‌های کشاورزی و دامی‌اش، وضعیت اقتصادی قم در قرون نخستین اسلامی، صنایع دستی قدیم قم و وضعیت اقتصادی کنونی استان قم و بخش صنعتی استان پرداخته شده است.
نام فصل سوم، «قم در آیینه احادیث» است.
در این فصل به روایت‌هایی که از امامان معصوم(ع) در مورد شهر مقدس قم آمده، اشاره شده است که می‌توان برای مثال، از موضوعات زیر نام برد: قم؛ معدن علم و فضیلت، قم؛ حرم اهل‌البیت، مقام جبرئیل در قم، قم؛ سرزمینی مقدس، به هنگام بلاها به قم رو آوردید، اهل قم یاوران اهل البیت(ع)، قم آشیانه آل محمد(ع) و... .
در فصل چهارم، درباره «زندگانی و کرامات حضرت فاطمه معصومه(س)» مطالبی می‌خوانیم.
مطالب
این فصل عبارتند از: منزلت حضرت فاطمه معصومه(س) و مقام عصمت ایشان، برخی کرامت‌های آن حضرت، به زندگینامه حضرت فاطمه معصومه(س) از جمله نسب شریف، تاریخ ولادت و مدت عمر شریف ایشان، شخصیت حضرت معصومه(س) و القاب آن حضرت، حرکت ایشان به ایران به اشتیاق دیدار برادر و جنبه سیاسی این سفر، داستان سفر این بانو به ایران و ورود به قم و چگونگی رحلت آن حضرت و تاریخ وفات و چگونگی تشییع پیکر مبارک ایشان.
در فصل پنجم به «آثار تاریخی قم و بقاع متبرکه» پرداخته شده است.
در این فصل، مهم‌ترین آثار تاریخی قم و بقاع متبرکه این به آثار موجود در حوزه آستانه مقدّس قم اشاره‌ای شده است. همچنین از کتاب‌خانه‌های مهم شهر مانند کتابخانه آیت‌الله مرعشی نام برد شده. و مختصری از زندگینامه آیت الله مرعشی و توضیح بخش‌های مختلف کتابخانه ایشان آمده است. در پایان هم، بخش‌های مختلف آستان مقدسه حضرت معصومه(س) و مسجد جمکران و بقاع متبرکه قم معرفی شده است.
نکات: فهرست کتاب در ابتدای کتاب، و فهرست منابع و مأخذ در آخر کتاب است.
محاسن و معایب: این کتاب، به اختصار زندگینامه حضرت معصومه(س) اجمالی پرداخته و شهر قم را معرفی کرده است. از محاسن این کتاب عکس‌های مختلف از اماکن مختلف شهر قم، برخی نقشه‌های مرتبط، عرضه شناختی تفصیلی از این شهر مقدس است.
منبع مقاله :
pajuhesh.irc.ir
