چندین سال پیش من هم سن وسال شما بودم. حدود هفت ساعت در روز را در مدرسه مشغول یادگیری درس هایم بودم و بقیه وقتم را در خانه درس می خواندم یا استراحت می کردم، همیشه هم جزو سه نفر برتر کلاس بودم. آن زمان به دلیل آوردن نمرات عالی، خیلی خوشحال بودم و ازنظر خودم، انسان موفقی بودم؛ اما با گذشت زمان و بعد از چند تا شکست جانانه متوجه شدم راه موفقیت به این آسانی هایی که فکرش را می کردم نیست. واقعیت این است که برای موفق شدن در زندگی باید چیزهای زیادی را در کنار درس و مدرسه یاد بگیریم که متأسفانه اکثر ما یاد نمی گیریم؛ چیزهایی مثل مهارت های ارتباطی، صحبت کردن در جمع، مذاکره و گفت وگو و رهبری یک گروه. در این شماره تصمیم گرفته ام درباره ی مهارت برسر ذوق آوردن صاحب سخن یا به زبان ساده تر، مهارت گوش کردن با شما صحبت کنم؛ مهارتی که از بدو تولد همراه ما بوده و 45 درصد از زمان ارتباطی ما انسان ها را به خود اختصاص می دهد؛ اما ما خیلی جدی اش نمی گیریم و اصلاً جزو مهارت ها حسابش نمی کنیم و خیلی هایمان هم آن را مساوی با شنیدن می دانیم، بعد به خاطر همین برداشت های اشتباه، خیلی جاها شکست می خوریم و خسارت های جبران ناپذیری به زندگی مان وارد می شود؛ اما به کمک مهارت گوش کردن، می توانیم از بسیاری از سوءتفاهم ها بین خود و خانواده و دوستان و معلم و اطرافیان مان جلوگیری کنیم.

حالا چگونه خانم یا آقای صاحب سخن را بر سر ذوق بیاورم؟

زیاد سخت نیست؛ مراحل زیر را بخوانید، به هدف تان می رسید:

1. ارتباط چشمی برقرار کنید

یکی از نشانه های درست گوش کردن، نگاه کردن به چشم های طرف مقابل است؛ البته نگاه کردن در همه ی شرایط و برای همه ی افراد تأثیر یکسان و مثبتی ندارد؛ مثلاً نگاه کردن به چهره ی افراد خجالتی تأثیر منفی دارد و باعث افزایش خجالت آن ها خواهد شد.

2. نشان بدهید دارید گوش می کنید

هنگام صحبت کردن خانم یا آقای صاحب سخن، با کمک پیام های کلامی یا غیرکلامی تان به او اطمینان بدهید به حرف هایش گوش می دهید:

پیام های غیرکلامی
سرتکان دادن

هرازگاهی سرتان را به منظور تأیید حرف های طرف مقابل بالا و پایین کنید؛ البته زیاده روی در سرتکان دادن هم کار خوبی نیست و اگر از حد معمول آن بیش تر شود، باعث پرت شدن حواس طرف مقابل خواهد شد.

لبخندزدن

لبخند زدن یکی از راه های خوب برای ایجاد صمیمیت و همچنین موافقت با صحبت های طرف مقابل تان است. با لبخند زدن انرژی مثبت را به گوینده هدیه می دهید. شمایی که دارید این مطلب را می خوانید! لطفا شما هم لبخند بزنید و انرژی مثبت تان را به من هم هدیه دهید؛ البته اگر با صحبت هایم موافق هستید.

پیام های کلامی

گفتن عبارات کوتاه

با گفتن عباراتی مثل اره...، خُب...، بعدش...، چه جالب... گوینده را تشویق می کنید که به صحبت هایش ادامه دهد.

سوال پرسیدن

با سؤال پرسیدن، به گوینده اثبات می کنید: به شنیدن صحبت هایش علاقه مند هستید، به اندازه ی کافی به صحبت های طرف گوش کردید که توانستید سؤال طرح کنید و به گوینده فرصت می دهید در صورت درک اشتباه شما صحبت های تان را تصحیح کند.

3. هم دردی و هم دلی تان را ابراز کنید

برای هم دلی با گوینده باید ابتدا خودتان را در جا و موقعیت او قرار دهید و از زاویه ی او به قضیه نگاه کنید. باید احساس تان را از شنیدن گفته های او، در چهره ی تان نشان دهید. گوینده باید غم، شادی، تعجب، ناراحتی و هر حس دیگر را در چهره ی شما ببیند تا با شما احساس هم دلی کند. این گونه ثابت می کنید حرف های او را درک کرده اید و برای احساساتش ارزش و احترام قائل هستید.

4. توی حرف طرف نپرید

شاید خیلی دوست داشته باشید فکر خودتان را برای دیگران بیان کنید، اما زمانی که وسط حرف کسی می پرید به طور غیرمستقیم می گویید که من از تو مهم ترم، تو هیچی نمی فهمی، من وقتی برای شنیدن حرف های تو ندارم و چیزهایی از این قبیل؛ پس همیشه صبر کنید طرف مقابل مکث کند بعد نظر خودتان را مطرح کنید، اگر هم صحبت تان خیلی ضروری است کف دست تان را به گوینده نشان دهید، کاری که ما زیاد سر کلاس ها انجام می دهیم و این یک مورد را استثنائاً در مدرسه یادگرفته ایم. خوب است بدانید در فرهنگ دینی ما هم این رفتار بسیار ناپسند است و در احادیث مختلف، این رفتار نهی شده است. پیامبر گرامی ما حضرت محمدصلی الله علیه و آله فرمود: «هرکس میان صحبت برادر مسلمان خود بپرد و حرف او را قطع کند، مثل این است که صورت او را مجروح و خون آلود کرده است.»^[1]

5. پیش داوری، قضاوت و برچسب زدن ممنوع

یکی از موانع درست گوش دادن، عجله کردن در داوری و قضاوت است؛ یعنی قبل از این که طرف صحبتش را آغاز کند، یک برچسب بهش بزنیم و اصلاً به حرف هایش توجه نکنیم. اگر قبل از شنیدن صحبت های دیگران، چیزهایی مثل «این که همیشه خالی می بنده»، «باز می خواد نصیحتم کنه» به ذهن تان آمد، خوب است بدانید شما به پیش داوری دچار شده اید و هرچه سریع تر برای ترک این عادت ناپسند باید اقدام کنید.

نویسنده: مطهره ساغری دوز
عکاس: حسین محمودی

پی نوشت:
1. وسایل الشیعه، ج8، ص472.