3 مرداد 1388 / 2 شعبان 1430 / 25 جولای 2009 |
1) واگذاري امتياز بهرهبرداري از معادن ايران به رويتر انگليسي در زمان ناصرالدين شاه (1251 ش) يكي از مشهورترين امتيازاتي كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار و با اصرار ميرزا حسين خان سپهسالار، صدر اعظم وقت به بيگانگان داده شد، امتياز رويتر بود. اين امتياز بين دولت ايران و يك فرد انگليسي به نام بارون جوليوس رويتر كه يك يهودي بود در 24 ماده به امضا رسيد. به موجب اين قرارداد، امتياز انحصاري ايجاد راه آهن و استخراج معادن ايران از قبيل ذغال سنگ، آهن، مس، سرب، نفت و به طور كلي هر معدن ديگري را كه قابل بهره برداري براي كمپاني باشد به مدت هفتاد سال به رويتر انگليسي واگذار شد. در اين قرارداد خفت بار، رويتر حق داشت به هر اسم و با هر شرايطي كه لازم بداند، يك يا چند شركت جهت انجام امور امتياز نامه تشكيل دهد؛ اراضي مورد نياز خود را به طور رايگان دريافت دارد؛ مصالح مورد استفادهاش را به طور مجاني تحويل گيرد و از پرداخت تمام حقوق و عوارض گمركي معاف باشد. اين قرارداد به علت تخلف در اجراي مفاد آن در زمان تعيين شده و همچنين دخالت روسيه، هرگز به مرحله اجرا نرسيد ولي بدنامي آن براي ميرزا حسينخان مشيرالدوله، معروف به سپهسالار، صدر اعظم ناصرالدين شاه ماند. البته دولت ايران بعدها، قرارداد ديگري به عنوان غرامت، با پسر رويتر منعقد كرد و از قِبَلِ آن، بانك شاهنشاهي و بانك صنايع و معادن ايران توسط وي تاسيس شد. |
2) شهادت حجتالاسلام "سيد حسن بهشتينژاد" نماينده مردم اصفهان (1360ش) حجتالاسلام سيد حسن بهشتينژاد در سال 1332ش در اصفهان به دنيا آمد و پس از گذراندن تحصيلات مقدماتي براي فراگيري علوم اسلامي راهي قم شد. وي در قم از محضر استاداني همچون حضرات آيات: حسين نوري همداني، محمد فاضل لنكراني، يوسف صانعي و مرتضي حائري يزدي استفاده برد و سطوح عالي حوزه را طي كرد. اين شهيد گرانقدر، پس از پيروزي انقلاب اسلامي به تبليغ و تدريس در نهادهاي انقلابي همچون جهاد سازندگي و سپاه مشغول شد و در نهايت از طرف مردم اصفهان به نمايندگي مجلس شوراي اسلامي انتخاب گرديد. شهيد بهشتينژاد سرانجام در سوم مرداد ماه سال 1360 ش برابر با روز شهادت امام علي(ع)، در 21 رمضان سال 1400 ق توسط تروريستهاي گروهك منافقين در خانهاش ترور شد و به شهادت رسيد. |
3) عمليات كوچك شهيد چمران در منطقه جاده ماهشهر توسط سپاه (1360ش) |
4) حمله منافقين و ارتش بعث عراق به مناطق كَرَند غرب و سرپل ذهاب در استان كرمانشاه (1367ش) در حالي كه چندين روز از قبول قطعنامه 598 شوراي امنيت توسط جمهوري اسلامي ايران ميگذشت، در بعدازظهر روز سوم مرداد 1367 ش، گروهك تروريستي منافقين به همراه ارتش بعث عراق، هجوم مشترك خود را از طريق سرپل ذهاب به طرف شهر كرند در استان كرمانشاه آغاز كرد. آنان كه عمليات خود را با هدف براندازي نظام اسلامي آغاز كرده بودند، وضعيت نظامي ايران را از هم پاشيده ارزيابي نموده، اوضاع داخلي كشور را آسيبپذير ميدانستند. از اين رو، منافقين ميپنداشتند با يك ضربه و شوك نهايي، نظام جمهوري اسلامي فرو خواهد ريخت و اين تنها فرصت آنها است. اين مزدوران كوردل چنان به وعدههاي دشمنان قسم خورده انقلاب اطمينان پيدا كرده بودند كه جمعبندي نهايي درباره نظام آتي ايران را به چند روز بعد در ميدانِ آزادي تهران موكول نمودند. اين عمليات كه فروغ جاويدان نام گرفته بود، با مقاومت دلاورمردانه بسيجيان و نيروهاي مردمي، به حماسه غرورآفرين مرصاد تبديل شد و طومار ننگين منافقين را درهم پيچيد. |
