جاذبه های گردشگری ایلام را می‌توان به دو دسته تاریخی و طبیعی تقسیم بندی کرد. ایلام در غرب ایران جای گرفته است و در میان حصاری از کوه‌های و جنگل‌های فراوان زاگرس جای خوش کرده است. شاید بتوان گفت که ایلام آنطور که باید و شاید مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار نگرفته است.

غار چهل ستون

غار چهل ستون (قاره چل سه توین) در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی ایلام واقع در هرک شباب از توابع شهرستان شیروانچرد اول واقع شده است و یکی از دیدنی‌ترین غارهای طبیعی منطقه است. مساحت غار چهلستون ۱۴۴ مترمربع و ارتفاعش ۹ متر است. در داخل این غار زیبا یک حوضچة آب شیرین وجود دارد که عمق آن ۳ تا ۵ متر است. قندیل‌های سنگی زیبا و نقش‌های طبیعی درون غار، از جذابیت خاصی برخوردارند و شکوهی افسانه‌ای به آن بخشیده‌اند. دیدار از این غار زیبا، می‌تواند برای هر بیننده‌ای دلپذیر و خاطره‌انگیز باشد. صعب العبور بودن دسترسی به غار شاید از دلایل ناشناخته ماندن آن بشمار آید. این غار دارای چهل ستون بوده که به مرور زمان بیشتر آنها تخریب شده اند. ارتفاع ستونها ۶ متر و با مقطع دایره ای به قطر ۵۰ سانتی متر است.

تالاب سیاب دریوش

این تالاب در جنوب غربی بخش ملکشاهی واقع شده است . مساحت آن در حدود چهار هکتار و ارتفاع آن ۲۷۴۰ متر از سطح دریا های آزاد میباشد. حداقل درجه حرارت در این تالاب ۱۴ درجه سانتی گراد و متوسط بارندگی سالیانه آن بیش از ۶۰۰ میلیمتر است. تالاب فوق الذکر دارای آب دایمی و شکل آن دایره ای میباشد. به دلیل قرار گیری در ناحیه کوهستانی جزو منطقه سردسیری و ییلاقی استان محسوب میشود.

قلعه سام

در روستای "چم بور" از توابع شیروان و چرداول استان ایلام یک قلعه ساسانی به نام قلعه سام وجود دارد . این قلعه نیمه ویرانه بر روی کوهی که سام نام دارد و به روستا مشرف است قرار گرفته. در جنوب غربی قلعه یک بنای چهار طاقی، شبیه آتشکده‌های دوره ساسانی دیده می‌شود . در کنار این قلعه، چشمه آب و درختان چنار ۵۰۰ ساله‌ای نیزبه چشم می‌خورند و بقایای ریشه درخت عود نیز در محل کشف شده است

کتیبه تخت خان

این سنگ نبشته ای که دریچه از تاریخ را به روی آدمی می گشاید، دوران ˈوالیان پتشکوهˈ را تداعی می کند. این سنگ در ‎ ۲۴کیلومتری جنوب شهر ایلام در محلی به نام تخت خان از ˈغلامرضاخانˈ آخرین والی پشتکوه به جای مانده است. براساس سندهای معتبر، این کتیبه برای حفظ نام غلامرضاخان والی و خاندانش همراه با شرح اقدام های آنها بر روی این تخته سنگ حک شده است.

این سنگ نبشته دارای ‎ ۲۵۰سانتیمتر ارتفاع از سطح زمین بوده که به خط کوفی با متن تاریخ ولادت لرستان فیلی بر حسب فرمایش امیرالامراالعظام غلامرضا خان والی فتح‌السلطنه امیرتومان حک شده است. از نکات قابل توجه اقدامهای غلامرضاخان والی در این سنگ نوشته ساخت قلعه والی در مرکز شهر ایلام بوده است. این سنگ نوشته به دستور غلامرضاخان والی در منطقه تخت‌خان ساخته شده است.

تالاب زمزم

تالاب زمزم در ۷۴ کیلومتری شرق شهر ایلام واقع گردیده است. مساحت این تالاب در حدود ۱ هکتار و ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد ۶۷۵ متر است. نزولات جوی و چشمه‌های زیرزمینی تأمین‌کننده آب این تالاب می‌باشند به همین دلیل این تالاب از تالاب‌های دائمی استان ایلام محسوب می‌شود. پوشش گیاهی سطح و حاشیه تالاب از گیاهان علفی تشکیل شده است که به صورت گیاهان آبزی در داخل آب رشد کرده‌اند.

رودخانه گدارخوش

این رودخانه از غرب ایلام سرچشمه می‌گیرد، در جهت شرق به غرب جریان می‌یابد و به خاک عراق منتهی می‌شود. شاخه‌های اصلی رودخانۀ گدارخوش، رودهای مدرن و چوار می‌باشند. از شعبه‌های این رود در مسیر جریانشان، استفادۀ کشاورزی می‌شود ولی پس از به‌هم پیوستن و تشکیل رودخانۀ گدارخوش، این رود به بستر عمیقی وارد، و از دسترس کشاورزان خارج می‌شود. اختلاف ارتفاع این رودخانه از کف بستر تا اراضی پیرامونش ۳۲۰ متر است، از این رو ایجاد ایستگاه‌های پمپاژ برای آبیاری، تنها راه استفاده از آب این رودخانه به مقیاس وسیع است.

تنگه ارغوان

تنگه ارغوان در ورودی راه شمالی مسیر کرمانشاه به ایلام در مسیر تنگه قوچعلی و پنج کیلومتری جاده ایلام به سیروان از جاده قدیم و درفاصله سه کیلومتری شمال شرقی شهر ایلام قرار دارد. این مناطق به لحاظ توپوگرافی و شرایط خاص رویشگاهی وضعیت پوشش گیاهی چشم هر بیننده ای را به خود خیره می سازد و با گل ها و درختان ارغوانی مخصوصا در فصل بهار زیبایی وصف ناپذیری را به طبیعت و جنگل های سبز این منطقه می بخشد.

این تنگه جزو مناطق سردسیر استان است و بخشی از اکوسیستم جنگلی زاگرس میانی را تشکیل می دهد که از لحاظ ویژگی های ساختاری و رویشی از تنوع گیاهی بالایی برخوردار و زادگاه اصلی درختچه ارغوان است، وجود جنگل انبوه بلوط در دو سمت جاده و تیغه های سنگی و زیبای کوهستان و گردشگاه های طبیعی مناسب و درختان ارغوان در طول تنگه و ترکیب رنگها در نظام طبیعی و مراتع پرپشت و گونه های نادر گیاهی جلوه ای زیبا به این منطقه بخشیده است.