استفتائات از مراجع تقلید درباره اعتكاف
باسمه تعالی
محضر مرجع عالی‌قدر حضرت ایت‌الله العظمی خامنه‌ای
با عنایت الهی مؤمنان موفق به برپایی سنت اعتكاف شده‌اند كه آوازه‌ی خوبی نزد افراد جامعه داشته است. ولی مشكل این است كه مسائل اعتكاف در رساله‌ی علمیه كم است و این امر باعث جهل نسبت به برخی مسائل شده است.
علاوه بر این كه در مورد بعضی مسائل اعتكاف اختلاف نظر وجود دارد. برای همین مسائلی مرتبط با اعتكاف را از شما استفتا كردیم :
ـ محرمات اعتكاف همام چیزهایی است كه در تحریرالوسیله امام خمینی آمده است.
س : ایا اعتكاف در غیر از مساجد چهارگانه جایز است؟ نیت آن چگونه است؟
ـ اعتكاف در غیر از مساجد چهارگانه به قصد رجای مطلوبیت (به امید كه مطلوب خداوند واقع شود) مانعی ندارد.
س : ایا اعلام عمومی اعتكاف در محافل با اخلاص منافات دارد؟
ـ اعلام اعتكاف اگر برای تشویق مردم باشد، مانعی ندارد.
س : اگر ازمعتكف سئوال شود كه ایا جزو معتكفین است، بهتر است پنهان كند یا آشكار كند؟
ـ آشكار كردن مانعی ندارد، مگر این كه برای ریا باشد.
س : ایا روز سوم اعتكاف نیتی غیر از نیت دو روز اول دارد؟ چه در اعتكاف واجب و چه در اعتكاف مستحبی؟
ـ روز سوم كامل كردن اعتكاف است و نیت خاصی ندارد.
س : معتكفی می‌خواهد سه روز اعتكاف كند و مدت 72 ساعت اعتكاف انجام دهد. اگر اعتكافش را از بعد از طلوع فجر مثلا از ظهر شروع كند و ظهر هم به پایان برساند به گونه‌ای كه مجموع آن 72 ساعت شود، ایا این اعتكاف صحیح است؟
ـ اعكاف باید از شروع روز اول تا پایان روز سوم باشد و تلفیق كردن بدین‌گونه كه جزئی از روز اول را با جزئی از روز آخر یك روز كامل به حساب بیاورد، صحیح نیست. محل اشكال است.
س : هیأت برگزاری اعتكاف كه متشكل از تعدادی از معتكفین است. وظیفه‌ی خدمت به معتكفین و فراهم كردن نیازمندی‌های آنها را بر عهده دارد. لذا باید نیازمندی‌های معتكفین مثل افطاری و سحری را بخرد، ایا این مسئله به اعتكاف آنها ضرر نمی‌رساند؟
ـ خارج شدن از مسجد برای خرید چیزهای ضروری مثل غذا و غیره اگر در ضمن آن نیازمندی‌های خود را نیز تهیه می‌كنند، اشكال ندارد.
س : چه زمانی اعتكاف مستحب مؤكد است؟ به عبارت دیگر در چه اوقاتی اعتكاف مستحب است؟
ـ اعتكاف وقت خاصی ندارد، هرچند كه اعتكاف در ده روز آخر ماه مبارك رمضان فضیلت بیشتری دارد.
س : ایا اعتكاف بچه‌ی ممیز صحیح است؟
ـ اعتكاف او نیز صحیح است.
س : حكم اعتكاف زنی كه حیض یا استحاضه بر او عارض شده است، چیست؟ چه در روز اول یا دوم یا سوم؟ ایا قضا بر او واجب است؟
ـ با حائض شدن حتی اگر در ساعات آخر روز سوم باشد، اعتكاف باطل می‌شود ولی در صورت استحاضه شدن اگر به وظیفه‌ی مستحاضه نسبت به روزه‌اش عمل كند، اعتكاف صحیح است.
س : حكم اعتكاف زنی كه شك در حیض یا استحاضه دارد، چه در روز اول یا دوم یا سوم چیست؟ ایا قضا بر او واجب است؟
ـ اگر حالت قبلی او پاك بودن است، به شكش اعتنا نكند.
س : گاهی در جواب استفتائات ما را به عرف ارجاع می‌دهید. مراد از عرف چیست؟ چه كسی می‌تواند آن را تشخیص دهد؟ اگر در تشخیص آن اختلاف شود چه باید كرد؟
ـ مراد از عرف، نظر عرفی خود مكلف است.
س : اگر معتكف از روی عمد یا نادانی یا فراموشی و یا سهواً مرتكب بعضی از حرام‌های اعتكاف شود، ایا اعتكافش باطل می‌شود؟ اگر نسبت به نوع حرام، حكم مختلف می‌شود، لطفاً توضیح دهید.
ـ برای شناخت تفصیلات این مطلب، به كتاب تحریرالوسیله اما مراجعه كنید.
س : ایا می‌توان به علتی یا بدون علت در روز اول یا دوم اعتكاف را قطع كرد؟ اگر در قطع كردن اعتكاف تردید كنم، ایا نیت آن از بین می‌رود و در نتیجه اعتكاف باطل می‌شود؟ ایا لازم است كه نیت مستمر باشد؟
ـ در اعتكاف مستحبی جایز است كه در روز اول و دوم اعتكاف قطع شود و نیت اعتكاف باید تا پایان روز سوم ادامه پیدا كند.
س : اگر معتكف نیت چهار روز اعتكاف كند، ایا روز چهارم هم جزو اعتكاف است یا این كه باید شش روز را تكمیل كند تا روز چهارم به حساب اید؟
- روز چهارم داخل در اعتكاف نیست ولی اگر پنج روز اعتكاف كند، واجب است روز ششم را كامل كند.
س : ایا عبادات بر معتكف واجب است یا صرف ماندن در مسجد كافی است؟
ـ عبادات مستحب، فی‌نفسه بر معتكف واجب نیست.
س : ایا اعتكاف در ماه رجب مستحب است و چه زمانی از آن؟
ـ دلیل خاص بر استحباب اعتكاف در خصوص ماه رجب نیافتیم.
س : اگر اعتكاف در همسر اثر منفی بگذارد، با توجه به استحباب اعتكاف كدام لازم‌تر است؟ رسیدگی به همسر یا اعتكاف؟
ـ تا هنگامی كه اعتكاف شوهر مستلزم ترك نفقه‌ی واجب زن نشود، اشكال ندارد.
ـ رفتن به جاهایی كه در حكم مسجد است، اشكال ندارد اما رفتن به خارج است مسجد جایز نیست مگر مواردی كه خروج از مسجد به خاطر آنها جایز باشد.