5) درگذشت خانم دكتر "عصمت ستارزاده" محقق و مترجم معاصر (1372 ش) خانم دكتر عصمت ستارزاده در سال 1290 ش در تبريز زاده شد و در سال 1316 به عنوان معلم به وزارت فرهنگ پيوست. وي پس از مدتي، تحصيلات خود را ادامه داد تا اين كه در سال 1344ش موفق به اخذ دكتراي زبان و ادبيات فارسي گرديد. دكتر ستارزاده از همان آغاز به سبب تسلطي كه بر زبان تركي اسلامبولي داشت، تلاش خويش را صرف ترجمه آثاري كرد كه دوستداران فرهنگ پربار فارسي به زبان تركي نگاشته بودند، تا بدين طريق بتواند ارتباط كهن اين دو سرزمين را گسترش بخشد. ايشان در اين ميان كتب متعددي ترجمه نمود كه ترجمه شرح سودي بر حافظ در چهار جلد، ترجمه شرح كبير اَنغَرَوي بر مثنوي معنوي در پانزده جلد و نيز تفسير سودي بر گلستان از آن جملهاند. سرانجام خانم دكتر ستارزاده اين محقق و مترجم معاصر در سوم مرداد ماه 1372 در 82 سالگي در تهران درگذشت. |
6) واجب شدن روزهي ماه مبارك رمضان(2 ق) |
7) تولد "خواجه عبداللَّه انصاري" عارف والامقام و نويسندهي بزرگ اسلامي(396 ق) خواجه عبداللَّه انصاري هروي بن ابي منصور كه نَسَبَش با شش واسطه به ابوايوب انصاري، صحابي پيامبر(ص) ميرسد، از عرفا و بزرگان صوفيه ميباشد.وي كه به شيخ الاسلام معروف است در اواخر قرن چهارم در هرات به دنيا آمد. خواجه از نه سالگي شعر ميگفت و سپس براي خدمت به اسلام، مسافرت نمود. او شعر پارسي و عربي را نيكو ميسرود و در جواني در علوم ديني و حفظ اشعارِ عرب، مشهور بود. همچنين وي در حديث و فقه مهارت داشت و در تصوف داراي مقامي عالي است. محل اقامتش، بيشتر در هرات بود و در آنجا، تا پايان عمر به تعليم و ارشاد اشتغال داشت. وي داراي حافظهاي قوي و استعدادي بالا بوده است. بيشتر شهرت خواجه عبداللَّه انصاري به جهت رسالات و كُتب مشهوري است كه آنها را نگاشته كه تفسير قرآن، كنزُالسّالكين، رسالهي دل و جان، اُنسُ المُريد، انوارُ التَّحقيق، شَمس المجالس، منازل السائرين و مناجات فارسي از آن جملهاند. خواجه عبداللَّه انصاري در سال 481 ق در 85 سالگي درگذشت. |
8) آغاز اولين حملهي امير تيمور گوركاني به سرزمين خوارزم(773 ق) |
9) تصرف شهر نخجوان در قفقاز توسط سپاهيان امپراتوري عثماني(920 ق) |
10) انتشار نخستين شماره از روزنامهي "نسيم شمال"(1325 ق) سيداشرف الدين حسيني قزويني از شاعران و روزنامهنويسان دورهي نهضت مشروطه بود كه روزنامهي نسيم شمال را تاسيس و منتشر كرد. روزنامهي نسيم شمال كه پس از پيروزي مشروطه خواهان، در تهران منتشر ميشد، حاوي مقالات و اشعار فكاهي و طنز بود و اين مطالب در نكوهش اعمال ظالمانه و بيعدالتيهاي محمدعلي شاه قاجار و عوامل دست نشاندهي وي منتشر ميگشت. نسيم شمال مقبوليت عام يافت و خودِ سيد اشرف الدين حسيني قزويني نيز به مناسبت روزنامهاش، به نسيم شمال معروف شد. |
