آرامگاه حافظ و تالار آن حافظیه، دو بنای یادبود در حاشیه شمالی شهر شیراز و جنوب دروازه قرآن هستند. حافظیه شیراز، یادگار یکی از بزرگترین غزل‌سرایان ایران، حافظ لسان‌الغیب است. همه‌ی ما ایرانیان، ارتباطی تنگاتنگ با حافظ و شعرهایش داریم. کمتر کسی را می‌توان در ایران یافت که برای دلگرمی یا در موقعیت‌های خاص زندگی تفألی به دیوان این شاعر بزرگ نزده باشد.

معرفی حافظیه شیراز

آرامگاه حافظ و به طور کلی مجموعه حافظیه توسط معمار فرانسوی «آندره گدار» طراحی شده است. گدار به جهت علاقه‌ای که به ایران داشت، خدمات زیادی را در سال‌های طولانی اقامتش در این کشور به فرهنگ و تاریخ ما کرد. حافظیه شیراز از سال ۸۵۶ ه.ق. (۱۴۵۲ میلادی) یعنی حدود ۶۵ سال پس از وفات حافظ تاسیس شد و بار‌ها و بار‌ها در حکومت‌های مختلف مرمت و بازسازی شد تا این که در نهایت، به دستور پهلوی و به دستان توانمند آندره گدار به شکل امروزی درآمد. در آن زمان بود که باغ و نارنجستانی به قسمت جنوبی حافظیه اضافه گردید.

در قسمت شمالی آرامگاه حافظ، ۸ درب وجود دارد و با ۸ ستون آرامگاه در هماهنگی است. این درب‌ها نماد ملکوت هستند و ستون‌های آرامگاه، معرف قرن ظهور حافظ به دنیای زمینی است. همچنین برخی این هشت درب را با در‌های بهشت مرتبط دانشته اند.

بنای گنبدی شکل آرامگاه خبر از آسمان دارد، با رنگ‌های آبی فیروزه ای، سرخ ارغوانی، سیاه و سفید و قهوه‌ای سوخته. اگر به فرم گنبد نگاه کنید می‌بینید که به کلاه دراویش ترک بسیار شبیه است. برای رسیدن به سنگ قبر این شاعر بزرگ باید چند پله بالا برویم تا به سنگ مرمر به جا مانده از زمان کریم خان زند برسید. علاوه بر حضرت حافظ، آرامگاه خاندان قوام و معدل نیز در مجموعه حافظیه شیراز قرار گرفته اند.

همانطور که خود حافظ پیش بینی می‌کرد، آرامگاهش امروزه همچون زیارتگاهیست که دل‌های تنگ را گشایش می‌بخشد:

بر سر تربت ما، چون گذری، همت خواه که زیارتگه رندان جهان خواهد بود

نمادشناسی در حافظیه شیراز

حافظیه را نیز همچون اشعار حافظ مملو از نماد‌ها و حرف‌های نهان ساخته اند. از بدو ورود به مجموعه می‌توانید این نشانه‌ها را شناسایی کنید و این آمیختگی هنر‌ها را در هم به تماشا بنشینید:

1 - ورودی حافظیه شیراز

حافظیه در یکی از خیابان‌های پرترافیک شهر شیراز بنا شده است. اگر از این خیابان عبور کنید خواهید دید که هیچ نشانی از آرامگاه یک شاعر و عارف بزرگ در آن وجود ندارد؛ و این می‌تواند نماد اسارت باشد؛ اسارت افکار بلند و عرفانی حافظ در مقایسه با جهان صنعتی.

2 - قسمت جنوبی حافظیه شیراز

از درب ورود که می‌گذریم، زیبایی و ظواهر دنیوی ما را فرا می‌گیرد. گلکار‌ی ها و زیبایی‌هایی که هرکسی را متوجه خود می‌کند. این قسمت نماد دنیای مادی و زرق و برق آن است. برای عبور از آن باید از چند ردیف پله بالا برویم که این خود نمادی از سلوک عرفانیست، و بعد از آن هرچه بیشتر به مقبره‌ی حافظ نزدیک می‌شویم، بیش از پیش از دنیا و هوا‌های آن فاصله می‌گیریم.

3 - تالار حافظیه شیراز

با عبور از چند ردیف پله به یک تالار می‌رسیم. در اینجا سیری ملکوتی داشته ایم و حالا پرده‌ها کنار می‌روند... بله تالار حافظیه نمایی بسیار زیبا از آرامگاه حافظ شیرازی؛ و همینطور که از پله‌ها پایین می‌رویم گویی به احترام حافظ سر تعظیم فرود آورده ایم.

4 - قسمت شمالی حافظیه شیراز

همانطور که پیش‌تر گفتیم، هشت درب شمالی حافظیه نمادی از ملکوت است که در واقع با رسیدن به آن‌ها به حقیقت دست یافته ایم. این قسمت هشت ورودی و هشت خروجی دارد که با هشت ستون آرامگاه در هماهنگی است.

5 - آرامگاه حافظ نماد خورشید تابان

آرامگاه حافظ را نمادی از خورشید تابان می‌دانند، اما در جزئیات، نشانه‌های دیگری همچون کلاه عارفان، آسمان و ... نیز وجود دارد.

بازدید از حافظیه شیراز

حافظیه در مابین چهارراه حافظیه و چهارراه ادبیات قرار گرفته است. برای رفتن به آنجا می‌توانید از وسائط نقلیه عمومی مثل مترو و اتوبوس نیز استفاده کنید. در ایستگاه زندیه از مترو پیاده شوید و با اتوبوس‌های شهید دستغیب – بلوار نارنجستان به حافظیه بروید.

هزینه‌ی ورودی به مجموعه ۳۰۰۰ تومان است. ساعات بازدید هم در نیمه اول سال از ۷:۳۰ تا ۲۲ و نیمه دوم از ۸ تا ۲۱:۳۰ است.

اگر گذرتان به حافظیه افتاد، حتما یک فال حافظ بگیرید و غزلی از دیوانش را نیز بخوانید. شکی نیست که خواندن اشعار بلند‌بالای این عارف بزرگ در کنار آرامگاه ابدی او حس و حالی دیگر دارد. همچنین می‌توانید با بررسی وبسایت‌های مربوطه برنامه‌های فرهنگی که در این مجموعه برگزار می‌شوند را نیز دنبال کنید: مشاعره، موسیقی زنده، کنسرت خوانندگان اصیل ایرانی و غیره.

منبع: سایت ستاره