س : رفتن به سرویس‌های بهداشتی متعلق به مسجد كه در خارج از مسجد است، در موارد زیر چه حكمی دارد؟
الف) برای حمام كردن
ب) برای غسل مستحب
ج) برای این كه با وضو باشد
د) وضو گرفتن برای خواندن قرآن یا نماز مستحبی
ـ خارج شدن از مسجد به دلایل مذكور اشكال ندارد ولی باید به قدر حاجت اكتفا كند و طول ندهد.
س : خارج شدن از مسجد برای شستن دندانها و دستها؟
ـ ملحق به خارج شدن از مسجد برای تجدید طهارت است.
س : ایا برای رفتن به تشییع جنازه در هنگام اعتكاف، وقت مشخصی است؟ اگر معتكف یكی از دوستانش را دید، ایا می‌تواند چند دقیقه را با او سپری كند؟ خكم رفتن زیر سایه در این هنگام (چه در ماشین و یا غیر آن) چیست؟
ـ وقت مشخصی ندارد و رفتن به تشییع جنازه اگر آن‌قدر طولانی نشود كه باعث محو صورت اعتكاف شود، اشكال ندارد و در صورت امكان واجب است كه زیر سایه ننشیند و احتیاط مستحب این است كه زیر سایه حركت نكند.
س : ایا پشت بام مسجد تابع مسجد است یا بستگی به وقف كننده دارد؟
ـ پشت بام مسجد به حكم مسجد است مگر این كه احراز شود كه هنگام وقف مسجد، پشت بام آن از وقف خارج شده است.
س : اگر مكان‌هایی برای وضو و شستن دستها و دندانها در خارج از مسجد فراهم شده باشد، ایا واجب است مكان خاصی در داخل مسجد تهیه شود تا معتكف از مسجد خارج نشود؟
ـ صرف نیاز به خروج از مسجد برای طهارت و نظافت برای جواز خروج كافی است و تهیه مكانی در داخل مسجد واجب نیست.
ـ قبلاً گذشت كه برای شناخت محرمات اعنكاف به تحریرالوسیله امام خمینی مراجعه شود.
ـ اگر برای خرید نیازمندی‌های اعتكاف باشد فی نفسه مانعی ندارد ولی در صورتی كه باعث خارج شدن از مسجد می‌شود مشروط به این است كه در حال اعتكاف به آن نیاز داشته باشد و جایز نیست معتكف خودش اقدام به خرید و فروش كند مگر در مواردی كه در حال اعتكاف به آنها نیاز دارد.
س : ایا جایز است كه معتكف كسی را برای خرید چه ضروری و چه غیر ضروری وكیل كند؟
ـ اگر برای خرید نیازمندی‌های هنگام اعتكاف باشد، اشكال ندارد، اما در غیر آن موارد، اگر وكیل كردن در هنگام اعتكاف باشد اشكال دارد.
س : ایا اجاره و دیگر معاملات غیر از خرید و فروش در هنگام اعتكاف جایز است؟
ـ بنا بر احتیاط واجب مانند خرید و فروش در هنگام اعتكاف سایر معاملات نیز جایز نیست.
س : ایا جایز است دانشجویان معتكف درس‌های دانشگاهی خود را مرور كنند؟
ـ اشكال ندارد.
س : ایا اجرای دیگر عقود و ایقاعات در هنگام اعتكاف جایز است؟
ـ مانعی ندارد.
س : اگر معتكف بعد از اعتكاف نیاز به كالایی داشته باشد ایا جایز است كه در هنگام اعتكاف آن را تقاضا كند و گرفتن كالا بعد از اعتكاف باشد؟
ـ اگر باعث خارج شدن از مسجد نشود، صرف قرار گذاشتن بدون عقد خرید، اشكال ندارد.
س : مورد ضروری كه خرید و فروش در آنها برای معتكف جایزاست، چیست؟
ـ مواردی كه در هنگام اعتكاف برای خودش یا هزینه‌های خودش و نفقه‌ی خانواده‌اش به آن نیاز دارد.
ـ قبلاً گذشت كه اعتكاف در هر مسجدی حتی غیر از مسجدهای چهارگانه تا هنگامی كه بر آن مكان اسم مسجد صدق كند، جایز است، مشروط بر این كه به قصد رجا باشد یعنی به امید این كه مطلوب خداوند واقع شود و مختص به مسجد جامع نیست و ممكن است كه یك شهر یا روستا چند مسجد جامع داشته باشد.
ج: اعتكاف در غير از مساجد چهارگانه به قصد رجاء مطلوبيت (به اميد اينكه مطلوب خداوند واقع شود) مانعى ندارد.
س: رفتن به سرويسهاى بهداشتى متعلق به مسجد كه در خارج از مسجد است در موارد زير چه حكمى دارد؟
الف. براى حمام كردن.
ب. براى غسل مستحب.
ج. براى اينكه با وضو باشد.
د. وضو گرفتن براى خواندن قرآن يا نماز مستحبى.
ه . خارج شدن از مسجد براى شستن دندانها و دستها.
خارج شدن از مسجد به دلايل مذكور اشكال ندارد، ولى بايد به قدر حاجت اكتفا كند و طول ندهد.
س : موارد ضرورى كه خريد و فروش در آنها براى معتكف جايز است چيست؟
ج: مواردى كه در هنگام اعتكاف براى خودش و نفقه خانواده‌اش به آن نياز دارد.
س : اگر معتكف مبتلا به مرضى شود كه مجبور به افطار روزه است، چه بايد بكند و حكم اعتكاف او چيست؟
ج : اعتكاف بدون روزه صحيح نيست لذا با افطار روزه، اعتكاف باطل مىشود.
س: من علاقه زيادى دارم كه در مراسم اعتكاف در مركز استان شركت كنم ولى چون در شهرستان زندگى مىكنم و اگر بخواهم به مركز استان بروم بايد نماز خود را شكسته بخوانم، آيا از اين نظر مشكلى نخواهم داشت؟
ج : كسى كه بخواهد در سفر، معتكف شود، مىتواند نذر كند كه در سفر، روزه بگيرد و مىتواند اعتكاف نمايد.
س: حكم اعتكاف زنى كه حيض يا استحاضه بر او عارض شده است چيست؟ چه در روز اول يا دوم يا سوم؟ و آيا قضا بر او واجب است؟
ج : در صورت حائض شدن؛ حتى اگر در ساعات آخر روز سوم باشد اعتكاف باطل مىشود؛ ولى در صورت استحاضه شدن اگر به وظيفه مستحاضه نسبت به روزه‌اش عمل كند، اعتكافش صحيح است.
