اختلاف دیپلماتیک آمریکا و ترکیه

چکیده
اگرچه روابط ترکیه و آمریکا برای مدتی هست که تیره و تار شده است، اما وضع تعرفه های جدید بر روی فولاد و آلومینیوم ترکیه توسط ترامپ اوضاع را بسیار پیچیده تر کرده است. این اقدام باعث کاهش ارزش لیر در برابر ترکیه شده است که البته این اقدام توسط اردوغان بدون پاسخ نماند، و او ضمن یادآوری وضعیت گذشته ترکیه به مردم و دفاع از وضعیت فعلی، از مردمش خواست که دلار و طلاهای خود را به بازار آورده و تبدیل به لیر کنند. ریشه اختلافات کنونی، به بازداشت برانسون کشیش آمریکایی متهم به جاسوسی توسط ترکیه می باشد. اختلاف موضع در مورد سوریه، فلسطین، اسرائیل، تحقیقات آمریکا از بانک های ترکیه و... از دیگر عوامل تنش زای بین این دو کشور بوده است. آنچه از مواضع کنونی دو رئیس جمهور به ویژه توئیت های ترامپ بر می آید، این است که هیچکدام مایل به عقب نشینی از موضع و جایگاه خود نیستند.

تعداد کلمات : 1592 / تخمین زمان مطالعه : 7 دقیقه

افزایش تعرفه های فولاد و آلومینیوم ترکیه توسط ایالات متحده، باعث کاهش ارزش لیر ترکیه شده است. البته روابط بین واشنگتن و آنکارا برای مدتی هست که تیره و تار شده است.
پرزیدنت دونالد ترامپ روز جمعه اعلام کرد که دستور داده است تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم ترکیه دو برابر افزایش یابد، و این روابط آمریکا را با متحد ناتویی خود که در سالیان اخیر وضعیت خوبی نداشته است، را بدتر می کند.

ترامپ در پیام توئیتری خود در روز جمعه گفت: "من با دو برابر کردن تعرفه‌ها روی واردات فولاد و آلومینیوم ترکیه موافقت کردم، زیرا ارزش لیر ترکیه به سرعت در برابر دلار بسیار قوی ما سقوط کرده است. تعرفه آلومینیوم ۲۰ درصد و فولاد ۵۰ درصد خواهد بود. روابط ما با ترکیه در حال حاضر خوب نیست".

می توان اینگونه استدلال کرد که روابط آنها برای مدتی هست که خوب نیست. اوزگور اونلو متخصص داد و ستد بین المللی در آنکارا معتقد است که تعرفه های ترامپ خبر بسیار بدی برای روابط ترکیه در کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت است.

اونلو می گوید: در کوتاه مدت، این تأثیر منفی بر اقتصاد ترکیه خواهد بود، کمااینکه همین الان مشاهده می شود. در میان مدت، چالش های امنیتی برای ترکیه به وجود خواهد آورد که بر امنیت ترکیه اثرگذار خواهد بود. اما تاثیر واقعی در دراز مدت خواهد بود. این تأثیر ترکیه را در مسیری قرار می دهد که از غرب فاصله خواهد گرفت. ممکن است این وضعیت در حال حاضر نه برای ترکیه خوشایند باشد و نه برای ایالات متحده. اما این چرخه ممکن است بسیار وخیم تر شود و بازگرداندن آن به شرائط عادی بسیار سخت تر خواهد شد.

علت عمده اختلافات اخیر بین دو کشور، اندرو برانسون، کشیش آمریکایی است که پس از اقدامات کودتایی در ژوئیه 2016 علیه رئیس جمهور اردوغان دستگیر و همچنین به جاسوسی متهم شده است. در هفته اخیر، دولت ترامپ خواستار آزادی برونسون شد، که در وضعیت سلامت خوبی قرار ندارد و همچنین در حبس خانگی است؛ که البته ترکیه هیچ اجباری به این کار ندید.

