آن 7 راز سر به مهر

خرداد ماه را گرچه بيشتر به سالگرد عمليات غرورآفرين بيت‌المقدس و فتح خرمشهر مي‌شناسيم اما در هشت سال دفاع مقدس شاهد عمليات‌هاي ديگري نيز بوديم كه شايد با نام‌هاي‌شان خيلي آشنا نباشيم. همين را بهانه كرديم براي معرفي 7 عمليات از تاريخ جنگ كه مهمان‌تان مي‌كنيم:

1. 13 خردادماه سال 1366، سال روز عمليات محدود نصر 2 بر فراز ميمك

نام عمليات: نصر2(محدود)
زمان اجرا: 1366/3/13
تلفات دشمن: (كشته، زخمي و اسير) 800
رمز عمليات: ياحسين مظلوم
مكان اجرا: جبهه ميمك- بلندي‌هاي جبهه مياني جنگ
ارگان‌هاي عمل كننده: نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي
اهداف عمليات: تصرف مناطق اشغال شده و سركوب دشمن
طرح و اجراي عمليات «نصر 2» بر خلاف عمليات «نصر1» كه به دست نيروي زميني سپاه به اجرا درآمده بود توسط نيروي زميني ارتش به انجام رسيد.
هدف عمليات نصر 2 آزادسازي بلندي‌هاي مشرف بر خطوط مواصلاتي دشمن در جبهه «ميمك» واقع در منطقه مياني جنگ بود. به همين منظور تك نيروهاي ارتش با رمز «ياحسين مظلوم (ع)» در روز 13 خرداد ماه 1366 در محور كوهستاني ميمك آغاز شد.
طي اين يورش بلندي‌هاي 396.404.400 و منطقه «خزر» و «هلاله» به تصرف رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران درآمد و 4 گردان كماندويي، توپخانه و پياده و يك گروهان تانك دشمن آسيب ديد و مقداري سلاح و مهمات از دشمن به غنيمت گرفته شد.
همچنين در اين عمليات محدود و كوتاه مدت، 800 تن از نيروهاي عراقي كشته و زخمي و ده‌ها تن ديگر نيز اسير شدند.
در اين عمليات شهيد تقي رضوي معاونت مهندسي قرارگاه خاتم‌الانبياء (ص) به شهادت رسيد.

2. 17 خردادماه سال 1364، سالروز عمليات ظفر 1(ايذايي)