س : اگر معتكف مثلاً یك ساعت از ابتدای روز، بعد از طلوع فجر، تاخیر كند، ایا این روز به عنوان روز اول اعتكاف حساب می‌شود، چه تاخیر عمدی باشد یا اضطراری؟
ـ گذشت كه در اعتكاف باید از ابتدای روز اول شروع كند لذا روزی كه ناقص مانده جزو اعتكاف محسوب نمی‌شود، هرچند كه تاخیر از روی اضطرار باشد.
س : ایا عدالت امام جماعت مسجد جامع در صحت اعتكاف شرط است؟ چرا؟
ـ عدالت امام جماعت مسجد در صحت اعتكاف شرط نیست.
س : اگر قضای اعتكاف به علت بطلان واجب باشد و ده روز پایانی ماه رمضان تمام شود ایا جایز است كه برای درك فضیلت، قضای اعتكاف را در ماه رمضان اینده به جای آورد یا این كه باید فوراً قضا كند؟
ـ قضا در هر ماهی كه خواست اشكال ندارد مگر این كه نذر كرده باشد كه در ماه خاصی اعتكاف كند.
س : اگر خارج شدن از مسجد برای معتكف جایز باشد، برای مثال تشییع جنازه، حكم زیر سایه رفتن او چیست؟
ـ حكم آن قبلاً گذشت، به جواب سئوال 3 خارج شدن از مسجد رجوع شود.
س : اگر معتكف مبتلا به مرضی شود كه مجبور به افطار روزه است چه باید بكند وحكم اعتكاف او چیست؟
ـ اعتكاف بدون روزه صحیح نیست لذا با افطار روزه اعتكاف باطل می‌شود.
س : اگر كسی بخواهد در خارج از شهر خود اعتكاف كند، برای مثال در مكه مكرمه و از ساكنین مكه نباشد و قصد ده روز هم نكند، ایا نذر كافی است و صیغه‌ی آن چیست؟ اگر نذر، صحیح است، ایا می‌تواند در خلال ماه رمضان نذر كند؟
ـ نذر روزه در سفر مانعی ندارد و با این نذر، روزه و اعتكافش صحیح است ولی احتیاط آن است كه نذر، قبل از شروع مسافرت باشد و صیغه‌ی آن عبارت است از «لله علی ان اصوم فی سفری الی كذا».
س : ایا گفت‌وگو در مورد چیزهای مباح، هنگام اعتكاف جایز است؟
ـ اشكال ندارد.
س : در پایان از حضرتعالی تقاضان داریم كه كلامی برای مؤمنان در مورد اعتكاف و نقش آن در تربیت فرد و آثار مثبت آن برای جامعه بیان كنید. با توجه به این كه سخن مبارك شما در كتابچه‌هایی كه هیأت اعتكاف آماده می‌كنند، منتشر خواهد شد.
ـ شابسته است كه مؤمنان بدین نكته توجه داشته باشند كه دایم و در همه‌ی حالات در محضر خداوند هستند، لذا هیچ‌یك از اوامر و نواهی الهی را عصیان نكنند. خداوند همه را به مرضات خود موفق بدارد.
ج : در هر زمانى كه روزه در آن ايام صحيح است اعتكاف نيز جايز و صحيح است و بهترين اوقات اعتكاف، ماه رمضان و برترين اوقات رمضان، دهه آخر آن است.
س : اعتكاف به نيابت از ميّت يا حىّ چه حكمى دارد؟
ج : اعتكاف به نيابت از ميّت صحيح است و صحت آن به نيابت از حىّ محل تأمل است.
س : آيا در اعتكاف، زن بايد از شوهر خود اجازه بگيرد؟
ج : در صورتى كه اعتكاف او منافى با حق شوهر باشد، اجازه لازم است و با عدم منافات هم احتياط در اجازه است.
س : آيا فرزند لازم است كه براى اعتكاف از پدر خود اجازه بگيرد؟
ج : اگر اعتكاف فرزند مستلزم آزار و اذيت آنها باشد، اجازه پدر و مادر لازم است.
س : آيا معتكف مىتواند از اعتكاف منصرف شود؟
ج : برگشت و انصراف از اعتكاف در واجب معين و هم چنين در غيرمعين، بعد از تمام شدن دو روز جايز نيست و منظور از دو روز، غروب روز دوم است و در صورتى كه هنگام نيّت اعتكاف، شرط رجوع داشته است، مىتواند هر وقت خواست از اعتكاف دست بردارد؛ هرچند روز سوم هم باشد.
س : مكانهايى همچون بام و زير زمين مسجد كه شك داريم جزو مسجد است يا نه، آيا مىتوان در حين اعتكاف به آنجا رفت؟
ج : در حال اعتكاف نزول به سرداب (زيرزمين) مسجد و رفتن به بام مسجد جايز است، ولى مقدار اضافى اگر جزئيتش مشكوك باشد، رفتن به آنجا جايز نيست.
س : آيا آنچه بر مُحرم حرام است، بر معتكف هم حرام است؟
ج : محرمات احرام بر معتكف حرام نيست، مگر بعضى از محرمات.
س : آيا اعتكاف بچه مميّز صحيح است؟
ج : صحيح است.
2- اعتكاف بیش از سه روز هم جایز است؛ ولی هر گاه دو روز اضافه می كند، روز سوم را برآن بیافزاید(بنابر احتیاط).
3- اعتكاف باید در مسجد جامع باشد و منظور از مسجد جامع، مسجدی است كه قشرهای مختلف مردم شهر در آن شركت دارند، بر خلاف مسجد محل و مسجد بازار كه قشرخاصی درآن شركت می كنند.
4- خارج شده از مسجد عمدا موجب بطلان اعتكاف است و از روز فراموشی نیز بنابر احتیاط، چنین است.
5- اعتكاف برای زنان هم جایز است ولی احتیاط واجب آن است كه از همسرشان اجازه بگیرند.
6- احتیاط آن است كه در اعتكاف برای غیر، قصد اهدائ ثواب كند، خواه حی باشد یا میت، بنابراین می توان به قصد اهدا ثواب كند، خواه حی باشد یا میت بنابراين مي توان به قصد چند نفر نيت را نمود.
7- لازم نیست روزه برای اعتكاف باشد، بلكه می تواند روزه ی ماه مبارك یا روزه ی قضا و مانند آن را به جا آورد، ولی روزه ی استیجاری مشكل است.
8- اعتكاف مسجد را در دو روز اول می توان رها كرد؛ ولی روز سوم رها كردن جایز نیست.
