معرفی هلیله کابلی و خواص درمانی آن

نام علمی:

Terminalia chebula Retz.، نام فرانسه Myrobalam chebula و نام انگلیسی آن Chebulic Myrobaan می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، هَلیله کابلی، شجرة شعیر هندی و اهلیلج کابلی نامیده شده است. بازکننده انسداد عروقی و بادشکن، نرم کننده سینه و افزاینده بزاق، مسهل و بندآورنده خونریزی، صفرابر و دفع کننده اخلاط، خارج کننده مواد زائد بدن و برطرف کننده سرگیجه‌های صفراوی، جلوگیری کننده از سفید شدن زودرس موها و افزاینده اسپرم، تقویت کننده بینایی و مسکن دردهای سیاتیکی می‌باشد.

تیره گیاه:

بادام هندی Combretaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری درخت:

درختی است به ارتفاع حدود 20 متر گاهی موارد بیشتر و برگ‌های آن متناوب و بیضوی دراز و بعضی از آنها مدور با قاعده‌ی قلبی می‌باشند. در قسمت‌های انتهایی شاخه‌ها، گل دهنده و گل‌های آن سفید رنگ، کدر و مجتمع به صورت سنبله‌های فرد هستند که مجموعاً به شکل گل‌آذین پانیکول ظاهر می‌شوند. میوه‌اش بیضوی و گوشتدار است که پس از خشک شدن به رنگ زرد مایل به خاکستری در می‌آید و دانه کوچکی در داخل آن وجود دارد. به این دلیل به آن هلیله کابلی گفته می‌شود که از طریق افغانستان به ایران وارد می‌شود.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت هلیله کابلی سرد و خشک می‌باشد.

رویش جغرافیایی:

در اغلب مناطق شمالی هند و در بعضی از مناطق کشورهای برمه و تایلند انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در هلیله کابلی:

تانن، اسید کبولیک، اسید تانیک، اسید گالیک، آلاجیک اسید، مواد رزینی، مواد پروتئینی و مواد قندی در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه (هلیله کابلی)

نحوه مصرف:

معمولاً به صورت دم کرده، نیم‌کوب شده و یا خیسانده در آب جوش استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

بازکننده انسداد عروقی و بادشکن، نرم کننده سینه و افزاینده بزاق، مسهل و بندآورنده خونریزی، صفرابر و دفع کننده اخلاط، خارج کننده مواد زائد بدن و برطرف کننده سرگیجه‌های صفراوی، جلوگیری کننده از سفید شدن زودرس موها و افزاینده اسپرم، تقویت کننده بینایی و مسکن دردهای سیاتیکی می‌باشد. در ضمن برای اسهال، سودا، بلغم، صرع، فراموشی و مالیخولیا نیز مفید است. در استعمال خارجی جوشانده آن به صورت غرغره و دهان‌شویه، ضد التهاب‌های عمومی مخاط دهان، تقویت کننده لثه‌ها و جلوگیری کننده از کرم خوردگی دندان‌ها می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.