11) تولد "هارْمِنْتْس رامْبِرانْدْ" نقاش و هنرمند نامي هلندي (1606م) هارْمنْتْسْ فانْ ريم رامْبرانْدْ، نقاش معروف هلندي، در 25 ژوئيه 1606م در شهر ليد هلند به دنيا آمد. وي از كودكي به نقاشي علاقه داشت و از چهارده سالگي براي فراگيري اين هنر، نزد يكي از نقاشان معروف محلي به شاگردي پرداخت. پس از سه سال كارآموزي، نشانههايى از نبوغ زودرس در رامبرانْد مشاهده گرديد و با ارائه آثار هنرمندانه خود، در 22 سالگي شهرت زيادي در اين زمينه كسب كرد. رامبراند در كارهاي نخستين خود از سوژههاي مذهبي، تاريخي، اخلاقي، طبيعي و انساني الهام ميگرفت و به سبك كلاسيك و روش پيشينيان كار ميكرد. زمينه تابلوهاي رامبراند تيره است و در آنها، هميشه يك كانون نور ديده ميشود كه از آنجا روشنايى ساطع است. وي در آثار خود به طبيعت، حيات ميبخشيد و در پديد آوردن سايه روشن، بيش از هر كس ديگري توفيق يافت. پديده سايه روشن، همواره گويا و بيانگر عمده احساسات هنري رامبراند بود و او با كمك اين نور و سايه، سوژههاي دلخواه خود را تجسم ميداد. از اين رو، هيچ نقاشي مانند او، در سايه روشن و در به كار بردن نور و تاريكي، تامل، مطالعه و دقت نكرده است و هيچ نقاشي نتوانسته است مانند او به كمك چند حركت ساده قلم مو، در عين برانگيختن نورها و اشكال مناسب و دقيق، خصوصيات رواني و عواطف شخصيتهاي مورد نظر را با قدرت تمام آشكار كند. مجموعه كارهاي رامبراند، بزرگترين نمونه بيان حال يك فرد در قالب نقاشي به شمار آمده است. علت مقبوليت عمومي نقاشيهاي او، خاصيت انساني تابلوهاي اوست. رامبراند علاوه بر نقاشي و پديدآوري بيش از 350 اثر هنري در نقاشي، از حكّاكان بزرگ اروپا نيز به شمار ميرود كه تعداد بيشماري لوحههاي حكاكي از او بر جاي مانده است. اين نابغه نقاشي سرانجام در 18 اكتبر 1669م در 63 سالگي در نهايت شهرت درگذشت. |
12) اعدام "آندره شِنْيِه" شاعر فرانسوي در جريان انقلاب اين كشور (1794م) آندره شِنْيه، شاعر فرانسوي در 23 اوت 1763م در قُسطنطنيه (استانبول فعلي در تركيه)، به هنگامي كه پدرش كنسول فرانسه در اين شهر بود، زاده شد. وي با كمك مادر يوناني الاصلش، در ادبيات يونان باستان معلومات فراواني كسب كرد و پس از بازگشت به فرانسه و مدتي خدمت در نظام، با ادب دوستان به رفت و آمد پرداخت. شنيه پس از آن، در پاريس با شور و حرارت به كار ادبي مشغول شد و با جمعآوري مدارك بسيار و مراجعه به آثار شاعران يوناني و لاتيني و شرقي، از ادبيات ايتاليايى و انگليسي، معرفتي وسيع به دست آورد. در اين زمان، با آغاز انقلاب كبير فرانسه، وي نيز به جرگه انقلابيون پيوست، هرچند پس از مدتي به دليل مخالفت با به راه افتادن كشتار در فرانسه، از پاريس گريخت. با اين حال پس از چندي به زندان افتاد و بعد از محاكمهاي سريع، به اعدام محكوم شد و سرانجام در 25 ژوئيه 1794م، دو روز قبل از سقوط دوره ترور و وحشت، در 32 سالگي به تيغ گيوتين سپرده شد. آندره شنيه جز چند مقاله سياسي و چند قطعه شاعرانه، چيزي در زمان حيات منتشر نكرد، اما اولين بار، آثار وي 25 سال پس از مرگش به صورت ناقص منتشر شد و ديوان كامل او با تفسيرات و ديباچه، 145 سال بعد در سال 1940م انتشار يافت. شنيه عاشق اشعار عهد باستان بود و درك عميقي كه از شاعران اين عصر داشت، موجب خلق زيباترين و پرشورترين اشعار او گشت. هنر شاعري شنيه، به ويژه مورد علاقه شاعران رمانتيك