9- بهتر است كه مدت اعتكاف در یك مسجد باشد؛ ولی در دو مسجد متصل به هم مانعی ندارد.
10- در جایی كه مشكوك است جزء مسجد می باشد یا نه، و ظاهر حال گواهی بر چیزی نمی دهد، اعتكاف صحیح نیست.
11- زنان نیز فقط در مسجد می توانند معتكف شوند.
12- كودكان ممیز نیز می توانند اعتكاف كنند.
13- در موارد زیر، شخص اعتكاف كننده می تواند از مسجد خارج شود:
الف: براي هر گونه كار ضروري شرعي يا عرفى، مانند رفتن به دستشویی و غسل واجب و تهیه ضروریات .
ب: همچنین برای گواهی دادن در دادگاه و نماز جمعه و تشییع جنازه و عیادت مریض ، اما برای هر كار مستحبی جایز نیست.
14- نشستن بر فروش غصبی هنگام اعتكاف موجب بطلان اعتكاف نمی شود، برخلاف محل غصب(مثلا جای دیگران را غصب كند) بنابر احتیاط.
15- جایز است در اعتكاف ، در آغاز نیت، شرط كند كه هرگاه عذر عرفی یا شرعی برای او پیدا شود، بتواند اعتكاف را به هم زند در این صورت هر وقت عذری پیدا شود، می توان آن را به هم زند، حتی در روز سوم .
16- اعتكاف كمتر از سه روز كامل جایز نیست و روز از اول طلوع فجر تا غروب آفتاب است.
17- اعتكاف در شبستان و سرداب و صحن مسجد جایز است. مگر در مواردی كه ثابت شود حیاط جزء مسجد نیست یا ظاهر حال چنین باشد.
18- موارد ذیل بر معتكف حرام است:
بوییدن عطریات و بوهای خوش هر چند به قصد لذت نباشد،
خرید و فروش، بلكه مطلق تجارت با بودن ضرورت(بنابر احتیاط) ولی پرداختن به امور مباح دنیوی مانند خیاطی و امثال آن اشكال ندارد،
جدال بر سر مسائل دینی یا دنیوی به قصد غلبه كردن بر طرف مقابل و اظهار فضیلت،
و در این امور فرقی میان شب و روز نیست،...
19- پرداختن به امور دنیوی و مطالعات مربوط به آن برای معتكف جایز است و هر چند بهتر ترك این امور و توجه به عبادات و طاعات می باشد.
20- هرگاه اعتكاف خود را با یكی از امور گذشته باطل كند، اگر به سبب نذر بر او واجب معین بوده باید قضا كند و اگر واجب غیر معین بوده و این امر در روز سوم بوده نیز باید قضا كند و اگر در روز اول بوده لازم نیست قضای اعتكاف واجب فوری نیست، بلكه وقت آن وسیع است.
س : در چه مساجدى مىتوان اعتكاف كرد؟ با توجه به استقبال فوق العادهاى كه از مسئله اعتكاف، مخصوصا از سوى جوانان مىشود، و سال به سال افزايش پيدا مىكند، و شرايطى كه براى مساجدى كه در آن مىتوان اعتكاف كرد ذكر مىكنند، سبب محدوديت هايى شده، دقيقا بفرماييد اعتكاف در چه مساجدى جايز است؟ آيا فقط در مساجد چهارگانه يا در هر مسجد جامعى مىتوان اعتكاف كرد؟ و منظور از مساجد جامع چيست؟ خواهشمنديم جواب واضحى دهيد تا تكليف اعتكاف كنندگان محترم روشن شود.
ج : با مراجعه به ادلّه مسئله و روايات متعدّدى كه در اين باره در منابع روايى وارد شده، روشن مىشود كه در تمام مساجدى كه در آن نماز جماعت به طور مرتّب بر پا مىشود، اعتكاف جايز است. بنابراين محدوديّت خاصّى در اين گونه مساجد نيست.
س : آيا در ايام اعتكاف در مسجد دانشگاه، رفتن به كلاس و شركت در درس ها جايز است؟
ج : جايز نيست.
س : گفتگو با تلفن همراه در مسجد در موارد غير ضرورى و مكرر چه صورت دارد؟
ج : در صورتى كه ضررى به اعمال اعتكاف نزند مانعى ندارد ولى بهتر ترك آن در غير موارد ضرورت است.
ج : اعتكاف باطل نمىشود.
س : آيا در تهران بزرگ در مسجد جامع هر محله مىتوان اعتكاف كرد؟
ج : يكى از شرايط صحت اعتكاف اين است كه در مسجد جامع باشد، يعنى مسجد عمومى كه محل اجتماع عامه مردم است و اختصاص به اهل يك محله و گروه خاصى نداشته باشد، مثل مسجد اعظم و مسجد امام در قم و مسجد امام و مسجد جمعه در تهران و امثال آن. بنابراين در مسجد بازار و محلهها اعتكاف صحيح نيست.
س : آيا در حال اعتكاف مىتوان در صحن و حياط مسجد توقف كرد؟
ج : اگر صحن و حياط مسجد به گونهاى است كه در آن نماز مىخوانند و صيغه مسجديت بر آن خوانده شده، مثل مسجد امام حسن عسكرى عليهالسلام در قم، مىتوان در آن توقف كرد، وگرنه نبايد در آن توقف كرد.
س : آيا شخص معتكف مىتواند براى شركت در نماز جمعه از مسجد محل اعتكاف خارج شود؟
ج : ظاهرا از مواردى است كه مىتوان خارج شد؛ ولى بايد حداقل زمان لازم را رعايت كند و در رفت و آمد به احتياط مستحب زير سايه نرود.
ج : اشكال ندارد.
س : آيا مىتوان براى غسل ام داوود از محل اعتكاف خارج شد؟ بر فرض خروج باعث بطلان اعتكاف مىشود؟ و چه احكامى از قبيل قضا و كفاره بر مكلف واجب مىشود؟
ج : جايز نيست خارج شود؛ زيرا استحباب آن ثابت نيست و اگر خارج شد كفاره ندارد، ولى اگر نذر كرده باشد بايد دوباره انجام دهد و اگر نذر معين بوده يا در روز سوم بوده، احتياطا بايد قضا كند.
برگرفته از :
- خیمه :: تیر و مرداد 1386 - شماره 33 و 34
- مبلغان :: تیر و مرداد 1387، شماره 105
- خیمه :: مرداد 1384 - شماره 19
منبع : http://www.hawzah.net
/خ
محضر مرجع عالی‌قدر حضرت ایت‌الله العظمی خامنه‌ای
با عنایت الهی مؤمنان موفق به برپایی سنت اعتكاف شده‌اند كه آوازه‌ی خوبی نزد افراد جامعه داشته است. ولی مشكل این است كه مسائل اعتكاف در رساله‌ی علمیه كم است و این امر باعث جهل نسبت به برخی مسائل شده است.
