سفری شگفت انگیز به بم کرمان

بم یکی از شهرهای استان کرمان در جنوب شرقی ایران است. ارگ تاریخی و شهر بم در صدر مراکز گردشگری استان کرمان و منطقه جنوب شرق کشور قرار گرفته و به قلب تپنده جذب مسافر و پایتخت گردشگری جنوب شرق بدیل شده است. بم در بخش مرکزی شهرستان بم قرار دارد. شهر بم در ۱۹۵کیلومتری جنوب شرقی کرمان مرکز استان واقع شده‌است.

۱. ارگ بم

ارگ تاریخی بم با بیش از دوهزار و پانصد سال قدمت در نزدیکی شهر بم قرار دارد. این ارگ عظیم که در فهرست میراث جهانی یونسکو با عنوان «بم و فضای فرهنگی آن» به ثبت رسیده است، در مسیر جاده ابریشم قرار دارد و در سده پنجم پیش از میلاد ساخته شده است. تا حدود دو قرن پیش مردم در ارگ زندگی می‌کردند. در طول تاریخ ارگ بم بارها مورد یورش قرار گرفته و بازسازی شده است. ارگ بم را به بهمن پسر گشتاسپ نسبت می‌دهند. ارگ بم و شهر آن از جمله قلعه‌های نظامی بسیار مهم و تاریخی به شمار می‌روند. این ارگ نمونه کاملی از شیوه‌های معماری ایران است.

بنای ساختمان از خشت،‌ آجر و گل و بزرگ‌ترین مجموعه خشتی جهان است و یکی از زیباترین بناهای عصر اشکانیان به شمار می‌آید.ارگ تاریخی بم، نخستین نقطه تلاقی معماری و شهرنشینی ایران، در دی ماه سال ۱۳۸۲ بر اثر زلزله‌ای مهیب به تلی از خاک تبدیل شد. در اثر این زلزله، بیش از ۸۰ درصد ارگ تاریخی بم از بین رفت.

۲. دهبکری

این منطقه سرسبز در ۵۰ کیلومتری شهر کویری بم خودنمایی می‌کند و به همین دلیل محبوبیت دارد. بنا بر منابع بومی و محلی، بکر نام یکی از بزرگان طایفه‌ای بوده است و این روستای ییلاقی به نام او نام‌گذاری شده است. قدمت این روستا دو قرن دانسته می‌شود.وجود آبشارها در بخش جنوبی دهبکری و در دامنه کوه «برفو» از جاذبه‌های دیدنی این منطقه محسوب می‌شود. این آبشارها (سه آبشار) در دل جنگل بنه وسیعی قرار دارند.

دو آبشار در پایین دست و یکی که ارتفاع آن بیشتر است در بالادست و در سینه‌کش کوه برفو قرار گرفته است. این آبشارها بانام آبشارهای «دغوییه» خوانده می‌شوند.ارتفاعات بکر آن همه ساله پذیرای گروه‌های کوه‌نوردی و گردشگری است. از جمله این ارتفاعات کوه شیرو منطقه زیبای مرغک است. منطقه مرغک دارای جنگل‌های پسته وحشی، بادام وحشی و سرسبزی بسیاری است.

۳. مسجد وکیل بم

این بنا در کنار قیصریه زردشتیان و در جوار حمامی به همین نام در شهرستان بم واقع گردیده و در زمان حکومت محمد اسماعیل خان وکیل الملک بر کرمان (1277-1248 ه. ق) ساخته شده است. بنای مسجد دارای صحن، ایوان و شبستان های ستوندار است که متاسفانه در زلزله شهر بم ویران شد.

۴. تل آتشین دارستان بم

طی کاوش‌هایی در بخش دارستان، نشانه‌هایی از دوران نوسنگی کشف شده که به هزاره هفتم قبل از میلاد مسیح می‌رسد، به طوری که می‌تواند تکمیل‌کننده حوزه فرهنگی هلیل‌رود (هزاره سوم قبل از میلاد) باشد. نشانه‌های دیگری از این دوران در فلسطین وجود دارد که از جمله تفاوت‌های آن با آثار به دست آمده در بم می‌توان به وجود سفال در منطقه دارستان بر خلاف فلسطین اشاره کرد.