نام عمليات: ظفر 1(ايذايي)
زمان اجرا: 1364/7/3
مدت اجرا: يك روز
مكان اجرا: محدوده‌ي جزيره‌ي مينو در خاك ايران- جبهه جنوبي جنگ
ارگان‌هاي عمل‌كننده: تكاوران نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي
اهداف عمليات: انهدام بخشي از نيروهاي دشمن در منطقه اروندرود
17 خرداد سال 1364 رزمندگان اسلام در يك اقدام متهورانه عمليات ظفر 1 را آغاز كردند. اين عمليات در منطقه‌ي جزيره‌ي مينو آغاز شد. رزمندگان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي مستقر در جبهه جنوبي، با يورش به مواضع اشغالي دشمن در محدوده‌ي جزيره «مينو»، ضمن انهدام بخشي از نيروهاي دشمن، شماري از سنگرهاي انفرادي و اجتماعي نيروهاي عراق را از ميان برده و به مواضع پيشين خود بازگشتند.
در اين حمله شماري از نيروهاي دشمن كشته يا زخمي شدند و عده‌اي نيز به اسارت درآمدند و نيز مقادير زيادي جنگ‌افزار سنگين و سبك منهدم و يا به غنيمت گرفته شد.
3. 23 خرداد ماه سال 1367، سالروز آغاز عمليات بيت‌المقدس 7
نام عمليات: بيت‌المقدس 7
زمان اجرا: 1367/3/23
تلفات دشمن: (كشته، زخمي و اسير): 20400
رمز عمليات: يا اباعبدالله الحسين(ع)
مكان اجرا: منطقه عمومي شلمچه در شمال شرقي خرمشهر-محور جنوبي جنگ
ارگان‌هاي عمل‌كننده: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: پس زدن دشمن از خاك ايران و مقابله با ترفند تجاوزات دوباره ارتش عراق
آخرين عمليات جنگ در محور جنوبي نبرد
پس از تقويت دوباره ارتش عراق توسط حاميان غربي صدام و هزينه‌هايي كه كشورهاي عربي خليج فارس، صرف حمايت از رژيم عراق در رويارويي با ايران مي‌كردند، قواي مسلح اين كشور دست به تهاجماتي قابل توجه در محورهاي جنوبي جنگ زدند.
در حالي كه ايران آماده مي‌شد تا قطعنامه 598 سازمان ملل را به عنوان معاهده‌اي براي پايان جنگ 92 ماهه تحميلي بپذيرد، نيروهاي دشمن با پيشروي در خطوط ايران و حتي اشغل برخي مناطق، وضعيت فوق‌العاده‌اي را به وجود آوردند.
اين در حالي بود كه بسيج عمومي مردم براي تهاجمات مجدد ارتش صدام در حد بالايي بود و مي‌بايست امتيازاتي را كه رژيم عراق قصد داشت با قبول حالت نه صلح، نه جنگ از ايران بگيرد، پس گرفته مي‌شد.
بنابراين سياست و تاكتيك، عمليات «بيت‌المقدس 7» كه يك عمليات ويژه در نوع خود بود به منظور پس زدن دشمن از اين سوي خطوط بين‌المللي در منطقه عمومي «شلمچه» خرمشهر و در نخستين ساعات بامداد 23 خردادماه 1367 با رمز «يا اباعبدالله(ع)» آغاز شد.
رزمندگان اسلام در قالب چندين گردان بسيجي با فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، توانستند شماري از يگان‌هاي ويژه و آماده دشمن را متلاشي نمايند و علاوه بر كشته و زخمي و اسير نمودن 20400 تن از نيروهاي دشمن، يك فروند هواپيما را ساقط و 60 دستگاه تانك و نفربر زرهي، 40 قبضه توپ، 200 دستگاه خودروي نظامي و چندين زاغه مهمات دشمن را منهدم سازند و شمار بالايي از تجهيزات و ادوات نظامي، چند قبضه توپ و تعدادي زاغه بزرگ مهمات دشمن را به غنيمت خود درآورند.

4. 24 خرداد ماه سال 1364، سالروز عمليات قدس 1

نام عمليات: قدس 1
زمان اجرا: 1364/3/24
مدت اجرا: 4 روز
تلفات دشمن(كشته، زخمي و اسير): 890
رمز عمليات: يا محمد رسول‌الله (ص)
مكان اجرا: منطقه عمومي هورالهويزه در شرق رودخانه دجله
ارگان‌هاي عمل‌كننده: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: انهدام نيروهاي دشمن و بر هم زدن انسجام سازمان رزمي ارتش عراق و رسيدن به اهداف تأمين نشده در عمليات بدر
نزديكي به اهداف عمليات بدر
ساعت 21:25 دقيقه شامگاه 24 خردادماه 1364 نيروهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، عمليات «قدس 1» را با رمز «يا محمد رسول‌الله (ص)» در منطقه عملياتي «هورالهويزه» در شرق رودخانه «دجله» عراق، براي انهدام نيروها و بر هم زدن انسجام ماشين جنگي ارتش عراق، در منطقه‌اي به وسعت 180 كيلومتر مربع آغاز كردند.
در اين عمليات 4 روزه، نيروهاي عمل كننده ايران در ظرف مدت كوتاهي به دو پاسگاه مورد نظر يعني «ابوذكر» و «ابوليله» دشمن دست يافته و مقاومت آنها را در هم كوبيدند.
دشمن در صبح روز نخست با هواپيماهاي پي‌سي‌7 و چرخ‌بال اقدام به بمباران شيميايي و انفجاري نمود، اما با استقرار سريع توپ‌هاي ضدهوايي، يك فروند از اين نوع هواپيما با موشك «سام7» ساقط شده و پاتك هوايي دشمن عملاً ناكام ماند.
اين پاتك‌ها در روزها و ساعات بعدي نيز از سوي دشمن تداوم يافت كه براي نيروهاي عراقي سودي در بر نداشت. هدف نهايي در عمليات قدس 1 كه در آغاز سلسله عمليات‌هاي قدس پيش‌بيني شده بود، رسيدن به اهداف و نقاط تأمين نشده عمليات بدر، از جمله نزديك شدن به جاده مهم العماره-بصره بود. پاسگاه‌هاي «مختار، ابوذكر، ابوليله و الميدان» عراق آزاد و منطقه «الحسان» و «الزجيه» واقع در نزديكي جاده مذكور به تصرف نيروهاي خودي درآمد.
طي اين عمليات تيپ 2 از لشكر 25 پياده به طور كامل متلاشي شد و يك فروند هواپيما، يك فروند چرخبال، 15 قايق و 12 پاسگاه سيار منهدم و تعداد 890 تن از نيروهاي عراقي كشته و زخمي شده يا به اسارت نيروهاي خودي درآمدند.
غنايم به دست آمده نيز شامل 4 قبضه توپ ضدهوايي، 9 قبضه خمپاره‌انداز، 29 فروند قايق جنگي و بلم، 10 دستگاه بي‌سيم، 10 قطعه پل، 25 قبضه سلاح سبك و مقدار فراواني مهمات و فشنگ بود.