علاوه بر این كه در مورد بعضی مسائل اعتكاف اختلاف نظر وجود دارد. برای همین مسائلی مرتبط با اعتكاف را از شما استفتا كردیم :
الف: نیت
ـ محرمات اعتكاف همام چیزهایی است كه در تحریرالوسیله امام خمینی آمده است.
س : ایا اعتكاف در غیر از مساجد چهارگانه جایز است؟ نیت آن چگونه است؟
ـ اعتكاف در غیر از مساجد چهارگانه به قصد رجای مطلوبیت (به امید كه مطلوب خداوند واقع شود) مانعی ندارد.
س : ایا اعلام عمومی اعتكاف در محافل با اخلاص منافات دارد؟
ـ اعلام اعتكاف اگر برای تشویق مردم باشد، مانعی ندارد.
س : اگر ازمعتكف سئوال شود كه ایا جزو معتكفین است، بهتر است پنهان كند یا آشكار كند؟
ـ آشكار كردن مانعی ندارد، مگر این كه برای ریا باشد.
س : ایا روز سوم اعتكاف نیتی غیر از نیت دو روز اول دارد؟ چه در اعتكاف واجب و چه در اعتكاف مستحبی؟
ـ روز سوم كامل كردن اعتكاف است و نیت خاصی ندارد.
س : معتكفی می‌خواهد سه روز اعتكاف كند و مدت 72 ساعت اعتكاف انجام دهد. اگر اعتكافش را از بعد از طلوع فجر مثلا از ظهر شروع كند و ظهر هم به پایان برساند به گونه‌ای كه مجموع آن 72 ساعت شود، ایا این اعتكاف صحیح است؟
ـ اعكاف باید از شروع روز اول تا پایان روز سوم باشد و تلفیق كردن بدین‌گونه كه جزئی از روز اول را با جزئی از روز آخر یك روز كامل به حساب بیاورد، صحیح نیست. محل اشكال است.
س : هیأت برگزاری اعتكاف كه متشكل از تعدادی از معتكفین است. وظیفه‌ی خدمت به معتكفین و فراهم كردن نیازمندی‌های آنها را بر عهده دارد. لذا باید نیازمندی‌های معتكفین مثل افطاری و سحری را بخرد، ایا این مسئله به اعتكاف آنها ضرر نمی‌رساند؟
ـ خارج شدن از مسجد برای خرید چیزهای ضروری مثل غذا و غیره اگر در ضمن آن نیازمندی‌های خود را نیز تهیه می‌كنند، اشكال ندارد.
س : چه زمانی اعتكاف مستحب مؤكد است؟ به عبارت دیگر در چه اوقاتی اعتكاف مستحب است؟
ـ اعتكاف وقت خاصی ندارد، هرچند كه اعتكاف در ده روز آخر ماه مبارك رمضان فضیلت بیشتری دارد.
س : ایا اعتكاف بچه‌ی ممیز صحیح است؟
ـ اعتكاف او نیز صحیح است.
س : حكم اعتكاف زنی كه حیض یا استحاضه بر او عارض شده است، چیست؟ چه در روز اول یا دوم یا سوم؟ ایا قضا بر او واجب است؟
ـ با حائض شدن حتی اگر در ساعات آخر روز سوم باشد، اعتكاف باطل می‌شود ولی در صورت استحاضه شدن اگر به وظیفه‌ی مستحاضه نسبت به روزه‌اش عمل كند، اعتكاف صحیح است.
س : حكم اعتكاف زنی كه شك در حیض یا استحاضه دارد، چه در روز اول یا دوم یا سوم چیست؟ ایا قضا بر او واجب است؟
ـ اگر حالت قبلی او پاك بودن است، به شكش اعتنا نكند.
س : گاهی در جواب استفتائات ما را به عرف ارجاع می‌دهید. مراد از عرف چیست؟ چه كسی می‌تواند آن را تشخیص دهد؟ اگر در تشخیص آن اختلاف شود چه باید كرد؟
ـ مراد از عرف، نظر عرفی خود مكلف است.
س : اگر معتكف از روی عمد یا نادانی یا فراموشی و یا سهواً مرتكب بعضی از حرام‌های اعتكاف شود، ایا اعتكافش باطل می‌شود؟ اگر نسبت به نوع حرام، حكم مختلف می‌شود، لطفاً توضیح دهید.
ـ برای شناخت تفصیلات این مطلب، به كتاب تحریرالوسیله اما مراجعه كنید.
س : ایا می‌توان به علتی یا بدون علت در روز اول یا دوم اعتكاف را قطع كرد؟ اگر در قطع كردن اعتكاف تردید كنم، ایا نیت آن از بین می‌رود و در نتیجه اعتكاف باطل می‌شود؟ ایا لازم است كه نیت مستمر باشد؟
ـ در اعتكاف مستحبی جایز است كه در روز اول و دوم اعتكاف قطع شود و نیت اعتكاف باید تا پایان روز سوم ادامه پیدا كند.
س : اگر معتكف نیت چهار روز اعتكاف كند، ایا روز چهارم هم جزو اعتكاف است یا این كه باید شش روز را تكمیل كند تا روز چهارم به حساب اید؟
- روز چهارم داخل در اعتكاف نیست ولی اگر پنج روز اعتكاف كند، واجب است روز ششم را كامل كند.
س : ایا عبادات بر معتكف واجب است یا صرف ماندن در مسجد كافی است؟
ـ عبادات مستحب، فی‌نفسه بر معتكف واجب نیست.
س : ایا اعتكاف در ماه رجب مستحب است و چه زمانی از آن؟
ـ دلیل خاص بر استحباب اعتكاف در خصوص ماه رجب نیافتیم.
س : اگر اعتكاف در همسر اثر منفی بگذارد، با توجه به استحباب اعتكاف كدام لازم‌تر است؟ رسیدگی به همسر یا اعتكاف؟
ـ تا هنگامی كه اعتكاف شوهر مستلزم ترك نفقه‌ی واجب زن نشود، اشكال ندارد.
ب: خارج شدن از مسجد
ـ رفتن به جاهایی كه در حكم مسجد است، اشكال ندارد اما رفتن به خارج است مسجد جایز نیست مگر مواردی كه خروج از مسجد به خاطر آنها جایز باشد.