روابط میان ترکیه و ایالات متحده پس از اقدامات کودتا علیه رئیس جمهور به شدت کاهش یافته است. اردوغان دولت اوباما را متهم می کرد که اقداماتش به اندازه کافی حمایتی نبوده است، کمااینکه مقامات آنکارا مدعی هستند که گولن(روحانی ترک تبار مسلمان) کودتای دو سال پیش ترکیه را سازماندهی کرده و به همین منظور با تشکیل پرونده و ارسال مدارک خواهان استرداد وی از آمریکا شدند، اما این درخواست دولت ترکیه از سوی مقامات آمریکا رد شد و همین امر سبب خشم مقامات آنکارا شد. از سویی ترکیه به سرکوب معترضین، جامعه مدنی و رسانه ها پس از کودتا از سوی آمریکا متهم شد.
 

در سیاست های منطقه ای دو کشور نیز تفاوتهایی وجود داشت. ترکیه به شدت از موضع دولت اوباما برای جنگ سوریه انتقاد می کرد؛ اردوغان به طور جدی از گروه های مخالف بشار اسد، رهبر سوریه حمایت می کرد، در حالیکه باراک اوباما در مورد تأمین اسلحه شورشیان محتاط عمل می کرد. بر سر اختلافات اسرائیل و فلسطین نیر هر کدام از طرفین به یک سمت متمایل بودند: ترکیه، که هنگامی یک متحد نزدیک و قابل اعتماد برای اسرائیل بود، به شدت با شریک منطقه ای خود در اعتراض به اقدامات این رژیم در نوار غزه مشکل پیدا کرده بود.
 
این اختلافات با وجود وعده های نخستین ترامپ مبنی بر ایجاد روابط حسنه بین دو کشور؛ در این دولت ادامه داشته است. تغییرات قانون اساسی ترکیه که قدرت را در دست رئیس جمهور ترکیه متمرکز کرد، حمایت ایالات متحده از شورشیان کرد در سوریه که ترکیه آنها را تروریست می دانست، و تحقیقات ایالات متحده در مورد بانک های ترکیه به جهت نقض تحریم های ایران، همگی روابط بین این دو کشور را ضعیف تر کرده است.
 
اونلو می گوید: «آنچه در حال اتفاق افتادن است، نه به نفع ترکیه است، نه به نفع آمریکا و نه به نفع ناتو. اما من اعتقاد دارم که این به نفع دشمنان ناتو، به ویژه روسیه و وابستگان آنها در جامعه ما، هست. امروز بسیاری از مردم، که از طرفداران روسیه و مخالفان آمریکا در کشور می باشند، در حال جشن گرفتن هستند. من مطمئن هستم که مشابه همین موارد در ایالات متحده نیز اتفاق می افتد. ما نباید دشمنانمان را خوشحال کنیم.»ترامپ در پیام توئیتری خود در روز جمعه گفت: "من با دو برابر کردن تعرفه‌ها روی واردات فولاد و آلومینیوم ترکیه موافقت کردم، زیرا ارزش لیر ترکیه به سرعت در برابر دلار بسیار قوی ما سقوط کرده است. تعرفه آلومینیوم ۲۰ درصد و فولاد ۵۰ درصد خواهد بود. روابط ما با ترکیه در حال حاضر خوب نیست".

می توان اینگونه استدلال کرد که روابط آنها برای مدتی هست که خوب نیست. اوزگور اونلو متخصص داد و ستد بین المللی در آنکارا معتقد است که تعرفه های ترامپ خبر بسیار بدی برای روابط ترکیه در کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت است.
 
تعرفه های روز جمعه بعید است که به روابط دو کشور کمک کند. گرچه ترکیه یک بازیکن کوچک در تجارت جهانی آلومینیوم است، اما با برخی از حساب ها و دفاترش ششمین تولید کننده فولاد جهان است. ایالات متحده بزرگترین بازار برای صادرات فولاد و آلومینیوم ترکیه است، که اکنون باید بازارهای دیگر را پیدا کند، که البته کار محالی نیست. این تعرفه ها مشکلاتی را برای اقتصاد ترکیه به وجود می آورد؛ فقط لیر به عنوان پول رایج کشور که ارزش آن رو به کاهش است، در همین روز در برابر دلار آمریکا، 14 درصد ارزش خود را از دست داده است؛ و از ابتدای سال 41 درصد. در حال حاضر ارزش آن در حدود 6.50 لیر در برابر هر دلار است. ارزش لیرا کالاهای خارجی را برای ترک ها گران تر خواهد کرد.
 
