وجود خون در ادرار و مدفوع

مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
وجود خون در ادرار و مدفوع معمولاً به مشکل کلیوی ارتباط می‌یابد. این مسئله طبیعی نبوده و می‌تواند زنگ هشداری باشد. بهترین راه مقابله با این وضعیت یافتن علت مشکل است. در اصطلاح پزشکی وجود خون در ادرار و مدفوع نشان دهنده‌ی وجود سلولهای خونی در آنها است و این عارضه هماتوری یا هماچوری (hematuria) نامیده می‌شود. در برخی موارد، وجود سلولهای خونی در ادرار می‌تواند در واقع به این معنا باشد که فرد دچار مسئله‌ای جدی شده است در مواقع دیگر ممکن است تهدیدی جدی به حساب نیامده و بتوان آن را با کمک داور درمان ساخت. چنانچه خون موجود در مدفوع و ادرار همراه با تب بالا و درد پهلو باشد، ممکن است حاکی از وجود عفونت کلیوی باشد. معمولاً به بیماران توصیه می‌شود که از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کرده و مقدار زیادی مایعات مصرف کنند. وجود خون در ادرار و مدفوع در مقادیر طبیعی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست. سطوح طبیعی خون معمولاً در آن وجود داشته و هیچ ضرری ندارد اما چنانچه خون در مقادیر زیاد وجود داشته باشد، رنگ آنها مایل به صورتی، قرمز و یا قهوه‌ای تیره خواهد بود. یک فرد عادی، با یک دستگاه یا مجاری ادراری سالم بیش از یک میلیون سلول خونی از طریق ادرار و مدفوع در هر روز دفع می‌کند. خون بیش از حد در مدفوع و ادرار می‌تواند یک مرتبه و یا بارها در طول زندگی فرد رخ دهد. هماچوری در زنان متداول بوده، و در مردان اکثریت بیماران، متعلق به گروه سنی 38 تا 49 سال می‌باشند. افرادی که دچار بزرگ شدگی پروستات و یا سرطان شده‌اند نیز ممکن است از رد یا اثرات بالای خون در ادرار و مدفوع خود رنج برند.

بیشتر بخوانید:سلول‌های سفید و قرمز خون در ادرار

علل
عوارض بسیاری وجود داشته که می‌توانند علت بالقوه‌ی دیده شدن خون در مدفوع و ادرار باشند. برخی از علل شایع، بیماری، تروما یا آسیب وارده، تومور، عفونت و یا برخی ناهنجاریها را شامل می‌شود. تحت شرایط عادی، مقدار خون موجود در ادرار نبایستی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده باشد.

عفونت

وجود خون در مدفوع و ادرار عمدتاً به دلیل عفونت مجاری ادراری رخ می‌دهد. این عفونت به تدریج مجاری خروج ادرار، پوشش مثانه، حالب و سایر بافتهای مختلف کلیوی را متورم می‌سازد. این عفونت و تورم، به حدی به عروق خونی آسیب وارد می‌سازد که این عروق نازک و ظریف گشته به طوریکه منجر به بروز خونریزی می‌شود.

ضربه جسمی

هرگونه حادثه و یا جراحت وارده می‌تواند موجب ظاهر شدن خون در مدفوع و ادرار شود. تصادف و جراحات وارد شده ممکن است موجب ضربه مستقیم به شکم و قسمت پایین پشت شده که خود می‌تواند موجب آسیب به مثانه و کلیه شود. در برخی موارد، ضربه جسمی می‌تواند منجر به خونریزی موقت شده که ممکن است در نتیجه‌ی کوفتگی و جراحت کلیه باشد.

زخم معده

زخم معده می‌تواند موجب آسیب جدی به پوشش معده شود. اسید هیدروکلریک موجود در شکم می‌تواند موجب تحریک و سوزش شدید این زخم شود. هنگامی که عروق خونی کوچک موجود در پوشش معده آسیب می‌بینند، شروع به خونریزی نموده و این سلولهای خونی از بدن به شکل مدفوع دفع می‌شوند اما در این زمان هیچ اکسیژنی در این سلولهای خونی باقی نمانده و همین امر رنگ مدفوع را تیره می‌سازد.

بزرگ شدن پروستات

غده پروستات در زیر مثانه قرار دارد و بخش ابتدایی مجرای خروج ادرار را احاطه کرده است. با افزایش سن در آقایان، غده پروستات بزرگ شده و به مجرای خروج ادرار فشار وارد می‌سازد که این امر از عبور ادرار جلوگیری می‌کند. پروستات بزرگ شده و ادرار جمع شده فشاری را ایجاد کرده و بافتهای کلیوی را از بین برده بطوریکه موجب ظاهر شدن خون در مدفوع و ادرار می‌گردد.

سرطانهای مختلف

سرطان پروستات، سرطان مثانه و نارسایی کلیوی نیز عوامل مؤثر تیره شدن رنگ مدفوع و ادرار می‌باشند. تومور دلیل اصلی شکست بافتهای مختلف بدنی بوده و موجب خونریزی آنها می‌شود، و مدفوعی که به طور مکرر در آن خون وجود دارد می‌تواند علامت بالقوه از وجود سرطان کولون یا روده بزرگ باشد.

بیشتر بخوانید:مهار سرطان پروستات با رژیم غذایی

 

علائم

شایع‌ترین علامت هماچوری، رنگ ادرار است که به رنگ صورتی، قرمز و یا قیری تیره تغییر می‌کند. غیر از تغییر رنگ، علائم ذیل ممکن است مشاهده شود:
• تهوع
• خستگی
• اسهال
• درد در معده و پشت
• تکرر ادرار
• درد در حین ادرار
• تب با لرز و یا بدون لرز
• سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• ضعف

درمان

درمان این عارضه معمولاً به علت خونریزی بستگی دارد. در اغلب موارد، دلیل مشخصی برای هماچوری وجود ندارد. تغییر رنگ مدفوع به این معنا نیست که فرد دچار یک عارضه تهدیده کننده زندگی شده است. چنانچه خون موجود در مدفوع و ادرار همراه با تب بالا و درد پهلو باشد، ممکن است حاکی از وجود عفونت کلیوی باشد. معمولاً به بیماران توصیه می‌شود که از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کرده و مقدار زیادی مایعات مصرف کنند. چنانچه مشکل هنوز هم پابرجا بود، درمان پزشکی بر روی بیمار انجام می‌شود.
اکثر پزشکان هماچوری را به عنوان یک تهدید جدی به حساب نمی‌آورند، هرچند وقوع مکرر رنگ متفاوت مدفوع و ادرار علامت هشدار دهنده بوده و بایستی آن را جدی بگیرید.