س : رفتن به سرویس‌های بهداشتی متعلق به مسجد كه در خارج از مسجد است، در موارد زیر چه حكمی دارد؟
الف) برای حمام كردن
ب) برای غسل مستحب
ج) برای این كه با وضو باشد
د) وضو گرفتن برای خواندن قرآن یا نماز مستحبی
ـ خارج شدن از مسجد به دلایل مذكور اشكال ندارد ولی باید به قدر حاجت اكتفا كند و طول ندهد.
س : خارج شدن از مسجد برای شستن دندانها و دستها؟
ـ ملحق به خارج شدن از مسجد برای تجدید طهارت است.
س : ایا برای رفتن به تشییع جنازه در هنگام اعتكاف، وقت مشخصی است؟ اگر معتكف یكی از دوستانش را دید، ایا می‌تواند چند دقیقه را با او سپری كند؟ خكم رفتن زیر سایه در این هنگام (چه در ماشین و یا غیر آن) چیست؟
ـ وقت مشخصی ندارد و رفتن به تشییع جنازه اگر آن‌قدر طولانی نشود كه باعث محو صورت اعتكاف شود، اشكال ندارد و در صورت امكان واجب است كه زیر سایه ننشیند و احتیاط مستحب این است كه زیر سایه حركت نكند.
س : ایا پشت بام مسجد تابع مسجد است یا بستگی به وقف كننده دارد؟
ـ پشت بام مسجد به حكم مسجد است مگر این كه احراز شود كه هنگام وقف مسجد، پشت بام آن از وقف خارج شده است.
س : اگر مكان‌هایی برای وضو و شستن دستها و دندانها در خارج از مسجد فراهم شده باشد، ایا واجب است مكان خاصی در داخل مسجد تهیه شود تا معتكف از مسجد خارج نشود؟
ـ صرف نیاز به خروج از مسجد برای طهارت و نظافت برای جواز خروج كافی است و تهیه مكانی در داخل مسجد واجب نیست.
استفاده از بوی خوش
ـ قبلاً گذشت كه برای شناخت محرمات اعنكاف به تحریرالوسیله امام خمینی مراجعه شود.
معاملات
ـ اگر برای خرید نیازمندی‌های اعتكاف باشد فی نفسه مانعی ندارد ولی در صورتی كه باعث خارج شدن از مسجد می‌شود مشروط به این است كه در حال اعتكاف به آن نیاز داشته باشد و جایز نیست معتكف خودش اقدام به خرید و فروش كند مگر در مواردی كه در حال اعتكاف به آنها نیاز دارد.
س : ایا جایز است كه معتكف كسی را برای خرید چه ضروری و چه غیر ضروری وكیل كند؟
ـ اگر برای خرید نیازمندی‌های هنگام اعتكاف باشد، اشكال ندارد، اما در غیر آن موارد، اگر وكیل كردن در هنگام اعتكاف باشد اشكال دارد.
س : ایا اجاره و دیگر معاملات غیر از خرید و فروش در هنگام اعتكاف جایز است؟
ـ بنا بر احتیاط واجب مانند خرید و فروش در هنگام اعتكاف سایر معاملات نیز جایز نیست.
س : ایا جایز است دانشجویان معتكف درس‌های دانشگاهی خود را مرور كنند؟
ـ اشكال ندارد.
س : ایا اجرای دیگر عقود و ایقاعات در هنگام اعتكاف جایز است؟
ـ مانعی ندارد.
س : اگر معتكف بعد از اعتكاف نیاز به كالایی داشته باشد ایا جایز است كه در هنگام اعتكاف آن را تقاضا كند و گرفتن كالا بعد از اعتكاف باشد؟
ـ اگر باعث خارج شدن از مسجد نشود، صرف قرار گذاشتن بدون عقد خرید، اشكال ندارد.
س : مورد ضروری كه خرید و فروش در آنها برای معتكف جایزاست، چیست؟
ـ مواردی كه در هنگام اعتكاف برای خودش یا هزینه‌های خودش و نفقه‌ی خانواده‌اش به آن نیاز دارد.
عنوان مسجد جامع
ـ قبلاً گذشت كه اعتكاف در هر مسجدی حتی غیر از مسجدهای چهارگانه تا هنگامی كه بر آن مكان اسم مسجد صدق كند، جایز است، مشروط بر این كه به قصد رجا باشد یعنی به امید این كه مطلوب خداوند واقع شود و مختص به مسجد جامع نیست و ممكن است كه یك شهر یا روستا چند مسجد جامع داشته باشد.
سئوال‌های عمومی
ج: اعتكاف در غير از مساجد چهارگانه به قصد رجاء مطلوبيت (به اميد اينكه مطلوب خداوند واقع شود) مانعى ندارد.
س: رفتن به سرويسهاى بهداشتى متعلق به مسجد كه در خارج از مسجد است در موارد زير چه حكمى دارد؟
الف. براى حمام كردن.
ب. براى غسل مستحب.
ج. براى اينكه با وضو باشد.
د. وضو گرفتن براى خواندن قرآن يا نماز مستحبى.
ه . خارج شدن از مسجد براى شستن دندانها و دستها.
خارج شدن از مسجد به دلايل مذكور اشكال ندارد، ولى بايد به قدر حاجت اكتفا كند و طول ندهد.
س : موارد ضرورى كه خريد و فروش در آنها براى معتكف جايز است چيست؟
ج: مواردى كه در هنگام اعتكاف براى خودش و نفقه خانواده‌اش به آن نياز دارد.
س : اگر معتكف مبتلا به مرضى شود كه مجبور به افطار روزه است، چه بايد بكند و حكم اعتكاف او چيست؟
ج : اعتكاف بدون روزه صحيح نيست لذا با افطار روزه، اعتكاف باطل مىشود.
س: من علاقه زيادى دارم كه در مراسم اعتكاف در مركز استان شركت كنم ولى چون در شهرستان زندگى مىكنم و اگر بخواهم به مركز استان بروم بايد نماز خود را شكسته بخوانم، آيا از اين نظر مشكلى نخواهم داشت؟
ج : كسى كه بخواهد در سفر، معتكف شود، مىتواند نذر كند كه در سفر، روزه بگيرد و مىتواند اعتكاف نمايد.
س: حكم اعتكاف زنى كه حيض يا استحاضه بر او عارض شده است چيست؟ چه در روز اول يا دوم يا سوم؟ و آيا قضا بر او واجب است؟
ج : در صورت حائض شدن؛ حتى اگر در ساعات آخر روز سوم باشد اعتكاف باطل مىشود؛ ولى در صورت استحاضه شدن اگر به وظيفه مستحاضه نسبت به روزه‌اش عمل كند، اعتكافش صحيح است.