5. 27 خرداد ماه سال 1366، سالروز آغاز عمليات نصر 3

نام عمليات: نصر 3
زمان اجرا: 1366/3/27
تلفات دشمن(كشته، زخمي و اسير): 1060
مكان اجرا: منطقه عملياتي زبيدات در جنوب دهلران- جبهه مياني نبرد
ارگان‌هاي عمل‌كننده: نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي
اهداف عمليات: انهدام توان رزمي دشمن
نفوذ به قلب دشمن از جبهه جنوبي
اين عمليات محدود و نفوذي را، نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي همانند عمليات نصر 2، به اجرا درآورد. هدف از انجام عمليات «نصر 3» انهدام توان رزمي دشمن در منطقه «زبيدات» در جنوب محور عملياتي دهلران بود. نيروي زميني ارتش در روز 27 خردادماه 1366 از محور مذكور به درون خاك عراق پيشروي كرده و ضمن منهدم نمودن 20 دستگاه تانك و نفربر زرهي، چندين انبار مهمات و شماري خودرو نظامي دشمن، به 7 گردان رزمي ارتش عراق آسيب رساندند و با كشته و زخمي و اسير نمودن 1060 تن از نيروهاي بعثي و غنيمت گرفتن چندين عراده توپ و ادوات جنگي و شماري خودرو و ده‌ها قبضه سلاح سبك از دشمن، به خاك ايران و خطوط جبهه خودي شماري خودرو و ده‌ها قبضه سلاح سبك از دشمن، به خاك ايران و خطوط جبهه خودي بازگشتند.

