کبد یکی از مهم ترین اندام های داخلی است که هر گونه مشکل و بیماری در این عضو پیامدهای بسیاری در پی خواهد داشت. در این مطلب به بررسی سرطان کبد پرداخته می شود.

کبد برای بدن کارهای زیادی انجام می دهد، از جمله تصفیه کردن خون و تجزیه مواد غذایی. کبد یکی از بزرگترین و مهم ترین اندام های داخلی بدن است. وقتی به سرطان کبد مبتلا هستید، سلول هایی خارج از کنترل در این قسمت رشد می کنند و یک تومور تشکیل می شود. این مسئله بر روی عملکرد کبد تاثیر می گذارد.

علائم سرطان کبد

اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد متوجه نشانه ای نمی شوند. زمانی که سرطان کبد پیشروی می کند ممکن است علائم زیر را در خود مشاهده کنید:

1- احساس سیری می کنید یا نمی خواهید غذایی بخورید
2- توده یا برآمدگی در سمت راست زیر قفسه سینه احساس می کنید
3- در قسمت بالای شکم و سمت راست یا نزدیک شانه راست خود احساس درد می کنید
4- دل پیچه دارید
5- شکم تان ملتهب می شود
6- احساس ضعف و خستگی می کنید
7- کاهش وزن
8- مدفوع سفید و گچی و ادرار تیره
9- پوست یا قسمت های سفید چشم زرد می شوند

بیماری های کبد

برخی بیماری ها شما را بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کبد قرار می دهند، از جمله :

هپاتیت B یا هپاتیت C طولانی مدت – هپاتیت ویروسی است که کبد را مورد حمله قرار داده و به آن آسیب می زند

سیروز کبدی – آسیب کبدی که در آن بافت های زخمی جایگزین بافت سالم می شود

بیماری کبد چرب غیر الکلی – تجمع چربی در کبد

بیماری های مادرزادی کبد – مانند بیماری ویلسون Wilson’s disease ، به شرایطی گفته می شود که مقدار زیادی مس در کبد تجمع پیدا می کند

الکل، چاقی و دیابت : عوامل تشدید کننده سرطان کبد

یکی از مهم ترین علل بروز سیروز کبد در امریکا نوشیدن الکل زیاد است. از آنجایی که سیروز احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد، بنابراین نوشیدن الکل زیاد هم خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. به علاوه اگر دچار اضافه وزن هستید یا مبتلا به دیابت یا شرایطی به نام سندروم متابولیک می باشید، بیش از دیگران در معرض ابتلا به کبد چرب غیر الکلی هستید که این بیماری نیز احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

سموم و مواد شیمیایی و احتمال ابتلا به سرطان کبد

برخی از سموم منجر به بروز سرطان کبد می شوند، از جمله :

آفلاتوکسین ها Aflatoxin : سمومی هستند که توسط کپک هایی تولید می شوند که روی محصولاتی مانند ذرت و بادام زمینی رشد می کنند

آرسنیک Arsenic : یک ماده شیمیایی که گاهی در آب چاه وجود دارد

دی اکسید توریوم Thorium dioxide : ماده ای که زمانی برای انواع اشعه ایکس استفاده می شود که امروزه دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد

وینیل کلرید Vinyl chloride : یک ماده شیمیایی که برای تولید انواع پلاستیک استفاده می شود

مراحل سرطان کبد مشخص می کنند که این سرطان تا چه حد پیشروی کرده است

رایج ترین انواع سرطان کبد

کارسینوم سلول های کبدی Hepatocellular carcinoma در سلول های اصلی کبد به نام هپاتوسیت ها اتفاق می افتد. کارسینوم سلول کبدی معمولا منجر به بروز توموری می شود که به مرور زمان رشد می کند. اما اگر هم به سیروز کبدی و هم کارسینوم سلول های کبد مبتلا باشید، احتمال این وجود دارد که تومورهای کوچک زیادی در سراسر کبد شما پخش شده باشند.

انواع دیگر سرطان کبد

سرطان مجرای صفراوی Bile duct cancer در لوله هایی بروز می کند که مایع صفراوی را به خارج از کبد حمل می کنند – مایعی که غذا را تجزیه می کند. این سرطان دومین نوع رایج سرطان کبد است.