س : اگر معتكف مثلاً یك ساعت از ابتدای روز، بعد از طلوع فجر، تاخیر كند، ایا این روز به عنوان روز اول اعتكاف حساب می‌شود، چه تاخیر عمدی باشد یا اضطراری؟
ـ گذشت كه در اعتكاف باید از ابتدای روز اول شروع كند لذا روزی كه ناقص مانده جزو اعتكاف محسوب نمی‌شود، هرچند كه تاخیر از روی اضطرار باشد.
س : ایا عدالت امام جماعت مسجد جامع در صحت اعتكاف شرط است؟ چرا؟
ـ عدالت امام جماعت مسجد در صحت اعتكاف شرط نیست.
س : اگر قضای اعتكاف به علت بطلان واجب باشد و ده روز پایانی ماه رمضان تمام شود ایا جایز است كه برای درك فضیلت، قضای اعتكاف را در ماه رمضان اینده به جای آورد یا این كه باید فوراً قضا كند؟
ـ قضا در هر ماهی كه خواست اشكال ندارد مگر این كه نذر كرده باشد كه در ماه خاصی اعتكاف كند.
س : اگر خارج شدن از مسجد برای معتكف جایز باشد، برای مثال تشییع جنازه، حكم زیر سایه رفتن او چیست؟
ـ حكم آن قبلاً گذشت، به جواب سئوال 3 خارج شدن از مسجد رجوع شود.
س : اگر معتكف مبتلا به مرضی شود كه مجبور به افطار روزه است چه باید بكند وحكم اعتكاف او چیست؟
ـ اعتكاف بدون روزه صحیح نیست لذا با افطار روزه اعتكاف باطل می‌شود.
س : اگر كسی بخواهد در خارج از شهر خود اعتكاف كند، برای مثال در مكه مكرمه و از ساكنین مكه نباشد و قصد ده روز هم نكند، ایا نذر كافی است و صیغه‌ی آن چیست؟ اگر نذر، صحیح است، ایا می‌تواند در خلال ماه رمضان نذر كند؟
ـ نذر روزه در سفر مانعی ندارد و با این نذر، روزه و اعتكافش صحیح است ولی احتیاط آن است كه نذر، قبل از شروع مسافرت باشد و صیغه‌ی آن عبارت است از «لله علی ان اصوم فی سفری الی كذا».
س : ایا گفت‌وگو در مورد چیزهای مباح، هنگام اعتكاف جایز است؟
ـ اشكال ندارد.
س : در پایان از حضرتعالی تقاضان داریم كه كلامی برای مؤمنان در مورد اعتكاف و نقش آن در تربیت فرد و آثار مثبت آن برای جامعه بیان كنید. با توجه به این كه سخن مبارك شما در كتابچه‌هایی كه هیأت اعتكاف آماده می‌كنند، منتشر خواهد شد.
ـ شابسته است كه مؤمنان بدین نكته توجه داشته باشند كه دایم و در همه‌ی حالات در محضر خداوند هستند، لذا هیچ‌یك از اوامر و نواهی الهی را عصیان نكنند. خداوند همه را به مرضات خود موفق بدارد.
آية اللّه العظمى بهجت (رحمت الله علیه)
ج : در هر زمانى كه روزه در آن ايام صحيح است اعتكاف نيز جايز و صحيح است و بهترين اوقات اعتكاف، ماه رمضان و برترين اوقات رمضان، دهه آخر آن است.
س : اعتكاف به نيابت از ميّت يا حىّ چه حكمى دارد؟
ج : اعتكاف به نيابت از ميّت صحيح است و صحت آن به نيابت از حىّ محل تأمل است.
س : آيا در اعتكاف، زن بايد از شوهر خود اجازه بگيرد؟
ج : در صورتى كه اعتكاف او منافى با حق شوهر باشد، اجازه لازم است و با عدم منافات هم احتياط در اجازه است.
س : آيا فرزند لازم است كه براى اعتكاف از پدر خود اجازه بگيرد؟
ج : اگر اعتكاف فرزند مستلزم آزار و اذيت آنها باشد، اجازه پدر و مادر لازم است.
س : آيا معتكف مىتواند از اعتكاف منصرف شود؟
ج : برگشت و انصراف از اعتكاف در واجب معين و هم چنين در غيرمعين، بعد از تمام شدن دو روز جايز نيست و منظور از دو روز، غروب روز دوم است و در صورتى كه هنگام نيّت اعتكاف، شرط رجوع داشته است، مىتواند هر وقت خواست از اعتكاف دست بردارد؛ هرچند روز سوم هم باشد.
س : مكانهايى همچون بام و زير زمين مسجد كه شك داريم جزو مسجد است يا نه، آيا مىتوان در حين اعتكاف به آنجا رفت؟
ج : در حال اعتكاف نزول به سرداب (زيرزمين) مسجد و رفتن به بام مسجد جايز است، ولى مقدار اضافى اگر جزئيتش مشكوك باشد، رفتن به آنجا جايز نيست.
س : آيا آنچه بر مُحرم حرام است، بر معتكف هم حرام است؟
ج : محرمات احرام بر معتكف حرام نيست، مگر بعضى از محرمات.
س : آيا اعتكاف بچه مميّز صحيح است؟
ج : صحيح است.
آية اللّه العظمى مكارم شيرازى
2- اعتكاف بیش از سه روز هم جایز است؛ ولی هر گاه دو روز اضافه می كند، روز سوم را برآن بیافزاید(بنابر احتیاط).
3- اعتكاف باید در مسجد جامع باشد و منظور از مسجد جامع، مسجدی است كه قشرهای مختلف مردم شهر در آن شركت دارند، بر خلاف مسجد محل و مسجد بازار كه قشرخاصی درآن شركت می كنند.
4- خارج شده از مسجد عمدا موجب بطلان اعتكاف است و از روز فراموشی نیز بنابر احتیاط، چنین است.
5- اعتكاف برای زنان هم جایز است ولی احتیاط واجب آن است كه از همسرشان اجازه بگیرند.
6- احتیاط آن است كه در اعتكاف برای غیر، قصد اهدائ ثواب كند، خواه حی باشد یا میت، بنابراین می توان به قصد اهدا ثواب كند، خواه حی باشد یا میت بنابراين مي توان به قصد چند نفر نيت را نمود.
7- لازم نیست روزه برای اعتكاف باشد، بلكه می تواند روزه ی ماه مبارك یا روزه ی قضا و مانند آن را به جا آورد، ولی روزه ی استیجاری مشكل است.
8- اعتكاف مسجد را در دو روز اول می توان رها كرد؛ ولی روز سوم رها كردن جایز نیست.