۵. بازار سنتی سرپوشیده بم

بنا به موقعیت شهر بم و قرار گرفتن این شهر در مسیر سیستان و بلوچستان؛ بم به دروازه‌ای برای تجار کشورهای شرقی و استان سیستان و بلوچستان به استان‌های مرکزی کشور تبدیل شده است. اما بازار سنتی شهر بم به طور کامل در زمین لرزه مهیب بم تخریب شد و پس از گذشت سال‌ها بازسازی این بازار همچنان در کشاکش تصمیم گیری‌ها بین مسئولان میراث فرهنگی و صاحبان مغازه‌ها ماند و الان هم صاحبان مغازه‌ها پس از گذشت سال‌ها در انتظار وام بانکی برای تکمیل ساخت مرکز اقتصادی شهر بم هستند.

بازار سنتی بم دیگر آن رونق سابق را ندارد. مردم برای خرید بیشتر به مغازه‌های سر خیابان مراجعه می‌کنند به همین دلیل اکثر مغازه‌ها خالی مانده است و صاحبانشان دیگر رغبتی برای استفاده از آنها ندارند. خیلی از مغازه‌ها هم با قیمت ناچیز به عنوان انبار اجاره داده می‌شوند.

۶. آبشار باغچمک

آبشار باغچمک در استان کرمان واقع است. این آبشار در 5 کیلومتری شهر بم و در مسیر رودخانه روستای باغچمک قرار گرفته است. روستای باغچمک از توابع بخش مرکزی شهرستان بم و در غرب این شهرستان قرار دارد. زیبایی آبشار کوچک، بیشتر درفصول پاییز وزمستان، با افزایش جریان آب‌های سطحی باغچمک جلوه‌گر است. در این روستا، رشته‌های قنات نیز جلوه‌ای دیگرازحضور طراوت آب می‌باشند و یکی از پرآب ترین قنات‌های ایران درباغچمک قرار دارد.

طول این قنات ۱۱۲۰۰ متر است و تعداد ۳۵۰ میله چاه دارد. عمق مادرچاه این قنات ۶۲ متر و فاصله مظهر تا محل آن ۵۰۰ متر می‌باشد. دبی این قنات ۶۲ لیتر بر ثانیه است. مالکان این قنات اهالی روستا می‌باشند و اراضی تحت کشت این قنات ۱۰۰ هکتار است.

۷. پناهگاه حیات وحش زریاب

پناهگاه حیات وحش زریاب واقع در دهبکری از توابع شهرستان بم در استان کرمان است که یکی از زیستگاه های خرس سیاه بلوچی است. در سال ۱۳۸۷ تصاویری از وجود خرس سیاه در منطقه دهبکری منتشر شد و امیدها را در این منطقه نسبت به احیا کردن نسل این گونه منحصر به فرد را زنده کرد. این در حالی بود که قبلا تصور کارشناسان حاکی از انقراض این گونه خاص در این منطقه بود و با توجه به اینکه مستنداتی دال بر وجود این حیوان در منطقه وجود نداشت نظریه انقراض آنها قوت گرفت.

اما با توجه به عکسها و فیلمهایی که از این منطقه گرفته شد سبب شد نام این خرسها از رده منقرض شده به در حال انقراض ارتقا یابد. طی بررسی های بعدی آمار اینگونه منحصر به فرد بین ۱۶ تا ۲۰ قلاده اعلام شد. این منطقه در سال ۱۳۸۹ به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافت. به دلیل این که خرس ها در منطقه ای به نام زریاب از توابع دهستان دهبکری شهرستان بم یافت شده بودند نام پناهگاه را زریاب نامیدند.