فرانسه قرار گرفت. شنيه در شعر، به جاذبه و لطف سخن بيشتر از عظمت و شكوه آن توجه دارد. از خشكي و سردي ميپرهيزد و به احساس و هماهنگي در قالب شعر روي ميآورد و خوشاهنگي و دلنشيني و نرمي و لطفي كه در قرن هجدهم از شعر فرانسه دور شده بود، به آن باز ميگرداند. آندره شنيه را ميتوان آخرين شاعر كلاسيك و اولين شاعر رمانتيك دانست. درباره او گفتهاند: راست است كه شنيه مرده است، اما با مرگ او، شعري نو در دنياي ادب زاده شده است. |
13) اختراع و آزمايش اولين لوكوموتيو باري جهان در انگلستان (1814م) به دنبال تلاش پيگير و مداوم جورج استيفنسون، مهندس و مخترع انگليسي در ساخت وسيلهاي براي انتقال و جابجايى بار، اولين لوكوموتيو بخار در 25 ژوئيه 1814م اختراع شد و در چنين روزي در حضور عدهاي از كارشناسان امور صنعتي انگلستان و ديگر كشورهاي اروپايى آزمايش گرديد. جورج استيفنسون اين لوكوموتيو را پس از 15 سال آزمايش درباره نيروي بخار ساخته بود. اساس اين لوكوموتيو، يك ماشين بخار و ديگ بخار بود. بخار تحت فشار از ديگ وارد استوانهها ميشد و فشار آن، پيستونها را به پيش ميراند. اين حركت با ميلههايى به چرخهاي لوكوموتيو منتقل ميشد و آنها را به گردش در ميآورد. علاوه بر اين دستگاه، استيفنسون، ريل راه آهن را طرحريزي كرد و خط آهني بين دو شهر انگلستان داير نمود. پس از اين اختراع، ريلهاي چدني، جايگزين ريلهاي چوبي شد و دامنه كاربرد اين وسيله را پس از چندي بسيار گسترده و وسيع نمود. با اين اختراع، تحول تازهاي در ارتباطات بازرگاني و حمل و نقل جهان پديد آمد و هم اكنون به يكي از شاهراههاي اصلي ارتباط بدل شده است. |
14) آغاز جنگ بين چين و ژاپن در جنوب شرقي آسيا (1894م) در سال 1894، ژاپن، پادشاه كره را به خودداري از پذيرش حاكميت چين برانگيخت و در جنگي كه به دنبال اين امر در 25 ژوئيه همان سال، بين چين و ژاپن در گرفت، چينيها به سرعت مغلوب ژاپنيها كه پيشرفتهتر و مجهزتر بودند، شدند. در پايان جنگ، پيماني ميان طرفين منعقد شد كه به موجب آن، كره ظاهراً مستقل شد ولي در واقع تحت الحمايه ژاپن بود و چينْ جزاير فُرمُز (تايوان)، پسكادور و شبهجزيره ليائوتونگ را به ژاپن واگذار كرد. چندي بعد، ژاپن مجبور شد بر اثر فشار دول غربي، شبه جزيره ليائوتونگ را به چين مسترد كند. جنگ چين و ژاپن زمينه ساز بروز جنگ ميان ژاپن و روسيه در اوايل قرن بيستم نيز شد. زيرا ژاپن با حمله به چين، برخي از پايگاهها و مواضع روسيه را در اين كشور مورد حمله قرار داده بود. |
15) اولين پرواز هواپيما بر فراز درياي مانْشْ (1909م) پس از آنكه برادران رايْتْ، اولين هواپيما را در 17 دسامبر 1903م در امريكا آزمايش كردند و اولين هواپيماي موتوري كه انسان با آن به پرواز درآمد، شكل گرفت، يك خلبان فرانسوي به نام لويى بِلِريو براي اولين بار از فراز درياي مانش عبور كرد. بلريو در روز 25 ژوئيه سال 1909م با يك هواپيماي يك باله كه به وسيله موتوري به قدرت 25 اسب بخار حركت ميكرد، فاصله 36 كيلومتري سواحل فرانسه وجزيره بريتانيا را در 36 دقيقه پيمود. با اين حال، صنعت هواپيماسازي در فاصله سالهاي 1910 تا 1914م با چنان سرعتي پيش رفت كه نخستين انواع هواپيماهاي جنگي، در سالهاي جنگ جهاني اول به كار گرفته شد. اين هواپيماها كه ظرفيت دو نفر را داشت، براي بمباران يا ماموريتهاي شناسايي و عكسبرداري استفاده ميشد و داراي سرعتي در حدود 200 كيلومتر در ساعت بودند. |