آنژیوسارکوما Angiosarcoma و همانژیوماسارکوما hemangiosarcoma سرطان هایی هستند که در عروق خونی کبد مشاهده می شوند. این دو نوع نادر هستند و بر اثر سموم بروز می کنند. هپاتوبلاستوما Hepatoblastoma سرطان بسیار کمیابی است که بیشتر در کودکان زیر 4 سال بروز می کند.

آزمایش های مربوط به سرطان کبد

اگر پزشک تصور کند به سرطان کبد مبتلا هستید، انجام آزمایشات زیر را توصیه می کند :

نمونه برداری یا بیوپسی : نمونه کوچکی از کبد برای انجام آزمایشات برداشته می شود.

آزمایش خون : آزمایش خون به منظور بررسی عملکرد کبد می شود و همچنین به دنبال نشانه هایی است که نشانگر تومور نامیده می شوند و نشان دهنده وجود سرطان کبد هستند.

آزمایش های تصویری : این آزمایش ها عبارتند از سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و آنژیوگرافی

نوع درمان سرطان کبد به مرحله سرطان و همچنین سن فرد مبتلا بستگی دارد

مراحل سرطان کبد

مراحل سرطان کبد مشخص می کنند که این سرطان تا چه حد پیشروی کرده است و به صورت زیر بیان می شوند:

مرحله یک سرطان کبد : یک تومور که به جاهای دیگر منتشر نشده است

مرحله دوم سرطان کبد : یک تومور که در غروق خونی پخش شده و یا بیشتر از یک تومور که کوچک تر از 5 سانتی متر است

مرحله سوم سرطان کبد : یک تومور که در رگ های خونی مهم یا اندام های مجاور نیز پخش شده یا بیشتر از یک تومور که حداقل یکی از آنها بزرگتر از 5 سانتیمتر است.

مرحله چهارم سرطان کبد : سرطان وارد دیگر بخش های بدن شده است

اکثر مبتلایان به سرطان کبد دچار آسیب کبد هم می شوند، بنابراین پزشک ممکن است از یک سیستم مرحله گذاری استفاده کند که میزان سلامت کبد را مشخص کند

درمان سرطان کبد : جراحی یا پیوند کبد

نوع درمان سرطان کبد به مرحله سرطان و همچنین سن فرد مبتلا، سلامت کلی بدن وی و همچنین سلامت کبد بستگی دارد. اگر سرطان کبد پخش نشده باشد و دچار مشکلات دیگری در کبد نیستید، ممکن است اقدامات زیر انجام شود:

جراحی برای برداشتن تومور

پیوند کبد و جایگزینی یک کبد سالم که از فرد اهدا کننده دریافت می شود، این روش زیاد رایج نیست.

درمان سرطان کبد : ابلیشن تراپی Ablation Therapy

در این روش های به راه های مختلف سعی می شود سلول های سرطانی از بین بروند:

الکل : پزشک الکل خالص را روی تومورها قرار می دهد تا آنها را از بین ببرد

فریز کردن یا انجماد : پزشک از یک وسیله نازک به نام پروب برای فریز کردن و از بین بردن سلول های تومور استفاده می کند

گرما : از امواج برای تولید گرما و از بین بردن تومورها استفاده می شود

پالس های الکتریکی : انفجار الکتریسته سلول های سرطانی را از بین می برد (این روش هنوز در حال بررسی است)

آیا می توان از سرطان کبد پیشگیری کرد؟

خیر، اما می توان احتمال ابتلا به سرطان کبد را به این روش ها کاهش داد:

دریافت واکسن هپاتیت B

حفظ یک وزن متعادل و مناسب با یک رژیم غذایی سالم و ورزش کردن

کاهش مصرف مشروبات الکلی

تا حد امکان از داروهای درون وریدی استفاده نکنید، در صورت استفاده از سوزن های تمیز استفاده کنید.

برای تتو کردن یا سوراخ کردن گوش یا هر بخش دیگر به مراکز بهداشتی و امن مراجعه کنید.

منبع: سایت بیتوته