اردوغان در پاسخ به توئیت ترامپ، در جمع طرفداران خود در ریزه گفت: «توطئه ها و دست های خارجی مسبب این وضعیت هستند. مردم به توطئه‌ها توجه نکنند. اگر آنها دلار دارند ما هم ملت، حقوق و خدا را داریم، این را بدانید. ما اکنون از گذشته بهتر هستیم، فقط یادتان باشد 16 سال پیش وضعیت اقتصاد ما چطور بود و حالا در کجا ایستاده ایم. تردید نداشته باشید.» اردوغان در ادامه از مردم ترکیه خواست برای جلوگیری بیشتر از سقوط ارزش پول ملی این کشور ارزهای خارجی و طلاهایشان را به بازار برده و تبدیل به لیر کنند. او گفت: «این یک جنگ داخلی و مسئله ملی است.»
 
در هر صورت، این کاهش لیر، فقط مربوط به منازعه این کشور با آمریکا نیست. چرا که سرمایه گذاران در مورد برنامه های اقتصادی ترکیه نیز نگران هستند. اردوغان اخیرا داماد خود، برات آلبایراک، را به عنوان وزیر دارایی منصوب کرد. روز جمعه آلبایراک، تلاش زیادی کرد تا نگرانی های سرمایه گذاران در مورد وضعیت اقتصادی را کم کند و قول داد که استقلال بانک مرکزی ترکیه را حفظ کند. مشخص نیست که اردوغان نظرش در این باره چیست. اردوغان، که خود را "دشمن نرخ بهره" می نامد، از بانک مرکزی خواست تا نرخ بهره را افزایش ندهد، زیرا در تلاش است تا با تورم مبارزه کند. با وجود انتظارات بین‌ المللی این کار، ظاهرا بانک مرکزی تا به حال به این فرمان گوش داده است.
 
اما ترکیه و اردوغان هنوز هم با چالش های زیادی روبرو هستند: اولین آنها سوریه است، جایی که هنوز به عنوان یک بازیکن قابل توجه باقی مانده است؛ دوم اینکه، ترکیه هنوز برانسون را در حبس نگه داشته است، سوم، و شاید مهمتر از همه، پایگاه هوایی اینجرلیک در جنوب ترکیه که ایالات متحده و متحدان آن برای حمله به اهداف داعش از آن استفاده می کنند.

اونلو می گوید: برای هر دو طرف امکان اینکه به یک فهم مشترک دست پیدا کنند، هست اما هر دو طرف باید انتظارات خود را از هم کاهش دهند. ترکیه و ایالات متحده، هر دو باید در مورد مخالفت با کردها در سوریه و عراق توافق کنند؛ ترکیه باید از این داستان که آمریکا پشت پرده کودتا علیه کشور بوده دست بردارد، و دولت ایالات متحده باید برای بهبود تصویر ترکیه در واشنگتن تلاش کند، و همچنین به هنگام کار با جنگجویان کردی، به منافع امنیتی ناتو نیز بیاندیشد.
 
اونلو می گوید: در کوتاه مدت، من اعتقاد دارم که بدون آزاد کردن برانسون و دیگر شهروندان آمریکایی در ترکیه از زندان، راه حلی وجود نخواهد داشت و این اولین قدم است. اما مشکل این است که اگرچه خیلی چیزها عوض شده است، اما در حال حاضر رهبران دو کشور، هر دو خود را در موقعیت فعلی شان قفل کرده اند و تصمیم به تغییر ندارند.
 
اونلو می گوید: ترامپ و همکارانش، با توئیت هایشان، عملا عدول از مواضع خود را غیرممکن کرده اند. تا آنجایی که واشنگتن نیز نگران است، آزادی برانسون اولین قدم برای عادی سازی روابط خواهد بود. از سوی دیگر، به ویژه پس از توئیت های ترامپ و همکارانش، برای اردوغان نیز بسیار دشوار است که از مواضع خود عقب نشینی کند. و شاید برای اردوغان این ایستادن و این موضع، آبرومند و شرافتمندانه باشد، چراکه ترامپ در مقابل، هیچ راه شرافتمندانه ای در برابر اردوغان قرار نداده است و به دیگر معنا، ترامپ راهی را باقی نگذاشته است.