16) آغاز قيموميت انگلستان بر كشور اسلامي فلسطين (1921م) با پايان جنگ جهاني اول در سال 1918م و فروپاشي امپراتوري عثماني، بر طبق معاهده سايكس - پيكو، متصرفات اين امپراتوري بين فرانسه و انگليس تقسيم شد و سرزمين فلسطين نيز تحت قيموميت انگلستان قرار گرفت. بدين ترتيب از 25 ژوئيه 1925م و با آغاز قيموميت فلسطين دولتمردان انگلستان نسبت به تشكيل دولت صهيونيستي در اين منطقه اظهار تمايل كرده و پس از مدتي زمينه انتقال گسترده يهوديان را از نقاط مختلف جهان به سرزمين فلسطين آغاز نمودند. اين وضعيت تا اندك زماني پس از جنگ جهاني دوم، ادامه داشت و بالاخره به اعلام موجوديت رژيم غاصب صهيونيستي در 14 ماه مه 1948 انجاميد. (ر.ك: 13 مه) |
17) سقوط حكومت "بنيتو موسوليني" ديكتاتور ايتاليا در جريان جنگ جهاني دوم (1943م) بنيتو موسوليني پس از آن كه در انتخابات حزب فاشيست ايتاليا به پيروزي رسيد، توانست با جلب رضايت ويكتورامانوئل سوم پادشاه وقت ايتاليا، به نخستوزيري آن كشور دست يابد. او در اندك زماني، مخالفان خود را سركوب كرد و كشور را تحت سلطه حزب فاشيست درآورد. با روي كار آمدن هيتلر در آلمان، موسوليني به آلمان نزديك شد و در سال 1939م حمايت رسمي خود را از هيتلر در جنگ جهاني دوم اعلام كرد. وي در سال 1940 آشكارا، ارتش ايتاليا را وارد صحنههاي جنگ جهاني نمود، اما پس از يك رشته پيروزيها و شكستها، سرانجام ايتاليا در سال 1943م توسط متفقين اشغال شد. اين امر باعث شد تا پادشاه ايتاليا در 25 ژوئيه 1943م موسوليني را از نخست وزيري خلع كند. (ر.ك؛ 28 آوريل) |
18) بمباران بيامان بندر هامبورگ آلمان توسط هواپيماهاي امريكا و انگليس (1944م) حملات هوايى آلمان و انگليس عليه يكديگر از اوايل جنگ جهاني دوم آغاز شد و به تدريج گسترش يافت. به طوري كه تعداد كثيري از غير نظاميان دو كشور در اين بمبارانها كشته شدند. در يكي از اين بمبارانها، بندر هامبورگ در آلمان در 25 ژوئيه 1944م هدف حمله بود كه در جريان آن، علاوه بر انهدام تعدادي از تاسيسات نظامي و اقتصادي آلمان، دهها هزار تن از مردم غيرنظامي اين كشور نيز به قتل رسيدند. اين بمباران زماني انجام شد كه نيروهاي متفقين حمله گسترده خود را به نيروهاي آلماني از سمت غرب اين كشور آغاز كرده بودند. |
19) شروع مجدد حملات زميني، هوايي و دريايي رژيم صهيونيستي به جنوب لبنان (1993م) حمله رژيم صهيونيستي به جنوب لبنان، در 25 ژوئيه 1993م بعد از تهاجم سراسري به لبنان در سال 1982، شديدترين عمليات نظامي اين رژيم عليه لبنان بود. رژيم صهيونيستي به بهانه مقاومت مسلحانه مسلمانان جنوبِ اين منطقه در مقابل صهيونيستهاي اشغالگر و مزدوران داخلي آنها، اين حملات وحشيانه را آغاز كرد. در جريان اين حملات در حدود 130 نفر شهيد، 500 نفر مجروح و بيش از چهارصد هزار نفر آواره شدند. علاوه بر اين، خسارات قابل ملاحظهاي به تاسيسات اقتصادي و مزارع لبنان وارد شد. با وجود اين تهاجم غير انساني، مردم و مبارزان لبناني، به مقاومت خود تا اخراج صهيونيستهاي اشغالگر از جنوب كشورشان در ماه مه سال 2000م ادامه دادند. |