9- بهتر است كه مدت اعتكاف در یك مسجد باشد؛ ولی در دو مسجد متصل به هم مانعی ندارد.
10- در جایی كه مشكوك است جزء مسجد می باشد یا نه، و ظاهر حال گواهی بر چیزی نمی دهد، اعتكاف صحیح نیست.
11- زنان نیز فقط در مسجد می توانند معتكف شوند.
12- كودكان ممیز نیز می توانند اعتكاف كنند.
13- در موارد زیر، شخص اعتكاف كننده می تواند از مسجد خارج شود:
الف: براي هر گونه كار ضروري شرعي يا عرفى، مانند رفتن به دستشویی و غسل واجب و تهیه ضروریات .
ب: همچنین برای گواهی دادن در دادگاه و نماز جمعه و تشییع جنازه و عیادت مریض ، اما برای هر كار مستحبی جایز نیست.
14- نشستن بر فروش غصبی هنگام اعتكاف موجب بطلان اعتكاف نمی شود، برخلاف محل غصب(مثلا جای دیگران را غصب كند) بنابر احتیاط.
15- جایز است در اعتكاف ، در آغاز نیت، شرط كند كه هرگاه عذر عرفی یا شرعی برای او پیدا شود، بتواند اعتكاف را به هم زند در این صورت هر وقت عذری پیدا شود، می توان آن را به هم زند، حتی در روز سوم .
16- اعتكاف كمتر از سه روز كامل جایز نیست و روز از اول طلوع فجر تا غروب آفتاب است.
17- اعتكاف در شبستان و سرداب و صحن مسجد جایز است. مگر در مواردی كه ثابت شود حیاط جزء مسجد نیست یا ظاهر حال چنین باشد.
18- موارد ذیل بر معتكف حرام است:
بوییدن عطریات و بوهای خوش هر چند به قصد لذت نباشد،
خرید و فروش، بلكه مطلق تجارت با بودن ضرورت(بنابر احتیاط) ولی پرداختن به امور مباح دنیوی مانند خیاطی و امثال آن اشكال ندارد،
جدال بر سر مسائل دینی یا دنیوی به قصد غلبه كردن بر طرف مقابل و اظهار فضیلت،
و در این امور فرقی میان شب و روز نیست،...
19- پرداختن به امور دنیوی و مطالعات مربوط به آن برای معتكف جایز است و هر چند بهتر ترك این امور و توجه به عبادات و طاعات می باشد.
20- هرگاه اعتكاف خود را با یكی از امور گذشته باطل كند، اگر به سبب نذر بر او واجب معین بوده باید قضا كند و اگر واجب غیر معین بوده و این امر در روز سوم بوده نیز باید قضا كند و اگر در روز اول بوده لازم نیست قضای اعتكاف واجب فوری نیست، بلكه وقت آن وسیع است.
س : در چه مساجدى مىتوان اعتكاف كرد؟ با توجه به استقبال فوق العادهاى كه از مسئله اعتكاف، مخصوصا از سوى جوانان مىشود، و سال به سال افزايش پيدا مىكند، و شرايطى كه براى مساجدى كه در آن مىتوان اعتكاف كرد ذكر مىكنند، سبب محدوديت هايى شده، دقيقا بفرماييد اعتكاف در چه مساجدى جايز است؟ آيا فقط در مساجد چهارگانه يا در هر مسجد جامعى مىتوان اعتكاف كرد؟ و منظور از مساجد جامع چيست؟ خواهشمنديم جواب واضحى دهيد تا تكليف اعتكاف كنندگان محترم روشن شود.
ج : با مراجعه به ادلّه مسئله و روايات متعدّدى كه در اين باره در منابع روايى وارد شده، روشن مىشود كه در تمام مساجدى كه در آن نماز جماعت به طور مرتّب بر پا مىشود، اعتكاف جايز است. بنابراين محدوديّت خاصّى در اين گونه مساجد نيست.
س : آيا در ايام اعتكاف در مسجد دانشگاه، رفتن به كلاس و شركت در درس ها جايز است؟
ج : جايز نيست.
س : گفتگو با تلفن همراه در مسجد در موارد غير ضرورى و مكرر چه صورت دارد؟
ج : در صورتى كه ضررى به اعمال اعتكاف نزند مانعى ندارد ولى بهتر ترك آن در غير موارد ضرورت است.
آية اللّه العظمى فاضل لنكرانى رحمهالله
ج : اعتكاف باطل نمىشود.
س : آيا در تهران بزرگ در مسجد جامع هر محله مىتوان اعتكاف كرد؟
ج : يكى از شرايط صحت اعتكاف اين است كه در مسجد جامع باشد، يعنى مسجد عمومى كه محل اجتماع عامه مردم است و اختصاص به اهل يك محله و گروه خاصى نداشته باشد، مثل مسجد اعظم و مسجد امام در قم و مسجد امام و مسجد جمعه در تهران و امثال آن. بنابراين در مسجد بازار و محلهها اعتكاف صحيح نيست.
س : آيا در حال اعتكاف مىتوان در صحن و حياط مسجد توقف كرد؟
ج : اگر صحن و حياط مسجد به گونهاى است كه در آن نماز مىخوانند و صيغه مسجديت بر آن خوانده شده، مثل مسجد امام حسن عسكرى عليهالسلام در قم، مىتوان در آن توقف كرد، وگرنه نبايد در آن توقف كرد.
س : آيا شخص معتكف مىتواند براى شركت در نماز جمعه از مسجد محل اعتكاف خارج شود؟
ج : ظاهرا از مواردى است كه مىتوان خارج شد؛ ولى بايد حداقل زمان لازم را رعايت كند و در رفت و آمد به احتياط مستحب زير سايه نرود.
آية اللّه العظمى سيستانى
ج : اشكال ندارد.
س : آيا مىتوان براى غسل ام داوود از محل اعتكاف خارج شد؟ بر فرض خروج باعث بطلان اعتكاف مىشود؟ و چه احكامى از قبيل قضا و كفاره بر مكلف واجب مىشود؟
ج : جايز نيست خارج شود؛ زيرا استحباب آن ثابت نيست و اگر خارج شد كفاره ندارد، ولى اگر نذر كرده باشد بايد دوباره انجام دهد و اگر نذر معين بوده يا در روز سوم بوده، احتياطا بايد قضا كند.
برگرفته از :
- خیمه :: تیر و مرداد 1386 - شماره 33 و 34
- مبلغان :: تیر و مرداد 1387، شماره 105
- خیمه :: مرداد 1384 - شماره 19
منبع : http://www.hawzah.net
/خ