6. 27 خرداد ماه سال 1366، سالروز عمليات فتح 6

نام عمليات: فتح 6(نفوذي-انهدامي)
زمان اجرا: 1366/3/27
تلفات دشمن(كشته، زخمي و اسير): 930
رمز عمليات: يا زهرا(س)
مكان اجرا: منطقه عمومي شمال استان اربيل عراق-عقبه دشمن در محور شمالي جنگ
ارگان‌هاي عمل‌كننده: رزمندگان معارض كردستان عراق و نيروهاي قرارگاه برون‌مرزي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: هجوم به مراكز و تأسيسات نظامي دشمن و ضربه به پايگاه‌هاي دشمن
هجوم به مراكز و تأسيسات نظامي دشمن
در روز 27 خردادماه 1366 زماني كه جنگ در جبهه‌هاي جنوب دچار سكون و عدم تهاجم جدي و گسترده از سوي طرفين نبرد به مواضع يكديگر شده بود، از سوي نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي يك عمليات محدود و نامنظم در محور شمالي جنگ ترتيب داده شد. نيروهاي تحت امر قرارگاه برون‌مرزي «رمضان» با كمك معارضان كُرد عراق، هجوم را آغاز كردند.
اين عمليات با هدف انهدام مراكز و تأسيسات نظامي دشمن در منطقه عمومي شمال استان «اربيل» عراق هنگام شب و با رمز «يا زهرا(س)» آغاز شد.
رزمندگان عمل كننده در عمليات نامنظم «فتح 6» با يورش به پايگاه‌هاي مهم دشمن در بلندي‌هاي «كورت قلندر» و «سليم‌خان» در شمال شهر و منطقه «ديانا»ي عراق، ضمن انهدام اين پايگاه‌ها، مراكز نظامي شهر «مرگه‌سور» و پل مواصلاتي آن محور را از بين برده و طي آن 2 گردان جيش‌الشعبي (يا ميليشياي صدام) و 16 خودروي نظامي ارتش عراق منهدم شد. دشمن در اين عمليات 930 تن كشته و زخمي و اسير بر جاي گذاشت.

7. 31 خردادماه سال 1366، سالروز عمليات نصر4

نام عمليات: نصر 4
زمان اجرا: 1366/3/31
مدت اجرا: 14 روز
تلفات دشمن: 6060 (كشته، زخمي و اسير)
رمز عمليات: يا امام جعفر صادق(ع)
مكان اجرا: منطقه عمومي ماووت عراق- محور شمالي جنگ
ارگان‌هاي عمل‌كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: تصرف شهر نظامي ماووت عراق و تكميل اهداف عمليات كربلاي 10
تصرف شهر ماووت عراق
در طرح جديد فرماندهان قواي ايراني، برخي ارتفاعات از جمله «ژاژيله»، «اسپيدار»، «گلان» و چند ارتفاع مهم ديگر در منطقه عمومي «ماووت» آزاد شد، اما توقف عمليات و تلاش‌هاي دشمن به منظور بازپس‌گيري مناطق فتح شده ديگر، باعث گرديد تا عمليات «نصر4» براي تكميل پيروزي عمليات كربلاي 10 طراحي گردد. اين اميد وجود داشت كه موفقيت حاصله از اين عمليات مقدمات تصرف ارتفاع بلند «گرده‌رش» واقع در غرب رودخانه «چولان» را فراهم سازد تا بعد از آن، ايران بتواند به فتح شهر ماووت بينديشد.
شهر ماووت به لحاظ موقعيت و قدمت از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. انجام عمليات كربلاي 10 و درك دشمن از اهميت اين منطقه و شهر ماووت و افزايش حضور دشمن در ارتفاعات مشرف بر آن، اين شهر را براي ايران به يك شهر نظامي تبديل كرده بود. حركت رزمندگان اسلام از تاريخ 30 خردادماه 1366 گردان‌ها به طور هماهنگ «عمليات نصر4» را با رمز «يا امام جعفر صادق(ع)» شروع كردند. وسعت منطقه عملياتي به 50 كيلومتر مربع مي‌رسيد. در اين هجوم شهر ماووت چند ارتفاع مهم به دست رزمندگان اسلام افتاد. اين عمليات دو هفته ادامه يافت و طي آن ده‌ها قبضه انواع آتش‌بار، تعداد زيادي خودروي نظامي، ده‌ها دستگاه تانك و نفربر و مقدار زيادي مهمات و سلاح سبك و نيمه‌سنگين دشمن منهدم و 7 تيپ عراق در نبرد با نيروهاي ايران آسيب ديد. تعداد كشته و زخمي‌ها و اسراي دشمن به 6060 تن رسيد. همچنين در اين عمليات چندين دستگاه تانك و نفربر و چندين قبضه انواع سلاح سبك و سنگين همراه مهمات به دست رزمندگان اسلام افتاد و تمامي اهداف مورد نظر تأمين شد.
منبع: نشریه فکه - ش 73
/خ